« tov JT a nT-îrïL ii i». DINSDAQ 18 JANUARI 1016. r No; 105e '"-w BELGISCH DAGBLAD ABONNEM^NTEÎJ. fer 9 maaudea voor Hollifod 60 franco pêr post. Lggge iïimmers: Voor Holîand B ï&nb foor Buitenland lh cent. Dea fiaag. Pdnsegracht __ 69, Telef. Red. i Adm. 7483. Bestuurders : Dr. TERWAGNE — CH. HERBIET. Hoofdredacteur : L. DU CASTILLON. AD VER TEN TIEN; Van 1—5 regela f 1.60; elk» regel meer f 0.30: Bec!aml|f' 1—5 regels f 2.50; elke re'gêï meer f 0.50. London : Dixon House Lloydî à venue E. C. DE ROL YÂN ENGELÂND IN DEN ' OORLOG. Al en heeft de taak van Engeland nie altijd wel begrepen. Het is noodzakelijl eens duidelijk aan te toonen, welk aan deel -Engeland op zich genomen heeft ea op welke maniex- het zijn plicht heef vervuld- Sir Edward Grey zegt, me veel reden, ,,nooit in ons land in dei vieemde grooter onrecht aangedaan dar do or aldaar het gerucht te verspreiden dat wij ons niet op de hoogte van d< ware toestanden hebben geplaatst. Docl iets nog is slechter, het is dat de Ge allieerden ons aandeel in den strijd schij-nen onderschat te hebben." Ons doel is de lezers op de hoogt* te brengen van de taak, die Engelanc op zich heelt genomen en yan de wijzi waarop die taak wordt volbracht. De diplomatische briefwisseling bewîjst dat Sir Edward Grey, minister van Bui' tenlandsche Zaken, van in d© eerste da gen van Juli 1914 geen anderen leid draad had aangenomen, dan door alh middeJen den vrede in Eui'opa te verze lier en. Engeland was bang voor den oorlog De liberale partij, die aan 't bewinc was, wildo vrede. Er was daar meei dan een reden voor : De inwendige po-litiek van hervormingen had steeds vee] enthousiasme, maar ook veel strijd na zich gesleept. De sociale hervormingen, de Iersche zaak, de scheiding van Kerk en Staat en de beweging der suffraget-ten jnaakten den inwendigen toest&nd van het land zwaar genoeg. Wij spre-ken niet van den invloed van het Duitsche geld, *noch van de Duitsche agen-ten.De Europëesche crisis yond het Gouvernement zonde>r roer, voor wat betrol de buitenlandsche politiek. De minister van Buitenlandsche Zaken was niet zonder- wantrouwen tegenover de radic'alen. Hij kon ook weinig reke-iien op dô conservatieven unianicten, daar al hunne politieke bewogiïig en naer kwamen op een hardnekkigen strijd te-gen het Staatsbestuur. • Dat ailes wist Duitschldnd zeer wel en die . verdeeldheid werd in Duitschland als belangrijk aanzien voor diegenen, de gedaehten dat het oogenblik van een Europeesche slag te slaan gekozen was. Het gevaar werd dreigend, de toe-Btand werd erger en Grey zag duidelijk dat het oogemblik van handel en geko-men was. Hij richtte zich tôt Duitschland en tôt Frankrijk, zeer Wel wetende dat Duitschland den oorlog wilde en vroeg aan beide landen de verbintenis na te leven aangrande de neutraliteit van Bel-gië. Dat feit was van belang voor Bel-gië vooral, maar ook voor Engeland. Frankrijk antwoorde dadelijk en zonder aarzelen. Duitschland zei door den jnond van . den staatssecretaris, dat het nog met den kanselier en den keizer moest raadplegen/ Vier dagen later zone? Duitschland zijn ultimatum naar België en 's anderendaags zei Von Jagow aan den Engelschen gezant „ons antwoiord is ontkennend, onze troepen zijn reeds in België". Engeland trok het zwaard en zijn roi van medestrijder begon, van dat oogenblik af werd d«n oorlog ernstig gevaar-Iijk voor Duitschland en wij twijfelen niet o! de toekomst zal ons leeren, da1 I. t de tusschenkomst van Engeland voor : Duitschland d©n genadeslag was. Dat weet Duitschland, en van daar i de woede tegen Engeland» ,,Gott strafe ; Engeland", van daar een stelsel van be-; leedigingen tegenover Engeland. Enge-i land zou zich willen verzet hebben te-i gen de coloniale en economische uitbrei-, d'Dg van Duitschland. En dat werd ge- > zegd op het oogenblik, dat het Engel-. sche gouvernement te Londen eene ten- • toonstelling had ingericht van Duitsche < exportatieproducten. Die tentoonstelling bewees genoeg dat de Duitsche produc- > ten o ver al, in al de Britsche coloniën ! te vinden waren ! ; De overbiiddelijke, lang door Duitschland voorbereide strijd brak los. , Duitschland- was gereed. Engeland was • het niet! Op een punt is Engeland al- • tijd gereed geweesit: op een strijd ter ■ Zee! De handeling ter zee is stilzwij- < gendl en aanhjoudend. Dadelijk werden • de gevolgen gevoeld yan Engeland1's op-treden>Hebt gij reeds overwogen, lezer, wat ; er wel zou yoorgevallen zijn indien de 1 Engelsiche zeem&cht in den strijd onver-schillig ware geweest ? Overdenkt eens een oogenblik welke den toestand van Frankrijk zou geweest zijn had, bij het losbarsten van den strijdl, de Duitsche zee-imacht den Atlantischen Oceaan kunnen bereiken en de Middellandsche Zee ! Frankrijk zou onmiddellijk die prooi ge-woixlen zi|n van den vijand. Zijne ha-vens werden onmiddellijk omsingeld, het aanlconien van Afrikaansche troepen was bijna onmogelijk gewordeai. De handel en dèn invoer zouden gevaarlijk zijn geweest, zoo niet onmogelijk en Frankrijk en misschieai Iialië zelf werden het hart ingeslagen. Meer dan eens zal de Duitsche keizer gedacht hebben aan de woor-dien van Napoléon te Waterloo*. „Ware ik maax aiocstef gawsesi van do î Welk kan wel den invloed zijn van eern vloot in een oorlog ? Die vraag is onlango beantwoord geweest door J. Bal-four in een artikel van den New York Herald. Zij die willen weten, zegt Balfour, of Engeland zijp zeemacht be-vestigd heeft sedert den oorlog moeten maar het volgende overwegen: De macht ter zee belemtmert den handel van den vijand. Zij laat toe het land! zijn handel open te houdesn. De zeemacht maakt de vijandielijke vloot cunmachtig, zij belein-mert het verzenden van vijandielijke troepen over zee hetzij om aan te vallen, hetzij om zich te verdedigen. De zee -macht laat toe de troepen te verpl^atsen daar waar zij noodzakelijk geacht wor-den: Zij verzekart de yoeding van het leger en neemt deel in de krijgsopera -tien."Voelt men niet dadelijk welk kolossaal wapen die geallieerden hier in handien helb-bein! En begrijpt men ook niet dadelijk waarom Duitschland aan Engeland niet kan vergeven dat het door zijn zee -macht de veroveringsptannen in diuigen heeft gealagen ? Wij koemen hierop in een later artikel terug. ARTHUR BUYSSE, liâ der Belgische Kamear. l Aan het YV esienjK iront zijn er geen gebeurtenissen van belang, tenzij dat d Engelschen Westende en Rijsel hebbeD c beschoten. Voor deze laatste gebeurteni mag men met voldoening zeggen dait cm ze Britsche bondgenooten thans over vea dragend geschut beschikken wat de heu gren Dnitschers zal dloen nadenken. Vea der het gewone artillerie-vuur. Aan bet Italiaansche front toonde è Italiaansche artillerie zich doeltreffend. .Vooral rond Gûsrizia. Te Oettinje hebben de Oostenrijkexs ta yan oude kanonnen en geweren buit ge maakt, doch het getal gevangenen be dtraiagt niet meer dan 300, wat bewijs dat de Montenegrijnen den dubbelen ade laar zijn ontslipt. Het eîland Korfoo, dat de Franschen hebben bezet, zal eene uitstekende baeis zijn voor de herinrichting van de Ser vische en mâsschien Montenegrijnsche le gers. De bevolking ontving deFranschei zeer syimpathiek. Daarmee is eene baew Voor Duitsche onderzeeërs in handen .Van die bondgenooten. De Russen stippen successen na-n in Armenië. De Engelschen schieteo op ix Mésopotamie. In Perzië boeken de Rus »en eveneens successen. Belglsch iegeriericlit. 12 Januari Over het ganache Belgisch front mngs weerssijden arfcillerievuur, vooral in het gewest benoorden Steenstra' < Je beilige Eenflraclii". e Onze correspondent uit Le Havre meldt e ons dat de heilige» eendracht het werk is — zooals we reeds geschreven heb-s ben — van den heer Broqueville, hoofd - der regeering, die zich opnieuw aange- - steld heeft als een klaarziende staatsmain die een buitengewonen politieken zin fee- - zit. De eerste minister wiens lichamelijke 3 en zedelijke gezondheid prachtig isi, heeft eern heeriijke overwinning behaald. Het ia mogelijk dat de drie nieuwe 1 minister s ad intérim ministerieele depar-teiménten zullen besturen wanneer de mi- - nistOTB in dienst a^wezig zouden zijn. 30.000 josige Belges?. Een onzer correspondenten uit Brus -sel meldlt oins dat Groot-Brussel niet mander dfin 30.000 jonge dienstplichtigen telt, wel te versitaan jongelingen van 18 tôt 25 jaar, die wel is waar niet ondter 1 d)e toepasaing van de jongste weitten vat-! len, maar die vrijwillig zouden kunnen optrekkem om hun land te verdedigen. Aangenomen dat die jonge Brusselaaxa iji rechte niet verplicht zijn het leger huns 1 konings te yervoegen, stemt het aangenomen cijfer niettemin tôt droefheid. Hadi men allea kunnen voorzien ! Wat echter verontwaairdigt is te zien dat ve-len van dtie jongelui hunne dlagen in lui-heid doorbrengen. In den voonmiddag gaan zij kosteloo-ze soep h«len oan dan 's namiddags ia to spelen en zich te vermaken. Het wekt op de zenuwen die jonge kerels ba1, cricket, of tennis te zien spelen. Links en Rechts. Een oproep De heer Léon Delhez, een te Amsterdam gevestiigde Belg, rioht aan de Belgisdie bladen, een oproep tôt zijn landgenosten, evenals toi „onze Engelsoh-e, Fransche., Italiaansche, Servische, Russische en Ja-pansohe vrienden", waarin hij hen aan-spoort de mogelijkhedd te overwegen, co-mitdés in het leven te roepen, ten einie 1 gelde^i te verzamelen, welke aan een Ke-derlandsch eoimiité, ten behoeve van de sladhtoffers. der overstroomingen, ter hand zouden worden gesteld. De heer Delhez beroept zich op de groote liefdadigiheid, welke de Nederlan-ders maainden geleden betoend Ihebben aan de Beûgen, die, van ailes beroofd, een 1 toevluoht in ons land zochten. De Belgen in Nederland zien meer en meer hunne inkoiœsten slinken, doch zij zullen niettemin geven wat zij kunnen. Een streep door de rekening. Het Duitsch Vlaamscbe Nieuws van Antwerpen meldt, dat de heeren Ka-rel Weyler, gemeenteraadsîid en onze con-frater J. Van Mental, hoofdredacteur van het Handelsblatl aldaar, handbeeke-ningen verzameletn op een rekwest aan Von Bissing, waarin zij verzoeken de ver-vlaamaohiing der hoege&chool te Gent in te trekken. Teekenden o.m. het rekwest de heeren Louis Franck, lid der Kamer en sclhepene van Antwerpen, burgemeester De Vos, senator Ryckmans, Ndkoiaas Cu-perus en andere welbekenide Vlaraiitgen, die wat meer in de schaal wegen dan Borms, Van den Branden, Declercq, de Ware Jacob, Picarde, Mjnnaert en de bendo van de VlaamsclKJ Post aan item £00-veel marken per maand. Van de Duit-sdhers willen de Vl imingen geene geschen-ken ontvajigen. Aai hunne handen klceït bloed. Een jaar geleden . . . Een jaar geleden bevondien wij ons nog te Bxussel eu waren getuige van de vernediering vin kardimaal Mercier, dlio zijn kamerknecht bevel gaf zijn rai,s-zak gereed te mal. n, "m het altijd mogelijk vooruiizictit naar Duitschland te worden gezonden als de heer Max, bur-gomeester van Brussel. De luthetraao Von Bissing,- wilde het hoofd der Belgische Kerk als een feldwebel behande-lem.Men weet hoe de groote Kardinaal van den gouverneur een dwerg heeft ge-mja.akt.Een jaar, na èatum, heeft het volk van Rome den Belgisehem Kardinaal om-der de kreten van Leve België! als een soeverein begroet en toegejuicht. De gansche wereld heeft die oogen op Rome gevestigd, op den handel en wan-del van het verhevenste figuur der Kerk, op den verdediger van het gemiairteld België voor de vierschaar yan dlen Paus. Wie vernederd wordt zal verheven worden...... Rond de ministerieele verandering. Een Belgssch medewerker van L'E oho de Paris schrijft dat zeer actieve onderhandelingen werden gevoerd om een basis van overeenkoinst te vinden en een zeer ernstig conflict te ver-mijden. De heer Hubert had een over-gangsformule voorgesteld, dite allô kathb-lieke steatsministers waren bijgetreden en die ten slotte door den heer Helle-putte werd aangenomen. Aile Staat&ministers zouden deel ma-ken van het kabinet, doch met begirens-de macht en verantwoordelijkheid. Zij zouden het recht hebben de minlsterra -den bij te wonen met stem in het kapit-tel voor wat dieu oorlog of de vo:oa*waar-dlen van den toekomenden vrede betreft, doch alleen met raadplegende stem voor de andere > vragen. De heer de Broqueville wilde van geene emkele combinatie hooxen en het ontslag van den heer Hel-leputte, de ziel van den tegenstand, die ook reeds, in zake 's lands verdediging, eerder anti-militarist was, scheen onvei'-mijdelijk.Intusschen is de wijziging zooals onze correspondent uit Le Havre ons -in zijn laatste telegram heeft ge&e'nd1, een voldongen feit. Waïrschijnlijk heeft de heer Schollaert., schoonbroedler van den heer Helleputte, op aandringen van d'en heer de Broqueville, dezen minister over-gehaald geene wapenen in handen van den vijand te gevèn, door den gang van den Staatswagen te belemmeren, wat door de openbare opening ten zeerste zou worden gelaakt. Einde goed ailes goed. „Spaart de mannen Uit Petrograd komt het nieuws, dat de Duitsche Keizer een legerbevel heeft udtgevaardigd om zijne generalen aan te manen zeer voo-rzàctotig te zijn in het gebruik der soldaten en oainoodige offers te verm^ien. Dit order geeft den raad de miidd ien- van verdediging en aile ver-schansir o t te versterken. Men ^ • -J dat Duitschland Kgne tôt he-den 'jdo taktiek zal ver anderen en z^jn niJP ichelij'k „miateriaal" besparen, daar de reserves begmnein uitgeput te worden. Dit nieuws koomt ans _ waarsoh^nlijk voor, daai aan den Yaer meer mitraiUeur ses staan, zegt men, dan pinlhelmen. HET BELG1M EP1SC0PAAT AAH DE DM® BŒOPPEI Indien gij echer het onderzoek van di algemeene vraagstuk afwijst, zouden wi u vragen, minstens de getuigenissen ti willen controleeren, waarop de Duitsch Katholieken steunen, om in deze kwestii tege ons te beslissen.De verklaring van dezei Gustave Lochard betreft feiten, die gemak kelijk na tespeuren zijn: De Duitschi Katholieken zullen er op gesteld zijn zicl van het verwijt van dwaling schoon t< wasschen en zullen het als een gewetens plicht beschouwen, hunne bewering in t< trekken, indien zij zich te onzen nadeeh hebben laten misleiden. Het is ons niet onbekend, dat het u tegen d< borst stuit, te gelooven, dat regimentei waarvan gij, zegt gij, de discipline, de op rechtheid, het godsdienstig geloof kent, zicl hebben kunnen schuldig maken aan de onmenschelijke daden, die wij hun verwijten Gij wilt u overtuigen dat dit niet waar is omdat dit onmogelijk is. En, door de werkelijkheid gedwongen, ant woorden wij u, dat dit mogelijk is, omdat he waar is. Voor het feit houdt geen enkel vermoedei stand. Er is voor u, zoowel als voor ons, slec hts ééi uitweg: het onderzoek van het feit door een< commissie, wier onpartijdigheid voor allen on weersprekelijk is en naar buiten blijken kan Wij begrijpen zonder moeite uwe ziels-gesteldheid.Ook wij eerbiedigen, gelooft ons, den gees van discipline, van arbeidj van geioof, waar van wij zoo dikwijls bij uwe landgenooten d( bewijzen hebben gezien en de getuigenisseï hebben bijeenvergaderd. Zeer talrijk ziji de Belgen, die heden de bitterheid hunne: teleurstelling bekennen. Doch zij hebben d< duistere gebeurtenissen van Augustus en Sep tember doorleefd: de waarheid heeft hut meest intiem verzet overwonnen. Het feii valt niet te ontkennen: België is gemarteld " Wanneer vreemdelingen uit neutrale landen — Amerikanen, Nederlanderfr, Zwitsers.Span jaarden — ons ondervragen over de wijze waarop de Duitsche oorlog werd gevoerc en wij hun zekere tooneelen verhalen, waar van wij, ondanks ons zelve het afschuwelijkst< hebben moeten constateeren, dan verzachtei wij den indruk ervan, daar wij zoozeer ge voelen dat de geheel naakte waarheid buitei de perken der waarschijnlijkheid treedt. Wanneer gij echter, de werkelijkheid gehee kennende, de oorzaken, zoowel de verwijderd< als de onmiddellijke, zult hebben kunnen na-speuren van wat een uwer generalen, bij d< puinhoopen van het dorpje Schaffen-bij-Dies1 en bij de marteling van den pastoor der pa-rochie, „een tragische dwaling" noemde; wanneer men u zal spreken over de invloeden die uwe soldaten op het oogenblik van hur inval in België en in den roes van hunne eerstf successen ondergingen, dan zal de waarschijnlijkheid u, evenals aan ons, minder verbij sterend bHjken. Vooral, Eminenties en Eerwaardige Colle ga's laat u niet weerhouden door het waarde looze voorwendsel, dat een onderzoek thanj voorbarig zou zijn. Wij zouden, strëng genomen, dit kunner zeggen, wij, omdat het onderzoek thans zot: plaats hebben onder voor ons ongunstig< voorwaarden. Onze bevolking toch is zoe diep geterroriseerd, het vooruitzicht var represaille-maatregelen is nog zoo sombei voor haajr, dat de getuigen, die wij voor eer rechtbank nog voor een gedeelte Duitsch zullen roepen, nauwelijks de geheele waarheid zullen durven zeggen. Doch beslissende redenen verzetten zich tegen ieder uitstel. De eerste, die u het meest ter harte zal gaan is, dat wij de zwakken zijn en gij de machtigen. Gij zult niet tegen ons misbruik willen maken van uwe macht. De openbare meening gaat, gewoonlijk, met hem mee, die er zich het eerst van meester maakt. Terwijl gij nu aile vrijheid bezit om de neutrale landen met uwe publicaties -te over-I stroomen, zijn wij gevangen en gedwongen tôt zwijgen. Nauwelijks is het ons vergund de stem te verheffen binnen onze kerken ; de predikaties worden nagegaan, dat wi] zeggen door betaalde spionnen verminkt; de protesten van het geweten worden als op-stand beschouwd tegen de openb. autoriteiten ; oi^e geschriften worden aan de grens in beslag genomen als een artikel van contra-bande. Gij zijt dus de eenige, die geniet van de vrijheid van woord en pen, en indien gij, gedreven door liefde en billijkheid, aan de Belgische beschuldigden daarvan een deeltje wilt verschaffen en hun de gelegenheid wilt schenken om zich te verdedigen, moet gij hen zoo«spoedig mogelijk komen beschermen. De oude juridische spreuk „Audiatur et altéra pars" iê geschreven, naar men zegt, op den gevel van talrijke Duitsche rechtbanen. In ieder geval, bij u zoowel als bij ons, dicteert zij de wet voor de vonnissen dei bisschoppelijke rechtbanken, en bij u onge-twijfeld evenals bij ons, bestaat in de spreek-taal een beeld: Wie slechts één klok hoort hoort slechts één toon. Gij zult misschien zeggen: het is het ver-leden, vergeet. In plaats van olie op het vum te werpen, legt er u eerder op toe te vergever en vereenigt uwe pogingen met die der autoriteiten, die uw land bezetten en slechts vragen. de wonden van het ongelukkige Bel gische volk te verbinden \ t O, Eminenties en Dierbare Collega's, j voegt niet de ironie bij de onrechtvaardig-; heid. ï Hebben wij niet genoeg geleden? Werd$a' ; wij niet en zijn wij niet wreed genoeg gemaf* l teld? \'f Het is het verleden, zegt gij, berust, ver-î geet. 1 Het verleden! doch all.e wonden bloedéa î nog! Er is geen eerlijk hart, dat niet zueîit ■ van verontwaardiging. Terwijl wij onze rege?^ ; ring tôt de geheele wereld hooren zeggeni : „Hij is tweemaal schuldig die na de rechteïjt van anderen te hebben geschonden, nog : tracht, met het meest stoutmoedige cyni^-l me, zich de verontschuldigen door aan zijn - slachtoffer fouten ten laste te leggen, die 1 het nooit bedreven heeft;" verstikken onze : lieden uit het volk slechts voor het gewelj . woorden van vervloeking. Gisteren nQg, v<B , neemt een landman uit den omtrek Vaij Mechelen, dat zijn zoon op het Slagvejd be» - zweken is. Een priester troost hem. En dè : dappere antwoordt: Deze geef ik a ait h If vaderland. Doch mijn oudsten hebbeh zij 1 mij ontnomen, de schurken, en lafhartig in een beerput geworpen ! 1 Hoe wilt gij, dat wij van deze ongelukkige^ : die aile martelingen hebben gekend, een 0» - recht woord van berusting eh van vergifié-. nis verkrijgen, zoolang zij, die hen hebbeft doen lijden hun een bekentenîs, een woord van berouw, een belofte van herstel weigeren? t Duitscland zal ons het bloed niet teru^- - schenken, dat het heeft doen vloeien, de oii-: schulidgen levens, die zijne legers hebbeà i neergemaaid: doch het is zijne macht aaii i het Belgische volk zijn eer terug te schenketf, r die het geschonden heeft of heeft laten scheà* ; den. Dit herstel vragen wij aan u, die vooral 1 de vertegenwoordigers van deChristelijke mOh : raal in de kerk van Duitschland zijt. Er is iets dieper droevigs dan de politiek^ , geschillen en de stoffelijke rampen: dat ijp • deze haat, dien de ware of vermeende onrecht , vaardigheid in zoovele harten, geschapeh l om elkander te beminnen, bijeenverzamelf. Rust niet op ons, als Herders onzer volkerefl, : de plicht om de verlichting dezer kwade gç-1 voelens te vergemakkelijken en op den thaA3 ■ geschokten grenslag van de rechtvaardigheid. l de eenheid in de liefde van aile kinderen vaa het groote Katholieke gezin, te herstellen. ? I De autoriteiten, die België bezetten, ver* : kondigen door zeggen en schrijven hunne ■ bedoeling om onze wonden te verbinden. : Doch, voor het geweten, beoordeelt met» : de bedoeling door de daad. ,,Wacht er u voor, zeide mrg. de bisschop ■ van Hildesheim, tôt zijne geestelijkheia, , r ee ds op 21 September 1914, „dat deze grievâ die de pers verspreidt omtrent priesters, i monnikken en religieuzen der Kathûlieke na* ■ ties, geen afgrond scheppen tusschen de ■ Katholieken en de Protestanten op Duit» schen bodem en de godsdienstige toekomst ■ van het rijk in gevaar brengen." De velcî- • tocht van lasteringen tegen onze geestelijk i heid en ons volk is niet verminderd. De Cen- trumafgevaardigde Erzberger schijnt zich l de roi toe te kennen, dezen aan te stoken. 1 Zelfs in België, in de kathedraal van Ant-: wepen, durfde een uwer priesters, Heinrich 1 Mohr op den 16den Zondag na Pinksteren i van den kansel der waarheid aan de Katholieke soldaten van uw leger zeggen: „Officieele documenten hebben ons geleerd, hoe de Belgen Duitsche soldaten aan boo-men hebben opgehangen, ze met kokende vloeistoffen hebben verbrand." Er is slechts één middel om een einde t* maken aan deze ergernissen, dat is het ar^f het Ucht brengen van de geheele waarheid ça de openbare veroordeeling door het godsdienstig gezag, der ware schuldigen. Er is voor eerlijke lieden, geloovige en ongeloovige, een ander voorwerp van ergernis: dat is de manie om de schatting der voordeelen en nadeelen, die de Katholieke belangenbij het succès, of van het Drievoudig Verbond of van de Quadruple Entente, zouden hebben, op den voorgrond te brengen. Professor Schcjrs van de universiteit van Bonn, heeft, voorzoo-ver wij weten, voor het eerst zijn vrijen tijd benut voor deze hinderlijke berekeningen. - De godsdienstige resultaten van den oorlog zijn het geheim van God en niemand onzer is door God in vertrouwen genomen. Maar er is een kwestie, die het vraagstuk overheerscht, een kwestie van moraal, recht en eer. Zoek eerst, zegt onze Heer in Zijn heilig Evangelie, het koninkrijk Gods en Zijn rechtvaardigheid; het overige zal u toegeworpen worden." Doe wat plicht is, er gebeure wat mogelijk zij. Zoo hebben wij, bisschoppen, op dit oogenblik een gelijken en derhalve godsdiensti-gen plicht te vervullen, die voor aile andere dringt : de waarheid te zoeken en uit te roepen. Heeft Christus, van Wien wij de hooge eer hebben tegelijk de leerlingen en de gezanten te zijn, niet gezegd: „Mijn zending is getuige te geven van de waarheid?" „Daartoe ben ik ià de wereld gekomen, om getuigenis te geven van de waarheid." (Joan XVIII 37). Welnu ailes wat wij weten, wij, arme Bel- ■ gen, die voorbijgaand de overheersching vaà : net keizerrijk ondergaan is, dat de macht, cua zich op haar eer verplicht om ons te bf» i sturen volgens het internationale rechjj, ■ gecodificeerd in de Haagschc conventie, haif verplichtingen niet is nagekomen.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.