aswanj mm ftd< Jaar - N'105 (356) Vijf ctntieMeii net iiHi&M*r Zaterdag 13 Mtfi 1916 E^aazazsag.tifC^u-^^.'ag.j;^^ fc-r^se^�^E^^j^fc-i .*-�.. Amw BELGIS STAnDAAHD ACHT 8AART Ya&U Opstellers: M. E. Bblpairi, L. Dutkbrs, V. Van Grambbun, Pt Bertrand Van db* Schelden, D* Van db Peurs, D* J. Vam db Wokstyhb, Jool Piluabrt Abonnementsprijs : Voor soldaten : Voor i maand fr. 1,35 � Voor a to Riet soldaten in t laad : Voor-1 �ce and fr. 1,75 � V ^^^ Niet soldaten buiten *t land 1 Voer x maand fr. 3,50 - maanden fr. 3,5e � Voor 3 maande* fr. 3,75 Veer 3 maanden fr. 3J0 � Voor 3 maanden fr. 5,35 Voor a maaaden fr. 3,00 � Voof 3 maanden fr. 7,30 X MOEDER Wit httft op het slagveld, in de hospitalen of op de ziekentreinen nooit ten gewonde gesien, die, ijlend in �t koorts, kreunde om � moeder �? 't Gs- beurde dan wel eens dat da verpleger zachtjes de hand lei op het bezweette voorhoofd en, hem streelend, lijk een moeder doen zou, loog : � hier is uw moedertje, mijn jongen, braaf na. � Dan opende de arme martelaar zijne groote lijdsrsocgen en wanend thuis te zijn, auchtte hij : c moeks ik lijd toch zoo zeer. � Meer kloeg hij niet : het gedacht aan moeders bijzijn schonk hem zal- ving. Zoo waar il het dat in oogershlik- ktn van lichaamlijk lijden, van zelf htt beeld van moeder voor den geest verrijst all htt beeld van etn troostengeL Bn niet allten voor gewonden maar ook voor hen dit gaai en gezond in de grathttn begraven liggen ttr verdedi- ging van 't land, i� dt gedachte aan mosder een troost. Nu dt oorlog op de lange baan schuift en de soldaten reeds maandenlang verstoken blijven van het gelukkig samenzijn, in dan familiekring, begrijpen zij meer en meer wat het is moeder te ontberen. Aan den eenen kant is htt met een opgekropt gemoed dat tij denken aan al wat de arme vrouw ginds in 't bezette land uitstaat. Aan den anderen kant echter beseffen zij ten veile dat zij vtcbttn ; ook voor < haar � en dat zij slechts door het trouw vervel- len van hun vaderlandschen plicht, erop mogen rekenen haar later in 't vrije Va- derland weer te vinden. Zoo houden zij motd bij het herdenken van � Moeder �, zoo zoeken zij troost in verbeelding bij haar en reeds van nu af begroeten zij don dag van het blijde wederzien. Moeder is dus een troostengel, zij is often minste zij motst ook etn schut- engel zijn. Kleine kinderen verbergen zich achter moeders rok bij het dreigen, van eenig onheil : daar wanen zij zich lichamelijk veilig : groote jongens verdringen zich ef ten minste, moesten zich verdringen om moeder, als er voor htn gevaar, voor- al zedelijk gevaar in de lacht hangt. Want 't is het gedacht aan moeder nog- maals dat stut en steun verleent in de ure der bekoring. Moeder is voor ie deren soldaat htt beeld der standvastige, kris- telijke liefde, dtr echte trouw, der �viaamscoe aeujra.~wi*. i* �* uic voor haar den blik zou willen neerslaan; die sou willen blozen v��r haar bij de thuis - komst ? Dat dan de Vlaamsche, Kristene sol- daten, die hunne moeders eerbiedigen tn liefhebben, zich barer gedenken. 't Is recht : alleen verwijfde, weeke ka- rakters zullen bij die gedachte aan heim- wee lijden ea den motd in de scho�nsn laten zinken ; zij, kloeke, stoere Vlamin- gen niet : integendeel, � sursura corda � sal de kreet huns harten wezen, 't Is slicht : de toekomst van het Vlaamsche ras hangt sf Tan de trouw en gehecht- heid dtr soldaten aat> dt reine zeden hunner moeders ; � weg de bastaards, weg de lauwaards �, die door ontrouw, aan hun Vlaming-zijn en aan hun Kris- ten-zijn afbreuk doen I Vele jongens dragen de beeltenis van moeder bij zich, op hun harte. In oogenblikken van vertwijfeling halen zij I h�t nederige portretje te voorschijn en ' htt sien alleen der dierbare wezenstrek- kan volstaat om bun den kop hoog en htt hart suivtr te doen houden. Gewoonten als deze dienden veralgemeend te wor- den, 't Is sltehts zich dankbaar toonen en den blijk van wederliefde geven nu en dan in verbeelding bij � moeder � te ver- toeven ; want, ginder, achter dr lijn van strijd en vuur, leeft ook elke moeder in den geest bij haren jongen-soldaat, en 't is met geprangd harte dat zij God smeekt, opdat haar kind, onverminkt naar net lichaam door ontucht zoo min als door oorlogsgeweld, vrij van alle smet naar de ziel, weer bij haar moge wederkeeren om er troost en zalving te vinden en er uit te rusten van den woea- ten kamp. God verhoore die bede der Vlaamsche moeders. God steune hunne jongens-soldaten. LEY. I Aankondigingen! 9,35 fr. de;regel � Reklamesgi 0,40 ff. de >egel, �� Vluchtelingen : 3 iB.la*schingen van a r�gala �, ja kA __________ Voor alle mededeeiingen rich te wenden tot: Vk-la MA COQUILLE, Zeedijk, DU PANS5, De Toestand in M�sopotamie Het is nog steeds uitbundige vreugde bi] dt Centralen om de over*oviog van Kut El- Amara waar Towehend ^et zijn 10,000 man- nen het onderspit moest delvoo op de glorie- volste maaier. Het is overbodig nog weerom tejkomea op de taktische misslagen die hier werden ge- p'eegd. Laten we liefst enkel zien indien dt Turksa dit voordeel uit hnn zege sullen balen dat ze verwachten. De opmarsen vas Towsheod beoogde de � inneming van Bagdad, de vesting van den Duitschen invloed ia Meaopoiemi�. Hij geluk- te bijna, maar door otsachisaamheid vaa dta opperbevelhebber werd dsn zegetocht gevoerd tot onder de muren van de stad.een ramp. Zoolaog Bagdad in Tniksche handen blijft la het gevolg der zege waardeerbaar. Doch 't is nu gelijk wie Bagdad vallen doet.En dan heeft de gevangaeming der Bngeischen geen b died meer. Niet enkel de Engelaenea rukten tegen Bagdad op ; maar ook de Russen. Kannen dezen de stad innemen daa ia alles goedge- maakt. Hoever staan de Servische Bocdge- nooten daarmee ? Over 'n maand waren ze Bagdag genaderd op 240 kilometers, dua 12 dagraaracheB.Sinda hadden ze onvoorziene hinderpalen te over- komen, zoodat een stilstand was ingetreden. Bcbter sedert drie dagen gewagen d� Kus- sische berichten steeds van vooruitgang in de richting van Bagdad. Indien sulks aan- houdt is het onmogelijk dat nitt ia korten tijd de Ruisen het Sngelech echec goedmaken. Etnige beschouwiBgiB __ ToartTlodeide uit dei strijd �m Verdun. Men leidt at van het feit : dat de aanval om Verdun, spijts schrikkelijke verliezen .on- gelooflijke munitieverspillingen en hardnek- kig aanhouden, loch zonder uitslag blijft ; de gevolgtrekking Tan ees onmogelijk door- boren van 't Westelijk front, 't is gelijk langa welke zrjde. Wat de Duit schor a niet kunnen, zullen wij het vermogen ? Sceptiekers gaan selfs zoover te beweren dat de herhaalde of- fensieven op ons f rost het duidelijk bewijs hebben afgeworpen van een muur dien niets zal kannen omverkrijgen. Dit besluit kan alles behalve op den waren toestand vaa zaken gegrond zijn. We varliezen hierbij, eerst en voeral. (ait het oog, dat de Daitschers voor hun aanval op Verdua huons vorige taktiek dienden op te geven. Het lag altijd ia de inzichten van dan duitschen grootstaf, de f ege te zoeken door 't altvoeren \tt operaties op een groote "froatlengte met �en doerdragend beaken op ren of ander punt van deze atrijdlijn. Voor Verdun ia het offensief begonnen op een kieine-aitge3trefk.�fesii.Hs� war hetfxijiet van ban oorlogsplan er; het heeft ook niet gelukt. De Daitschers hebben hier dt mislukking ge- kend omdat se den toevoer van fraasebe re- serves alet kenden verijdelen door een offen- aief op andere punten. Vervolgens dienen we aan ft merken dat de Pranschtn v��r Verdun blijk htbben ge- geven van ten taktisehen geesi eenig in de- zes etrijd te bestatigen. BRIEF UIT ENGELAND (Van onsen gewonen briefwissdaaf) ZIJNE B�TEEKEIII$ MET KANTEN EN ABOUTEN Rond het Antwoord der Von. Staton aan Dimsulllafld Het schijnt niet de verhoudingen te nemen van e�n groote gebeurtenis, Het Standpunt door Wilson ingenomen draagt de goedkeu- ring weg vaa all� rechtgeaarde lieden ; maar we hadden liefst eene dadelijke diplomatieke afbreuk geilen. En toch moeten we bekennen dat htt ant- woord geen goede plaats meer laat tot Inge- wikkelde betwisting. Het is een groote over- winning voor ons dat Wilson duidelijk heeft verklaard dat bij de eerste niet ia den haak wezende torpedeering, de afbreuk van zelfs volgen Sal. Hat is nn te tien wat DultsehUnd feitelijk zal doen: ofwel de duikboeten-oorlog der- ma ta wijzigen dat de betrekkingen blijven beataan.maar dan loopt Dnitachland de wraak ep van zijn eigen volk.of wel den duikbooten- oorlog voortzetten. Bh dan ia het de afbreuk. Wat zal Duitschland kiezen ? Wachten wt.. IntnsBchen schijnt het wel zor derllng dat het wetsvoorstel in de Amerikaansche Ka- mera neergelegd tct vergrooting vaa land- ea zee-leger met groote meerderheid werd verworpen. I Het 1 ia toan duidelijk gebleken dal een groot 1 franach offensief veel kane heeft te gelukken i indien het in tijden door restrven wotdt aan* < geveld. Wast we mogen het wel bekennen I dat : de fraasehe en engelsche offensieven I van Atrecht en Champagnejaieraan mislukten dat �enerzijds onze restrven niet in tljda kwamen en de duitsche rteerven het gat kon- den atoppen. We haddefi toen geea genoegzame mannen onmiddellijk achter het gevechtsfront be- schikbaar. Thans is het heel anders gelegen ; alet al- leen kwamen verscheidene fransebt divisies vrij door het overoemsn door de BsgMschen vaa ten �Olal kilometers front,maar gestadig sedert dien.werd het reserve effectief aange- vuld. Zoo kwamen de Russen en nu wordt bevestigd datdeNleuw-Zealandache troepen en Australi�rs die In Qallipoli vochten ook op het westelijk front zijn aangevoerd. In het verleden hebben we etn zekere be- statlging : We hebben de vijandelijke lijnen doorboord (Champagne), maar konden geen nat trekken uit dit voordeel om hiefboveu- staaade reden. tW.at we dan konden.kunuen wo na nog beter ea 't gelukken ligt voor de hand met dt hulp die is gesteld voor een op. treden vaa onzeatwege. Onze Prijskamp loor teetaungen. Worden nog beloond in onzen prijskamp : LECLERCQL., A 39 4/1 JUST G., A 105 3/x Wij. vragen dringend naar het adrea van VAN KERSBILCK. Ben teekenwg : etn obus in da schouw 1 der brieuetterie te Ramskapelle M verloren gegaan ; wij vragen naar den.naam van den teekenaar. De prijzen zijn opgestuurd, Vijfde vervolg. Het Fenlinlsm bij 't ultbrekes van den eorlog Wie zich de moeite getroost heeft aandachtig te leten wat ik in vorige deelen Tan dit schrijven, over de omstandigheden, die, jaren geleden, den opstand in Ierland voorafgingen, heb uiteengezet, zal nu gemak- kelijk den heelen toestand begrijpen, hoe ingewikkeld hij met eerste opzicht ook moge schijnen. Dat die uit- eenzetting noodzakelijkerwijze moest voorafgaan, wil men werkelijk en waarlijk de beteekenis van den op- roer begrijpen, wordt eens te meer bewezen deer de massa onzin, die er in de bladen van bet Vastelaal daaromtrent,dezer dagen, gedrukt werd. Bene nieuws- agentie laat in AL de bladen van het vaatelaad(zie ook BvSt, van Vrijdag 38 April 1916) een eerste kortbon- dig bericht ever den opstand in Ierland verschijnen : ehwel, buiten het materieele feit van de aanhouding van Roger Casement, is geen enkel woord waar van gansch dat bericht I De SinnFein-bewegicg, zooal� ik u getoond heb,had van af zijne stichting, een geestelijk, een stoffelijk en ook een politiek doel ; dit laatste ruimschoots afgeke- ken van het Hengaarsche volksoatveogdingswerk bui- ten de maeht of de hulp van de volkevertegenwoordi- ging ofte parlementarisme Onbetwistbaar had, tijdens hare eerste jaren bestaan, de beweging, die gansch grondwettelijk was, en buiten het bereik van alle lij- velijk geweld, veel bijval en veel steun van wege de lersche vaderlander�, zelhvan vael navolgeliagen van John Redmond en de grondwettelijke Ieraebe Natio- nalisten. Dat was tijdens het laatste Engelsch behoudsgezind of Tory-mintoterie, dat natuurlijk lijk een onveroer- bare rotsblok den weg voor Ierland� Home Rule ver- sperde. Doch de toestand nam een ganach ander uit- zicht met de intrede van de nieuwe liberale Regeeriag ia Engeland, een achttal jaren geleden, toen Mr A�- euith, die nu nog aaa 't hoofd der Engelsche politiek, staat, het staatsroer in handen nam. Het liberaal mi- nisterie werd in zake ataatspohtitk gesteund door het honderdtal lersche Nationalistische stemmen in the Mouae of Common�, die het bestaan van de liberale engelsche regeering verzekerden, onder voorwaarde dat die Regeering Home Rule voor Ierland er door haalde, 't Ging jaren tijd, geschrijf en gewrijf vragen, bespreken ea bestemmen;�The Heus� ef Lord�� gingen maarzoo gemakkelijk hun voorrecht niet laten verlo- ren loepen, en zegingen hun volle recht en hun volle macht in de Bngelsche wetgeving uitvoeren, zoo ver de wet strekte : en tot drie maal moeit de Bngelsche lamer, aa ophefmakende zittiagen, de Home-Rnlewet atemmea, vooraleer de Lords, omdat ze wel moestee namen� de wet, heuge tegen meuge, hen verleren gin- gen geven en hun hoofd erbij leggen, en vooraleer Ho- me Rnle.effen korts vetr den oorlog, eindelijk bepaald ge*temd werd en bekrachtigd, alhoewel ze aleeftts toe- gepast aal worden na den o�riog. Dit vooruiteicht dat Home Rule erging komen, en er kwam, speelde de Sinn Peiner� den besten troef uit hun kaartenl De beweging verviel en ging bijna te �ief, vetpita haar doel verloren flep, en Ierland gered ging worden buiten hun bijzonder politiek betrachten ; en hun andere doeleinden : herleven der lersche taal, zeden, gebruiken.enz., evenwel door andere bestaande vereenigingen verzekerd zouden zijn. Enkele heet- hoofden, enkele harde koppen, mitsgaders eenige buitenstaanders en buiten�periger� : dreeaur�, dich- tere en-�ziener��, gekapt, bijna allen, uit het hout dat men de � verstandschap � heet, bleven alleen neg de Sinn Fein-beweging recht houden of vertegenwoor- digen: een leger sonder soldaten, zonder tel neg in den lerachen herwordiagastrijd I Dt Ulsterpoging Twee jaren geleden, kort� voer den oorlog, kreeg de Sian Feinerstand al met een� nieuw bloed en nieuw leve� : er kwam weer beweging ; er stroomden weer toetreder� toe l Waarom ? Herinner u voorgaande uit. eenzetting, en dadelijk aal u allee duidelijk worden, Home Rule ging gestemd worden : twee maal was ze gestemd door de Eng�l�che Kamer, ea tweemaal ver- worpen door the House of Lord� ofte Engelsch Senaat; doch, komen giag ze, het recht der Lord� wa� wette- lijk uitgeput en een derde �temmiag der Kamer, ging de nieuwe wet te wege geldig maken. Jamaar, de UI- eter-mannen, onder de leiding van Edward Carson mieken groot misbaar, en riepen luidop dat ze aoeit ofte nooit, wet of geea, home rule gingen aannemen. Bn Caraon-sedert daa wel een� King Carson (Koning Carson) geheetea � trommelde al de jonge Ulster- mannen op, �tak het vuur er in, en de drift, kleedde ze, en deed ze drillen in bataillon� en regimenten 1 � the Ul�ter Volunteer� � ; hij trok naar Duitschland, had een onderhoud met den Keizer, en wie weet met wien nog, zat aan tafel met den Keizer, wordt er ver- zekerd, en bestelde er... de wapens voor de Ulster Vo- lunteers I De wapens kwamen naar Ierland, werden in Ulster gelost en uitgedeeld, en... de Engelsche Re- geering liet begaan, en gebaarde dat ze't alet aag I " Wait and See " � wachten en alen � ia meer daa eens haar leuze I Meer nog : bladen, Torybladen hoeft het gezeid, bladen van de behoudageainde Lords, ea die in 't buitealand, ten minste, den naam hadden � al is dit mia � de openbare Engelsche meening te Ver- tolken, keurden Carson en zijn Ulster Volunteers niet af, maar meedigden zelf�, met vol geweld, zijn wetteleo� gedrag aan.en zijn omwentelingsche poging te wege. Het katholieke Ierland Op staanden voet, 2uid, Weat en Oost vaa Ierland, .gansch het katholieke Ierland, voelde het gevaar ; en waar de wet en de Regeeriag zoo maar openlijk Car- son en zijn Ulstermannen lieten begaan, wapena in- voeren, wapens openbaar hanteeren, met het klaar ea luidop uitgesprokea inzicht in opstand te komen, ge. wapender hand, tegen de wet, de HomeRule-wet | �et dat se ingevoerd ging worden, ehwetdan moest'en dan wilde het katholieke en natiooalktieche Ierland eok haar zonen optrommelea en drillen, em, ten date van tien nood, haar refcht en baar vrijheid te verdedi! gen, om de wet door Engeland gestemd en door den Koning bekrachtigd te doen eerbiedigen ea Om de or- de te doen zegevieren ! Het lijkt een droom: het NaUeaaHsttse!,. ; Ierland dat opstaat om met de wapen� de wet via , Engeland te gaan verdedigen. En.vermita het Noorden 1 het wel mocht zonder dat de Regeering het gebaarde ! te zien, wapens van uit Dnltaehland te halen, waarom I zouden zij, de Nationalisten ook geen wapena invoeren van Amerikaan vaa elders, ja zelf�, met meerrecht dan Ulster, vermits zij het goede recht giagenverdedi ; gen, de wet van Engeland, de orde en den vrede ? Te Athlone.die de hoofdstad is vanlerlaads Mid j landen, kwam dan ook het eerste"IrishNatioaaliet I Volunteera" tot �tand, en ging dadelijk ter oefening Het duurde nietlang, of langs alle kanten in het katholieke Ierland, werd het voorbeeld van Athlone geestdriftig gevolgd. Het duurde ook niet lang of de droomer� en de ziener�, die, meest in Dublijn, de hoofdstad, nog wat er overschoot van de Sinn Fein'ers vertegenwoordigden, namen de gelegenheid weert* baat het lersth bloed weer te doen rijzen, en een Be- rek werd gesticht, onder de leiding Mr John Mac Neill, hoogleeraar van Ier�ch aan de Nationale Hoo- geschool, en Sir Roger Ca�ement,een j�oUstantsckt 1er, maar die zijn leven lang weg was geweest van Ier- land, als Consul van Engeland in de warme streken. hem nooit bezig had gehouden met den Ierschen strijd' en die nu, in 1913, op nutwedde gesteld, al met eens Wie weet van waar of waarom,haantje vooruitging spelen.zonder naam of volkshefde, in dea uitersten vleugel dtr lersche beweging 1 joh! Redmond - De scheuring tusshai Nationalisten eu Sins Felners 7 Dit Berek beliep en beredderde Ierland rond het inrichten van de � National Volunteers � regimenten En meer dan eens werd oproep gedaan op John Red- mend opdat hij de Nieuwe Beweging, waarin alle Nationalistische gezindheden, de gezetene �jk de be- zetene, de Hibernians,inijk de Sinn Feiners vertegen- woordigd werden, zou steunen en bekrachtigen I Doch Redmond weigerde langen tijtl Eindelijk, als do Home Rule-wet gestemd was, daag� voorden'we- reldoorlog schier, gaf Redmond toe, op voorwaarde dat hij de helft van de leden vaa het besturend berek aeflrish National Volunteer." benoemen mocht. De Sinn Peiner� en Gaelljc Leagera, die ia het voorioopig berek zaten* weigerden hardnekkig de macht aan Red- mond toe te staan; doch, zij waren in miaderheid, en moesten eindelijk wel toegeven, te meer daar Red- mond dreigde zijn bekrachtigtag in te trekken. Echter, de betrekking tusschen de volgelingen van Redmond, ver uit de meerderheid in de National Vo- knteere Regimenten, en de Sinn Felners, kleinere at deelingen waren nooit hartelijk, noch werkelijk welge- meend. Doch, hef vuur vaa den tweedracht dat onder de asschen smeulde, zou welhaaat ia laaiende vlam openslaan. Alt, na de oorlogsverklaring van Engeland aan het meineedige en barbaarsche Dnitachland, Red- mond openlijk-verklaarde, in aaaat vaa Ierland, de saaa

Er is geen OCR tekst voor deze krant.