I Eerste Jaargang, Nr 17 - 25 December 1916. Priis : 10 centiemen. Eerste Jaargang, Nr 17 25 December igi6. DE EENDRACHT Weekblad voor het Vlaamsche Volk ABONNEMENTSPRIJS : Een jaar fr. 5.20 Zes maanden .... » 2.60 Drie maanden .... » 1.30 Geene abonnenten worden aangenomen die niet op voorhan het bedrag hunner inschrijving laten geworden. BUREELEN; Voor het Generaal Gouvernement : Prinsesstraat, 16, ANTWERPEN. Voor het Etappen- en Gperatiegebied : « Koninklijke Taverne 11 La nmerstraat, 10, GENT Postchekrekening Nr 86. AANKONDIGINGEN : Prijs naar overeenkomst. Ongeteekende stukken worden niet opgenomen. Geene handschriften worden teruggezonden. BOEKBESPREKING : Het toezenden van één boek of schrift geeft recht op vermelding : twee exemplaren. od besDrekine. 347 HAAT en LIEFDE. Over en weder geslingerd door de vvoedende golven, besprongen door den woesten wind die de masten knakt en de gebinten kra-kea doet, worstelt een schip tegen den storm. Plots een gil, een kreet : «Man over boord» ! Een wissen dood ten prooi strijdt een mensch wanhopig tegen de over-machtigezee. Niemand aan boord die helpen kan of durft. Toch weî. Eén waagt zich in een boot en bereikt den drenkeling. Deze isgered. Zijn hand heeft hij maar uit te steken naar de boei die hem wordt toegeworpen. Maar hij erkent den man die hem ter hulp snelt. Het is zijn doods-vijand die zijn huis vernielde, zijn have roofde, zijn vrouw en kinderen vermoordde. Vol afgrij-zen en haat wendt hij het hoofd af, stoot de boot die hem red-ding brengt van zich weg, ver-dwijnt in de diepte en verdrinkt... Ander tooneel : In lichterlaaie v!am staat de hoeve. Ailes gaat verloren in den brand door mis-dadige handen ontstoken. Een oude, zieke vrouw die den vuur-poel niet ontkomen kon zal door de vlammen worden verslonden. Handenwringend staat de zoon, der ongelukkige het wreede schouwspel aan te staren. Ker-mend en kreunend roept hij om hulp — want hij zelf, kreupel en zwak als hij is, kan geen redding brengen. Op eens dringt een man het brandend huis binnen. Ee-nige oogenblikken van spanning. Daar verschijnt hij terug, met in zijn armen de bewusteiooze vrouw en brengt haar bij haren in woeste wanhoop huilenden zoon. Maar deze schrikt op. De redder is zijn buurman van wien een doode-lijke haat hem scheidt en die door de menigte als de brand-stichter wordt aangewezen. In dolie woede, onder het uiten van vervloekingen en beleedigingen, wijst de jongeling redder en ge-redde van zich at.... Wat zoudt gij denken, lezer, over het gedrag van dien drenkeling die er liever het leven bij inschiet dan door zijn vijand te worden gered ? En over dit van den jongeling die, verre zich over het behoud van het leven zijner moeder te verheugen, aan niets anders denkt dan aan wraak tegen den brandstichter ? Dat het waanzinnig is, niet waar?En dat hij die zoo zelfmoord pleegt of haat boven moederliefde stelt slechts medelijden verdient ■en verachting. 348 Welnu gansch anders zouden er de « passieven » over oordee-len. Oolc zij toch, liever dan met hulp van den vijand hnn volk te helpen redden verkiezen het ten onder te zien gaan. Ook zij willen niet dat onze moeder Vlaanderen uit den brand, waardoor zij dreigt te worden verslonden, gered worde door hen die den brand ontstaken. — Ja ! maar !, hoor ik reeds van verschillende kanten aan-merken. Dat is heelemaal iets anders. Die vergelijking gaat mank !... — Zeker de vergelijking gaat mank — en moet mank gaan anders ware het geen vergelijking meer. De gevallen, de fei-ten zijn verschillend maar de n>ij\e waarop en de reden waar-om in die verschillende gevallen gehandeld wordt zijn dezeifde. De * passieve » Vlaamschge-zinde toch, die voor het herove-ren van ons Vlaamsch recht de hulp van den Duitschen over. heerscher weigert, doet als de drenkeling welke den arm atstoot van den vijand die hem redden wil en als de jongeling die met woedende blikken den brandstichter aankijkt welke zijn moeder behouden uit den vuurgloed wegvoerde. En de reden hunner handelwijze is in de drie gevallen : de Haat tegen den vijand die bij hen sterker is dan de Liefde tôt zichvelven, tôt hun bloed en tôt hun volk. Onkristelijk in hoogste mate is zoo een gevoel. Dat hoett niet betoogd voor hem die de leering van den Meester volgt Welke heeft gezegd : « Laat God de wraak ! » en Die ons het sublime gebed leerde bidden waarin wij dagelijks vragen : « Vergeef ons onze schulden gelijk wij vergeven onzen schuldenaren... » En dat de haat, lieten de Vlaamschgezinden er zich door leiden, voor ons volk niets dan onheil brengen zou, moet toch ook den passieven duidelijk worden wanneer zij niet hun gevoel maar hun verstand te raden gaan. Duitschland, zoo verkondigen zijne staatsmannen — en dat is begrijpelijk —, heeft er belang bij dat in België de Fransche invloed niet overwegend blijve. Ook dat is Vlaanderens belang, ja het belang van heel België. « Onze « nationaliteit besluit tevens dat « wij geene Franschen... dochook « geene Duitschers willen worden « Het eerste deel van den n>il « is gebleven en België kan enkel « zijne historische roeping blijven « vervullen, door tusschen Oost 3 4y « en West zich zelf te zijn ; » (') Bij het afweren van den Franschen invloed loopen de lijnen van het Vlaamsche, van het Bel-gische belang en van het Duitsche belang evenwijdig. Velen mogen zulks betreuren, ontkennen zal dit geenonbevooroordeeld Vlaamsch-gezinde.Ondersteld nu dat de krijgs- « kans het Duitschland mogelijk maakt zijn wil door te zetten ophet vredescongres dat op den oorlog volgen zal. Dan kan het waarbor-gen eischen opdat het Vlaamsche volk van een noodlottige en oriver-mijdelijke verfransching worde gered door vervlaamsching van gansch het openbaar leven in Vlaanderen : Onderwijs, Bestuur en Gerecht. Zouden, indien zulks mocht gebeuren, de passieve Vlaamschgezinden een protestbe-weging op het getouw zetten om op te komen tegen zulke eischen — alleen omdat zij door den vijand worden gesteld en omdat ook hij er belang bij heeft ze te zien inwilligen ? Zoo iets kunnen wij' ons niet voorstellen. En toch ware dat de logische gevolgtrekking van de gevoelens diergenen welke hunnen haat tegen den vijand luider laten spreken dan hun liefde tôt het Vlaamsche volk. Dat zulk een handelwijze onverstandig. onverantwoordelijk zijn zou, wie, die ook maar één oogenblik nadenkt, zal het ontkennen ? Een grove fout werd bij het kirichten van het Vereenigd Ko-ninkrijk der Nederlanden' door het Congres van Weenen in 1815 begaan en in 1830, toen België tôt stand kwam, herhaald. De diplomatie, die de nationaliteitçn igno-reerde en alleen Staten, erkende zag dent aard en de geschiedkun-dige overleveringen der volkeren over het hoofd die onder één schepter en in één gecentraliseerd staatsverband werden samen ge- Onvermijdelijk moesten, zoodra de verschillende nationaliteiten tôt ras bewustzijn waren ge komen, gevaarlijke meeningsver-schillen en wrijvingen tusschen haar ontstaan. De Wereldoorlog brengt wellicht de in 1815 en in 1830 gebrekkig opgeloste vraag-punten weer ter diplomatische congrestafel. Er bestaat kans dat ze nu op een'Avijze worden gere-geld die, voor hetVlaamsche volk, redding voor den ondergangen, voor België, een grootere eensge- (1) Lod. Dosfel. Redevoering op i5 October 1916 te Antwerpen gehouden. 35u zindheid nevens een meer met het karakter, en het verleden van Vlamingen en Walen stro-kende onafhankelijkheid voor bei-de rassen beteekent. En tegen zoo gelukkig een oplossing zouden de passieven opkomen alleen omdat ook de vijand er belang bij heeft en aan het tôt stand komen ervan zou hebben mede-gewerkt ? Wij vragen ons af hoe recht-geaarde Vlamingen zulk een gedrag zouden rechtvaardigen tegen-over hun geweten, hun volk en hun land ? * * * Laten wij andere gebeurlijk-heden in 't vooruitzicht houden. De Entente-Mogendheden krijgen Duitschland onder de knie — of-wel de strijd blijft onbeslist. Hoe zullen de passieven zich tegenover de maatregelen gedra-gen die de Bezettende Macht be-trefïende het gebruik van het Ne-derlandsch in Onderwijs en Bestuur heeft ingevoerd ? De Hoogeschool van Gent is vervlaamscht. Rond een uitste-kend leeraarskorps heeft zich een groep ernstige, werkzame, echt-Vlaamsche en Vlaamschgezinde studenten geschaardwier getal,dat thans reeds de honderd overtreft, dagelijks aangroeit. Op de baan ter vervlaamsching van het middelbaar onderwijs werd een besliste schrede voor-uit gedaan dank zij een ruime-re toepassing der taalwet van 1883 in overeensîemming met den geest en de tekst harer bepalingen. Tôt eerlijke en rechtzinnige na-leving der wetsteksten die voor-schrijven dat als voertaal bij het lager onderwijs de moedertaal der Vlaamsche kinderen zal worden gebruikt, kwamen Vlaamsche Normaalscholen tôt stand en stel-den een aantal maatregelen paal en perk aan den onwil der wet-verknoeiers.En tôt bekroning van het werk werd het Département van We-tenschap en Kunsten gesplitst en het bestuur der Vlaamsche afdee-ling aan mannen toevertrouwd wier Vlaamsche overtuiging er borg voor staat dat het gedaan is met het verkrachten onzer taal-wetten.Wat het Bestuur betreft word de tôt heden bij de toepassing ingekrompen en verminkte wet van 1878 door uitvoeringsmaat-regelen verjongd en, binnen de païen van het aan de Uitvoerende Macht vervoorloofde, uitgebreid. Zullen de passieven als de Vrede 351 is hersteld en de normale toestan-den zijn weergekeerd, korte metten makende, dat ailes te niet doen — evenals een dronken boer die, in dolle woede losgelaten, blinde-lings in het ronde slaat en zijn razernij op ailes wat hem omringt, ook op zijn eigen huisraad botviert? Welnu dat moeten zij, willen zij de logische gevolgtrekking van het standpunt dat zij hebben ingeno-men afleiden. Nog eens : hoe zullen zij tegenover hun Vlaamsch geweten, hun volk en hun land een handel-wijke rechtvaardigen waarbij zij, uit erkentlijkheid voor al het Vlaamsche bloed, in den strijd îegen den vijand geofïerd, het eenige voordeel dat voor de Vlamingen uit dezen wereldoorlog is voortgesproten, vernietigen, — alleen omdat het met medehulp van den vijand was dat dit voordeel werd bekomen ? Aangenomen dat de passieven wreed—logisch in hunne dwaling, er in slagen de Vlaamsche Hoogeschool en de Vlaamsche Normaalscholen te doen afschaffen, de maatregelen tôt eerlijke uitvoering der wetten op het Vlaamsch in Onderwijs en Bestuur te doen intrekken, tôt groot genoegen der Vlaamschhaters die rond dien brandstapel van ons recht een wilde vreugdedans zullen dansen. Wat dan ? Dan moeten de Vlamingen van de meet af herbeginnen, na-tuurlijk.Want dat de Belgische Regee-ring en de Franskiljons en Walen, uit een gevoel van vaderlandslie-vende en broederlijke dankbaar-beid, den Vlamingen hun recht op een zilveren plateel brengen zullen, zal zelfs de passiefste der passieven zich zelven niet wijs-maken. Voor zulk een goedge-loovigheid behoedt hem de dub-belzinnige houding der Regeering en de niet verkoelde haat waar-aan Franskiljons en Walen voort-durend blijven luchtgeven. Op nieuw zal dus het bekla-genswaardige Vlaamsche Volk, als een andere Sisyphus, het zware rotsblok van het onrecht, dat zijn levensbestaan bedreigt, moeten omhoog wentelen den steilen lij-densweg op dien het meer dan drie kwarten eener eeuw zwoe-gend bestijgt... Tôt het rotsblok, zwaarder geworden nog dan te voren, Vlaanderen voor goed ver-plet en doodt.... De verantwoordelijkheid daar-van mogen de passieven op zich laden. Wij schudden ze van ons af.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.