Bures! i 21,-RUSSELL SQUARE, LONDON, W.C. Téléphoné: Muséum 267. IDe Stem VOOR COD EN VADERLAND. / Abonnement : 2sh. voot S màanden. Subscription : 2sh. for 3 months. Voor de Vereenigde Staten : 50 cts. Voor Holland : 1 fi. Voor FrankHjk : 2.50 fr. Voor de soldaten : lsh. > of 1.50 fr. : rr ' ! r73£EB 3de Jaargang, Nr. 42. ^ (Blz. 1527-1538.) Oplage: 11,100. VRIJDAG, JULI 6, IQ17. Registered at G.P.O. as a Newspaper. 12 blz. 1^. i Bishop's Hou se, Southwark, S.E. Ons dierbaar vaderland ondeigaat een groot v. rlies in het afsterven van den diepbetreurden eja hoogst-verdienstelljken Voorzitter der Kamer van Volksver-tegenwoordigers, Frans Schollaert. Het is cen plicht van dankbaarheid, voorIal het goed aan Kerk en Vaderland bewezen, dat onze tieesteiijken en geloovîgen op kijzondere wijze den doorluchtigen overledene in hunne gebeden zouden sndachtig zijn. t A. A. DE WACHTER. Vie. Gen. van Z. E. Kard. Mercier. i O In Memoriam. FRANS SCHOLLAERT. Ste. Adresse, 30 Juni 1917. « ' r>r ottî vaud? e~n droe^e, e*n dag. Staatsminister Frans Schollaert, voorzitter der Kamer van Volksverte-genwoordigers, overleed gister avond, te 9 uur, te Sainte-Adresse. En al wisten wij sedert weken, sedert maan-den reeds, dat iederen dag het pij.nlijk oogen-blik komen kon, al verzekerden ons Dr. Lebrun en Dr. Smets dat er hoegenaamd geene genezing meer mogelijk was, toch hoop-ten wij tegen aile hoop in, en terwijl de eene dag na den anderen kwam dachten wij op het laatst dan toch dat het nog voot ditmaal niet zijn zou. Hij was verleden jaar zwaar ziek gevallen en had dam langen tijd zijne kamer niet mogen verlaten. In de laatste maanden van het jaar was hij weer opgaknapt en had zich weer aan den arbeid gezet. In het vroegœ voorjaar kluisterde dezelfde kwaal hem weer op zijn lijden bed. Hij is langzaam, lang-zaam achteruitgiegaan, nu wat beter dan wat slechter; Dr. Ramon, eene Parijsche groot-heid, kwam hem voor enkele weken bezpeken en scheen niet aile hoop op te geven,—maar de Meester van hierboven had er anders over beslist, en vandaag bracht man ons de tijding van zijn afsterven. En het is een zeer droeve dag voor ons allen, voor de Belgen buiten en in het vaderland. De duizenden schamele vluchtelingen hier in Frankrijk verliezen in hem hun groot-sten weldoener, en ginder in het omsloten land zal die treurige tijding als een verplette- rende slag gevoeld worden. i * * * C Laat iï u een paar woorden mededeelen wat de loopbaan van Frans Schollaert was. Hij werd geboren op 19 Augustus 1851 te I'îuvl 1 studeerde aldaar, haalde er zijn .il ! 1 ' ■ ' ' " "/• : <- r? ma! en srafhodwr dei i,<*.:vensche balie. Zeer jong trad hij in de politiek, éerst als gemeen-teraadslid van Leuven, daarna als provinciaal raadslid Op 12 Juni 1888 werd hij door het arrondissement .Leuven naar de Kamer van volksvertegenwoordigers gezonden waar hij sedertdien onafgebroken gezeteld heeft. Van 25 Mei 1895 tôt 5 Augustus 1899 was hij Minister van Binnenlandsche Zaken, van 12 December 1901 tôt 9 Januari 1908 Voorzitter der Kamer, en werd later in die hoedanigheid nogmaals gekozen op 12 Nocember 1912. Hij werd Ministei van State op 6 Mei 1907, stond aan het hoofd van het cabinet van 9 Januari 1908 tôt 17 Juni 1911, en was achtereenvolgens Minister van Binnenlandsche Zaken, Minister van Landbouw en Binnenlandsche Zaken, Minister van Kunsten en Wetenschappan. Het ligt buiten mijne bedoeling en mijne bescheidenheid hier een overzicht te willen geven van zijne zoo actieve politieke loopbaan. Het moge volstaaà te zeggen dat er in den loop van die. vele jaren geen enkel vraagstuk van belang in ons Parlement is ter bespreking gekomen waar hij niet, of zelf het initiatief had van genomen, of de leiding van nam. De wijze staatsman ging bij hem ge-paard met den man van stouten politieken durf. In het Belgisch Parlement, sedert zijn bestaan, kan ongetwijfeld gewezen worden op schitterende partijleiders en partijhoofden, maar de echte staatsleiders, de echte staats-mannen, kunnen wij, van in hst verleden tôt op den dag van heden toe op de vingers tellen. Hoe men er 00k over denke, de politieke band die Frans Schollaert aan de katho-lieke partij hechtte, was nooit zoo sterk dat hij oiet, waar hij het noodig achtte, onaf-hankr 1 k '.an r;'les voor <?e eigen goed en noodig geachte oplossing streed Hij heeft nooit de wein'g achtensw lardige iol gespeêld —klassiek geworden in het Belgii-van-voor-den-oorlog—van ministers of staatshoofden die weken lang bij de volksvertegenwoordigers de zwakheid van "Minister's vriend-schap " uitspeeldan om eene gewillige meer-derheid te vinden voor het een of het ander ontwerp. In politieke journalistenknoeiejrij was hij evenmin bedreven. Schollaert is in de groote oogenblikken van zijn parlementair leven voor die Kamer komen staan, stoutweg en onbevreesd, en heeft met hardnekkigheid voor zijne idealen en gedachten gestreden, en hardnekkig willen bekomen wat hij meende voor het land heilzaam en noodig te ïijn. In die dagen heeft'hij nooit geschitterd dooT grootsche of gloeiende redevoeringen—die gemakkelijke taak liet hij aan anderen en dat ze in vrede rusten—hij hield zich bij werke-lijkheid en daden, en met een hem kenmen-kende koppigheid, waar het de grondbegin-sele'n gold van zijn staatsmansopvatting en van 's lands vrijheden en rechten, dreef hij zijne gedachten door. De strijd dien -liij te strijden had voor de overneming van Congo door België, met de crisis die er op volgde, zal niet'licht vergeten worden; en evenmin zijne fiere en onbuigziame houding bij de ver-dediging zijner sohoolwet, waarbij hij, de reeds grijs geworden en vermoeide strijder, voor het eerst hardnekkig optrad voor het ver-plicht onderwijsstelsel. Toen hebben degene die hem met al hunne krachten hebben be-kampt, in eetn der grootste manifestaties die wij in België hebben gekend, te Leuven, kunnen zien dat die man heel het katholieke België achter zich had, en over eene macht in het land beschikte die voor hem nooit eein politiek man gekend heeft. Als een baanbreker is hij tevens opgetreden voor die hervorming onzer legerorganisatie. Hij deed de loterij en het remplaçantstelsel afscbaffen, alsmede dit van de vrijwilligers-werving, en bereidde aldus den weg voor d<* latere wet de Broqueville. Weinigen bezaten zooals hij het algemeen vertrouwen, en dat kwam door zijne volko» men eerlijkheid. Want dit is de groote en meest meTkwaardige eigenschap geweest van dezen staatsman, zijne onkrenkbare en onaan-vechtbare eerlijkheid, hoe uiteTst zeldzaam worden,—dat deed Koning Albert en dat deed het leger. Maar de duizenden en tienduizen-den ongelukkigen die huis en erf zagen ten gronde gaan onder d'en moordenden hiel van den overweldiger, die doolden langs 's Heeren straten en het land moesten ontvluchten... Een der drofevigste dagen uit dezen oorlog was voorzeker de vlucht naar Antwerpen van de beangstigde bevolking die vlood voor den vijsaid, en de vlucht uit Antwerpen toen deze vesting geen veilig schuiloord meer bleek te zijn. Toen etichtite Minister Schollaert het Officieel Comiteit van Hulpbetoon aan de vluchtelingen, en dank aan zijn optreden, aan zijne rustelooze werkkracht en zijne vele hooge betrekkingen in het buitenland, heeft hij hocderdduizenden mensehen uit den noo-i geholpan-en naar eene veilige haven gebracht. Hij had aan zijne zijde den heer V. Pauwels, grifSer der Gamer, die hem Dooit een oogen-blik verlateu heeft, en voor hem niet alleen . de eerste ambtenaar van het Parlement was, maar een trouwe vriend en een zekere raad's-man. De Regeering kwam naar Le Havre, Het laatste portret van onzen betreurden Staatsminister, Voorzitter der Kamer, Frans Schollaert deze 00k bij een politiek man te vinden is. Waar hij 00k tegenover stond, wie 00k zijne tegenstrevers waren, Schollaert heeft nooit zijne meening verborgen, heeft nooit met halfslachtige beloften hier en onderduimsche toegevingen daar aan " politiekerij " of cote-riegeest meegedaan. Heeft hem dit 00k me-nigen beer de taak zwaar gemaakt en den strijd allerbitterst, hij had er 00k over de vertegenwooirdigers der verschillende partijen die in het Parlement zetelen een groot gezag door verkregen. Hij heeft de debatten der Kamer steeds geleid met de hooge opvattiog die hij had van ons Parlement en zijne rechten. Daar is hij nooit een voet van afgeweken, en hij heeft 00k nooit geduld dat er getornd werd aan de rechten onzer volksvertegenwoordi-ging. Het is het oogenblik niet om daarop in te gaan; m-iar toen het nog onlangs eecs gebeurde dat men het recht, dat onze grond-wet aan het Parlement verleent, wilde over het hoofd zien, heeft hij door een beruchten brief kort en krachtdadig een einde gesteld aan aile konkelarij op dien weg. De jongere parlementsleden vonden in Schollaert een trouwen vriend en een wijzen raadgever. Zijn voorbeeld en zijne raadge-vingen zijn voor velen eene bijzondere wel-daad geweest. Met zijtn klaar doorzicht zag hij wie de toekomstige leiders van ons open-baar leven zouden zijn, en met eene bijzondere belangstelling wist hij ze tôt zich te halen en hun den weg te wijzen. * * * De oorlog brak uit. En met een sla^ waren àlle bestaande instel-lingen, waren westanden en verhoudingen veranderd. Het is wanneer de Staat in gevaar verkeert, wanneer het land in den noûd komt, dat de waarde van een staatsman het best aan het licht komt, omdat de omstandigheden hem op den voorgrond roepen. De cynieke en brutale aanval van Duitsch-land kon enkel met de wapenen beantwoord en het Officieel Belgisah Comiteit werd naar daar overgebracht. Ik kon hier, zelfs niet een beknopt reLaa» geven van wat de heer Schollaert voor de Belgische vluchtelingen in Frankrijk gedaan heeft. Hij is hunne voorzienigheid geweest van den eearsten dag van hun ballingschap tôt op den dag zijner dood. Hij heeft hun het leven in den vreemde op aile mogelijke wijzen trachtein dragelijk te maken, even bezorgd om hun geestelijk als om hun stoffelijk heil. heeft Comiteiten en werken gesticht zonder tal, waarvan hij persoonlijk het bestuur in handen nam Voor de vluchtelingen, dia voorzeker niet de minst ongelukkige slaoht-offers zijn van dezen oorlog, is zijn te-Gode-gaan het zwaaarste verlies dat hen treffen kon, en in de harten van deze eenvoudigen zaJ do droofheid groot zijn. Mr. Schollaert stichtte tevêns het eerst* Tehuis voor oorlogsverminkten te Sainte-Adresse. Flet was veruit het liefste weidc van zijne laatste dagen ; hij had van het " Belgisch Tehuis der Oorlogsinvalieden " eene modelinrichting gemaakt die als voorbeeld is genomen voor tal van andere instellingen van dien aard, en de honderden ongelukkige oorlogsverminkten die door zijne zorgen zijn ganezen, geholpen of gewapend tegen lateren levensstnjd, dragen hem voor immer in hun hart. Tôt den dag dat de ziekte hem belette zijne kameir te verlaten bezocht hij bijna iederen dag zijne invalieden, was aanwezig bij hunne feesten en hunne spelen, ging in hunne werkhuizen, zat met hen aan dezelfde tafel en als een goede vader sprak hij hen toe, troostte hen en beurde hen op. Dit Tehuis der Invalieden is het laatste en misschien het schoonste van de lange ree'ki liefdewerken die het leven vullen van Frani Schollaert. * * * Hij heeft den dood zien komen, stap voor stap, en als de groote kristien die hij was wachtte hij onbevreesd op het laatste oogenblik. De dood is gekomen, en de laatste en zoo droeve hartewensch van den grooten en eerlijken patriot, België weer te mogen vrij zien, in België terug te.keeren en er te ster-ven, is niet in vervulling mogen komen. Hij had te veel, voor zijn land gedaan, te lang zijn wiel en wee meegemaakt om het niet ta beminnen met al de krachten zijner ziel. Maar hij is heengegaan met het vaste geloof in België's toekomst. Hij was overtuigd dat door aile tegenwoordige en latere moeilijk-heden heen het Belgisch voik met zijn gezond verstand zijn weg zou vinden. Zijn vertrouwen im de Belgische volkskracht kon door niets aan het wankelen worden gebracht. Hij was te zeer vergrijsd in de politiek en had een te duidslijk inzicht in de ziel der natie om geloof te hecht^c aan v""-:kii: " ' of ■ luksprofeten, die de sciurikkelijuste dingen voorspelden, Hij iS heengegaan vôôt zijne taak misschien ten einde was, maar zijn geest zal Lang nog bij ons blijven. Het is een zeer droeve dag voor ons; we hebben een man vierloren waar we nog zoo veel hadden van verwacht voor later ; het rs een groot verlies voor ons, katholieken, een groot verlies voor het Vaderland. Ehnest Claes. o Schollaert's politieke geschiedenis. Nota's. Frans Schollaert die zich met redits- en schoolkwesties had bezig gehouden, werd in 1883 secretaris van "Le Comité des Griefs" (tegen de Schoolwet van 1879), die de kiezmg van 1884 voorbareidde. Het was u t hetzelfde Comiteit dat het Congres van Luik van 1886 ontsproot dait de katholieke socia e beweging bij ons inzette, met een zwaar programma van hervormingan. In 't begin zijner politieke loopbaan in de Kamers speelde Schollaert openl jk geen groote roi, maar deed zich bijzonder geldten in de commissies. Hij was secretaris der commissie die de wijzigingen van de Grond-wet voorbereid heeft. Te samen met Helle-putte en Janssen stelde hij, op art. 47 een amendement voor dat een eerste pog ®g was van algemeen stemreciit op de basis van de " vertegenwoordiging der beroepen." Het be-kwiam een aantal stemmen, de helft ongeveer, onvoldoendte dus daar een meerderheid '.an j. 3 '.'Oreis'C- 1 Frans Schollaert, na Minister van B'nnen-landsche Zaken geweest te zijn, werd Minister van Openbaar Onderwijs in 1S95 (opvoiger van de Burlet), en gaf zijn ontslag in 1899 met Vandenpeereboom. Als Kab netsoverste (opvoiger van de Trooz, die piotseling overleed, 1907), was zijn loopbaan buitengewoon schitterend. Wein.ge ministers hebben in korte jaren zooveel ver-wezentlijkt1 voor hun land: 1) Congokwestie. Op vele punten niet t'akkoord met Leopold II wist hij toch grootendeels z jn zienswijze te doen in a&nmarking nemen. 2) De legerwet die de wet de Broqueville voorbereidde. 3) De Schoolwtet waarop hij viel. Feit eenig in de geschiedenis: den geva'len min ster werd na zijn ontslag eene hulde geboden die aile gedacht te boven ging (betooging van Leuven).Schollaert had een afkeer van de rucht-baarheid. Hij heeft, naajr 't schijnt, in zijn leven, niet meer dan 6 interviews toegestaan. Hij was eerl'jk en van geen enkele finantiëele combinatie die uit zijn positie kon belang trekken wou hij deel maken. Hij was de op-rechtheid zelve tegenover vijand en vriend. God geve hem de eeuwige rust. O Voor de Meisjes van Vlaanderen. Een jufvrouw die veel met de vrouwenbewe-ging bezig i$, niet op zijn Miss Pankhurst's om ruiten in te slaan, maar om de vrouwen-deugden te doen zegepralen in het familie-leven, schrijft mij : " Moet het dan al voor de jongens zijn, wat gij schrijft ! Weiger ons toch de kruimelkens niet, waiit 00k ons heeft de oorlog overeind geworpen, en we onder-vonden dat onze vrouwelijke zwakheid, die had moeten onze vrijwaring zijn, ons gevaar is geworden." Bij 't lezen van dien brief, heb ik lang teruggedacht op wat ik zag en hoorde in c'e meisjeswereld binst dezen oorlog, op de .diee-nigheid van zooveel vrouwen, op hun menge-ling met allerlei personen, op hun ontvanke-lijk gemoed, op hun liefdeillusies en tittere teleurstellingen, op hun machteloo^heid en wispelturigheid, kortom op die duizende kleine en groote levensgebeurtenissen waarvan enkel de priester het geheim kent, onuiat hij de geestelijke vader en raadgever is, en de toevlucht der zondaren. Het edel werk van een schrijver in dezen tijd is overtuigingen inhameren midden de schommelingen der vertwijfeling, is innerlijk herbouwen wat uiterldjk door de aardbeving van deze wereldramp werd losgeschokt, is de oude, zedelijke en christelijke opvoeding vain het ouderenhuis aanpassen iin harmonie aan de eischen van den nieuwen tijd, en deze wijde wereld. 't Is voorwaar geen gemakkelijke taak ; want 't gaat moeilijk om den kop klaar en hoog te houden, midder deze om-wentelingen en emotiedagen. En voor velec

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.