■..^te^aarëarig'Nô.' " Zbndâg, 15 Aûgustus J9ïs S Cent DE VLAAMSCHE STEM L volk zal niet vergaan! ALGEMEEN BELGiSCH DAG3LAD Eendracht maakt macht ' REDACTIE- EN ADMINISTRATIEBUREELENI KALVERSTRAAT 64, bovenhuis, AMSTERDAM. Hoofdopsteller: Mr. ALBERIK DESWARTE, lpstelraad: CYRIEL BUYSSE - RENÉ DE CLERCQ - Or. A. JACOB - ANDRE DE RIDDER. ABOJs^EMENTSPEÏJS (bu vooruitbetaling): Voor Kederland per jaar rrlrl. 6.60 - par kwartaal gld. 1 76 - per maand gld. 0.75. Voor Belgis, Engeland, Frantrijk per n'ummer* U 26 ïr«ïen' met verhooging van yerzendingsîosteii (2^ cent ADVERTENTIES : 20 Cent per "regel. fir en là ri» eorlog. Y/et van Vooruitgang en de Oorlog. -•t;eriand is een der zeldzame landes Het oude Europa, waar de geesteswerk-ijjeden voortgezet worden gedurende - bulderen der vuurmonden en Iiet ver-!r": n der lioogste echatten van de mensch-Dit blijkfe uit de studie, die mijn nd Dr. A. Faria de Vasconcellos, leer-'TLn de Vrije Hoogeschool van Brussel * «tichter der — thans' verlaten — nieu-!re schooï van Bierges bij Wavre, komb aeven over „de kinderen en de oor-C" eu y/aarover ik eene andere maal spre-Vzaî : dit blijkt ook uib het ontzaglijko '-Jjewerk dat een andere vriend,Dr.Ad. ;,-rère in de Internationale Sociologisclie âiothèek van M. Giara en E. Brière te Lis juist lat.a verschijneil onder titel: • [0i du Progrès en Biologie et en Sooio-■■à et la question de Vorganisme social, "■rafaegaan door een wijsgeerige inleiding -ir de methode in zake sociologie (1 Bkd. ixn-680 bl. in 80.; prijs 15 fr.) Het is mij hier niet te doen eene weten-ïhsppelijke ontleding te goven van' dit «ndaardwerk, dat, zooals een kritieker [Ch uitdrukte, een hoeksteen zijn zal voor J heroobouw van een beter Europa. De fjinchtige en diepgaande vraagstukken die - jo gdeerde vriend er in ontwikkelt, zou-Îq vcor den gewonen lezer niet genietbaar •;D en het ware mij nooit in den geest ge-jcaen te dezer plaatse er over te handelen, :aien niet noodzakelijk de tegenwoordige ictiettende gebeurtenissen erin ter sprake jr-imen. Wie over de wet van vooruitgang ;-demaatschappijleer sprc:,kt kan onmoge-: nalaten, hoc objectief liet ook zij, de liataie feiten te bespreken, die liet Europe)]. maatschappelijk leven tôt een ware 'il gemaakt hebben. Ten onzen dage, zegt o.a. Dr. Ferriere, ktaan er twee staatkundigo richtingen: v Hcalistische en de realistische. Het ge-21 der eerste scheen diep gedaald te zijn Jurende deze laatste jaren, maar de tegen-Wr'iing be^int zich te doen gevoelen. De ittlistische stâàfckunde beeft voor doel den eîen rang te verzekeren aan de ctoffelijke rcederen, on verlaagt het gdbstelijk bezit tôt iîr. tweeden, zoo niet tôt den der den rang. Hur wachtwoord is „de lieilige il.jucht der tjtiën". Zij is dus nationalistisch, meer 10g: imperialistisch. Door gansch bet lijvige werk wordt er be-! vm dat de reali3tisclie sfcaatkunde den ver-ji-erden weg opgaat en zij op eene groote toling" berust. Bij haar overbeerecbt de r^eneering het gezonde gevoel; zij is een sçiolg van de kcrtzichtigheid der bestuur-i .en der vcl.reren, en bet bewijs vindt mu in de tôt redit erkende rechtsverkrach-tr^en van het ruwe geweld. ! Het zedelijk geweten van den mensch, iù do diepa ondervinding van een overge-tffd verleden goweld, staart met een profe-r.;:'nen oogslag de toekomsfc in. Als eene nei-m, als een waarschuwende zin, als een iù'rcîrkende regelaar van het leven in al tttketgroot of nederig aanbiedt : de schep- j pende geest en de levende cel, werkt het op | Dus is ook het geweten aangepast op ■ ^het raeest gevolgmatig is in de oneindigo :-i -rljîtelling der organische krachten die Ere het levon noemt. De nadenkende redeneerzucbt daarente-is het vermogen dat aan het onmidde-iik behoud van het mensclielijk organisme ; tit'cpast is. Onbekwaam ora de samenvoe- ! f.n» der biologische verschijnselen te ont-*arren die den levensloop der menschen en <k: maatschappijen vormen, is het verstand, ta oneindig ook in zijn streven, tocli be-p^nsd in zij ne middelen. Het struikelt ge-itiricr over nieuwe feiten. Vooraleer ze te hnnen omvatten, moet bet eerst ze van îiie zijden nagespeurd hebben, er de krach-van hebben gemeten, en het is slechts na ^riohting, waarin deze krachten zich bewe-pfl, waargenomen te hebben, dat het ver-ze in de logische afdeelingen kan '«Dgschikken. Wanneer in het leven der na-het berekenende verstand onverhoeds '{8ei1 <le eischen van het zedelijk leven en kgen de wet van vooruitgang optreedt, dan b dit een kenteeken van onevenwic-ht, een Wrschijnsel van valsch nationaal individua-^e die het anarchistisch tijd-perk nabij Pt, in kortere woorden : een maatschap-[«!ijk ziekteverschijnsel, eene dwaling, en een kwaad. is nu het geval met de realistische watkunde. Voorzeker is het zedelijk gewe-n der volkeren sleclits de dynamische som het zedelijk geweten der eenlingen. wanneer dit laatste beneveld wordt W verkeerde redeneeringen, dan ù er remmen meer aan de verkeerde han-wrijzen der bestuurders. Dan wordt het iïaad tôt goed gemaakt, dàn wordt ook de wndiiig ee.ner bezwoi'en onzijdigheid ver-Wuhldigd, Maar de natuur en het gewe-50 zijn eensgezind. De hoogststaa.nde per-ikheden van een rechtverkrachtend . dtclen de schande der gemeemame "'daàd, en Mm verstand wordt de slaaf "" ualgelijke easuistiek. Daarentegen [erden de nederigste burgers van het lamd, ^ ^■ vtrdediging van het recht belichaamd ''den ve.rheven, want voor den tijd die « strijd vergt, en zonder het gezocht en - -r het gewild te hebben, treedt in hen ft^est der rechtvaardigheid voor. sn ^even redden, zal het verlie-V De realistische staatkunde, die enkel J erfaeids- en liandelsuitbreiding beoogt, Qn "j^uchtige en imperialistische staat-v-f za' wellicht voor een oogenblik de j'Lan? ^e^omen. Maar desniettemin blijft in« n aa^' oene openbare schande. Âls ^etteiijk. ziekt-e heeft zij een deel 'U 6? aan^etast. Maar de geheele we-;in ^ tr tegen opstaa/n. Het recht zal in ^ hersteld worden. De getrouwheid ffe^even woord zal niet meer den spotlust eener verslaafde inçnigte opwer-pen. En de internationale, overeenkomsten zullen opnieuw de volkeren verbinden. E11 verbonden van verbonden zullen opstaan om zich tegen aile overheersching, vanwaar zij ook komen moge, te verzetten • hunne leuze ! zal wezen : oorlog aan den oorlog! Mccht er • dan nog iemand een ruw, onrechtveerdig en : onderdrukkend geweld. willen uitoefenen, : dan allen op tegen dien enkele!... En dan , ook zal, volgens het woord van Kant, ,,de : menschheid, als zedelijke soort, niet meer tegenovergesteld worden aan de menschheid als natuurlijke soort". Dat een volk zijne macht wille beliouden en doen aangroeien,; niets is natuurlijker. Maar van den anderen kant heeft geen ! mensch ter wereld het recht zijne medebur-gers in een oorlog te betrekken, die wellicht zijn ondergang zijn zal, zelfs indien zijne be-weegredenen van zuiver-idealistisclien aard zijn. De algemeene opoffering moet een al-gemeenen oorsprong hebben. De natuurlijke gang der wereld vergt ten andere dat elke natie, in de mate van zijn recht en van den eerbied voor het recht van anderen, zijn eigene macht doe aangroeien om des te beter met al de andere natiën te kunnen me-dewerken aan de verdeeling van den arbeid en dus, in den eigenlijken zin van het woord, het welzijn der menschheid te behartigen. Maar tusschen dit en het kwaad dat men anderen aandoet teyerontschuldigen door de voordeeleil in rekenmg te brengen die men zijn eigen land verschaft, is er zooveel af-stand als tusschen het rein gemoed van den eerlijken mensch en den misdadigen hoog-inoed van den ontsnapten galeislaaf! Ik ontveins me geenszins dat ik hier, aan de handvan mijn vriend Ferrière, wel wat diepzinnige onderwerpen heb aangeroerd, maar ik achtte het noodzakelijk om klaar te doen inzien hoe een befaamde socioloog als bij, geenszins met vooropgezette denk-beeldcn behept, over de tegenwoordige tee-standen denkt. Wel' is hij overal en altijd in afgetrokken redeneeringen gebleven, maar het zal, mijns inziens, iedereen licht vallen de abstracte besluiten, die hij er uit trekt, op de voor onze oogen afrolleude concrète tafereelen toe te passen. Uit sociologisch oogpunt, en de biikken gericht op de wet van vooruitgang die de menschheid beheerschen moet, is de tegenwoordige oorlog ten strengste veroordeeld* En nog strenger valt het verpletterend oor-deel op de ikzuchtige, bezittende stichters van al deze ellende, die het hoogste goed j prijs goven... om hun eigen voordeel op den vcorgrond te stellen! Wanneer JTerrière ,,de schande deV ge-meenzaamheid" werpt op ,,de hoogstaande persoonlijkheden van een rechtverkrach- 1 tend volk", moet men onwillekeurig denken j aan dat aantal Duitsche geleerden van naam ; en faam, die ,,hun woord en hunne eer" ; verpandden om in de 6lavernij eener ,,wal- j gelijke casuist-iek" neer te daien. Wanneer ! hij spreekt van ,,het zedelijk geweten der j eenlingen door verkeerde beredeneeringen 1 beneveld", denkt men onwillekeurig aan de j getuigenissen uit de gedenkschriften van Axel von Schwering, waarover ik het eene vorige maal had, en aan de angstige be-zorgdheid der Duitsche censuur, die binnen hare grenzen niets dan ,,Duitsche waar-heid" laat binnendringen en op die wijze het zedelijk geweten der bevolking ver-kracht. Wanneer hij de burgers die voor het recht strijden, tôt ,,helden" verheft, dan vliegen onze harten naar het met bloed gedrenkte Ysergebied, ,dat reusachtige kerk-hof der Duitsche horden, waar onze held-haftige jongens, met onzen geliefden Kc-ning aan het hoofd, nog immer onze vader-landsche driekleur hoog houden, die voor de gansche wereld het recht verzinnelijkt. En wanneer hij ons een blik in de toekomst laat werpen, dan dreigt ons de boezem te springen van nooit beleefd geluk, want hij, de gevierde en bekroonde socioloog, voor-spelt ons klaar den val onzer belagers en de hooge rust in voile, vreedzame werkzaam-heid op den vrijgevochten grond van het duurbare, uitgezogen, vertrapte en in de glorie der martelaren prijkende Belgische vaderland ! EDWARD PEETERS. Naschrift. In Zwitserland heeft de heer dr. A. Faria de Vasconcellos, leeraar aan de Nieuwe Hoogeschool van Brussel en be-stuurder der ,,Nieuwe School" van Bierges bij Waver, in verschillende steden eene voordracht gegeven over ,,de Kinderen en den Oorlog", die thans ook in brochure verschenen is. In een volgend nummer der reeks ,,V6or en nà den oorlog" stel ik me voor de hoofdgedachten weer te geven dezer prachtige voordracht, die aanleiding heeft gegeven tôt het stichten der ,,Vereeniging tôt Bescherming van de Belgische kinderen", waarover verdere inlichtingen aan mijn adres te Schoondijke (Z.) te verkrij-gen zijn. E. P, De Nacht.... De nacht is zaoht en helder als een mensch; de frissche nacht is goed voor wie, uit lijden, een schoonen droom voelt komen en ver- blijden zijn sterken wilj zijn kracht, zijn stil ge- wensch. De nacht brengt kalm en zeker in het hart > den vromen droom waar dood-gaan schoon ' en blank is, de erinnering aan al wat lief en rank is, | de kracht om voort te dragetn de oude . j smart... De nacht is hoog en zalig aie een bede, de strijd is "blij en helder alîTeen brand : mijn vader in het arme vaderland, mijn goede vader in die oude stede! FRANZ DE BACKER. Uit ^Van Otizcn Tijd'\ I KLEINE KRONIEK Uit do dicrenwcreld. 'n Mooie zomeravond. De zon neigt : ter kimme. Aan den rand der gracht : van een onzer forten zit vreedzaam en ; genoegelijk een eendenfamilie bijeen, een moeder met zes kindertjes, die haar bleven van het elftal, dat zij met zooveel zorg had uitgebroed. Yijf kinderen had zij zich reeds zien ontnemen dooi verraderlijke ratten, die tegen den avond hunne holen aan de grachtboorden verlaten om op roof uit te gaan. De zes, die zij mocht beliouden, naderen reeds den leef-tijd, waarop zij zich zelven tegen de hun belagende dierlijke vijanden zullen weten te verdedigen, maar, beseffende dat de laatste loodjes het zwaarst wegen, — dat aankomende goedje kan zoo onvoorzichtig zijn — verdubbelt mama hare waakzaam-heid.Terwijl nu de kleinen piepend om moeder heendribbelen, af en toe 'n klein uit-stapje wagend in de fortgracht, niet te ver, gelijk moeder hun gebood, blijft deze, de kleinen niet uit bet 00g verliozend daar-bij, den omtrek zorgvuldig gadeslaan. Plotseling heeft dat wakend moederoog den kater ontdekt, die langs den oever der fortgracht sluipend nadert. Kwek ! Kwek ! Kwek i Pions ! gaan op dit waarschuwend ge-kwak zes kleine eendenlijfjes te water, blij-vend onder moeder's bescherming op kor-ten afstand van deri oever bijeen. Moeder houdt intusschen aan den oever de wacht, front makende naar den steeda meer naderenden kater. Dringend klinkt dan haar gekwaak over het water der fortgracht en wat is dat? Van de overzijde der gracht komen in aller-ijl een twaalftal, tôt eene andere familie — papa, mama en een t'ientai volwassen kinderen — behoorende eenden aangezwom-men, papa voorop, dah mama en voorts de kinderen. 't Is als een miniatuurvloot, die daar op komt dagen, het admiraalschip aan de spits en de overige schepen daarachter, elk volgende in het kielzog van het voor-gaande.,,'t Is Generale Marsch !" merkt een landweerman, die het tooneeltje mede gade slaat, op. En werkelijk blijkt nu, dat het laatste gekwaak der moedereend het signaal ge-weest is voor de geheele eendenmacht in de fortgracht om zich tegen den aanrander te weer te stellen. Nabij de plaats gekomen waar het ge-vaar dreigt, stelt de ontzetvloot zich in het water evenwijdig aan den kant der gracht op. En de vijand, op wien deze macht blijkbaar toch eenigen indruk maakt, sluipt dan zachtkens verder. Maar, men houdt hem in de gaten. De vloot stelt zich alsvoren in beweging, den oever volgend, om zoodra poes blijft staan, zich telkens weder in slagorde langs den grachtkant te scharen, aldus den vijand het hoofd biedend. Eenige malen herhaa.lt zich dit eenden-machtsvertoon, totdat een welgemikte steenworp poes noodzaakt het veld te ruimen. Nog een oogenblik blijven de tôt ontzet aangerukte eenden op de plaats wijlen om zich te overtuigen, dat het gevaar yoor goed geweken is. Terwijl dan de vloot weder aftrekt, lokt de moedereend de door al dit rumoer ver-schrikte kleinen tôt zioh, om ze door een kleine spelevaart in de gracht weer op hun verhaal te doen komen. (v. H. in het Hbl.) Do rijkdom van den Tsaar. Tsaar Nikolaas II beschikt over een jaar-lijksch inkomen van rond 90 millioen gul-den, die van verschillende bronnen afkom-stig zijn. Uit de civiele lijst betrekt hij jaarlijks 18 millioen guidon, waarvan hij persoonlijk, na aftrek van de aan de grootvorsten te be-talen apanages, de subsidiën voor de schouw-burgen en dergelijke uitgaven, 14 millioen overhoudt. Da;ar de Tsaar zeer zuinig leeft, houdt hij hiervan elk jaar zoowat 10 millioen over, waarmee jaarlijks zijn groot kapitaal wordt vermoerderd. Bij dit inkomen komen nog de enorme bedragen, die hem uit zijn landerijen toe-vloeien ; landerijen, die zoo groot zijn aïs het Duitsche Rijk. De boaschen alleen zijn al zoo groot als Ierland. Dan heeft hij nog visscherijen, maal deri jen en groote indu-striëele ondernemingen, waarbij hij finan-tiëel geïnteresseerd is. Een van de grootste bronnen van inkomsten voor den Tsaar vormen de mijnen van Siberië, waaruit de verbannenen en politieke misdadigers plati-na, goud, zilver, koper en' ijzer halen. Een groot deel van zijn bezittingen ligt echter nog braak. Toch is de Tsaar van Rusland niet adleen de rijkste van aile vor-sten, maar ook de rijkste mensch van de heele wereld. Eon ontvlucfitlng. Geof/rey Pyko, oen correspondent van de ,,Daily Chroniclo", die Septenvber verleden jaar in Berlijn wist te komen, daar gevangen genomen werd en 16 weken in een cel opgeslo-ten zat, wist met een vriend uit het kamp te Ruhleben to ontsnappen on dezer dagen de Holîandsche grenzen te bereiken. Hij vertelt er 0. m. van: We besteedden drio maanden om onze plannen te voltooien. Wij ontsnapten in voile daglidht ô Juli 'smiddags en gingen door een cordon van gewaipende schikhvaciliten en vier prikkeldraadversperringen. Na den nacht in een zand*rroef to hebben doorgebracht, liepen wij den volgenden morgen Berlijn in, waar wij sinds maanden voor het eerst een goed maal kregen, dooh het genot er van werd door vrees vermindeçd, 1 Elken dag regenden wij nat -tôt op do liuid en leefden van vier ons voedsel, verder wor-tels, suikorbieten en aardappelen uit de vel-den stelende. Op zeker oogenblik wandelden wij. door een lnuitfa-briek, die op onzen weg lag, vla'k langs slapende landstorm-mannen. Toen we binnen 50 K.M. van de Holîandsche grenzen gekomen waren, aehtten wij het noo-ciig onze waakzaainilieid nog te verdubbelen. Op zekeren dag, toen we in een boschie ver-soholen lagen, bleek ons dat we het centrum waren van een cavalerie-manoeuvre. De rui-ters naderden ons tôt op 20 yards. Dit gevaar voorbij, hervatton wij met geheel leege- knap-zakken onze reis. Vrijdag 11. niaaktbn wij 011s gereed tôt het afleggen van den laatsten mijl, die ons, naar wij uneenden, nog van de grenzen soheidde, toen wij door een gewapende wacht in onzo sclmilplaats overvallen werden. Ailes scheen verloren. Wij zagen weer een oindeloozo periodo van gevangenschap voor ons, toen tôt onze onuitsprekelijke blijdsohap de wacht een Hollandsolie solda at bleek te zijn, die ons vertelde, dat we ons 50 yards ■binnen de grens bevonden ! Men had ons voor smokkelaars gehouden. Wij waren dus, zonder een man te ontwaren, door de Duitsche sohild-wachten dooi.' geslopen. Spoedig bevonden wij ons in een dorp, waar we allerhartelijkst en gastvrij werden ontvangen. Na een verrukkelijken hacht in een bed (een weelde in bijna een jaar niet gesmaakt!) ver-trokken wij Zaterdagmorgen naar Amsterdam, waar de Engelsohe consul ons van al het noo-dige voorzag. Een barmhartlge Samaritaansche. De correspondent van het',,Hbld." aan het front 6'chrijft : Dezer dagen was ik in den omtrek van Bétlmne. Ik was na al het ontzettende leven ver achter de loopgraven in een eenzamen hol-len weg tereclit gekomen. Plotseling bij. een kromming van 'den weg, zag ik een gedaante blijkbaar in gebukto hou-ding voor mij uitgaan. Het leek mij iets vreems. Kon dit wel een mensch zijn? Ik versnelde mijn pas en had na een mînuut of tien inge-haald wat daar voor mij uitging. Ik stond ver-stomd en daarvoor was aile reden, Ik zag een meisjo van naarschatting 23 jaar, dat een hilf over haar rug hangenden jongen Engelschen infanterist dioeg. De jonge man had een 6chot in den schouder gekregen en zou, na voorloopig verbonden te zijn, zich alieen naar liet ve!d-hospitaal begeven. Doch hij raakte van den weg af en kwam terecht op den minder go-bruikten binnenweg. Door bloedverlies en ver-moeienis was hij bewnsteioos geraakt en zoo Jiad de zuster, want 't meisje was een Engelsohe verpleegster, hem gevonden. Daar ze min-stens een lialf uur van den eersten post af was, jiad zij besloten den jongen man er heen te dragen. Het moedige en. resolute meisje stoni wel toe, dat ik nu mijn aandeel in het dragen nam in den last. Ik trok mijn jas uit, maakte er een draagzeil van en zoo brachten we onzo vracht naar het drie kwartier verder gelegen veldlazaret. 't Meisje smaakte de voldoening, den dokter te hooren zeggen, dat de jonge man nu nog beliouden kon blijven. Doch reeds stontl ze gereed haar wandeling voort te zetten. Door haar bedektelijk uit te vragen, kwam ik nog te weten, dat ze tôt een der Engelsche aninis-tersfamilies belioorde. Maar zij wilde niet 'dat er melding gemaakt werd van wat zij gedaan had. Een niot alledaagsch huwelijk. Men sclirijft uit Naarden aan het ,.N. v. d. D.": Woensdag is alhier een huwelijk gesloten tusschen een jongeman en eene jonge dochter, wier eigen zuster de tweede vrouw is van den vader des bruidegoms. Men begrijpt dat daaruit zonderlinge combinaties ontstaan. De vader van den bruidegom is nu de zwager van zijn eigen zoon, terwijl do zuster der bruid nu tevens haar schoonmoe^er is. De zaak wordt nog in-gewikkelder als men weet, dat uit het tweedo huwelijk van bruidgom's vader een dochtertjo is gesproten, een half-zuster dus van den bruidegom, die nu de behuwdoom is geworden van zijn zusje, terwijl de jonge vrouw, die de eigen' tante is van dit kind, nu tevens haar schoon-zuster is. Men kan natuurlijk nog meer niet-alledaag-sche verhoudingen bèdenken, ook in verband met mogelijke nieuwe geboorten. Centrale vorwarmîng en douchebaden... voor den akker. Het is den mensch gegeven zich op te werken tôt heer en meester over de aarde en geen ver-wondering behoeft het ons dus te baron, wanneer een maal een tijd z>al worden bereikt, waarin we de producten op het land laten grt>eien onafhankelijk van wecrsgesteldheid of klimaat. Dan zal elke oogst een rijke zijn en zal op den armsten bodem ailes kunnen groeien, wat do mensch zelf maar wil. Twee stappen zijn er weer in deze ricliting gedaan. Men wil centrale verwarming en kunst-matigen regen gaan toepassen op de graanvel-den. Begrijpelijk, dat men juist nu daartoe komt, nu een groote oogst zoo noodig is. Even goed als men de landen door middel van buizen kan draineeren, kan men ze op de-zelfde wijze ook warmte toevoegen. Men heeft berekend, dat men op deze wijze den oogst 4 à S weken vroeger kan binnenhalen. Bij mooi weer kan men overdag met minder ^varmto vol-staan, op warme voorjaarsdagen blijft de toe-voerlcraan dicht. Centrale verwarming, toegepast tegelijk met cloelmatige besproeiing (kunstregen) en bemes-ting maakt, dat men tweemaal zooveel oogst binnenhaalt, als onder gewone omstandighedo.n. De aanleg van de leiding heeft dus hetzelfdo affect, alsof men tweemaal zooveel land had be-bouwd. Het schijnt, dat men er den aanleg daar-door reeds het eerste jaar uithaalt. Het werken met broeikassen is veel duurder clan deze methode en werpt toch veel winst af. Het klinkt î*eel mooi, raftar of het in do praktijk ook zoo zal zijn. Van kunstmatigen regen heeft men reeds ïoedo resultaten gezien. Daarmee heeft men in Noord-Amerika met groot succès proeven genomen. Hetv water wordt van uit een reservoir af bron in een rij sproeiwagens van bi.jzondere jonstructie gepenst, welke wagens 200 Meter rer over het land kunnen worden getrokken an waaruit het water als een fijne regen over het land sproeit. Elk plekjo grond krijgt even-reel.Steeds heeft men bovredigende resultaten bereilct. Zoo was de oogst in 1913 aan haver Î6 °/n en aan *ardappplen 28 à 37 % grooter dnn nnders. terwijl men 50 % meer rogge en gerst trei'kreéGt. Do "kker was op dezelfde îvijze bemest als de andere,. lefp zijn. Wat gebeurd is, gebeuren moest. Vla-ming en Waal staan op deze 13 Oogst weer even eensgezind, cendrachtig, onverdeelbaar alsop 4 Oogst 1914. Een wolkje was komen opduisteren. De Germaan, beroofd van takt en gevoel waar hij optreedt als hatslik-liefdoende verover-? aar in ons landje dat van hem niets aan-vtaarden wil, heeft zich onkies bemeeid met de taalstrijd der Belgen. Vais klonk zijn stejnme in ons koor: bij kikkers is liefdezang, nog gekwaak, las ik ergens. Enkele in Bel-gië' gebleven Vlamingen en Walen worden door die wanklank niet gehinderd en dul-den de Duitse inmenging. Die groep staat gans alleen en is maar een nietig stipje dat ons niet langer bekommeren moet. Van een andere zijde hebben onvoorzichtigen, die Vlaanderen niet begrijpen, hun voelhorens opgestoken in de middens der uitgeweken Belgen. De Vlamingen hebben zich natuurlijk niet onbetuigd gelaten. De Belg is nu' eenmaal zo: prikkelbaar jaloers op zijn rechten, kibbelzuchtig, soms wat kortzich- g. Deze trillende oorlogstijden, de wissel-werking van stijgend heimwee en schomme-lende berdchten zijn niet van aard om de gemoederen tôt bedaren te brengen. Inte-gendeel... Toch is dadelik de Belg 't gewaar der Duitse inmenging bewust geworden. Vlamingen en Walen hebben begrepen dat zelfs geen ,,schijn van oneenigheid" — want meer dan een schijn is 't. niet ge-weest — tans op de Belgiese natie liggen mag. Verklaringen in die zin zijn afgelegd geworden. In Waalse mdddens is men een zachter toon gaan aanheffen. Een kranig manifest is gekomen vanwege de uitgeweken Vlamingen, en een even flink vertoog vanwege de thuisgeblevenen. Overal zijn stem-men opgegaan dat, nu beide partijen be-wezen hebben nog even vurig en leefbaar te bestaan, weer de tijd aangebroken is van kalmte en bezinning. Dergelike aan-sporingen zijn uitgegaan o.a. van de VI. St.; onze hoofdopsteller, de heer A. Des-warte, heeft duidelik zijn eerlike, een-drachtàge, louter vaderlandsgezinde be-doelingen bewezen; andere medewerkers, waarondèr steller dezes, schreven eveneens opstelltem van verzoening. In de Echo Belge van j.l. Donderdag, 12 Oogst, legt tôt ons groot genoegen de heer Ch. Bernard ook dergelike betuigingen af. De benamingen flamingant en franskiljon worden in de vergeetboek gediiwd. De taal strijdvaandels steken weer in het foedraal. De Vlaamse Leeuw en de Waalse Haan staan broeder-lik naast mekaar; ze bekommeren zich niet langer om wat Duits of achterbaks geleuter vanwege oiibezonnnen kanipers voor of tegen onze taal. Ze hebben nog enkel 00g voor het grootse drama van de volkenkrijg, waar beslist wordt wat BelgiS zijn zal in de ko-mende tijd en. Helder blauw koepelt weer de Belgiese eendrachtshemel; stilte heerst weer in de Vlaamse ein Waalse rangen. Allen luiste-rern wij gespannen naar de stemme van onze dappere Koning en van ons martela-ren-leger. Ginds gebeurt het grote offer. En gelijk in de kerk de gelovig6ii het hoofd nederig buigen wanneer de offerande-bel weerklinkt, zo buigen we allen samenho-rig, eerbiedig en sprakeloos het hoofd wanneer de donder der Yzer-kanonnen, over Vlaanderen heen, aanrollen komt. Belg zijn! JOH. DEMAEGT. — lidrtzinatf en hsstlilig. In den ,,Echo Belge", no. van 1 Aug., lezen wij onder de rubriek ,,Pour la Croix rouge" : ,,Un Flamand, très satisfait qu'un flamin-,,gant ait été empêché de parler par les autorités d'Oosterhout: 0.50 fl." In 't zelfde dagblad, no. van 6 Aug., ont-moeten wij onder dezelfde rubriek, ditmaal in 't Vlaamsch, Jt volgende: >5lk ook heb met genoegen vernomen dat de ,,militaire overheid van Oosterhout den flamin. ,,gantischen leider verboden heeft het woord „te voeren — omdat ik, benevens eon Vlaming, „een Belgisch patriot ben, on omdat de' Fla-,,minganten zich hier, op vreemden bodem, op ,,zulke bedroovende wijze hebben uitgelaten. — •„Moge alzoo de Nederlandsche autoriteit voort-,,aan aile openbare flamingantische woorden-,,kramerij verbieden. — Dit zeg ik alleenlijk ,,ter wille van do eendracht en in het belang ,,der ware Vlaamsche zaak .zelve. — Vooruit, ,,Vlaamsohe patriotten! Voor het Roode Kruis ,,volgens uw vermogen! Leve de Koning! Leve „België! M. V." (Elke zin is gevolgd door eene gift van 0.10 fl.) Wij hebben het voorrecht niet — ten minste zoo veronderstellèn wij — deze twee Vlamingen (?!) te kennen. Maar dat zij het geven van eenige centen voor het roode kruis, telkens gepaard doen gaan met een dosis anti-Vlaam-schen onzin, dit is o.i. op bcdenkelijke wijze misbruik maken van de liefdadigheid. — Alleen dit feit reeds zal géén redelijk mensch goed-keuren.Maar er is erger. Weinige lezers, waar6cliijnlijk, weten wie met dien flamingantisclien leider en wat met die flamingantische woordenkramerij bedoeld wordt. Welnu, deze leider is 11 iemand anders dan volksvertegenwoordiger Fr. Van Cauwelaert en die woordenkramerij eene v a d e r 1 a n d s c h e redovoering welke hij op Zondag 2o Juli, te Roosendaal (N.B.) zou hebben uitgesproken, doch, ten gevolge der lago en geheime tegen-werking van een kliekj© Vlaamsch-haters, door do militaire overheid van Oosterhout niot word toegestaan (zie V. S. van 27 Juli). Wij zeggen : een vaderland se h e redovoering. En inderdaad, het eenige doel van Fr. Van Cauwelaert's bezoek was zijnen dank to betuigen aan de Nederlandsche burgers en sol-date n voor de bereidwilligheid en menschlie-vendheid waarmede zij de Belgische vluchte-lingen hebben ontvangen, tijdens de ontred-derde Oktobor-dagen van 't verleden jaar. Wie daar aan twijfelt, leze het verslag van Fr. \ an Cauwelaert's redevoering, gehouden te Baarle-Nassau, 's voormiddags van denzelf-den dag dat de voordracht te Roosendaal zou hebben plaats gohad (b.v. in de ,,Maasbodo" van 27 Juli) — over Vlaanderen en de Vlaam-sche kwestie is daarin geen woord te vinden ; er is énkel gesproken, met innige liefde, van het gemeenschappelijk Vaderland en hulde gebracht aan de gastvrijhoid van Nederland. — Zoodanig dat, na afloop, vele der aanwezige Holîandsche officieren de zaal verlieten mot tranen in do oogen W ij hopen dat deze korte opmerking zal volstaan om aan de uitlatingen van die tweo z.g. Vlamingen aile waarde te ontnemen Roosendaal (N.B.) F. VAN OSTAYEN. : Een Jaar geierïen. Een jaa.r geleden begon heb onnoemelijk leed, de diepe rouw, de nij pende droefenis, welke als een lawine op België zijn neerge-komen. Ons dierbaar vaderland is geworden als een groot graf, waar duizenden jonge en krachtigo mannen den laatsten dag afwachten. Een wreedaard poogde onnooslen to vernielen, Door 't moorden van onnoosle zielen, En wekte een stad- en landgcschrei... Wie zal die droeve moeders troosten, Nu zij liun lieve kinders derven?... Bedrukte moeders, staakt dit waren, Uw kinders sterven martelaren En eerstelingen van het zaad, D'ab uib uw bloed begint be groeien En heerlijk tôt België's eer zal bloeien En door geen tyranny vergaat. Augustus 1914 ! herinnering van schande voor hen die zegepraalden ; herinnering van eer voor hen, die werden verjaagd, verbannen, bestolen en beroofd. Herinnering van knagende onrust voor hen, jdie het groottste anisdrijff pleegiden, dab de wereld ooit kende; herinnering vol hoop en vertrouwen voor hen, die onschul-dig werden overvallen en getroffen in al wat hen dierbaar was. Herinnering, die .de overwinnaars 00g en oor voor eer en recht deed sluiten; hcrii.v-nering, die bij de visioenen en de stemme-i uib een heerlijk verleden de verslagenen meb ongebogen fierhedd doeb uitzien naar de vergezicliten, doet luisteren naar de op-klinkende bazuinen voor Belgiës verrijzenis. Augustus 1914.... Een judas gaf ons den verraderskus. Met oorlogsgeweld, met hui-chelarij en logen overviel ihij het prachtige landje, waar handel en nijverheid bloeiden, waar nijverige menschen druk in de weer waren om den bodem rijker, het volk edeler en schooner te maiken. Bij Luik bebwisfcte het Belgisch leger, in de uiting van verontwaardiging over ge-schonden i"ecliten, met heerlijken moed den toegang tôt het moederland aan den mach-tigen vijand. Bij 9t. Truiden, Diest, Leuven, Aersohot, Mechele.n was het de strijd van den kleinen David tegen den reus Goliatlh. Ook Ant-werpen moest zwichten en de jonge Koning met zijn dapperen trok verder tôt aan den Yz:er, waar hij tôt heden den laatsten morzel gronds verdedigt te^en roovers, moorde-naars en bandieten. Intusschen luidderi in Duitschland de klokken, jubelde een venvaten volk, maar hun kei'zer werd gebrandmerkt door de be-scliaafde wereld. En thuis, in België vluchtte een volk, dat » tevreden leefde op eigen weelderigen bodem, weenden moeders om hun kinderen en kinderen om hun ouders, kraaide de roode haan op monumenten, gebouwen, kastee-len en arbeidswoningen, zwierven duizenden en duizenden dakloos rond, klagend en scihreiend langs droevo wegen en verwoeste landonwen. Over al dat onnoemlijk wee klonken blij uit de Duitsdhe klokken. Augusbus 1914. — Een jaar hebben de schurken gemoord, gebrand, geplunderd. Augustus 1915. — En nu willen de over-weldigers hun inval verschoonen. Inval ! ,,Noc'd brak web" — doch statenroof blijfo in strijd met natuurrecht en beschaving. Terug, gij huichelaars, met uw lagen laster, terug met uw listen en lagen. De opengebroken 'brandkasten, de gesto-len meubels, heb opge^scht graan en vee? — Het zijn de kleine lui, die dib weggerob-berd hebben !... Gliickliche Heimat... De onteerde maagden en vix>uwen? — Het zijn mensclïelijke zwakheden !... De doodgescho-ten burgers, kinderen en priesters? — Heb waren franc-tireurs. Augustus 1915. — E11 weer kondigden. nu hun bladen aan dat in Belgi'ë een nieuwe rœftooht moèîT beginnen. ,,Kultur!" Maar ondanks dat willen uit-wisschen en ondanks de nieuwe sohendingeïi zullen deze gruwélen blijven zwartvlekken op aille Duitschers, want bloed en onreclib kleefb aan hun zwaard en en hand en, Bij deze dagen van veelonivattende tegenstrijdi'ge herinneringen gelooven wij sberker dan ooit in de zegepraal der bond-genooten, die strijden voor eer en recht, voor vrijheîd en vaderland tegen een hoog-moedigen overweldiger, wiens val nabij is. L'histoire se répète. JAAK BOONEN. ■SB ■ FioanGiësin Geldkoers van 14 Augustus 191S. Medegedeekl door de Rotterdamsche Bankver-eeniging, Rokin, Amsterdam: Belgische biljetten « 40.10—40.60 Fiansclio biljetten. .*•••••• 42.50—48.50 Engelsche biljetten . .*•••., 11.71—11181 Eugelsch goud 12.00—12.08 Ghlns. Een Amerikaansch financieel consortium onder leiding van de firma Rockefeller zal in China een groote bank opricliten met een kapitaal van f 120 millioen. Over gehee,! Ch^ia zullen. filialen worden gevc.stigd.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.