De Vlaamsche stem: algemeen Belgisch dagblad

1590 0
close

Warum möchten Sie diesen Inhalt melden?

Bemerkungen

senden
s.n. 1915, 18 Juli. De Vlaamsche stem: algemeen Belgisch dagblad. Konsultiert 29 März 2024, https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/de/pid/xw47p8vr7g/
Text zeigen

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

| ^fSte Jaargang No. 165 Zondag, 1© Juli s cent. ' DE VLAAMSCHE STEM m yolk zal niet vergaanf ALGEMEEN BELGISCH DAGBLAD Eendracht maakt macht ^ REDACT1E- EN AOSflINISTRATIEBUREELEN i KALVERSTRAAT 64, bovanhuis, AMSTERDAM. Telefoon No. 3922 Noord. Hoofdopstoiiers Mr. ALBERIK DESWARTE, • Opstelraad: CYRIEL BUYSSE — RENÉ DE CLERCQ — Dr. A. JACOB — ANDRE DE RIDDER. ABONNEMENTSPJR.IJS (by vooruitbetaling): Voor Nederland per jaar gld. 6.50 — per kwartaal gld. 1.75 — per maand gld. 0.75. Yoor België, Engeland, Frankryk en andere landen dezelfde pryzen, met verhooging van verzendingskosten (2y2 cent per nummer), A DVEBTENTIÊS : 20 Cent per regel. Kdidindsche dichters., zinpn" niet! j ! j. Vlaamsche Stem" van Woansdag ] « M lé» ik tôt mijn groote verwoodering in eigenaardig stuk je van den heer W. L Boldingh Goemana, ivaarm o.m. gezegd j ordt °dat de Nederlandsche dichters wel | \jwén'*, diepzinnig en fijn, edoch „&n-doen ze niet. De geackte inzender zal ne zeker niet ten kwade duiden, indien ik bieromtrent een weinig met hem van mee-Djn? verschil. Ik ontken niet, dat Vlaande-rcn°3tec(ls is geweest vrijer, lustiger, losser, dan de Hollanders. Evenmin, dat Vlaanderen vcel, zeer vele zoet-vloeiend zingende, nrachtig' zeggendo dichters heeft voortge-Iracht. Doch wannser we dit al erkennen, mcet:n we daarom niet opmerken onze (;?cn, ik zal maar zeggen Hollandsche dich-Niemand toch zal, dunkt me loochenen, fonder onze dichters even zoo goed waar-itse zangers zijn en geweest zijn, dan in ylaanderen waren. Vondel was een groot m en schreef grootsche treurspelen, doch Vcndcl was eveneens een waarlijk zanger, ccn dichter „bij de gratie Gods", die jfhoone, sirapele liedekens zong. En gaan va oplettend na de ontwikkeling der Hol-landscho dichtkunst, zoo moeten we toch skerlijk erkennen, dat er velen zijn, die rangers senoemd mogen en moeten worden. Wel zal do Vlaamsche kunst hier en' daar van grooten invloed geweest zijn ! Het oude Ylaanderen met zijn heerlijke kunst, met tijn schoone welvaart kon niet zonder invloed zijn op de Hollandsche kunst. Doch het eigendommelijke der Hollandsche zan-gers is'niet verloren gegaan. Want er zijn fr geweest en.er zijn er nog, die zihgeri op hunne eigene wijze, zonder alléén te zeg-r/n. Bredero heeft gezongen, Jan Luyken heeft „gezongen" in zijn Duitsche Lier en ook van P. C. Hooft dunkt mij, dat nu en dan wel oens gezegd mag worden, dat hij dichtor-zanger was. Ook kan men Post wel «n waarlijk dichter noemen, zonder te overdrijven, al zou er dan ook wel wat af tokèuren vallen in zijne liederen. En wan-neor men nagaat, dat b.v. Jan Michiel Diutzenberg geboren is in Nederlandsch Limburg en dus thans ook onder de Neder-lacdsche dichters gerekend ^ou moeten worden, al schreef hij ook de meeste zijner ge-i dichten in België, dan zal men toch niet ; «nnemen, dat het een. speciaal Vlaamsch rôcht is een waarlijlt dichter te zijn, ,,die j iingt". De invloed van Vlaanderen is voor-1 : ior groot geweest ! Doch wie zal ontken-nen, dat ïïelène Swarth hare gedachten ugtl Wie zal loochenen, dat Kloos meer fan een kalm en onbewogen zegger in rythmen en rijmen is'? Ik geloof niet, dat iemand zal beweren, dat Herman Gorter, Frederik van Eeden zelfs, die toch ook ; eoîi groot denker is, dat b.v. Adema van 8:heltema en Boutens alleen bezadigde zeg-gtrs zijn. En zoo zou men velen kunnen noe-I men, nog zeer veel, waarlijke ,,zangers". Dooh wanneer men natuurlijk de poëzie van | iomand als Beets stelt naast die van den i greoten Guido Gezelle, of de gedichten van cc Genestet, dan zal een ieder dadelijk zelfs ia vhicbtigo lezing, zeggen: dit is — Guido Gezellewaarlijk de mees'ter-zanger, en d<-ze zijn slechts systematische rijmers, al VJlt er hier en daar 'wel eens 'n vonkje fcôvocl, of 'n grijntje vernuft op te merken. Pifc moet boven ailes erkend worden, dat j'aacderen in Rodenbach en Gezelle twee dichters heoft voortgebracht, die waarlijk isogen en moeten gerekend worden tôt de taten. En Vlaanderen heeft — ik bedoel ' ît Vlaanderen Vlaamsch België — Vlaan-'Ten hœft ons nadien gegeven nog vele ■ arlijkÇroote kunstenaars! Noemen we een, en op de eerste plaats, den grooten dichter René de Clercq, welke voor r;ij althans een der heerlijksche# figuren welke in de hedendaagsche dichtkunst • Q aaa te wijzen — en te bewonderen ! , Noemen we den ,,Braibantsche leeuwerik" fol de Mont, den luchtigen, lustigen zan-Noemen we den zoo eenvoudigen, in j tàlte zijne liedekens neuriënden Victor de Montagne ! Dit waren waarachtige zan-g®rs en nog vele dichters zijn er in Vlaande-j ren, die zangers genoemd mogen worden, Ecg zeer velen. Wel is owef het olgemeen \ Hollandsche. poëzie, de Hollandsche kunst, bedaarder, kalmer, meer bezadigd, dan de kunst der meer zuidelijke Vlamin-p, doch dit is niet zoo met de geheele hollandsche kunst! Beschouwen we b.v. de kunst van Queri-dan zullen et* toch weinig en zijn, die ■ kalm ,,gezegd" zullen noemen. Want een kracht van uiting, van spontané, ^ldrijke, dichterlijke uiting kenmerkt de-Rester der woordkunst niet? En ook °>ag naast Streuvels een dichter ge-ûoemd. worden, een machtig-grootsch dich-Ier, die het groote levens-gebeuren teekent [ 'n zijn machtige taal; die door de geweldige t 'ra^nt van zijn woord ons te zien geeft de groote tragedie van het leven. En hij moet fjttekend worden onder de dichters, evenals *C' van Looy, evenals den Vlaamschen l reilvels. Wanneer men nu deze enkele "Unstenaars nader heeft beschouwd en ver-?e'ôken, dan dunkt me, dat toch wel ge-4e?d mag worden, dat ook Nederland zan-jherbergt, naast de Vlaamsche zangers, • e' e thans hier vertoeven en werken ! En at er niet zoo'n groot verschil tusschen de •^erlandsche en Vlaamsche dichters be-ati omdat wij allen behooren tôt een en v n.ze-fden stam, tôt een en hetzelfde Groot- I Nederland. aan ^aan^€ren • Hulde aan : >T1 » laamscke poeen en aan de schoone aanisohé taal ! Hulde vooral aan Vlaan-eQs grooten dichter René de Clercq ! PENRI KEUSKENS, iasoli van Arteveide. 17 Juli! De verjaardag van den enooden moord op Jacob van Arteveide. Die dag is de 6omberste in het politieke leven van Vlaanderen ! De Guldensporenzege op 31 Juli 1302 had voor Vlaanderen de mogelijkheid ge-schapen niet alleen vrij te zijn en buiten het staatsverband ^Erankrijk" te blijven, maar die heerlijke overwinning - van vrij-heidszin op den heerschersaanval van Filips den Munteschroder, had de beteekenis van Vlaanderen verhoogd in de staatkundige verhoudingen van West-Europa. De steeds-rijzende voor6poed van die nijvere lage ge-westen aan zee, waar de sterke ambachten en neringen van drie 6teden Gent, Brugge en Iper om het meest wedijverden bij de voortbrenging der weefnijverheid, tenvijl de Brugsche fooren het middenpunt gewor-den waren van den geheelen We6t-Euro-peeschen handel, had van Vlaanderen de onmiskenbare klein-macht gemaakt, waar-van de genegenheid begeerd en het bondge-nootschap gezocht was, zoowel door Frank- ; rijk als doo rEngeland, de twee grootvorsten ; van het Westen, in die dagen. Hoewel door zijne graven aan het Fransche Koningschap geliechl, voelde Vlaanderen door de inner-lijke kracht van zijn ontwikkeld volk, door zijne macht op het ecônomisch leven van dien tijd, zich aangezet om aanspraak te maken op meer vrijheid, meer zelfstandig-heid. De omstandigheden waren gunstig: het ontbrak alleen aan een leiding. Maar toen juist telde ylaanderen onder zijne gil- i demannen een staatkundig genie, die met klaar inzicht, meesterechap over zichzelf en het volk, en overredingskracht bezield van het graafschap Vlaanderen het middenpunt ; zou maken van een verbond aller lage landen aan zee: sterk door de nauwe gemeen- i schappelijkheid der taal, doordrongen van 1 denzelfden vrijheidszin, volk met taaien arbeidslust, daar zou aan de Noordzee rij- ; zen een democratische, economisc^-rijke, verstandelijk-hoogetaande stac'- der Ver- j eenigde Ncderlanden. De droom was te groot; de droomer te eerlijk en te rechtechapen. Jaloerschheid op ware grootheid loerde, opgeetookt door hoovaardij van kleinheid: geschillen van ambachten onderling ver-zwakten de innerlijke aaneengeslotenheid ! van Vlaanderens volkseendracht. Beschul- ! digingen en verdachtmakingen beroterden het geweldig volksgedoem en de groote Wijze viel, laffelijk vermoord, door Geraard Denys. De geweldig-sprekende, de luid-be-dreigende volksopruiers had den gèzegevierd: het ambacht der wever6 zou niet maohtiger worden (dat had Van Arteveide nooit be-doeld) dan het ambacht der volders; maar... met Van Arteveide viel het ontwerp van een Verbond dor Neder-Landen, kreeg Frankrijk's invloed nieuwe macht en ver-zwond voor... hoelang? de mogelijkheid op een algeheele politieke zelfetandigheid van Vlaanderen. Hoe zou België er thans anders uitgezien hebben ? Maar, wat scheelde het de aanhangers van Denys: zij hadden hun zirf. Eendraoht in heK Vlaanderen van de XlVe eeuw had ons land economisch niet alleen, maar ook politiek, de middenstaat van West-Europa gemaakt; twist door eigenzinnigheid aangejaagd heeft zijn . rijzende grootheid gëfnuikt. Uit Artevelde's graf rijst het vermanend woord: Gent en Vlaanderen doodden zich zelf door tweedracht. ALF. PEETERS. Rodenbachsbeeld, Rodenbach, gij kloeke zanger Van 't schoon oud-Vlaamsch verleden, Het is uw Vlaanderen niet langer, Bezie het oude Vlaandren heden ! Rondom uw beeld lekt valen brand Van uw geliefdè oude dorpen, Hij zengt den blauwvoet in uw hand: O, had gij den blauwvoet geworpen! Dan was over Vlaandren, gevoerd door den wind, De roepende mare gegaan : De vijandî /fe wapen, te wapen gezwind! Wij brengen den vijand tôt staan! En* de mannen, de keerlen ze kwamen àl Met zwaard en bijl van allen kant Te wapen bij klaroengeschal : De blauwvoet vliegt, het stormt in 't land ! En de vogel joeg voort van Oost naar West En riep zijnen dreigenden schreeuw. En uit duizenden kelen klonk dreunend op 't lest : Voor Vlaanderen den Leeuw. Nu gaat in het lichfc van uw br^pdende steden De winnende vijand gerust zijnen gang. O Vlaandren, waar is uw verleden, O Vlaandren, gebukt onder dwang? En Rodenbachs reuzige bron6gestalt' Staat hoog in den brand, met, den blauwvoet dreigend, Rodenbach, zanger van lied'ren omhalt, Rodenhach staat daar zwijgend ! EE^RI .VEUSKENS, KLEINE KRONIEK Kern. ,,Wat men ook doo, het Vlaamsclie volk zal ziaH van zijne taal blijven ibedierien. En al moge men door eene stelselmatige opvoe-ding, nog eenige hônderdduizenden aan hunne moedertaa-1 ontruk'ken, toch zul'len er al tijd millioeneh blijven die alleen die moedertaal verstiaan en spreken. Dat ligt zoo in de natuur. • Er is geen volk dat twee talen spreekt. Er bestaat geen meertalig land, ik bedoel een land, welks bewoners tôt in de onderete lagen der samenleving zich van twee talen bedienen. Daar, mijne Heei'en, is het.gevaar van. het verzet tegen de zoo billijke gelijkstelling der twee talen. Van die onderste, diepe gelederen des volks hebben wij zielelast. Aan ons is de plicht opgelegd ze voor te lichten en op te beuren. Liclit en beschaving stroomen af van de hooge standen naar de lagere. Wij blijven aan onze taak te kort, zoo wij ons blijven bedienen van eene vreemde taal, die hoe fraai en volmaakt ook op haar eigen beschouwd, voor het volk eene mandarijnentaal is; wij schieten bij onze taak te kort, zoo wij tôt het volk niet de eenige taal spreken die het begrijpt, sleutel tôt zijn hart en zijn geest." Burgemeester JAN VAN RIJSWIJCK. Het ontstaan van do Marseillaise. Op 14 Juli j.L, den Fransohen nationale*! feestdag, werd het stoffelijk overschot van Rouget de Lisle, den dichter van de Marseillaise, naar het ,,Hôtel des Invalides" te Parijs overgebrach't. Over het ontstaan van de Marseillaise ver-haalt men de volgende anecdote. Het was te Straatsburg, op den avond van den 25en April 1792. De burgemeester Dietrich had aan zijn tafel aile aa.nzienlijken uit Straatsburg en ook vele généra als en officieren genoodigd, die elk oogenbTik het bevel om te vertrekken kon don verwachten. Fran/krijk had Oostenrijk den oorlog verklaard en de procla-matie, dien ochtend aan het stadiliuis van de hoofdstad van den Elzas aangeslagen, had 'n levend'ige geesldrift verwekt. Den geheelen dag had het volk door de stra? ten loopen zingen. Men had niets anders ge-hoord dan de wijs'van ,,Ça ira". ,,Neen," had de burgemeester 's avonds tôt zijn gasten aan hetsouper gezegd, toen de volksmenigfee, die zich voor het huis van Dietrich had Ver-zameld, opnieuw met voile borst het-,,Ça ira,'' stend te zingen, ,,neen, ik begrijp niet, hoe het komt, dat dit vers er zoo ,,ingegaan" is, in overeenstemming met den grootsChen tijd, die<i wij bel even, is het zeker niet." En zich'daarop tôt een'zijner tafelgenooten wendend, vervolgde hij: ,,Kijk, dat zou iets voor u zijn, meneer De Lisle, maak eens een vers, waarin werkëlijk df geestdrift, die op het oogenblik het Fransche volk bezielt, tôt uiting komt." Dat Rouget de Lisle werkelijk een dichter-lijken aanleg bezat, had hij beweeen door zijn ,,Hymne à la Liberté", die door Ignace Pleyel op muziek gezet, den 25en September ter ge-legenheid van de eedsaflegging door den koning op de nieuwe grondwet in het openbaar was uit.govoerd. Ook vroeger had hij tijdens zijn verblijf te Embrun, waar hij in garnizoen lag, ruimschoots gelegenheid gehad, om in verzen de schoonen van het stadje te bezingen en nog iatér in 1791 had hij te Parijs, waar hij met verlof vertoefde, kans gezien, een kluchtspel met zang, „Bay^£d/dans Bresse" getiteld, te sohrijven. ,,Na het succès, dat gij re'eds behaald hebt," hervatte de burgemeester, „moogt ge ons ver-zoek thans niet weigeren". Aile overige gasten vielen den gastheer bij, dooh Rouget beloofde niets. Maar thuis gekomen en nog onder den invloed van de geestdriftige toasten, tijdens het souper uitgebraoht, greep hij naar zijn viool en in een van die oogenbliikken van ver-heven inspiratie, die het geneim van het genie zijn, maakte hij het lied, <fet eenmaal de krijgs-zang van het Fransche volk zou worden. Den volgenden ochtend begaf.hij zioh naar de wo-ning van burgemeester Dietrich. Efet stuk werd gespeeld, verwierf algemeenen bijval. en kreeg den naam van ,,Chant de guerre pour l'armée du Rhin". Den 29en April werd 't voor 't eerst door de nationale garde in het openbaar gespeeld. Door een of ander toeval werd het lied ook bekend in de Midi; de vrijwilligers uit Marseille legden er als het ware beslag op en op hun tocht naar Parijs. wâar zij den 30en Juli aankwamen, hoorde men niets dan de ,,Marseillaise". In de Fransche hoofdstad was het lied spoedig ook zeer populair en toen eenmaal eên generaal verklaard had, dat hij kans zag om zonder de ,,Marseillaise" een tegen | twee te winnen, maar met de ,,Marseillaise" een tegen vier, was de nâamsverandering van de ,,Ohant de guerre pour l'armée du Rhin" een fait accompli. Den 14en November 1793 kondigde het Comité de Salut public plechtiglijk af, dat de ,,Hymne des Marseillais" geworden was de ,,Hymne de la République". En eindelijk, bij het besluit van den 26en Messidor van het Ille jaar, werd de ,, Marseillaise" opgenomen in het ,,Bulletin des lois" (14 Juli 1795). Voedsel uit sojaboonen. In den ,,Verein Oesterr Cbemiker" te Wee-nen werd voor kort door dr. W. Schieber een voordraclit gehouden over ,,do mogelijkheid om sojaboonen als volksvoedsel te gebruiken." De teelt der sojaboon (Gtycine Soja) wordt in Oost-Azië op groote schaaV uitgeoefend. In ons werelddeèl is deze boon reeds deitig jaar 1-mg als handelswar bekend. Daarbij is het lioofdza-kelijk te doen om de olie, die in de industrie van kleurstoffen wordt gebruikt. Wat er na het uitpersen der boonen overblijft, dient onder den naam van sojakoek tôt veevoeder en als me&t. Zoodra de plant hier bekend was, beproefde men haar kultuur ook in Europa en in Amerika. Hier en daar bereikte men goedo resultaten ; doch tôt een algemeene teelt kwam het noet. In de Oost-Aziatische landen vormen de producten, die uit gefermenteerde sojaboonen bereid worden, het voornaamste voedsel der menschen. Dat men er ten onzent voor ciit doel geen of nagenoeg geen gebruik van maakt, heeft zijn oorzaak in de purgeerende werking der soja-olie en in de mogelijkheid om sojaboonen te vervalschen met de vergiftige maan-boonen. Dat do Oost-Aziaten van genoemde Werking weinig last hebben, kan geen ver-wondering baren, als men weet, dat in China tal van spijzen met vrij groote hoeveelhedei | ricinus-olie worden toebereid, zonder dat de Chinees door het gebruik ervan ook maar in | de geringste mate onpasselijk wordt, wat met ! den Europeaan wèl het geval is. De fermentatie der boonen wordt op deze wijze bewerkt, dat men de gekookte en sterk uitgezette boonen laat be^himmelen^ waarna ze onder. toevoeging van graanproducten on zout aan een nagisting worden onderworpen. Men verkrijgt dan of een stevige, vaste brijw in Japan ,3natto" geheeten, 6f een soort van gelei, ,,miso" genaamd. Van deze miso wordt in Japan per lioofd en per dag 120 grain £c- ! !>ruikt ; in China evenveel. En verder wordt uit de sojaboonen een saus bereid, met welker vervaardiging zich alleen in Japan tienduizend fabrieken bezighouden. De bekende Worces-tershiresaus der Engelschen is eveneens naar Japansche recepten uit sojaboonen jfemaakt. Men kan echter ook uit niet-gefermenteerùe boonen voedingsmiddelen bereiden. Sojamelk vers'chilt 6léchts weinig van koemelk. Door toevoeging van suikero bij soja-melk verkrijgt men een uitstekende, steriele voedingsstof, d:e men zelfs tôt ,,gedroogde melk" kan verwer-ken. Dit product mag echter" (helaas ! zegt dr. S.) niet onder den naam ,,melk" verkocht wôr-. den. Verder kan men uit sojamelk door ge* bruikmaking van .,kazerijculturen" (leb, strem-sel, yoghurt, enz.) duurzame sojakaas. van al-lerlei smaa-k vervaardigen. Uit sojameel, dat geen kleefstof bevat, kan onder bijvoeging van 30 à 40 proc. tarwemeel een voedzaam brood gebakken worden. Sojachocolade is van. echte chocolade uit ca<»o alleen te onderschei-den door liet ontbreken van theobromine. Ge-brande sojaboonen vormen een goed surrogaat voor k.offie, dat in vergelijking met oafeïnvrije koffie gpedkoop is. Mengt men onder 100 gram kofrie 33 gram dezer sojaboonen, dan is in den smaak nog geen verschil met zuivere koffie te ontdekken. De sojaplant belioort, evenals onze inlandsche boonen, tôt de botanische familie der vlinder-bloemigen. Aldus W. in het ,4A. Hbl." Verzekerlng tegen anolestrisico uit de lucht. Bij het Lagerhuis is ingediend een wetsont-werp strekkende om door den Staat het risico te doen verzekeren van schade aan lijf en goed veroorzaakt door vijandelijko aanvallen uit de lucht. Het ontwerp onderscheidt ten opzichte van goéderen alleen tusschen gevarenklassen, maar niet tusschen lokaliteiten.. Bij verzekerings-maatschappijen zou dit laatste onderscheid wel gelden, daar hier uiteraard er op gelet zou worden dat een huis aan de Oostkust meer gevaar loopt door een Zeppelin getroffen te worden dan een huis in Londen. De eigenaar van eerstgenoemd huis zou dus bij een ver-zekeringsmaatschappij een hoogere premie hebben te betalen. Een onderscheid van dien aard behoeft echter niet gemaakt te worden in een rege(?ringsôntwerp, daar men hier niet bedoelt winst te maken. De Duitsche aanvallen — zoo mag men aannemen — zijn niet gericht tegen de individuen, maar tegen de natie. Daarom is er in een verzekering van staat§-wege geen aanleiding om een huiseigenaar aan ; de Oostkust met een hoogere preniie te be-lasten dan do man die bijv. in Claphtnn Com-mon een huis heeft. Maar — zegt de ,,Times" die deze toelichting op het wetsontwerp geeft — er is wel aanleiding tôt differentieering tusschen de soorten van eigendommen, daar sommige eigenaars beter in staat zijn om de premie te betalen dan anderen. Zoo zal er een bepaalde premie geheven worden van particulière- woningen, een ander van handelsetablis-sementen en een derde van goederen opgesla^ gen in de havens. Ook zal een specialo schaal van premiebetaling in het ontwerp voorkomen voor land en landbouweigepdora. De ,,Times" teekent hierbij aan, dat deze verzekering' vooral dringend noodig is voor koopwaren opgehoopt in de havens en elders. De verzekering van die goederen liep in do vorige week 30 sh. per £ 100 in de maand. Er zijn dan ook maar weinig kantoren die der-gelijke verzekeringscontracten afsluiten, voor-eerst omdat de luchtverzekering te speculatief is voor particulière ondernemingen en ook omdat de beschikbare fondsen bestemd zijn voor de veiligheid der bestaande polishouders. Het behoeft intusschen geen vermelding dat naast deze staatsverzekering particulière verzekering van dezen aard even goed zal blijven doorwerken. Schrijfmachines voor éénarmigen. Zoowel in Engeland als in Duitsckland worden schrijfmachines in den handel gebracht voor éénarmigen. De schrijfmachine voor éénarmigen, waar-van ,,Promethfeus" een beschrijving geeft, is zoo ingericht, dat deze op zijn machine onge-veer even snel zal kunnen typen als de twee-armige typist op zijn machine. In plaats van de ontbrekende hand worden n.l. de voeten geëxploiteerd. Met het pedaal van deze^trap-schrijfmachine' wordt de spatietoets bediend, voorts de z.g. bàck-space, terwijl ook hoofdlet-ters en cijfers .en enkele weinig voorkomende kleine letters, met behulp van het pedaal worden aangeslagen. Arme tanden! Het heeft de aandacht van vele ontdekkings-reizigers en natuuronderzoekers getrokkon, dat ' het gebit van vele natuurvolUen, vooral van do Australiërs, sterk is afgeSleten. Tn het ,-,Zeitschr. f. Ethnolog.", Jahrg. 42, S. 195, vertelt H. Basedow daaromtrent merkwaardige dingen. De oorzaak daarvan is, zegt hij, de groot emassa zand, die me thet voedsel in den mond komt en bij het kauwen de tanden af-slijpt. De Australiër eet veel wortels en knol-len, wormen, larven en ander in den grond levend gedierte. Dit ailes wordt uit de aarde g^haald, hoogstens wat afgeschud en dan in den mond gestoken, waarbij natuurlijk veel aarde en zand binnenkomt. Dierlijke en plant-aardige spijzen, die ,,gekookt" moeten worden, legt men in heet zand en heete asch, waarmee ze ook geheel bedekt worden. Van afwasschen of afspoelen is zomin na als voor het ,,koken" sprake. Ook op deze wijze komt natuurlijk heel wat zond in den mond. De eters schijnen dit, zooal niet lekker, dan toch ook niet onaan-gênaa mte vinden. Of het opnemen van zand als een pliysiologisch hulpmiddel ter bevorde-ring van de spijsvertering kan worden beschouwd, is nog een open vraag. Onder de vogels xijn er, gelijk men weet, vele, die voor dit doel zand en steentjes verorberen. En ook de eetbare klei der Fidsji-eilanders en andere volksstammen verricht dezen dienst. Rij het nuttigen van groot wild, zooals den kangeroe en den emu, worden ook de kleine beendefen vermalen en ingeslikt. Zelfs de groote pijpbeenderen worden met de tanden stuk gemaakt, om het merg te kunnen bemach-tigen. Voorts wqrden bij allerlei arbeid, waar-voor gereedschappen noodig zijn, de tanden als h'ulpwerktuig gebruikt. Deze hebben dus zoo-veel te lijden, dat een sterke afslijting niet kan uitblijven. Aldus W. in het „A. Hbl."- ^ laissai leisier en de Duitsshe j Pnro On HiiitnnSin P^^ÎHnEinSfnn llsit). UQ UiUlIQbiiO Het is opmerkelijk "noe de Duitsche pers aan do wereld wil doen gelooven, dat Zijne Enninentie Kardinaal Mercier met aile moge-lijke voorkomendheid door de Duitsche over-heid behandeld wordt. Komen er moeilijk-heden voor, dan zouden deze alleen te wijten zijn aan Zijne„Eminentie zelf of aan de omstandigheden, doch de Duitsche overheid heeft daar volstrekt geen soliuld in. Natuurlijk heeft do Duitsche pers, waar het gaat om in deze allerhande voorstellingen de wereld in te zenden, het niet onbelangrijk voordeel over aile mogelijke middelen te beschikken om, zoowel buiten als binnen de grenzen van België, aile soorten van mieuws te versprei-den ; terwijl daarentegen de Kardinaal, we-gens welbekendo moeilijkheden van verkeer en correspondentie, gewoonlijk eerst langen tijd daarna het verspreido nieuws verneemt en niei bij tijds de onnauwkeurige voorstellingen kan terecht wijzen of tegenspreken. Zoo schreef onlangs de ,,Kolnische Volks-zeit.ung", dat de gouverneur-generaal van België, generaal-overste von Bissing, aan een harer vertegenwoordigers zou verklaard hebben dat kardinaal Mercier in zijne vrijheid van beweging nooit zou belemmerd geweest zijn. Waarschijnlijk is deze verklaning van den» gou-verneur-generaal tôt nog toe aan Zijne Emi-nentie onbekend gebleven. Tegenover deze be-wering kunnen wij bijgevolg enkel herlialen wat de Dooiiuchtâge Kerkvorst, reeds. den Zondag onder de octaaf van Driekoningen uit-drukkelijk schreef aan de geestelijkheid van zijn Blsdom : ,,Ook mijne waardigheid hebben (de Duitsche solda ten) niet gespaard. Want den twee-den Januari, nog voor zonnenopgang, name-lijk 0m zes.uren, ^eboden zij mij, nog denzelfden voormiddag, aan den Gouverneur-generaa1^ rekenschap te geven van mijn Brief tôt de geestelijkheid en het volk ; daarbij ver-boden zij mij den volgenden dag in de kathe-draal van Antwerpen in het Lof pontificaal t'e assisteeren ; eindelijk verhinderen zij mij de andere Bisschoppen van België vrij te bezoe-ken."Den 13den Juni s«eindo het Wolff-Bureau aan de dagbladen : ,,Donderdag werd Kardinaal Mercier voor de stadspoort van Mechelen in een straatrel-letje gewikkeld, dat de Duitsche wacht dxcong op te treden. De kardinaal wilde naar Brus-sel gaan en kwam te voet, door' honderd van zijn vrienden begeleid, aan den Duitschen post. Volgens voo'rschrift werd verlof gevraagd. De Duitscho wacht kon niet zonder meer een zoodanige menigte doorlaten. Een der aanwe-zige geestelijken protesteerde tegen deze han-delwijze. De begeleidende personen werden ' tegengehoudén ; do kardinaal en eenige bege-leiders werden doorgelaten. Buiten de stad stond éen rijtuig gereed om den kardinaal naar Brussel te brengen. De aanleiding tôt dit rel-letje was, dat Mechelen ten gevolge van een thans reeds geëindigde staking in de spoorweg-workplaatsen nog van het verkeer was uitge-sloten".Uit het bericht, zooals het daar staat, zou men geneigd zijn te. besluiten: 1. dat de kardinaal wel verplicht was te voet te gaan tôt buitén de stad, daar Mechelen nog van het verkeer was uitg^sloten, 2. dat overigens Zijne Eminentie slechts eenige minuten ver te loopen had, tôt buiten de stad, waar een rijtuig gereed stond; 3. dat de Duitsche waoht gedwongen was op te treden, omdat het volk. opgehitst, tôt op-stand dreigde te komen. Nu weet ik met voile zekerlieid, zoodat ik voor de waarheid ervan zelf wil instaan : 1. dat de Kreischef van Mechelen aan den secretaris van Zijne Eminentie goed en wel verklaard heeft, dat het 'den Kardinaal ver-boden was van zijn auto gebruik te maken. De oorzaak van heel het incident is dus wel degelijk bij de Duitsche overheid te zoeken. Dat Mechelen nog van het verkeer was uit-gesloten, zal toch waarschijnlijk ook wel niet de Duitsche auto's verhinderd hebben door de stad te rijden. . 2. Dat Zijne Eminentie bij gevolg te voet moest gaan en werkelijk gegaan is, niet tôt eventjes buiten de stad, doch tôt in de pro-vincie Brabant, dat is, tôt Eppeghem. Nu ligt Eppeghem, als- mijn geheugen niet mist, on-geveer twee uur van Mechelen verwijderd. 3. Dat de gevoelens van eerbied en kinder-lijke genegenheid c}er Mechelsche geloovigen op zeer bespheiden wijze geuit werden en volstrekt spontaan waren. Niet lang na de verschijning van het Her-derlijk schrijven over Vaderlandsliefde en stanavaetige lijdzaamheid, wist de ,,Koln. Volkszeitung" te vertellen dat deze merkwaardige brochure op rekening te schuiven was van de overspannen zenuwen van Kardinaal Mercier. Toen hebben wij er op gewezen, hoe Zijne Eminentie gedurende heel den oorlog met be-wonderenswaardige kalmte en koelbloedigheid de ware christelijke gedragslijn gevolgd heeft, die in dat schrijven aan de geloovigen wordt voorgehouden en hoe de principieele uiteen-zetting en etaving der eeuwige godsdienstige waarheden in datzelfde herderlijk schrijven de ongegronde en weinig eerbiedige bewering van het Duitsche dagblad weerlegde. Wij ho-pen dat de ,,Ivolnische Volkszeitung" het op prijs zal gesteld hebben ter wille der waarheid hare dwaling te herroepen. Intusschen heeft het Duitsche dagblad nogmaals kunnen inz* n,. dat onze gevierde kardinaal steeds nog dezelfde koelbloedi^e kalmte bewaard heeft, die zijne sympathie in den vreemde zoowel als in België steeds vermeerdert, en dat hij geens-zins lijdt aan zenuwoverspanning : de Vasten-brief over Piws X en Benedictus XV — het Pawsdo-m., alsmede het lierderlijke schrijven over do Godsvntcht tôt O. 71. Jesus-Christus en zijn Goddelijhe Moeder zijn zesr nauwkeu-rige en zeer verheven dogmatische uiteenzet-tingen van zulken aard, dat zij heelemaal niet laten veronderstellen, dat de eminente j schrijver, hoewel sedert maanden levende onder vreemde heerschappij, ook maar het minst i in zijne zenuwen geschokt zijn. Daarbij mogen wij den Duitschen Katholieken de stelligste verzekering geven, dat do Aartsbisschop v«an Mechelen niettegenstaande de menigvuldige bezigheden en beslommeringen welke de tegen-woordige a^bnormale omstandigheden voor nem medebrengen, sedert een jaar een uitstekende gezondheid geniet en niet aan de geringste ongesteldheid. is onderhevig seweest.^ Wij _mee-nen zelfs te weten, dat Zijne Eminentie do weinige vrije uren die hem overblijven nog wijdt aan do grondige studio der H. Schrift. Wanneer men de nieuwste producten der Duitsche Katholieke pers leest, zou men allicht in het 'denkbeeld geraken, dat nergens in lieel de wereld het katholicisçie zoo stevig 0. opbloeit en zoo goed georganiseerd is als in Duitsohland en dat \het heil der Katholieke Kerk alleen en uitsluitend te verwachten is van eene schitterende overwinning der Duitsche wapenen. Op. eene discussie over de innerlijke en politieke waardo der Duitsche katholieken, door den drang dev vaderlandsliefde hun eigen maoht wel eenigszins bversohâtten, is -best te begrijpen, minder althans bij hoc* •ger-ontwikkelden dan bij de menschen uit de voLksklasse. En wat de toekomst aangaat, ach-ten wij elke profetie gevaarlijk en roekeloos en laten liefst aan Gods beschikking over wat voor zijn kerk het beste is. Dooh als de Duitsche katholieke partij werkelijk zoo maohtig is, zoo goed georganiseerd en zoo invloedrijk, dan durven wij haar verzoeken hare krach te 11 nu op dit oogenblik, ten goede aan te wenden. Want waartoe dient een goed georganise'erde kracht als hij geene vruchten afwerptP En als de Duitsche _ katholieke partij van God vijf talenten ontving, dan moet zij er ook vijf andere bijwinnen. Daarom durven wij dan do Duitscho Katholieken te verzoeken 0111: 1. te protesteeren tegen de schending van het volkenreoht, die in vollen. Reichstag door den Rijkskansolier erkend werd en bestaat in het 6chenden der Belgische neutraliteit. Wij toch hebben den oorlog niet gevraagd en wij lijden sedert maanden onrecht. 2. Van' hunne regeering te bekomen dat zij zelven, in het belang der waarheid, op do hoogte zouden gesteld worden van lietgeen door Duitsche troepen in België tegen den katholieken godsdienst werd ondernomen. Een groot aantal priesters werden toch ge-fusilleerd, omdat zij op Duitscho soldaten zouden geschoten hebben. Geene enkele beschul-diging werd bew^zen. En als door Zijne Eminentie Kardinaal Mercier werd voorgesteld, dat elk geval zou onderzocht worden door een commissie,bestaande uit een gelijk getal Duitscho en Belgische leden met een voorzitter uit een neutraal land, dan werd dit verzoek van de hand gewezen. Toch zou het ook voor de Duitsche _ katholieken van belang wezen, dat het licht in deze niet onder de korenmaat geplaatst werd. En dat do. Duitsche katholieken van de waarheid niet op de hoogto sijn, blijkt uit hetgeen mij verteld werd door iemand die Duitschland en Oostenrijk door-reisd had en na onderzoek in België, tôt het besluit was gekomen, dat geen enkel der ge-fusilleerde priesters schuldig mooht lieeten : bijna allô Duitscho priesters, zoo beweerde hij, gelooven in de schuld hunner Belgische ambt-genooten.3. Van hunne Regeering te verkrijgen, dat Belgische priesters zouden toegelaten worden bij de Belgische soldaten, die* in Duitschland gevangen zitten. Wij weten, dat hiertoe stap-pen werden aangewend door Zijne Eminentie Kardinaal Mercier, door andere kerkelijko overheid, zelfs door Duitsche kerkvorsten, dooh ailes zonder gevolg. Ook werd het voorstel om aalmoezeniers uit een neutraal land, doch dio de Vlaamsche en Fransche taal machtig zijn. bij de Belgische gevangen soldaten too te lâten, niet aangenomen. 4. Van hunne Regeering te bekomen, dat aile. Belgische gevangenen ook in België zelf zouden bijgestaan worden door Belgische priesters. Het gaat hier im'mers om een werk van barmhartigheid. Een breed en bonijdenswaardig veld ligt dus gereed voor de werkzaamheid der invloedrijke, goed-geonganiseerdo Duitsche katholieken. Laten zij niet wachten, om do vruchten hunner organisatie te plukken, tôt do oorlog voorbij zij ; laten zij aanstonds do lianden aan 't werk slaan! AUG. BRUYNSEELS, R.-Ki pr., Gedolegeèrde voor Nederland van Zijne Eminentie Kardinaal Mercier. Bergen op Zoom, den 14den Juli 1915. .mas» . s ■ «te- — ira memoriam U. W. Mcsdag Maria Viola schrijft in ,,Van onzen Tijd" een opstel over H. W. Mesdag, den ontslapen schil-der dat heel flink de eigenaardigheid van zijn wezen en zijn kunst sanienvat en omschrijft. ,,Hendrik Willem Mesdag, 84 jaar oud geworden, stierf in den morgen van den lOden Juli in zijn woonplaats den Haag. Met hem ging een van do laatste vertegenwoordigers der oude garde heen, die de schilderkunst van ona kleine land een wereldroem bezorgde. Mesdag was, na Jozef Israëls, onder hen de populairste ; hij was als mensoh-en-kunstenaar een karakter, dat imponeerde, en waarop de kunstgenegen menigte makkelijk vat had. Onopgesmukt, breed- en ruim-gebarend aïs Mesdag's liecle persoonlijkheid en uiterlijke verschijning was, is ook zijn kunst; de,eenvoud van zijn doen, de klare rechtuitheid van zijn denken, de ongetr'oebelde trouwharttgheid van zijn gevoel vonden hun directe en rustigverant-woorde uiting in d6 zeegezichten, die hij jaren-iang .uit geestdriftige bewondering schilderde; een weinig ingewikkelcie werkelijkheidskunst, die juist aan dat klare, enkelvoudige, haar al-gemeener verstaanbaarheid dankte. Misvor-stand, tegenkanting heeft Mesdag dan ook maar weinig gekend en hij was er trouwens de man niet naar om de laatste te verdragen. Toen wfelmeenende vrionden hem, derr vijf-en-dertig-jarigen bankier, do artistieke loopibaan ont-raadden, ging hij, daarin gesteund door zijn vrouw, rustig zijn gang ; hij verliet zijns vaders effectenkantoor om zich fe Brussel met stugge volharding op het teekenen en scliilderen too te leggen dat hij tôt dan als liefhebbr in zijn vrije uren beoefend had. En als do sohilders later wel eens den gek staken met do nucli-tere sierloosheid zijner van iederen anecdoti-sclien bijsmaak vrije zeegezichten, bleef hij kalmweg exposeeren, zeker van zijn zaak en gelukkig met de hulde, die niemand minder dan Millet hem bij zijn eerste op treden te Parijs had toegebracht. Juist dat wij de, opene, die aan lucht en water do voile ruimte latende ongekunsteldheid van Mesdag's frànko kunst maakte deze ook voor ongeschoolde bewondering en weinig-gesehakeerd schoon'heidsgevoel toegankelijk, terwijl het groote, aarzellooze ge-baar waarmee hij de grootheid van zijn onder-werp verkondigdo zijn imponeerende werking zelden miste. Vandaar dat Mesdag, de zeescliilder, gemak-kelijk populair werd en zijn sohilderijen musea en particulière collecties 6ieren ; dat iedereen het Panorama-Mesdag heeft gezien". —g» . o ■ «Pi*. Zi© onze teSegrammen en laaîsfeSegerberichfen op de derde bladzijde

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dieses Dokument ist eine Ausgabe mit dem Titel De Vlaamsche stem: algemeen Belgisch dagblad gehört zu der Kategorie Oorlogspers, veröffentlicht in Amsterdam von 1900 bis 1916.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Zufügen an Sammlung

Ort

Zeiträume