De waarheid: socialistisch weekblad

1230 0
close

Warum möchten Sie diesen Inhalt melden?

Bemerkungen

senden
s.n. 1917, 06 Mai. De waarheid: socialistisch weekblad. Konsultiert 28 März 2024, https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/de/pid/mc8rb6xj04/
Text zeigen

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

10° Jaargang. Nr 18 Prijs : 8 Centiemen. Zondag 6 Mei 1917 DE WAARHEID Orgaan van den " Vrijen Sociaîistenbonc > Slechts hij die de vrijheid van anderen lief heeft is die zelf waardig. ALLE BRIEFWISSELINGEN TE ZENDEN NAAR: P. De Wïtte, Verspyenstraat, 10, Gent VepantwoordeHJlio Uitaevep ABONNEMENTSPRIJS : Voor 3 maanden, fr. 1-25. Voor 6 maanden fr. 2-50. Voor 1 jaar fr. 5-00. — Op voorhand betaalbaar. — Annoncen worden gepfaatst volgens overeenkomst Gezel E. Van der Velde en de Vlanmsche Beweging De Engelsche schrijver H. G. Wells en de voertaal in het hooger onderwijs In de redevoering welke gezel E. Van de: Velde, over eenige weken te Parijs, in dt Socié é des gens de Lettres, ten beste gaf welke wij uit Vooruit overnamen en waarir hij, E. Van der Velde, de Vlaamsche bewe ging besprak, kwamen de volgende woordei voor : « Zoolang in Vlaanderen de burgers bijn; niet anders als fransch spraken (?), terwij het vlaamsch doorgaans de taal der boerei was(?), zoolang leefden de volksklassen il eenebetreurenswaardige verstandelijke afzon dering, die de noodlottigste gevolgen moes hebben ». Gezel E. Vander Velde heeft zich daar t Parijs waarschijnlijk missproken in de ver voeging zijner werkwoorden, en den verledei tijd met den tegenwoordigen tijd verward. Of gist hij misschien dat hier, sedert twe> jaar en half, groote doorgrijpende veranderin gen zijn aan toegebracht? Hoe het ook weze, het is zeer belangwek kend en leerrijk tevens de uitingen van geze E. Van der,Velde,Jid van 't Belgisch ministe rie, te vergelijken met de meeningen van de engelschen denker H. Wells, schrijver va Den oorlog in de la'cht, Het voedsel de goden, De arbeiderswoeling en andere op zienbarende werken over gelijkaardige ondei werpen. * :j: * In de Fortnightly Review liet Wells een studie verschijnen over de waarde van klas sieke (dit meent latijnsche en grieksche) du vxeemde talen in het onderwijs, vooral in lu hoogere. Wells vraagt uitsluiting van het Grieksc van het algemeen leerplan der hoogescholei en van het Latijn, voor zoo ver het niet noodi is voor het begrip van het Engelsch. Hier weze ter loops de aandacht gevestig op het algemeen gekend feit dat, ten gevolg van de verovering door Willem, van Normar die van het Engelsche rijk van Harold, de laatsten Saksenkoning, het Rornaansche dialel der Normandiers geweldig en diep in de Ge maansche spraak der Angel-Saksers is doorgi drongen en deze sterk heeft verbasterd. Ten gevolge daarvan zijn de wetenscha] pelijke en vakkundige benamingen in 'tEi gelsch vooral Grieksche en Latijnsche woo den, waarvan de oorsprong en de wortel waaruitzij zijn samengesteld,voor't Engelscl volk onb'ekend gebleven zijn, en die dus vo< dit volk, zonder Grieksche en Latijnscl woordverklaring of omschrijving, niet te b grijpen zijn. Zulks geldt eveneens voor het Fransch. Steller dezes heeft meer dan eens kunn< nagaan hoe gebrekkig vele Engelschen -waar het op die wetenschappelîjke en va kundige woorden aankomt — hunne taal ve staan of gebruiken. En dat zulks niet alleen geldt voor ' Engelschen uit de middelbare en lagere sta den, maar ook van de hoogere kringen, b wijzen de klachten van H. Wells over t « slechte Engelsch » dat zelfs tôt in de hoof artikelen van de Times voorkomt. Hij komt dan ook op voor « een specifi engelsche opvoeding » 'en schrijft daaro\ ten slotte : « Ik zou wenschen dat ik de 150 miljo » E gelsch-sprekenden als ééngrooten gei » kon zien, die zich zelf zoo virmocht uit » drukken dat hij zich daarin weervond. » wil niet dat wat het beste moest zijn » ons universiteiten, het filosofische onder » wij s, het onderwijs dat de beste intellektet I » van het land tôt zich trekt, voortdurenc » van het voiksleven afgezonderd is, omda » het Grieksc h lezen, gedeeltelijk Grieksc) » en gedeeltelijk Engelsch denken is met eei » scheidsmuur tusschen beide, terwijl het ziji » gedachten slordig en verward in eei » tngelsch-Grieksch koeterwaalsch uit. » Achter zulke uitlatingen zouden wij ons we willen veroorloven H. Wells uit te noodigei zijne fijne pen in zijn echt Engelschen inkt ti ■ doppen en eens The marriage of miss Beule mans te schrijven, om, naar het voorbeeld vai j den Brusselaar Leop. Courrouble, eene aan schouwelijke schets te geven van wat hij zoi 1 diepzinnig bedoelt. Maar wij zien niet goed in hoe Wells he zou verwezenlijken de Engelschen eene « spe ^ cifiek Engelsche » of liever Engelsche opvoe ding te geven, bij middel eener taal die zelv niet meer specifiek Engelsch of Angelsch i; Volgens ons ware zulks onmogelijk zonde uit de Engelsche taal het meerendeel de Rornaansche bastaardwoorden te weren ! E a wat zou er dan van het nieuwerwetsc Angelsch overblijven ? Wij zijn van meening dat juist die aristc kratische Rornaansche samenstelling de j Engelsche taal — immers de indringing de Rornaansche bestanddeelen in de taal de Anglo-Saksers is te wijten aan de Normar dische ridders, welke het Anglenrijk aa f hunne heersrhappij onderwierpen, — d groote struikelblok is waartegen al de pogir gen der Engelsche regeerders en opvoedkur digen, om wetenschappelijke en vakkundig begrippen in de breedere lagen der volks e klassen te doen doordringen, schipbreu lijden. Dat die toestand van het hoogste belang ^ voor de ontwikkeling van de nieuwerwetsch nijverheid, vooral op toegepaste wetenscha ^ steunend, behoeft geen lang betoog. Men ziet dus wat euvel en nadeel vreemc overheersching en verbastering voor het g< ^ zamenlijke van een volk veroorzaken en hc rï zij, nog eeuwen nadien, zich kunnen late gevoelen in hunne tegenspoedige nawerkii gen ! Hoe heel anders is het met de louter Ge rï maansche talen gesteld ! Daarom, ja daaro vooral moet een volk zijn eigen taal als et heilig pand van individueelen en maatscha pelijken vooruitgang op stoffelijk zoowel a op geestelijk gebied bewaren en hoogschc ten. Sphinx. i- VAN ALLES WAT )r Bokentenis van onmacht. — Qelezen in Vooruit v ie 22 April 1917 : « Klachten — Wij ontvangen het volgend schrijv •waarvan wij den tekst onveranderd laten : Mijnheet Anseele, Mijnheer als 't U belieft geef ons loch wat m pataten van het ran.s en of wat meer bro'd als ' — belieft. k- Ik kan mijne drie kinderen niet meer voeden. E :r- "w t ge kunt. • Mijnheer. Wel bedankt op voorhand 1k denk v Mijnheer, dat gij het een of ander zult doen. Wel dankt op voorhand. S. A n" Het ontvangen van dergelijke brieven stemt S- allen eerder treurig en doet ons pijn. et Diert het gezegd te worden dat gezel Ar.seele d- Tantsoen der pataten, van het brood en van aile v dingswaren Z' u vermeerderen, indien zulks in mîcht lag? Niemand twijfelt daar aan. Helaas onze partijger 'er "beschikt over die macht niet en ailes wat wij kun doen is daaro-ver ons spijt uitdrukken, en de h en' "koesteren dat deze wreede oorlog zoo spoedig nu >gt Jijkeindige, beter vandaag dan morgen. Red. te Dus al wat de roode profeet van Gent, Eedje met Iï ijz ren arm, thans vermag om de clhnde der Gents in wcrklieden te vcrzachten, is door zijn blad ♦ daar; zijn sp** laten uitdrukken en de hoop koesteren dat 1 t deze wreede oorlog zoo spoedig mogelijk eindige,beter î l vandaag dan morgen ». < 't 1s mager, volgens ons, en in 't bereik van den 1 î eersten'. den besten schooljongen. Maar waarom dan in l vredeslijd, als ailes betrekkelijk tegen nu, op wielkens 1 liep, zoo veelzijdig gegispt en beloofd. 1 Deza^wreede oorlog zal veel verwaande kuifjes van politiekers nedergehaald hebben. 1 — l 0, die politiekers! — Le Petit Journal verneemt uit ; New-York « dat gezien de « onmogelijkheid » om zich aan he^ hoofd te steiien van een « regelmatige divisie » ^ aan het Fransche front, Roosevelt zich aan het hoofd zal stellen van eene « brigade New-Yorksche mililie » die nMr Frankrijk zal veitrekken ». 3 R afeveF, die gaarne zijne toekomstige kandidatuur voor het voorzilterschap der Vereenigde Staten zou ' t opwarmen, had zich aangeboden om aan het Fransche frcnt eene divisie te korn'en aanvoeren. Maar de Fransche legerstaf, die gewis overtuigd is dat k.osevelt beter met woorden dan met soldaten e kan omgaan, heeft hem maar liever aan het h^.ofd >• gelaten van eene brigade New-Yorksche militie. r Voor wie weet dat die mililie krijgskundig eigenlijk r nog minder te beteekenen heeft dan onze burgerwacht rï zaligcr gedaclitenis, zegt zulks genoeg n.pens de roi I welke Rooseveit in Europa's oorlog spelen zal. Een goeds noot vaor " Vooruit — Wij lazen met welgevallen in het socialisiiscn blad : r « Op Eersten Mei, om 3 ure, zal er voor de leden der r partij, voorzien van hun lidbockje, eene kostelooze I* kinemavertooning gegeven worden met het volgend programma : n l.Een uitstap in Oud Griekenland, reis. — 2. De patorcorat, gekleurd, leerzaa-n. — 3. De Zwitsersche e kantons kleeding. — 4. De caoutchoucteelt in Malezie, gekieuid. — 5. Een wedvaartdag te Singapour. — 6. 1- Rigadin voedstervader, komiek met Prince. — 7. g St-Cloud, gekleurd. — 8. De Zwanen. — 9. Winter-• lichaamsoefeningen. — 10. De Zeester. — 11. Dwars ^ door de tempels van Kioto, gekleurd. — 12. De ja-loersche ezel, komiek met Max Linder ». Zie zoo, dat is nu eens een kinemavertooning naar s ons hart en verlangen. Met zulke kineinavertooningen e op groote schaal verspreid en gestadig het volk vooi-p gehouden, ware die schoone uitvinding van Edison eene van de machtigste werktuigen van wetenschap-pelijke volksvoorlichting en veiheffing welke men kan bedenken. Terwijl nu de 1 inema een werktuig van ! volksverstomping, ja van volksverbeesting geworden 'e is, waarmede gemeenweg op het lagere in de volks-:n menigten uii winstbejag wordt gespeculeerd. 1- « Vooruit » doet hierin bij anderen niet onder, en wij prijzen hem als hij een anderen weg inslaat en r zullen hem daarom blijven prijzen als hij dien wcg verder wil blijven bewandelen En dat zulks mogelijk m is bewijst zijne aangekondigde vertooning voor 1 Mei. :n > . Te veel gesnoef. — Aan het adres van den G ente- naar lezen wij in Vooruit's kolommen het volgende : « Wij stellen vast dat het klerikaal orgaan niet loo-chent dat de verkeerde gedach en over den platten vorm der aarde gang hadden. Die zwijgende bekente-nis is toch dat gewonnen. Maar heeft hij zooveel te spotten als er gezegd wordt, dat ietnand die viij en vrank tegen de heer-an schende dwaalbegrippen dierf opkomen, dit bekocht met den brandstapel ? en Werd de geleerde dokter en ontleedkundige André Vcsaiius, die groot was voor zijnen tijd, de XVIe eeuw, niet ter dood veroordeeld als toovenaar? „er En Philips II schonk hem genade op voorwaarde y dat hij eene bedevaart naar Jerusalem ondernam. Werd niet Galilei, die de eerste de stelling, dat de >oe aarde draaide, verdedigde, toen hij reeds een grijsaard was, veroordeeld, om ofwel zijne ketterijen (?) af te rel, 2weren, ofwel wees men hem de pijnbank. be- Thans zijn deze en andere stellingen algemeen aan- [. genomen. Zooveel te minder mag men ietnand be-3ns schuldigen van den godsdienst aan te vallen als men er op wijst welke hoading hij destijds tegenover de het nieuwe wetenschap aannarn. » oe" Als men die proza leest, zou men waarachtig — van zijn verre — kunnen gaan gelooven dat « in onzen tijd » en vooral hier te Gent, het roode Jerusalem van V^aan-oot deren, op allerlei gebied (wetenschappelijk, staatkun-nen jjg— staatkundig vooral — godsdienstig, staathuis-oop houdkundig, handels- enz.) de volledigste vrijheid van 'te meening en bespreking heerscht ! » Maar van dichtbij gezien, is het heelema 1 anders den gesteld : in de Arteve destad, waar deriig jaren lang che d'« liberalen » bes'uurd en onderwezen hebben en >ver v.jftien jaren lang de « socialisten » hun invloed en be- îeer hebben doen gelden, zijn de menschen nog juist ils men niet denkt even als zij, even onverdraagzaam :n verfoeiend gebleven als hunne voorzaten in de niddeleeuwen! Hooger onderwijs voor het volk. — Vooruit randt den < klerikalen slechterik » (sic) aan die het waagt in de (olommen van den Gentenaar zijne « Hooggeschool /an den Arbeid » (!) te beknibbelen. Tusschen haakjes gezegd, het is zeer moeilijk om Sland te bevredigen. Is men, zooals over veertien jagen, het Volk niet rasch genoeg bij de pink om op zijne uitdagingen te antwoorden, dan wordt men illico ils een « laffe domper» aan de kaak gesteld; be-spreekt men Vooruit's wel, zooals de Gentenaar, dan luidt het op zijnen toren van een « klerikalen slechterik. » Maar zou het hier soms niet gaan uit bezorgdheid voor de staats- en stadstoelagen waarop Moeder « Vooruit » zoo zeer gesteld is om der wille harer lievelingen ; 't is niet alleen de kat die den kandeleer in 't oog heeft. Nu, Nand doet in zijne wederlegging — als men zijn pennetwist zoo noemen mag, — een kostelijke beken-tenis, namelijk dat indien men aan zijne Hoogeschool van den Arbeid (?) « verbiedt van over politieke en godsdienstige zaken te spreken, zij er ligt. » Dus heeft die fameuze hoogeschool, buiten het behandelen van politieke en godsdienstige strijdvragen, geen wetenschappelijk doel. Arme gaaien! Verweet men niet juist aan de klerikale onderwijs-gestichten dat zij zich te weinig met wetenschap en te veel met godsdienst bezig hielden ? En wat onderscheid maakt het dan of men de « gaaien» geel geloof of rood geloof inpompt ! Da apostel Nand en de « gaaïen ». — Nand, die na zijn jarenlange praktijk de gaaien beter moet kennen dan iemand anders, legt met welgevallen, zeggende aan den Gentenaar dat zulks « andere peper is dan zijn ge-.chrijf, aan V. K. (hoogleeraar van den arbeid!) de volgende b'denkelijke woorden in den mond : « Maar V. K. heeft zulks geheel onpartijdig uitge-Iegd waar hij letterlijk zegde: «men mag de zaken niet partijdig beschouwen; deze menschen (deebriste-nen) streden voor een ideaal. Zij hadden jarenlang de martelingen hunner bedevaarders hooren uiteen-uetten, zij hadden eindelijk hun doel bereikt, de ver-lossing van 't Heilig Graf. Geen wonder dus dat deze menschen handelen in een waren roes of dronkenschap der overwinning, wat ook een anderen zou overkoiren en dus niet als 'n gewild kwaad mag aanzien worden. » Mogen wij nu aan den apostel Nand of aan den merkwaardigen hoogleeraar V. K . eene vraag steiien ? Zoo, ja : Zoude, in 't gegeven geval, aan de roode gaaien van «Vooruit» ook kunnen gebeuren, «wat aan anderen reeds orergekomen is», namelijk dat, na jarenlang de martelingen van hun zelven en hunne werkgezellen te hebben hooren uiteenzetten, zij eindelijk hun doel moeten bereiken, de verlossing van het proletariaat uit de klauwen van 't kapitalisme, zij zouden « handelen in een waren roes van dronkcnschap der overwinning» en zij mogelijks dan naar den kal-moes van Eedje niet meer zouden luisteren. Wij zouden liever dat vraagstuk in theorie dan in praktijk opgelost zien. Uit de krijgsgevangenschap. — Over eenige weken waren wij er toe gebracht geweest een jongen gezel uit « Vooruit » 's gaarde, die thans te Gottingen krijgs-gevangen zit, eens over den hekel te halen, omdat hij zich met te veel ijver ophield om, telkens hij in het roode blad van zich liet hooren, Eedje Anseele het wierookvat naar het hoofd te slingeren dat het een aard had. Onze terechtwijzing schijnt goede vruchten gedragen te hebben : reeds tweemaal verscheen een schrijven van gezel Balthazar in Vooruit's kolommen en over Eedje's werk wordt er noch kik noch mik in gegeven. En 't geen bewonderenswaardig is — al moge het Eedje met den ijzeren arm ook weinig genoegen doen — de proza van gezel Balthazar heeft er veel bij gewonnen. Zijn laatste brief is zelfs een fijn en verdiens-telijk geschreven stukje, vol weemoed en humor tevens en die van veel opmerkingsgave getuigt. Hij belooft ons eene studie van de Russischc krijgsge-vangenen « die veel van de Belgen, de Franschen, de Duitschers, de Engelschen enz. verschillen. » Wij gelooven hem zonder moeite. Zijne woorden doen ons vooruitzicht versterken dat, na den oorlog, al .die krijgsgevangenen van ver-schillende volksaard, die jaren lang, bij en met elkander geleefd zullen hebben, machtig veel zullen bijdragen om de denkbeelden der verschillige volkeren over elkaar — die meestal op allerlei praatjes en vertel-seltjes berusten — aanzienlijk te wijzigen en t: be-rechugen.Met dieu weg in te slaan, zal gezel Balthazar nutti-

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dieses Dokument ist eine Ausgabe mit dem Titel De waarheid: socialistisch weekblad gehört zu der Kategorie Socialistische pers, veröffentlicht in Gent von 1906 bis 1918.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Zufügen an Sammlung

Ort

Zeiträume