Het tooneel

2024 0
close

Warum möchten Sie diesen Inhalt melden?

Bemerkungen

senden
s.n. 1916, 16 September. Het tooneel. Konsultiert 28 März 2024, https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/de/pid/862b854843/
Text zeigen

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Het Tooneel 2e Jaargang Nr 1 16 September 1916 Beheer en Redactie : Kerkstraat, 13, Antwerpen 10 Centiem HET TOOJSEELSEIZOEN Zoohaast wij vernomen hadden dat de opening van het speelseizoen 1916-1917 vastgesteld was op Zatur-dag, 16 September, trachtten we den bestuurder, den heer Bertrijn, te pakken te krijgsn om van hem het een en ander te vernemen dat de le-zers van «Het Tooneel» kan interes-seeren.Alhoewel onze sympathieke directeur nu niet goed te spreken is voor een intervieuw heeft hij nochtans met de meeste bereidwilligheid de gevraagde inlichtingen verstrekt. — Ja, mijn waarde, zei ons de di-l'ecteur, ik verkies veel liever dat het publiek bij 't eirde van het seizoen kan zeggen : er is veel en goed ge-werkt, dan te hooren uitroepen bij den aanvang : veejl beloven en weinig geven... — Heelemaal \kn uw gedacht, directeur! Maar u hebt wis en zeker een speelplan opgemaakt en om daar-mede kennis te uaken in 't belang onzer talrijke lezers, zijn we U ko-men vinden. Wij begrijpen heel goed dat de beste en rechtzinnigste inzichten en voornemens soms omver geworpen worden door niet te voorziene en on-vermijdelijke oorzaken. Maar, zonder de minste zucht tôt vleien mogen we toch wel zeggen dat U, die een man is van de daad, zoo-veel als het in uw macht is, woord zult houden. Het x >rig seizoen heeft trouwens bewezen dat U, met be-perkte krachten en middelen, uitste-kend werk geleveru hebt. — Ik dank U voi r die deugddoen-de waardeering die jrootendeels mag toegekend worden aan mijne ver-kleefde medewerkeïs. Het speelplan dat ik U zal mededefelen, zal zoo stipt mogelijk gevolgd vprden. Het seizoen opeuen we met «Pari-sina», het lyrisch clama van Gittens en Keurvels. — Bravo ! directeur. Dat is een daad van diepgevoelde piëteit, eene schoone hulde aan de nagedachtenis van Keurvels, den grooten Vlaam-schen strijder en kunstenaar, wiens meesterwerk alzoo bij het publiek zal bekend geraken, vooral bij de jonge-re generatie. Mocht nu uw edel stre-ven op prijs gesteld worden door ons Antwerpsch publiek en vooral door de Vlaamsgezinden, dan zal uw moei-te niet te vergeefs geweest zijn. En niet alleen uw moeite, maar ook de enorme kosten. Want, tusschen haak-jes gezegd, we vinden uwe pogingen toch nog al vermetel en des te stou-ter en gewaagder daar dit kunstpro-dukt als openingsstuk moet dienen! — Jawel! dat wil ik niet ontken-nen. Een opvoering zooals die van «Parisina» gaat met zeer groote uit-gaven en moeilijkheden gepaard: een volledig orkest, een vrouwen-, man-nen- en kinderkoor vergen natuurlijk aanzienlijke financiëele opofferingen. «Het Meisje van Arles» is een suc-ces geweest en ik denk dus dat «Parisina», dit werk van eigen bodem, dat in de best verzorgde voorwaar-den voor het voetlicht zal komen, een talrijk en dankbaar gehoor zal vinden.— Wij denken het met U, directeur, en wij hopen het van harte. En wat komt er dan aan de beurt? — Een heele reeks heropvoeringen en ook enkele nieuwe stukken : «De Naakte Vrouw» van Bataille, «De Slet»,een nieuw werk van Scheltjens, «De dwaze Maagd» van Bataille ; «Kleine Menschen» van den Neder-lander van Waasdyck; «Allerzielen» van Heyermans; «Nora» van Ibsen, waarin mijn vrouw de titelrol zal overnemen van Mevr. Dilis; «Mevr. Warren's Bedrijf» van Bern. Shaw; «De roode Toga» (Rechters eerzucht) van Brieux; «Gaat en Vermenigvul-digt» van Haugen; «Mijnheer Alphonse» van Dumas, fils; «De Hin-derlaag» (L'Embuscade), van Kiste-maeckers; «Mea Culpa» van M. Van Riemsdijck; «Anne-Mie» van Faesen ; «Zaza», met mijn vrouw in de titelrol; «Een Boete» van Suze Lachapel-le - Roobol; «Verstrooid Vrouwtje». Waarschijnlijk gaat ook «Koning Hagen» van Hubert Melis ; «De Rech-te Lijn» van Fabricius en «De Win-keljuffrouw» van Fonson en Wiche-ler, in de vertaling van Moortgat, dat in Holland gespeeld werd door de Vlaamsche artisten en een kolossaal succès bekomen heeft. Voor dit laat-ste werk zouden er een paar décors moeten geschilderd worden. Maar of de Stad tôt het bestellen zal overgaan durf ik niet bevestigen. Ook is het niet onmogelijk dat we «Shylock» geven met Piet Janssens... ik heb, terloops gezegd, een paar werken ter lezing gekregen van stadsgenooten. — En van het repertorium van verléden jaar zullen we voorzeker toch ook nog wat te zien krijgen — Ongetwijfeld ! De meeste stukken werden door het publiek zeer goed onthaald en zullen stellig en vast met plezier teruggezien worden, o.a. «Het Schandaal», «De Kleinen», «Pro" Domo», «Medea»», «De Dief», «Margaretha Gauthier», «Het Meisje van Arles», «Spoken» van Ibsen,«Een Misdadige», «Op Hoop van Zegen», «Het Zevende Gebod», «De Kleine Lord», «Het Slachtoffer» en «De Meester der Smeltovens». Ziedaar wat we voorzeker zullen spelen, misschien op een paar uit-zonderingen na, die niemand voorzien kan. — Opperbest, directeur, opperbest ! Met machtig veel genoegen hooren wij'dat er veel oorspronkelijk en veel kunstwerk voor het voetlicht zal ge-bracht worden. — We wenschen niets liever dan kunstwerk te leveren. Om de beurt zullen we trachten een oorspronkelijk en een uitheemsch werk op te voe-ren. Dat zal afhangen van de op-komst van het publiek. Verleden jaar hebben we 300 ver-taalde en niet minder- dan 150 oor-spronkelijke akten gespeeld, terwijl in normalen tij d het lastcohier de opvoering eischt van 1/3 oorspronke-lijke akten. Wij zijn dus een heel eind verder gegaan alhoewel er geen verplichting was. — Ja, waarde directeur, uw stre-ven tijdens het verleden seizoen is door ons publiek wel naar waarde ge-schat en ik geloof dat U aile reden gehad hebt om tevreden te zijn over den uitslag. — Meer dan tevreden. Ik kan het publiek niet genoeg bedanken omdat het onze pogingen zoo goed gesteund heeft. — Des te meer hebt U reden te over om U gelukkig te achten, U en Uwe verkleefde medewerkers,daar er veel kunstwerk gepresteerd en het bewijs dus geleverd werd dat het niet noodig is voortdurend het dra-kenrepertorium aan te spreken om te gelukken. Die tijd is Goddank, voor-bij!— Jawel, en indien het publiek blijft opkomen lijk verleden jaar... — En waarom zou het dat niet ? 't Vorig jaar hebben we gehoord dat meerdere bezoekers van uwen schouwburg, die vroeger regelmatig naar den «Royal» of naar de «Variétés» gingen, hunne verwondering uitdrukten dat onzen Neder-landschen schouwburg over z u 1 k e eerste-klas elementen beschikte die op uitstekende wijze de moeilijkste kunstwerken vertolkten. Die hebben dus den weg naar uwe kunstinstel-ling gevonden en zullen dus wel blij-ven komen. — Dat hoop ik met U. Onbekend is onbemind. Ik heb ook meerdere be wij zen gekegen van aanmoediging en waardeering van stadgenooten die niet wisten dat wij zulk degelijk werk konden voortbrengen. — En uw personeel, directeur, blijft dat onveranderd? — Ongeveer. Heer Herreygers zullen we misschien een paar maanden moeten missen, daar hij van de bui-tenlucht geniet om zijn gezondheid te herstellen. Als nieuwe aanwinsten kan ik u melden: Mej. Jeanne Janssens, zuster van Mevr. Magda Janssens en de heeren Van Thillo, die U De Dichter en Toondichier van " PARÎSJJSA „ Treurspel in 4 bedrijjven waarmede heden het tooneelseizoen begonnen wordi. Frans Gittens in de «Palatinat» aan 't werk gezien hebt, en Van Roy, een der beste leer-lingen van de klas van den heer Sab-be.— En hoe lang denkt U te spelen ? — Zeven voile maanden: van den 16n September tôt den 15n April 1917. Wat meer is, wij hebben er een speeldag per week bijgevoegd, namelijk den Maandag. Dat maakt dat wij 5 vertooningen welkelijks zullen geven: 's Zaterdags, 's Zondags (2), 's Maandags en Donderdags. — Welnu, directeur, dat is dus een heele, tij d welke U de gelegenheid zal geven uw s c h 0 0 n programma — want dat is het ongetwijfeld — uit te voeren. En, zooals we reeds zei-den, we zijn innig overtuigd dat het publiek nog talrijker zal opkomen dan verleden seizoen.... Goede waar prijst zich zelf! Met deze woorden namen we af-scheid van den knappen bestuurder van ons uitnemend gezelschap. Onze lezers zullen dus met genoegen vernemen dat het speelplan uit-stekend opgemaakt is. De uitwerking ervan, wij durven het gerust voorspellen zal de moei-lijksten bevredigen. HET TOONEEL. Aan onze Lezers. Met dees nummer begint de twee-de jaargang van «Het Tooneel». Wij zullen wel niet meer moeten uiteenzetten wat we zinnens zijn te doen: de vorige jaargang heeft genoeg aangetoond wat ons werkplan is en op welkè wijze wij onze belof-te gehouden hebben. De voortdurende en stijgende bij-val van ons blad was voor ons het beste bewijs dat we op den goeden weg waren en de schoonste aanmoediging om voort te gaan. Tijdens het vorige seizoen ontvin-gen we meerdere bewijzen van wel-gemeende waardeering van vooraan-staande persoonlijkheden in de Kunstbeweging. Andermaal zal onze betrachting zijn het publiek in te lichten over ailes wat er omgaat in de Kunstwe-reld.Onze kritiek zal wezen wat ze al-tijd was: eerlijk en oprecht. Vriendschap noch vijandschap zul-ten de drijfveeren zijn voor onze be-oordeeling, doch steeds het hooger belang van de kunst zal ons leiden. En met die gedragslijn is ons kunstminnend publiek volkomen t'ac-coord ! HET TOONEEL. " Parisina,, Het Poëma. De geseliiedenis van Parisina,. de jeug-dige Italiaansehe prins.s, die 't geluk vindt bij haar stietzoon Llgo, met wien ze in bloedschande le^ft tôt de menschelijke ger-chtigheid beiden vernietigt, vertoont gelijkenis met de oud-Grieksche legende van Phedra — den lezer vooral bekend door het treurspel van Racine — en ook eenigszins met de liefde-tragedie van die andere Italiaansehe schoone, waarvan Dante in den vijfden zang van, zijn «HLlle» het verloop verhaalt: Francesca di Rimini-, Hartstochtf lijke figuren als Parisina be' koren niet alleen hun minnaars, cloch trek-ken eveneens de kunstenaars aan. Talrijk zijn dau ook de dicliters, welke deze onge-wone vrouw bezongen, die zulke passie te wekken wist en met zooveel glo-d die lief-de beantwoordde, dat zij met haar gel.ef-de aile menschelijke wetteu tart tôt beiden, bezaligd, den dood in gaan. In 1815 dichtte lord Byron zijn «Parisi-11a», bewerkt naar Italiaansehe bronneh. Zijn werk werd door Romani bMJut om er een libretto voor Donizetti uit te trekken. Deze opéra werd met ov^rgrooten bijvai voor de eerste maal vertoond in 1833 op den Pergolèse-schouwburg te Florence Ihans is voor veleu het bestaan van dit zangsp^l onbekend. In 183g werd een Parisina van William Be-n<net te I^ond -11 gege-ven en in 1878 liet Giribaldi te Montevideo een gelijknamig werk uitvoeren. — E^n Italiaansehe dichter, Dominico ïu-miati, schreeî insgelijks een Ugo et Parisina door den komponist Veneziani op mu-ziek gezet. Deze partituur wijst op st-r-ken invloed van Schumann. Een ander landgenoot der heldin, Rovocanachi, be-stude-rde haar geschiedenis en gaf een boek uit, dat den opmerkelijken titel: «Een Italiaansehe Phedra» draagt. ^ Ouder dan al deze bew-rkingen is «E! Castigo sin vengaza» (De straf zonder wraak) van den grooten Spanjaard Lopé de Vega (1562-1635.) Eindelijk w-rd op 26 April 1912 in den grooten Scala-schouwburg van Milaan.een Parisina van Gabri'ële d'Aununzio, met muziek van Pietro Mascagni, voor 't voet licht gebracht. We zullen ons bepalen bij «en korte be-spreking van het stuk, dat Frans Gittens schreef en door Edward Keurvels tôt een lyrisch drama herwrocht werd. Frans Gittens (1842-1912) was niet een groot dramaturg. Toeh mogen een paar zijner werken geKkend worden onder het weinig goede dafronze tooueelliteratuur.na haren herbloei met van Ptene, voortbracht Deze stukken, we bedoelen inzond^rheid Jane Shore en «De Maire van Antwerpen» bereiken geen hooge kunstwaarde, zijn 011-beholpen van stijl — we wijzen hier niet alleen op de soms gewrongen en slordige taal —, doch zij bezitten tooneelhoedanig-heden en bevatteni treffende tafereelen.die den tôt luisteren geneigden toesehouwcr roeren,boeien,soms meesLpen. Hebben deze,wel wat op déni smaak van de m&nigte berekende drama's.de Vlaamsche dramati'-sche letterkunde niet met groote schreden vooruitgeholpen,zij hebben toch deu kunst-zin gelouterd va.ni de op drakenkost ver-sliingerde schouwburggangers uit den tijd, dat «De twee Verstootelingen», «De twee Weezeu»,en a.ndere belangwekkende paren met, de «Eoudenselie Bandieten» en «De Bultenaar», avond na avond, de zaal van orkestzetel tôt eugelenbak deden volloo-pen. Voor de stukken van Gittens bkven de aan sterke emoties en zenuwschokken-de sensaties gewone bezo-kers niet weg. Zoo bereidde deze dramaturg de baan voor latere schrijvers, die het peil onzer nationale tooneelkunst wilden verheffen. Wat Frans Gittens voortbracht mag tôt de de-gelijke volkskunst gerekend worden, al zou een weinig meer verfijning in de uitwerking der toestanden, wat minder los-heid van stijl en wat meer verdieping in de psychologie der soms nog al willekeu-rig geschetste «helden»zeker niets aan leef-baarheid en kunstwaarde der spelen af-breuk hebben gedaan. G.ttens was een groot bewonderaar van Shakespeare. Vertelt men niet — se non è v:ro, è bene trovato ! — dat hij zich eens lichtteekenen liet, starend op een doods-hoofd, hetwelk in zijn hand rustte — lijk ieder zich den meest-volmaakten Shakespeare held: Hamlet, voorstelt? Wat daar ook van zij, in zijn werken, in Jane Shore en niet het minst in Parisina, is de invloed van den grooten Will onloochenbaar en dit leidt soms tôt zeer zwakke nabootsingen' welke ook nog bij andere dramaturgeu,die de spelen van Shakespeare uitpluisden, aangetroffen worden. H t einde van Parisina, om ons overzicht bij dit werk te bepalen, waar de door smart overstelpte her-tog de godheid en de iiatuurkrachten op-roept t r vernietiging van zijn eigen le-ven,doet denken aan koning Lear's boven-menschelijke wanhoop... doch alleen om

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dieses Dokument ist eine Ausgabe mit dem Titel Het tooneel gehört zu der Kategorie Culturele bladen, veröffentlicht in Antwerpen von 1915 bis 1940.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Zufügen an Sammlung

Ort

Zeiträume