Het tooneel

2339 0
close

Warum möchten Sie diesen Inhalt melden?

Bemerkungen

senden
s.n. 1916, 30 September. Het tooneel. Konsultiert 29 März 2024, https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/de/pid/ms3jw87n41/
Text zeigen

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Het Tooneel 2e Jaaréantf Nr 3 — 30 Senfemher 1916 Reheer en Redaritie ! Kerksirnat. 13. Antwprnf 10 Gentiem HENRY BATAILLE Nu het gezelschap va.nr onzeu K. N «De naakte Yrouw» heropvoeren gaat zich tevens voorstelt «Het Schandaal» hernemen en «De Dwaze Maagd» te c ëeren, zal het onze lezers wellicht belat wekkend schijneii het een eu ander o trent den auteur dezer drie stukken Henry Bataille — te venemen, V< lien verzamelden we volgende losse îluchtig gepende aauteekeningen. Henry Bataille wordt door het publi en ook door vele critici tusscheu. de ail beste Frausclie dramajturgen van dez tijd gerekend. Zij.n uaam was voor de t. neeldirecteurfen der Fransche hoofdst een waarborg vau grooten bijval en a zienli'jke wmsten. Ook werden zij.u sti ken in aile Parijsche Boulevard-schou burgeu t'en tooneele gebracht en ste( in uitstekende voorwaardeu door eers .vu- L,ucieu v iuytry. I,e B gy, Jean Coquelin, Hugueuet, Ani Brûlé, Marthe Régnier, Berthe Bady, ] jane — vertolkt !. Zelfs de Comédie Fr; çaise opende voor hem haar poorten, v< de leden van het «Comité de lecture», a deze kunstinrichting verbonden, vond 1 werk van den succès op succès oogstendeu auteur genade en hij zag dezen schouwburg — dieu de Fra nscl gaarne eu o.i. terecht: la première sci du monde lieeten — aclitereenvolgens < gevoerd: Poliche en Le Songe d'un soit amour — terwijl «La Marche Nùptia (De Bruidsmarsch) de eer genoot daar h nomen te worden. Wie zicli voorsl len riiocht, dat de bijval onverde was zou zich duchtig bedriegen. G( stuk van Bataille of liet werd 1 tig gediscuteerd, afggtakeld of opge meld. Vooral la.ngs de zijde der in. houdsgezinde bladen orakelende recens ten werden de scherpste opmerkingen hoord. terwijl de jo.ti'gere en meer vi kunstreehters aan zijn zijde stond Doch heel bepaald is tusschen de be kainpen de scheidiug niet te trekk Vooral de bekende Fernand Nozière, ; wien Bataille zijn«Dwaze Maagd»opdri was een zijifiêr vurigste partijgangers ( dan wati'riéer, na de opvoering van < Phalène», de tegenstrevers van de,n t(eur de b'ovenhand schenen te behal Doch wij loopeu vooruit en het is v licht niet ongepast in korte trekken loopbaau van dezen dichter te schets Te Nîmes geboren in 1872 wijdde He Bataille zich iii zij.u jeugd aan de se derkufflist, die hij ook nu nog in verlo uren beoefent wat hem reeds toeliet scî sen- voor de schermen, waartusschen : personages levfeo zullen, te leveren. 1 zijn vaardigheid met de teekenstift tuigt eveneens een bundel met origim lithographiën. Zoo schetste hij eveue het portret van de tooneelspeelster 1 the Bady, in de roi van, Fanny Ama ui't «De Dwaze Maagd». Terloops zij 1 gezegd, dat deze tooneelspeelster aan hij «Het Schandaal» opdraagt, de il le vertulkster van vele door Bataille scliapen vrouwenfigureni mag geliee worden. Aan potlood en penseel bleef tusschen Bataille niet trouw. De die] ita hem zocht andere uitwegen om te u: wat ziedde en woelde in zij,a gevoe zi'el: hij gaf de verzenbundels; «La Ch bre blanche» (i8g5)waarini hij al de ged ten die hij schreef va,n! zijn 15e tôt : 20e jaar verzamelde en «Le beau voya •— een boek, dat de verzen tôt op 30e jaar gemaakt, inhoudt. Deze laa bundel bevat het werk van een groot d ter, die op meesterlijke wijze de gevoe heid van zijn tijd begrijpend. de mo S. rie ziel in haar frëffe'ndste uitingen wee en te vertolken. te Als dramaturg trad hij op in 1894 me re- ee.ii, tooverspel «La belle au bois dormant ig- Daarop volgdén, twee treurspeleu: «La Lé m- pretise» en «T011 Saiig». Met dit eerst — stuk vestigde de jonge auteur de aandach >or op zich van Jules Lemaître. Later wer, eu het tôt een zangspel verwerkt, waarvoo Sylvio Lâxzari de muziek schreef, die u de. opvoering in de Opéra Comique, zee geroemd werd. ek Meer bijval1 .nog en m der bekeudheic er" verwierf Henry Bataille met het in 190 el1 vertoonde stuk «L'Enchantement» waai 30 in hij 011s de liefde schetst van een joti] a<i meisje voor haar schoonbroeder, waarui de haat tusschen twee zusters ontstaat Daarop volgde «Le Masque» en een, zee w" beheudige tooneelbewerking vau Tolstc 'c^s 's beroemd roman: «Opstanding». In «Ma te- man Colibri» (1904) schetst de schrijve ar~ de oud-wordende vrouw, die nog ,naa fré liefde dorstend, mail en kinderen vergee om ee:i jongeu vatii 20 jaar te volgen, di ul" haar weldra verlaten zal. Dan keert z xn naar haar kinderen en kleinki,uderen te al| rug. Die late passie is als een herfststorr . door haar leve.ii gegaan; dan is in liaa m" hart de peiselijklieid va.m den avoudvred 111 gedaald. In «La Marche Nuptiale», waai 01 i 11 de liefde-wals vau Moskowsky bij d !lle ontknooping een voornaam element va: >P'j stemming vormt, zieu we hoe cep' meisj uit een s-tille provintiestad haar muzieli le° leeraar volgt. Wanneer zij in zijn leve: €r" een oueerlijkhetid ontdektc en tevens a •el" haar illusies ziet ineenstorten, schiet z zich dood. Eeu gewoon romannetje va, ^ alledaagsche sentimentaliteit, een voorva' dat we zoo vaak samengevat vinden i, ^le" drie- vier regels onder de rubriek «Ge be- mengde Berichte.il », zullen vele lezei en- zeggen. Na de lectuur der andere stukke ge- vau Bataille komen ze dan wellicht steed i je tôt een. gelijkaardig besluit. Inderdaac en. Doch achter deze schijtibaar banale geb; rde t'en va.n dood-gewone menschen raac de dichter aile geheimzinnigheden hut 1311 ner ziel. Kenschetsend voor het werk va dezen schrijver zijn de woorden. va )0k Schopeuhauer, die hij zelf als motto b( Le ven «Polich» schreef: Het is werkelij au- ongelooflijk hoe onbeduidend en van bi eu. laug ontdaan, wa.nneer men het van bu 'el- t.en-af bekijkt, het leven van het meerei de deel der menschen verloopt, terwijl lu en- van binuen. zoo geheimziunig is. Het 1, ven is sleehts onmachtig verlangen; c onzekere gang vau een drooniend mensc ren door de jaren heen, naar den dood, te 1€_t- wijl steeds banale gedachte.u liem verg, -1]11 zellen In het licht hunner zielen c /an haudelingen zijner personages doen b ge- schouwen, den sluier, die hun wezen on -ele huit even oplichten, opdat de toeselioi eus wers hun woorden eu gebareu begrijpe 3er- zouden, dat schijnt 011s toe te zijn. w: ury .Bataille bij 't schrijven zijner drama's a n^r leide.ude opvatting beheerschte. wie «Poliche», dat het vorig jaar in Hollai lea- werd opgevoerd ouder den belaelielijk< ge- en totaal verkeerdeti titel «Hanswors ten houdën we voor een, der eigenaardigsi iû- werken vau de laatste jaren. Poliche, d iter oppervlakkig beschouwd, voor velen ni ten rneer dan eeu hansworst is, verduikt e< grôotsclie opofferende ziel. In dit stuk g im_ de dichter weer de tragiek schuilend ae 'ch- ter de meest banale, dagelijksche gebeu '-'j11 tenissen en di.ngeu. ge» Nog grooter toch was zijn succès m sijn «La femme Nue», dat we eenigszins ui tste voeriger zullen behaudelen: «De Naak ich- Vrouw» is een symbolische titel voor e< lig- stuk, dat door zijn onderwerp, in min, 1er- meerdere mate verwant is aan «Louis. vau Charpentier, «Le Ruisseau» vai: Pierre Wolf, («Montmartre» van Piidfre Frondaie. Immers de «naakte» vrouw bedoeH niet eukel het mode!, maar 'iet tôt den le vensstrijd niet gewapeude meisje, liel eeiivoudig uatuurkind, dat van het lever al heel wei.nig begrijpt, toi het door he1 raderwerk van de omstaïungheden gegre peu wordt en ventiorzeld. Tegenover de «naakte»viouw,die slechtf bezit de aangeboreu, instinctmatige — als we 011s zoo mogen uitiirukken —rijk dommeu harer zie] staan de «gekleeden») en in wier gecst gecristalliseerd is al het geeu waarover een oude beschaving be schikt om het gewetei; ;>eweld aan ti doen. Dit stuk is de geschiedenis van eet schilder, die tôt eer en roem gekomeu het vriendinnetje uit de sleehte dagei vergeet om zijn hart te s< heuken aan eei adellijke, eerlooze vrouw, die hij liooge: waant, omdat ze niet illeen — als lie «naakte» meisje — natuurlijke rijkdom men heeft, doch ook beschikt over al het geeu rang, rijkdom eu beschaving liaa 1 een de 11 om zich te vereffeu. Ook in dit stuk speelde de reeds ge nioemde Berthe Bady de hoofdrol (Louise) Een criticus schreef over haar spel onde: ' audere het volgende: Dat is geeu ver j. tolkster; dat is de gedaclite vau dei schrijver zelve, ziju verstoffelijkte ge dachte, zij n leveud geworden gedaclite ! Na dit tooneelspel, dat zeer geroeme ^ werd gaf Bataille : «Het Schandaal» ei I dan: «De dwaze Maagd» door velen al: r zijn, meesterwerk geroeuid, en dat we dai ook voor de eerste opvoering door 011s ge r zelschap, hopen te besprekeu. Toch zi hier aaugestipt dat sommige crjtici lie ^ noodig oordeelden den uaam van Batailh ;j aan dieu vau een. anderen zauger der lief de: Jean Racine, te koppelen. Maar w< T komen luerop terug. In 1911 werd «L'Enfant de l'Amouri vertoo.nt; waarin gewezen wordt op al lie' r tragische en meewarige in het leveu vat - een kind, waarvan de moeder eeue «cour tisane» is. Ook met «Les Flambeaux) oop;sttc de schrijver .c* bijval. Door de zen titel «Les Flambeaux» (de toortse.n t bedoelt de schrijver: de geleerden. Dit dra ma schildert den eeuwigen strijd tusschei ^ de gedachtèn en liet fe'.t, tusschen gees' eu stof. Toen in October 1013 «Le Phalène») voot 't eerst werd opgevoerd stoud de kri ti'ek beslist vijaridig tegenover den auteur die zich later in een merkwaardige voor rede verdedigde.Meu beweerde dat hij ou aij.n stuk te schrijven veel ontileend bac aan de levensgeschiedenis van Marie Bas hirssef.Dat \verd door hem geloocheiid.He n stuk viel eigeulijk over zedelijklieidsbe 1 grippen der brave recensente.u,. Laat on; er bijvoegen,dat daarnaast andere oorza n ke.iii wellicht den doodslag gaven. Wijlei Gaston Calmette — toeumalig hoofdredac U teur van. «Le Figaro» — was vooral woe dend omdat Bataille, evenals Wagner, ge ' eischt had, dat de deuren der zaal zoudei gesloten blijven tijdens de uitvoeiring.Wi dur ven twijfelen aan zijn eerbied voor d< kuust. Maar 't is waar: Heeft Octave Mil-beau niet eeus over sommige beoordeelaar, ^ gezegd, dat ze enkel naar den schouwbur; gingen om mooie schermen te zien o half-naakte dametjes, eu niet om te de.n ken of ontroerd te worden ! De zedelijklieidswaanzin der Parijscli [, kroniekschrijvers had maar éen gevolg i'eder wilde het veroordeelde stuk zie.n, da •_ voile zalen trok ! Bataille is evenals Georges de Porte Riche de dichter der liefde in al haar voi men,de liefde,welke de wezens beheersch e op elken ouderdom.Hij heeft ons bij vooi ^ keur de ontzettende verwoestingen ge r. schilderd welke de mim iu 't hart de vrouw verwekt. Als deîikend mensch, al [e wijsgeer is hij stilaan het' leveu gaan, be schouwen. Hij is eeu dichter beweerden we. Hetgee ziju schepselen zeggen wordt door lyrism ^ gedrageu: het juiste, werkelijke lyrism zooals hij het zelf bepaalt, het lyrism [s opschietend uit onze harten ouder de invloed van de passie,» strijd met de ,neei lcj drukkeude realiteit. ,n Deze tooneelschrijver in enkele woorde beoordeelen gaat ,niet. Velen wijten de -e bijval zijner drama's aan de miiffe,valsch je poëzie, die er in besloten ligt, aan d et oubakkeu romantiek der geschilderde to< ,u standen en, de gezochte beeldspraak waa: af 'n de zielkundige ontleding der «helden ;1_ verwoord wordt.Anderen roemen ziju eei r_ voud, zijn meesterlijke kracht van ui drukking, de klaarheid zijner gedachte et en de sclierpe raaklieid van zijn psych< t- logisch doorzicht. te Henry Bataille is ondanks deze tegei ,n strijdige beoordeelingen, een schrijVe of wiens werkeni. de aandacht van het on ?» wikkeld publiek verdienen. KAREL CAJVDAEL i De sclutterende opvoeriugeu van Pari siua hebben eeus te meer de aandacht vai : het pubiiek op den jongeu toondichter ei orkestleider Karel Candael.gevestigd.He ; zal dan ook ieder genoegen doen enkeh bijzoQdefheden omtrent het leveu vai ' dezen bescheiden ku.uistenaar te vernemen Karel Caudael, op 4 September 1883 ti 1 Antwerpen. geboren, is eeu eehte volks jonge.nl. Op dertien jafigen ouderdou giug hij muziek leeren. Zijn iustrumeii was... de trompet. Eerst later leerde hi I klavier, toen de kennis vau dit speeltuit hem onontbeerlijk scheen bij de stucl'i 1 der harmonie. Compositie studeerde hij bi Blockx, Huybreclits, Gilson en Mortel ma.nis. Vooral deze laatste stelde veel be lang iu den jongeu art.est. In 1907 behaalde Karel Caudael eei 1 eervolle meldinig in den, prijskamp vai Rome. Hij componeerde Genoveva vai Brabant op tekst vau Hubert Melis. Caudael bleek een geboren dirigent.Pa; zest'.en jaar oud bestuurde hij de. koor maatschappij «Vlaamsch en Vrij»; ei toeu hij in het Park een concert leidd< sjirak iemand in de «Nieuwe Gazet» 111e lof over den jongsten «Chef» vau Antwer peu,. Als hoofd der zangafdeeliug van he Diamantbewerkersbond kon Caudael ziji werkzaamhcid ontplooien. In de Harmo me liet hij uitvoeren,: «De Wereld in», d< «Van Rijswijckcantate». Te Amsterdam ii het Paleis van Volksvlijt behaalde hi - met zijn kinderschaar, die hij op hui - reizen vergezelde, grooten bijval. Iede 3 herinnert zich nog, dat onze toondichte > °ok optrad als leider van, «De jonge Via 1 miugen». Van belaug is ook de meldinj van liet «Benoit-feest» in het Zuiderpalei te Brussel (1909) waar Fontaine hém aai 2 het werk zag en, waardeerde. Ook weïi : Caudael orkestmeester aan de Opéra, di t ri'geerde er o.a. «Oudiue», «De hond va den Hovenier», «De Pop van Bergamo» Hij bleef er sleehts eeti jaar, wat zeer t betreuren, is. t Hij volgde dan Alpaerts op als leide van de kle'lie muziekschaar van ouzen Is - N.S. Welk voortreffelijk werk hij i.u di 1 — S hoedauigheid levert weet ous pubiiek lier-î haaldelijk naar waarde te scliatten. 1 Reeds lang droomde Candael ervan eeus t het ideaal van Benoit te kunuen verweze-; lijken. door de opvoering vau lyri'sche 1 drama's. Doch de omstaudigheden wa-reu hem in, den begiu.uie miuder gunstig. : Zijn onafgebrokeii streveu werd belemmerd door de groote geldelijke opofferiuge.u l aan zulke opvoenngen verbonden. Ook konden de bestuurders ,n,iet inga;iii op /.ij-j ne voorstellen. Toen waagde Candael het Izelf en zette, met oudersteurv',n,g vau gemeeute en proviu.tie, vijf vertoonirigen I van Charlotte Corday op touw. Candael triompheerde en won tevens den heer Bertrijn d e zeer geestdriftig was 11a deze welgeslaagde poging, voor zijn zaak 1 Ieder weet hetgeeu volgde: de opvoeriugeu 1 van «I'Arlesienne» en «Paris ,nia» lie\ten 1 nog als onuitwischbare herinreringen aan re:n kunstgeuot ,iii ieders geheugeti. ; Als componist verwierf Karel Caudael goeden uaam door zijn liederen. Hij 1 schreef nog de tooneelmuz,iek voor Ri-: chard III en eeii symphonische schets : «Levensdroom», uitgevoerd door de Nieuwe Coucertvereeniging. : lhans werkt hij aan eeu, opéra op-tekst i vau Herman van Puymbir'oeck : «Julfiaaii de Boetveerdige». Zoudeu we onbeschei-: deu zijn indien we verklapten dat hij aan 1 een liedercyclus werkt waarvoor Siska van j Daelen de teksten schreef en dat ~een sym-1 bolische ouverture «Vlaauderen» gebouwd r op de motieven van het Lied derVlamin-r gen en den «Vlaamschen Leeuw» beein-digd is ? C)ok vau een klekr zanggedicht ï «\"rede» hoorden we gewagen. Ook een ly-3 riseli drama mogeu we van hem verwach-1 ten. Doeh K. Candael ve angt ' we ken ' °p een degelijk en moderneu drama tekst, wat zijn voorgaugers verwaarloosden,. 1 Het werkzaam leven, dat deze jouge toondichter, reeds achter zich heeft lig-e gen laat ons toe, voor de toekomst, op zijn onm skenbaar talent hoopvol te bou-r wten. e In en om de Schouwburaen Het AutWerPHc!i pubiiek is opgekomen 3 m massa en heeft de uitvoerders, zoowel ti — Mevrouw Fierens-Verbeeck gaat van tooneelspelers als instrumentisteu.van har. e de Palatiuat-Schouwburg over naar de te toegejuicht. Wie had voor den oorlog e Scala. De verbintenis werd verleden Za- durven \oorspellen dat een oorspronkelijk e terclag geteekeud. ~ lyrisch drama hier 10 achtereenvolgeude ti keeren voor eivolle zalen zou kunnen ge- _— l'Ien vraagje: Zou het niet mogelijk speeld worde.ni? Niemand die eeuigszius zij.n Parisina nog eeus op te voeren op niet onze toestanden vertrouwd is ! n den verjaardag van Keurvels afsterven. Het seizoen is dus goed ingezet en de n Dit ware eeu daad van hooge piëteit. overtuiging welke we te kenuen gaveui in het hooger vermeld intervieuw zal dus — In het eerste nummer van. «Het Too- niet beschaamd worden. Ons pubiiek heeft e neel», in het i.ntervieuw met den heer wederom den weg gevonden naar onzen ■- Bertrijn, oordeelen wij de poging vau Schouwburg eu het uitgelezen gezelschap den bestuurder oui het seizoen te ope- dat met hart en ziel werkt om goed en » nen met liet lyrisch drama Parisina, zeer degelijk kunstwerk voor liet voetlicht te i- lofwaardig maar toch vermetel en uiterst brengen zal, net als verleden jaar, zijne > gewaagd. moeite beloond zien. n De directie nochtans was vol blijde ver- Wij gunnen het hem van harte! waclitiing en vertrouwen eu meeude dat het succès ,niet zou achterwege blijven. — Verleden Zondag werd den Heer En, tôt onze groote vreugde en voldoe- Caudael, onzen bekwamen. orkestmeester ni,11g is onze vrees ongegrond gebleken en een grooten palmtak met linten, waarop ,r mag het bestuur zfch verheuge,n, in een een toedracht, overhandigd iiamens de le- sueces zooals nog nooit een ljTisch drama den van het orkest. als blijk van bewoude- is ten beste gevallen. ring en sj'mphathiQ voor hun leider.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dieses Dokument ist eine Ausgabe mit dem Titel Het tooneel gehört zu der Kategorie Culturele bladen, veröffentlicht in Antwerpen von 1915 bis 1940.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Zufügen an Sammlung

Ort

Zeiträume