Het Tooneel 4e Jaargang Nr 6 19 Oktober 1918 Beheer en Redactie : Handelslei, 139, Antwerpen 15 Centiem Edw. CASTEL van den Hippodroom-Schouwburg Kon. Ned. Schouwburg "Het Dal des Levens,, Het werd zoo wel 'ns stilletjes aan tijd, dat uns bestuur voor wat liet Duitsch repertorium betreft, zich niet bleef bepalen bij Sudermann en Kadel-burg-kost (en dan nog bij den oudste) maar einde-lijk de hand eens heeft durven slaan aan wat meer moderner werk — breed gesproken nog, want «Het Dal des Levens» verscheen in 1902,en is, naar den geest, precies niet zoo erg van dezen tijd.Maar in ieder geval is dit werk voor het repertorium een aanwinst. Het is een frisch, blij, guitig en levenslustig spel van een intéressant schrijver,met eigenaardigen, wonderbaar raken levenskijk en bizonder snedige zeggingskracht. Een Fransch vaudevilliste had van dit gegeven yoorzeker een zinprikkelend schandaaltje gemaakt (in III was daar ruim gelegenheid toe) doorspekt met gewaagd gepeperde zin- en woordspelingen. Max Dreyer echter heeft den juisten toon van de fijne komedie weten te behouden, vervalt nergens in banale tri-vialiteit, weet de meest kiesche dingen op taktvol aristokratische wijze te behandelen ,en dat ailes brengt in de atmosfeer iets teer-naiefs, dat den grooten charme aan het werk geeft. Het komische ligt niet in gezochte, bijeengescharrelde, op zich-zelf staande... geestigheden, maar spruit rechtstreeks voort uit.de konflikten, in 't leven geroepen door verschil van zeden en karakters. Want «het Dal des Levens» is wel een zedenblij-spel. De intrigue trouwens is heel licht. Een afge-leefde markgraaf, gehuwd met een jonge, levens-lustige vrouw ('n wel wat konventionneel kon-trast), weet dat zijn kroontje wordt vervallen ver-klaard, ingeval hij geen opvolger-erfgenaam ach-terlaat. Een levenselixir kon hem tôt hiertoe aan dat geluk niet helpen. In tegenstélling met dat 011-viiuchtbaar huis ligt in zijn graafschap een heel Truchtbaar streekje, beroemd voor zijn kraclitige, uitetekende moeder-voedsters. waar deze meisjes-moeders van hoogerliaiul sinds heuglijke tijden bizonder voorrechten genieten en steeds in hoogere kringen.A werkzaam zijn. Maar *de g.'aaf, door een heel natuurlijk gevoel van afgunst, is erg gebe-ten op die buitengewoon gelukkige lui, wil de roorrechten doen intrekken,wat natuurlijk opstand Vftrvvf: t. I; xardoor valt een jonge, kranige kerel, Hans Stork, in wien hij natuurlijk ailes ziet en rindt, wat hij mist, in zijn handen, en die wordt ingelijfd bij de kasteelwacht, een garde van oude kopervreters, aan wie trouwens aile omgang met vrouwen is ontzegd. De jonge markgravin, belust opNeen avontuurtje, ontbiedt hem bij haar... hij lieet te deserteeren... maar doorleeft in werkelijk-heid 'n fijn idyletje met haar... Er is vreugde in den lande. De markgravin is van een zoon bevallen en dat schrijft de markgraaf ' natuurlijk aan zijn elixir toe. Hij schenkt gratie en vergiffenis aan heel het memmenvolkje, dat trouwens van zijn verbod weinig rekenschaj) had gehouden, en werpt zelf den deserteur in de armen van zijn liefje. En de vreugde wordt uit-geleefd in een jolige danspartij. Het is geen oi>stapeling van toevallige mogelijk-en onmogelijkheden, berekende scènes à faire en intrigue-handigheidjes. De verwikkeling loopt langs een mooie, logische lijn van geleidelijkheid, en lcwistig worden we bedeeld met humor, satire., ironie, som6 ook al met een grijntje bitter sarkas-me en een boel levenswijsheid, op de gee6tigste wijze opgedischt In twee'werelden worden we binnengeleid : die van de Dal-lui en die van de Kasteel-lui.De schil-dering van de eerste is opperbest geslaagd. Daar krijgen we een guitige brok zedenschildering. Het levenslustige hangt er in de lucht, en bevrucht ieder gemoed, ja zelf s dat van den dorpàpastoor,die er heelemaal niet tegenopziet om 'ns een duchtig flikkertje met de oude vroedvrouw te 6laan. 't 1s «en groep gezond realisme, genoeglijk aandoend in zijn frische oorspronkelijkheid. En dat kunnen we spijtig genoeg niet van het ka«teelleven zeggen. Die schildering is maar pre-cieus konventionneel en het kontrast wordt wat karrikatu-raal. En hieronder lijden ook de meeste personnages. De auteur i<? wat eenzijdig vàn visie geweest. De menschen uit het dal hebben al zijn sympathie. Die uit het kasteel worden afgezweept on afgetakeld zoodat ze zelfs geen zweempje tra-giek behouden, wat jui6t de anderen zoo echt maakt. De eersten heeft hij doorvoeld. De anderen heeft hij gemaakt. Dreyer is een schalksche deugniet. Wat anderen een tragisch gezicht doet zetten, verwekt bij hem een guitigen glimlach. De bool vraagstukken, waarin v.rije ' liefde, vrij huwelijk, wederzijdsche rechten en plichtén, buiteneclitelijke kinderen en wat weet ik al worden behandeld, worden bij hem in een pennetrek opgelost: Kuischheid is trouw. En wie daaraan durft te'twijfélen, of daarover wil redeneeren kan rekenen op een flinke bolwas-sching.Er werd met geestdrift en bezieling gespeeld. Ieder was blijkbaar met lust aan 't werk getogen. De frisch-heldere toon is nooit verloren gega'in roor het samenspel, en afzonderlijk bescho°uwd hebben de meesten van onze krachten het beste gegeven, dat ze presteeren konden. Door heel het werk, juist door zijn zinderende zonnigheid, de levenslustige deuntjes, die zweven en ijlen door de lucht, vaart een... gevaarlijke operette-geest, en een onberedeneerd dilettanten-dpel zou het waarschijnlijk in een afgrohd van* klucht hebben geslingerd. Daarvoor vreesden we zelfs bij het optreden van hr Janssens. Hij gaf een echtè operette-krea-tie, den konventionneelen vieux-marcheur markiee uit de onnoozele Fransch© operetjes van voor vijftig jaar. 't Was geen menschelijke verschij-ning, maar een walgelijk monster. Ook zijn spel mistte stijl over 't algemeen, had geen greintje van aristokratische voornaamheid. In charge is hij daarom precies niet vervallen en in II, in zijn samenspel met mevr. Bertrijn, had hij zelfs heel mooie oogenblikken. Il == Mev. Bertrijn, de markgravin, was een heel lieve, teere verschijning. Vooral in II heeft ze zeer modi spel geleverd. De verlangende. onvolda-ne vrouw met de erotische droomen heeft ze heel wat tragische diepte kunnen geven, een mooi beeld van verkwijnende, naar leven snakkende jeugd in de dorre, precieuse kasteelatmosfeer. Als veoleidelijke kokette was ze onweerstaanbaar ?n om haar menuet moeten we haar komplimentee-ren.Mevrouw Notermau was een heel statige me-vrouw von Prillewitz maar haar typeering kunnen we niet gelukkig noemen. Van von Grunzenau, de geestelijke raadsheer, had hr Ruysbroeck weer een karakteristiek kopje gehiaakt, en gezien het onbelangrijke van dat rol-letje kon zijn onvoldoende rolkennis niet veel be-derven.De kamerheeren-trio, heeren Ludikhuyzen.Van Gool en W. Cauwenberg vielen niet uit hun roi en het geeuw-duet tusschen beide laatsten had veel invloed onder de toeschouwers. Ook h:- Gheubens' kreatie. was wat karrikaturaal, maar de uitbeelding van hr Van de Putte, vooral als lijfarts, waarin hij dikwijls den juisten toon had te vatten van gluiperigen kwakzalver,- zetten we graag naar voor. Hr Gorlé was een puike pastor, vroolijk en levenslustig, bizonder geestig in de dislcusie met den geestelijken raadsheer in I. Het beetje ge-waagd-raisonneur-achtige dat aan die roi kleeft komt natuurlijk op rekening van den schrijver, maar dit euvel heeft hr Gorlé door bizonder leven-dig spel weten te maskeeren. .Maar het leeuwenaandeel van het sukses komt zeker den lir Bertrijn toe. Die heeft op sommige oogenblikken zichzelf overtroffen. Hij gaf een prachtige inkarnacie van de levenslustige warmte en van den vroolijken geest uit het dal. In I in het samenspel met mev. Dilis ; in III met mev. Bertrijn, gaf hij twee mooie en toch zeer verschil-lende uitbeeldingen van jeugdigen, onbedwingba-î-en hartstocht. In II en in III was hij bijzonder leuk. Heel zijn spel was een mooi stuk ziel. Naast hem — en waren ze niet onafscheidbaar?— noemen we graag mevr. Dilis — een beeld van jeugdigen bloei en vurige passie. In haar veront-waardiging telkens als ze haar Hans maar be-dreigd achtte was ze .roerend echt, en in haar blijdschap bij het eindelijk terugzien was ze over-weldigend. Haar hoogtepunt in fijn-doorvoeld spel bereikte ze in IV als ze Hans ondervroeg no-pens zijn... trouw. Een bizonder© vermelding verdienen nog lir Angenot, die als» vedelaa!r-in-d©n-boom heel on-noozel en toch raak-leuk deed, en dan mev. Ruysbroeck, die met haar klein rolletjo toch op het vooirplan kon gerakeii. De overigen hebben heel goed het gelieel volledigd. Ilet dal-dekor was bizondetr frisch en de figu-ratie voldeed ditmaal uitermate. De dansen waren flink geregeld en werden gebisse©rd. Door hun sierlijken eenvoud pasten ze netjes in dat milieu, t Sukses was wel verdiend en een groot deel daarvan komt zeker toe aan den leider. Tôt slot: een licht-vermakelijk© maar toch voldoening gevende avond. WILLY. Vlaamsche Opéra • " Martha,, Een heusche opéra uit den goeden ouwen tijd, titel gaven... « Martha » of «t De Markt te Ricli-mond », net als «Zampa ou la Fiancée de marbre», toen de tekstdichters aan hun werk een dubbelen loen onze overgrootmoeders nog geen rimpels hadden en breed-uitstaa^de hoepelrokken droegen, lijk de i>oppetjes, die men thans over de trekpotten. stelt om met liun wijde jurken onze thee warm te houden, was er wel geen schouwburg in West Eu-ropa, waar « Martha » niet op het repertorium stond. Thans nog wordt « De Markt te Richmond » regelmatig hernomen en menig oude abonnent neuriet met welgevallen elk wijsje m&© doo-r het orkest gespeeld. Gerust mogen we dan ook bewe-îen, dat 1 lotow s opéra, sinds ze voor 't eerst, op 25 September 1847 te Weenen opgevoerd werd, hij het publiek niets van haar « charme » verloren heeft. Gemakkelijk, riezelen, klateren of vloeien de oppervlakkige en toch niet banale melodiën, waar-m de toondichter de gemoedelijkheid van zijn Duitschen aard poogde t© pareil aan de puntige geestigheid van het Fransche volk, waaronder hij zoovele jaren leefde. Soms slaagt hij er slechts in ^ntAm6nteel en onpersoonlijk te zijn, maar altijd bhjft zi]n muziek gratievol en meesleepend. In zijn «Herinneringen » heeft Flotow breedvoe-ng over het ontstaan van « Martha^» verteld. Heel oorspronkelijk is d© stof, door den tekstdichter W l'riedrich bewerkt, zeker niet. In 't begin der 17de eeuw werd een Ballet « des Chambrières à louer » te 1 arijs opgevoerd en daarin reeds vindt men het scénario van «Martha» terug. In een Fransche klucht «La Comtesse d'Egmont » van .rond 1840 werd het gegeven nogmaals bewerkt en in 1844 voerde de Groote Opéra te Parij s een ballet op << Lady Iîarriette ou la servante de Greenwich ». Voor het eerste bedrijf van drt dan.sspel schreef von I1 lotow de muziek. De levering der partituur vooc de twe© overige akten werd toevertrouwd aan Burgmùller en Deldevèze. Deze verde«eling van den arbeid werd vereischt omdat de directeur der Opéra, kost wat kost, een ballet wild© laten opvoe-ren, waarin zijn eerste danseres, de later beroemd geworden Adèle Dumilâtre, ton opbreden. " Toen Flotow's andere opéra « Stradella » rond 18*15 m de Hofopera te Weenen met groote bij val was opgevoerd, werd hem om een. nieuw zangspel ge\ î aagd. De stof van het ballet « Lady Harriette » werd nu door W. Friedrichs — een heel knap li-brettist tôt een flink-ineengeizetten operatekst verwerkt. Nadat Flotow de muzfiek gecomponeerd had, bracht liij nog groote veranderingen toe aan de zangpartijen tijden s de vooirbereidende herha-Iingen en hield daarbij rekening met de 6temmid-delen waarover zijn vertolkers beschikten. Deze bijzonderheid alleen reiids bewijst, hoezeer de kunstopvattingen in de eeirste helft der 19de eeuu, van de onze verschillen. Een tekst was voor menig komponist enkel een aanleiding tôt het schrij ven van mooie melodit/n, van 6chitterende zangnummers voor den ténor en de prima donna... De toondichter moest er enk el voor zorgen, dat de zangers nu eens de kracht, die buigzaamheid en de helderheid van hun orgaan "konden doen gelden ! Dank zij het wezenlijk© talent van den tekst-dichte:r blijkt «Martha» w<el een degelijk tooneel-werk te zijn. Levendig is ide handeling en de personnages zijn niet onaardjg geteekend. Er wordt den modernen Ranger meaiigmaal de gelegenheid geboden ook het spel te verzorgen en alzoo meer diepte aan elke roi te geven, daar waar de toondichter — naar de mode van zijn tijd — zich het meest bekommerde om het gratievolle vooizeken, dat door zijn hoofd si,>eelde op de voordeeligste manier om den tekst t^ weven-.. ie zich een juister denkbeei'd vormen wil van de volstrekte waarde, welke d© ernstige muziek-kenner aan Flotow's urerk hechten kan, lioeft enkel te bedenken, dat « Martha » im 1847 opgevoerd werd, toen Wagner reeds «Rien^zi» (1842), «De Vliegende Hollande^» (1843), « Tainnhauser » (1845) gewrocht had. « I/ohengrin », waarin d© meester neelemaai reeds ?^ijn eigen weg gaat, werd voor t eerst in 1850 gespeeld. Flotow en Wagner waren tijd.gnieoooten, en toch jeaer, die na^« Martha » d© heropvoering van « De \ liegende Hollauder » bij wooïit, zal deze op-merking maken de eerste jichijnt ons tôt een veel ouder geslacht te be.hooren ! Overigens Flotow, die een g»root deel van zijn e^fn te Parijs sleet, was, evenals Meyerbeer, meer een l'ransch dan een Duitsch kompomist. Hoe weinig sterk de originaliteit van Friedrich von Flo tow ook blijkt, toch kan de vermelding van zijn naam en van zijn werk in geen geschiedenis der opéra onvermeld blijven. In Duitschland toch, was hij de allereerste welke het parlando uit het ko-misch zangspel deed verdwijiien zoodat de muziek doorloopend do handeling draagt. Toch behield hij, de thans uit elk ernstig werk verdwenen indeeling in nummers, waardoor in feitô de eenheid van het gewrocht vernietigd wordt. Groote moeilijkheden biedt een opvoering van « Martha » niet. Omslachtige voorbereidingen worden ervoor geenszins vereischt. Goede stemmen voor de hoofdrollen, frissche, zuiver-klinkende ko-ren en een kleurige tooneelschikking verzekeren aan het werk zijn gewonen bijval. Ongesteldheid van den Heer Bogaers was de oorzaak, die de eerste opvoering van « Martha » belette. Naar ons meegedeeld werd, zulleri de ge-nomen kaartèn geldig zijti voor de vertooning van 24 October. C. * * * «Martha» zal bepaald heden Zaterdag avond doorgaafi ; in geval Heer Bogaers nog ongesteld blijft, zal hij door Heer Robert Van Aert ver-vangen worden. * * * PAUL SCAPUS GEËNGAGEERD. Wij vernemen zooeven dat Hr Paul Scapus bepaald aan het gezelschap van de Vlaamsche Onorn vArhondftn is. IK KOOP nog altijd Brillanten, alsook Horlogiën aan de hoogste prijzen 5, Oude Slcenweg. 5, nevens den hoék der St-Jansplaats. Huis van occasiojuweelen In en om de Schoiïwlburgen VLAAMSCHE OPERA. — Onze medewerker Caliban heeft in ons vorig nummer gesproken over de schitterende openingsvertooning van de Vlaamsche Opéra met «Prinses Zonneschijn» het meesterwerk van onzen gevierden Vlaamschen meester Paul Gilson en over het huldebetoon, — helaas! achter de schermen, omdat de omstan-digheden niet toelieten die hulde in het open-baar te doen — aan den kranigen stichtèr en be-stuurder van onze schoone instelling: Hen.ry Fontaine.Het was heer Fé Derickx, de knappeNen gewe-tensvolle regisseur die in eene schoonei zaakrijke en weldoordachte rede het vijf-en-twintigjarig be-staan van de Vlaamsche Opéra herinnerde en lof en eer toezwaaide aan de 6tichters en de werkers van het e&rste oogenblik en voornamelijk aan den nog-in-1 even-zij nden stichter en bestuux-der. Deze welsprekende en gevoelvolle redevoering ging ge-paard met de overhandiging van bloemen en- ge-schenken en een praclitig diploma, méesterlijk uitgevoerd door kunstschilder Proost, ondertee-kend door de overlevende stichtars: Mevrouwen Aernouts-Levering, Vermeire-Heuts, Caethoven-Lemmens en hr Jules Veyrrière, den sympathieken bestuurder van het Stuyvenberggastliuis. Ook Paul Billiet, de oude, kranige Vlaming, die van het eerste uur in de bres stond voor de stichting van de Vlaamsche Opéra en de eerste was die liet gedacht opvatte en hardnekkig verdedigde en doordreef van een eigen tempel voor onze nationale kunstinstelling, d© hh. schepen Weyler, stads-sekretaris Hubert Melis, De Beukelaer, de ge-kende fabrikant en vriend der Vlainingen en hun kunst, Van Kerckhoven-Donnez, gewezen gemeen-teraadslid, eerst© opricht©r6 van het Bescher-mingskomiteit, mitsgaders de hh. Jules Schrey, dirigent, lid van het orkest bij de stichting, Fé Derickx, medewerker van de Lyrische Dramas die de stichting van het Vlaamscli Opéra voorafgin-gen en Verhoeven, costumier hadden mede het liuldigingsdiploma onderteekend. Vergeten wij niet te melden dat het koorperso-neel zijn goeden bestuurder met bloemen bedacht had. . * Heer Fontaine was werlcelijk aangedaan bij de roerende manifestati© van hulde en sympathie die des te meer hem getroffen had daar hij heelemaal onkundig gebleven was van de intenties der in-richters en het was-'hem dus maar mogelijk met enkele woorden van innige, we^gemeende erkente-lijkheid di© rechtstreeks uit het hart kwamen, zijnen dank uit te spreken. Daarna werden de leden van het zangpersoneel voorgesteld aan hun collegas van voor vijf-en-twintig jaren. Het waren oogenblikken van diepgaande emotie bij de herinnering aan de lijdensgeschiedenis van onze Vlaamsche Opéra en aan de dagen van be-proeving die misschien nog t© wachten staan ! Maar de zaak , de heilige zaak waarvan de kunstminnende Vlamingen zoolang en zoo taai-hardnekkig gestreden hebben is een duurbaar pand dat ons allen nauw aan het harte ligt en îiimmer zal vergaan. Zij -is een der hoofdbestanddeelen van de cultuur van ons eigen ras! HEER GORLE. — Deze sympathieke artist die verleden Zatèrdag en Zondag gespeeld heeft niet-tegenstaande hij erg lijdend was om de vertooning van «Het Dal des Levens» toch te kunnen laten doorgaan is Maandag verplicht geweest bed-legerig te blijven. Hij werd vervangen door hr Cauwenberg die met de brochuur in de hand moest spelen daar het bericht van de ziekte van hr Gorlé op 't laatste oogenblik vernomen werd. 's Middags op de repetitie had deze laatste be-loofd zijn uiterste best te doen om 's ayonds toch op te treden. Maar de sympathieke artist had te veel van zijn krachten gevergd en misschien zelfs wat onvoorzichtig geweest. Wij hopen, en al de schouwburgbezoekers met ons, dat heer Gorlé spoedig moge hersteld zijn, want hij is om zoo te zeggen onmisbaar. MEJ. DELVIGNE. — Tamelijk erg ongesteld kon mej. Delvigne verleden Zaterdag niet optreden. Zij werd vervangen door mej. Franchie. Dit jong en verdienstelijk element zong allerliefst en bewoog zich ,los en zwierig. ...DE LIEFDADIGHEIDSVOORSTELLING ten voordeele van het menschlievendwerk «Ons Inva-liedenhuis» op Vrijdag 11 October 1.1. in den Hippodroom had een niet onaardig succès. Een der twee auteurs der revue «'t-Zal Kermis zijn» heer Casteels droeg met veel 6ucces een gelegen-heidstooneeltje voor, behandelend het doel van de instelling «Ons Invaliedenhuis». Bloemen werden geschonken aan commère en compère, aan de dames L. Haesen en Katicza en aan de HH. Condès en Casteels. « BE BESCHADIGDEN ». — Het gezelschap van déni heer Louis Belloy zal na de operette « Hare Hoogheid walst ! » het realistisch werk van Brieux « De Beschadigden » in den Eden-schouwburg ver-toonen.MEVR. E. HAESEN. — In den loop van dit seizoen zal de vea-dienstelijke moed©rrol van den Hippodroomschouwburg, mevr. El. Haesen, ge-vierd worden, ter gelegenheid harer vijf-en-twin-tigjarige loopbaan als actrice. H. CASTEL. — Deze graag geziene artist debu-teert heden Zaterdag als Délia Vol ta in het succes-stuk : «De Dochter van den Tamboer-Majoor». H. I. VAN DEN BERGHE. — In «De Belle van New-York» zal heer Van den Berghe debuteeren en nog wel in de roi destijds zoo praclitig door den heer Darden gecreëerd. Met belangstelling zien wij zijn optreden te gemoet. MILLY MERIEL. — Deze Antwerpsche actrice die hier zich vooral gelden deed in de revues en operetten sedert verscheidene jaren is thans ver-bonden aan het Fransch gezelschap van mevr. Dhayrmond. Te Amsterdam is zij opgètreden 'n de roi van schoonmoeder in «Le Bonheur, Mesdames» van Francis de Croisset. De critiek is haar niet ongunstig. Mandolienlessen - Appelmansstraat, 26 FOLIES BERGÈRE 2e Cyclus van Vijf Groote Syinfonische Concerten ten voordeele vàn Kring "Leoeidas,, Het is werkelijk verbazend hoe een bring van ©envoudige, bescheiden Antwerpsche burgersjon-gens er in geslaagd is, symfonische concerten in te richten die aile, zonder uitzondering, pereltjes zijn geweest van ineenzettin^ en uitvoering. Voormalige uitvoeringen van de meesterwerken der muzikale reuzen gingen hiar vroeger wel voor-af met den noodigen tam-tam, waarbij de inrich-ters met groote namen, bij voorbaat niet genoeg lof en eer konden toegekend worden. Leonidas nu heeft dat sedert verleden jaar zonder omhaal of veel drukte gedaan, slechts geleid door de ge-dachte de kunst te dienen en de liefdadigheid, een tweevoudig doel dat op recht schitterende wijze en met glans bereikt isî^Eere zij Leonidas J- De voorzitter, hr Billiet en werkers en kunst-minnaars en kenners als hr Ceulemans en andere verdienstelijke bestuurleden wier namen ons onge-lukkiglijknu niet te binnen scliieten,hebben recht-uit gezeid, moeite, tijd noch geld gespaard om de taak die zij zoo belangloos en met zooveel liefde hadde» aanvaard te doen zegevieren. En, gelukkige tai»i)en als zij zijn, wisten zij de hand te leg-gen op de « right m an on the right ]>lace », den uitstekenden kapelmeester en toondichter César Borré. Een onzer medewerkers besloot als volgt de korte biographische notas in het voorlaatste nummer van den vorigen jaargang: «César Borré, deze verdienstelijke en puike Vlaamsche dirigent heeft bewezen met de uitvoering van de meesterwerken der muzikale kunst dat hij is een der beste en b.e-voegdste krachten die hier te Antwerpen moet eu zal blijven.» Dat hopen we ook en dat is voorzeker d© vurig-ste wensch van al de getrouwen die regelmatig de concerten van Leonidas hebben bijgewoond. Wat César Borré van zijn orkest gedaan krijgt grenst aan het wonderbare. Zijn muzikanten blijven", om eens muzikanten-argot te spreken, aan zijn stok liangen. Zij moeten het op de repétities niet onder de markt hebben, want niets laat hij aan het toeval over, liet gaat niet op goed-val-het-uit of op een réussite, neen ailes is verzorgd tôt in de puntjes. Maar laiigs den anderen kant, moet het een genot ,een vreugd^sn eon weelde zijn voor al de instrumentisten die hun kunst wat hooger stel-len dan een gewône broodwinning onder de direc-tie van zulk een chef te mogen werken. Van den zachtsten pianissimo tôt den machtigsten fortissimo.al de aanzwellende crescendos en vervloeiende decrescendos, in éen woord al de nuances worden haast mech'anisch en chronometrisch geobser-veerd zonder een oogenblik de onmisbare kunst-bezieling te vergeten die de meesters in hun werken vastgelegd hebben. Nog hoogst zelden hebben wij een zulk unisono zien verkrijgen. Men den-ke slechts aan de uitvoering van de «Hunnenslag» van Fr. Liszt, waarbij de violen snerpend weenen en huilen, de kopers uit aile macht schateren en schetteren en gieren, de keteltrommels brommen en dreunen en de cimbalen hun oorverdoovenden metaalklank smijten in al die klanken en toonen die chaotisch worden dooreengegooid, om dan oogenblikkelijk daarna een ensemble van een zacht-heilige smeekbede te liooren als orgelmuziek. Onze goede vriend hr Naïid Reynaers, de sympathieke leider van de Liederàvonden van het Nederlandsch Verbond, gaf. met zijn vurig tempe-rament bij het verlaten der zaal, ons zijn hooge bewondering voor César Borré te kennen. Het succès van den grooten kapelmeester die_ al de partitureii van buiten kent, was dan ook over-weldigend na de uitvoeringen van de «Symfonie il. 4» in La van Mendelsohn, «Roina» van Georges Bizet en «Hunnenslag» van Fr. Liszt. De twee solisten hebben zich ondersclieiden : Mev. A. Gijsels-De Roo met het aria van Agatha uit «De Vrijschutter», waarbij hare hooge noten bijzonderlijk goed klonken. Haar sopraan is wel homogeen, en de dictie is bovendien uitstekend. , Met de keus van het tweede stuk «De verloofde van den Paukenslager» van Saint Saëns, was zij min-der gelukkig.Die kapitale brok moet gedragen worden door een 6terk, dramatisch temperament en zou beter passen voor een niezzo dan voor een sopraan. Zij werd overvloedig met bloemen ge-huldigd.De vioolvirtuoos Lambert heeft een zeer groot deel van het succès voor zijn deel genomen.Sedert we dien uitstekenden artist voor de eerste niaal hoorden, in de Nieuwe Orkestvereeniging, heeft hij nog merkelijk vooruitgang gemaakt; zijn tech-nielc is verbeterd en. in zijn uitvoering ligt meer gevoel, gloed eu bezieling. Onnoodig te zeggen dat de schoone en Tuime zaal van de Folies-Bergère geheel gevuld was. Het volgend concert heeft plaats op Vrijdag 22 November. Bijtijds plaatsen nemen is de bood-schap ! iN Middeieeuwsche Muziek TWEEDE UITVOERING. Een kleuriger verscheidenheid in keus, een veel warmer voordracht' en een inniger bezieling bij de uitvoering, hebben bij het bizonder aandachtig luisterend publiek op sommige oogenblikken een vinnig enthousiasme opgewekt. Het stemmige van de middeieeuwsche kunst, dat we bij de eerste opvoering veel te weinig hadden gevoeld, gerocht thans tôt zijn voile ontwikkeling en misschien niinder bij Okegliem's «Osanna», maar overweldi-gend bij van der Straeten's «Sanctus»,kwam stil-roerend en toch machtig aangrijpend de goddelijk-mystiek© ziel van den kunstenaar rechtstreeks zingen tôt ons gemoed. Want «ziel » is die muziek, louter ziel. De woorden werden niet onderlijnd, maar gedragen door de melodie. Er moet hier niets «begrepen» worden. Een ingewikkelde techniek soms is daarvoor geen hinderpaal. De zangen en tegenzangen rijzen op tôt een harmonieus geheel, dat dikwijls de uit-drukking schijnt van het allerhoogste, van het al-lermooiste van de menschelijke ziel. Thans nog weinig sporen van koud-beredeneerde studie. De stof zat onder de knie en leider zoowel als uitvoerders konden zich heelemaal geven, en met het meeste genoegen hebben we' vastgesteld, dat het ook de indruk en de meening was van het publiek, dat duchtig toejuichte als leider en solisten met bloemen werden gehuldigd. De inrich-ters hebben hun doèl bereikt: d© belangstelling voor onze middeieeuwsche muziekkunst is gewekt. Het klein koor — voor ieder partij e©n viertal zangers — heeft, in stoere samenwerking met het thans op dreef loopend orkest, zich puik van zijn taak gekweten en Arkadelt's «Ave Maria» is een openbloeien geweest van een brok verrassende schoonheid. De solisten, juffers G. De Leeuw, N. Rijckoord, M. de Wieuw en heeren E. Borgers en G. Dils dienen afzonderlijk gelukgewenscht voor hun in-nig-warme en bgzielde voordracht, zoowel in hun solo als in hun samenzang, waarbij slechts heel zelden het verband verbroken werd- De hr Borgers was weer buitengewoon van fijne voordracht in het pereltje: «Ick hoorde dees dagen» en mej. Rijckoord's innig orgaan kon tôt voile diepte ge-raken in haar beurtzang met hr Dils : «Schoon lief, hoe ligt gij hier en slaept». En hiermee is die aartsmoeilijke en hoogst on-dankbare taak tôt een glansrijk slot opgevoerd. Laten we hopen, dat het inrichtend komiteit dit niet beschouwt al6 een doel — doch slechts als een mijlpaal. Verder moet er gezien en gewerkt worden. In hèt verleden liggen onschatbare stapels van materiaal, dKt niet mag verloren gaan, maar door heropwekkend initiatief moet bruikbaar gemaakt worden en voorgezet aan ons... hongerig volk. Daarin 6luimert immers zijn ziel. WILLY. Kon. Kunstverbond — Lieder- en Klavieravond Paul Scapus - Mev. E. Van Overloop Trots het hondenweêr van Woensdag 1.1. was het g©moedelijke zaaltje van het Kunstverbond zeer wel gevuld met een aandachtig dillettanten publiek gekomen om naar Hr Paul Scapus t© luiste-ren, de gevierde ténor die H. Henry Fontaine voor dit seizoen aan zijn gezelschap heeft verbon-' den. Tei'zelfdertijd kwamen zij het virtuozentalent bewonderen van Mevir. E. Van Overloop, eene pianiste zooals wij er maar weinig bezitten. Midden eener religieuze stilte werd het programma — met een waren kunstzin samengesteld «— uitgevoerd. Mevr. Van Overloop vergastte ons op klavierstukken van Daquin, Dandrieu, Lully, Scar-latti. Beethoven,- Claude Debussy, Stcherbatcheff en Liadow. Deze voortreffelijke pianiste dient vooral géprezen om het intense gevoel dat zij in al hare prestaties weet te leggen ; ook was haar succès kompleet. Hr Paul Scapus — die wij, tôt nog toe, slechts in het operarepertoire hadden gehoord — had ditmaal geput in den liederenschat, van aile scholen, waarvan hij met zijn gekend talent, de perels voor-droeg. Met de trouwste inachtneming der nuancen zong hij ons benrtelings het groot aria uit « Don Juan » van Mozart, het aria uit « Jozef » van Mé-liul;; « Adelaïde » van Beethoven; «Wees mij ge-groet » van Schubert; «Hij is gekomen» en «Wij-ding » .van Schumann ; «Murmelend windje» van J©nsen (dat voofal in den smaak viel der toelioor-ders) ; « Zwijgende liefde », een flink lied van onzen stadgenoot Maurice ^Gevers ; « Wierook », «Mijn lieveken, open je deurken », « Wiegeliedje », «Kind-je wat ben je toch zacht», vier prachtige liederen van onzen grooten komponist Lod. Mortel mas, en om te sluiten «Treurig lied» en « Opwekking tôt de reis » van Duparc. De aanwezigen betoonden hun ne tevredenheid door gèestdriftig handgeklap en beide artisten wer~ den overvloedig met bloemen gehuldigd. C. W. 4L ^ Zijn filmen onbeduidend ? lu een groot Ilollandsch blad lazen wij onlangs over. deze gewichtige kwestie onder'meer: Op menig ander gebied is door het publiek onbe-duidendheden voor «kunst» aanziën, "denk eei^K aan de zoogenaamde volksstukken, aan scabreuze tooneelen, waarin met de zedelijke gevoelens van het volk vrij wat mander rekening wordt gehouden1, dan in welke films ook. Intusschen is de bioscoop er niet om «den beter begrijpenden, den denkenden mensch ontroering te brengen», alleen maar een grootere mate van ontwikkeling, al js het dan volstrekt niet zeker dat^er geen ontroering gevende filmkunst zou bestaan. De bioscoop is niet alleen een toevlucht voor «menschen die moe zijn van den arbeid, of te lui om te denken». Ook weer zoo'n ongemotiveerde opmerking van algemeen© 6trekking, welke waar-lijk niet enkel van toepassing is op sommige films. Juist die geestelijke luien en die vermoeide werkers, vêle ontwikkelden en, wat van veel vèrstrek-kender volksbelaug is, de minder ontwikkelden zullen van de bioscoop meermalen iets meenemen «waarover zij zich niet te schamen hebben». In dit verband is den deskundige verwezen op de^ontel-baar intéressante en leerzame films op industrieel on wetenschappelijk gebied. Wie, onder het minder gegoede publiek, zou vroeger eenig begrip he)> ben gehad van mooie steden in Italie, van verruk-kelijke natuurwonderen in Amerika, van zeden en gewoonten bij 6ommige volksstammen. Het is niet noodig thans daarop nog het licht te doen vallen.» Dat is dus wel de taal van liet gezond verstand ! Tegenwoordig is de cinéma een noodzakelijke uit-spanning' voor jong en oud, arm en rijk, zoowel voor ontwilckelde als minder ontwikkelde men-sohen. Ieder vindt er zijn gading! t —: — Kon. Ned. Schouwburg «DOLLE HANS». Zaterdag 19, Zondag 20 (dag- en avondvertoo-ning), Maandag 21 en Dônderdag 24 Oktober, opvoering van « Dolle Hans », Indo-drama in 3 bedrijven van Jan Fabricius. Insceneering en regie van L. Ivrinkel6. VERDEELING : Hans Hartmann, 2de luite- nant der infanterie Hr L. Bertrijn Jolanthe Mevr. H. Bertrijn Majoor De Weert Hr Piet Janssens Does, zijn zoon, contrôleur bij het bin. best. op de Buitenbezittingen » G. Cauwenberg Kees De Witte, academie-vriend van Hans, 2de lui- tenant der infanterie » Van de Putte Tiemersma, sergeant » E. Gorlé Een commandant v.d.wacht » R. .Angenot. Een fuselier- » F. Thees Beknopte inlioud : Dolle Hans is de bij naam van Hans Hartmann, tweede luitenant in het le-ger van Nederlandsch Indië. Hij is een lialfbloed, een kleurling, zôon eener javaansche moeder en van een liollandschen vader. Toen hij nog in Europa studeerde had hij liefde opgevat voor Jolanthe, die liem ook. wel lijden mocht, doch die later, in Indië, trouwde met Does De Weert,zoon van majoor De Weert. Hij heeft zij ne liefde onder-drukt, doch bemint nog altijd de v.rouw van zijn vriend. Majoor De Weert — die geen sinjo's (kleuir-lingen) lijden kan — heeft niets verwaarloosd om den jon^en officier het leven ondragelijk te ma-, ken ,en hem in zijne loopbaan te hindéren. Hij tergt hem gedurig en gaat zoo ver de vriendschap-betrekkingen tusschen Hans en Jolanthe verdaclit té maken, ook op het oogenblik dat eene ©xpeditie tegen oproerige radjah's, het vertrek van Does noodzakelijk maakt. Hans, tôt het uiter6te gedreven, yooral als «de majoor zijne verplaatsing als strafmaatregel ver-kregen heeft, weet zich niet meer te bedwingen. Hij beleedigt en slaat den majoor. — Daarvoor wordt hij ter dood veroordeeld. Het vonnis moet voltrokken wojden. Does is tijdens de expeditie gesneuveld. Jolanthe is weduwe en nadat de majoor zijn slachtoffer om vergiffenis heeft gevraagd komt zij hem in zijn gevangenis een laatst vaar-wel zeggen. Vooraf: ZIJ WIL NIET TROUWEN, schets'in . 1 bedrijf naar het noorsch van Otto M. Môller. VERDEELING: Hij Hr W. Cauwenberg Zij Mej. M. Bertrijn ^ w ^ Vlaamsche Opéra MARTHA. Zaterdag 19 en Zondag 20 October, telkens om 8 uur 's avonds (T. U.)»: «Martha», zangspel in 4 bedrijven van P. von Flotow. Dirigent: Hr J. J. B. Schrey. Régie: Hr Fé Derickx. VERDEELING: Lord Tristan van Mikleford Hr Bernard Naurdy Lyonèl » H. Dognies Plumkett » Ch. Bogaers De Rechter van Richmond » Fé Derickx Jr Lady Henriette Durham, eeredame van de koningin Mej. Mia Sylva "Nancy, vriendin en vertrou- welinge » R. Christiane Een griffier, boeren, boerinnen, knechten, ja-gers, eeredamen uit het gevolg der Koningin. Einde der vertooning: 11 uur (T.U.). Uitleg van het stuk. Wij zijn in het begin der achttiende eeuw. Lady Harriet Durham, eeredame der koningin en haar vriendin Nancy willen een avontuur om de eento-nigheid van haar bestafan aan het Hof wat te bre-ken, en ze komen op het idee om naar de markt van Richmond te gaan, waar de dienstmeiden een post gaan zoeken,en zich daar als meiden aan >rijke pachters te verhuren. Onder de namen van Martha en Julia worden ze in dienst genomen door twe© jonge pachters: Lyo-nel en Plumkett. Als dienstmeiden maken ze ©en mal figuur, maar... des t© gauwer hebben ze het hart van haar meesters veroverd. Als 't zoover is, weten ze zich echter uit de voe-ten te maken, zeer tôt spijt van de jonge pachters die geen rust meer vinden of ze moeten haar hebben teruggezien. Na een lieelen tijd zoekeiis komen ze terecht midden in èene koninklijke jachtpartij, èn loopen hun lieve meidjes op het lijf, die thans natuurlijk weer in hâar gedaante van hofdames vei-schijnen. Lyonel verliest er schier het verstand bij ;doch nu gebeurt er iets, wat j animer genoeg, nooit elders dan in de oude opéra-comiques is te zien geweest. Martha vindt uit, dat Lyonel eigenlijk een edel-man is, wiens familie eenmaal van haar^erfgoed werd beroofd en dat hij eigenlijk de graaf van Derby moet heeten. En nu legt zij het zoo liandig aan boord, dat hem zijn bezittingen en zijn titel worden teruggesclionken... En dan krijgt hij de schoone Martha er nog op den koop toe bij ! Tusschen Plumkett en Nancy is natuurlijk de zaak ook in orde gekomen, maar dat is wel wat gemakkelijker gegaan. Zoôdus: einde goed, ailes goed. Dônderdag 24 October: De Vliegende Hollander. Variétés - Schouwburg « WALSDROOM &. Dat deze graaggeziene operette van O. Strauss . veel belangstelling wekken zou bij de bezoekers der Variétés kon iedereen vermoeden, niet alleen omdat hare lieve zachtstreelende muziek eene on-gewone aantrekking oefent op het publiek, maar ook omdat het puike gezelschap van Hr Georges Villier ons, met de opvoeringen van «De Groot-hertogin van Gerolstein » aan eene goede, tôt in de pun.tjes verzorgde monteering en uitvoering heeft gewoon gemaakt. En de vertooning van «Walsdroom» Dônderdag * heeft onze verwachting niet beschaamd, want ditmaal hebben wij een oprecht, een doorslaand suc-ces te boeken. Hr Alfons Dardeiv — om de orde van het programma te volgen, — heeft van de roi van Joachim XIII, een hoogst intéressante en sobere uitbeelding gegeven: geen oogenblik verviel hij in « charge » en toch bracht hij telkens de toeschouwers in lustige stemming. Door de voertdurende ongesteldheid van Mej. Delvigne — wien de roi van Prinses Helena was bedeeld — had Mej. Helena Krinkels zich bereid-willig ten dienste van het Bestuur gestftld om haar te vervangen. Wij kunnen enkel met loî gewagen, ém over haar spel, én over haren zang ; ook was haar bijval zeer groot en verdiend. De lieve zan-geres werd met bloemen bedacht. De snullige Prins L'othar}o werd met veel takt gespeeld door Hr Fabry. die immer zijne rollen met de meeste zorg iustudeert én er een persoonlijk «cachet» weet op te vestigen. Het « piccolo-duet » met Mej. 'Jeanne Didier — zeer aardig uitgevoerd — werd geestdriftig gebisseerd. Eene goede, levenslustige Niki was Hr Varnier, die te" prijzen valt om zijn los en zwierig spel. De finalen van II en III speel-de hij met emotie. Wie zich in den gunst van het publiek verheugen mag, is Hr d'Alency, die, hoe-wel débutant, verbazend veel aanleg schijnt te bezitten voor hèt tooneel. Zijn « Monci » was mooi werk. Mevr. Bertlia Van def Ileyden speelde zeer geestig de roi van Frederike, en trok zich, voor het zanggedeelte, heel handig uit den slag. Hr G. Dils scheen ons, zijn « Wendolin » wat melodrama-tisch op te vatten, en Hr Darlys was zeer gewetens-vol als Sigismond. Mej. Jeanne Didier speelde "heel los de roi yan Franci, in het eindtooneel van II was zij wezenlijk mooi, en kwam er toe de toeschouwers te ont-roeren. De vier «rappels » 11a. het 2de bedrijf waren grootendeels aan haar bestemd. De eind-scène van III met Mej. Krinkels en Hr Varnier werd insge-lijks met de gewenschte emotie uitgevoerd. Mej. Zita Rutten beweegt zich reeds zeer ongedwongen 6p de plankeiv, hare « grosse-caisse » was voorwaar niet kwaad, integendeel. Ook,Mej. Francine dient met lof vermeld. Het koor was zeer goed gestyleerd en nam immer deel aan de actie. Het ortcest hadden we liefst in een vlugger temi^o zien dirigeeren ; eene operette vergt zulks; dit zal dan ook bij de volgende vertooning wel gedaan worden, en dan zullen we de orkestchef Hr Alf. Cluytens en zijne goede schaar instrumentisten onvoorwaardelijk kunnen complimenteeren. « Walsdroom » is praclitig gemonteerd met luis-terri jke décors en frissche kostumen. En om te sluiten een woord van lof aan de regie, die, naar men merken kon, in goede handen berust. Het concertgedeelte dat de opvoering van «Walsdroom» vdbrafging wa6 met veel éclectisme samengesteld. Na het groot aria uit « Le Pardon de Ploërmel » met veel gloed door Hr Georges Vil-lier voorgedragen, zong ons Hr Midler op onberis-pelijke wijze het aria uit « Werther» (2de bedrijf) en verwierf uitbundig applaus. Het debuut van Mej. Cecile Gaumont — met het aria van « Caval-leria Rusticana » — was zeer gelukkig. Deze zan-• geres schijnt ons eene goede aanwinst voor het gezelschap. Om te sluiten werd door HH. Villier en Midler, het heerlijke duo uit «Les Pêcheurs de Perles » van Georges Bizet gezongen, waarna ^ij meermaals geestdriftig werden teruggeroepen. Mogen wij — in naam van vele trouw© bezoekers der Variétés — een vetrzoek richten tôt de directie? Zou het niet mogelijk zijn de tussclien-bedrijven een weinig in te kôrtenP-Zij duren toch wel een weinig t© lang! C. W. De matinées van '6 Zondags in de Variétés schij-nen stilaan in den smaak der theaterbezoekers te vallen. Zondag 1.1. was er al merkelijk meer volk dan bij de eerste dagvertooning. * * * Zaterdag 19, Zondag 20 (dag- en avondvertoo-ning), Maandag 21, Dônderdag 24 October, telkens om 8 T. U., opvoering van « Walsdroom », operette in drie bedrijven van O. Strauss. VERDEELING : Joachim XIII -. Hr Alfons Darden Prinses Helena Mej H. Krinkels Lothario Hr Fabry Niki » Varnier Monci » d'Alency Frederika Mevr. V. d. Heyden Wendolin Ilr G. Dils Sigismond » Darlys Franci Mevr. J. Didier Fifi Mej. Zita Rutten Antje » Francine Meubelen van het huis P. Marx. ^Korte inhoud. — Eerste bedrijf : De jonge en levenslustige luitenant Niki, gezantscliapsraad heeft op een bal kennis gemaakt met, zooals hij daclit, de nicht van den groothertog Joachim en haar ook een paar malen flink gezoend. Tôt zijn groote verwondering verneemt hij dan ook later, dat het niet de nicht van den groothertog was, maar wel dezes dochter prinses HelenaT De groothertog heeft in luitenant Niki een geschikten schoonzoon gevonden en weet het dan ook zoo ver te brengen, dat deze Helena huwt. Het huwelijk is wel ietwat met tegenzin gebeurd, daar Niki zijn aanstaande niet erg aangenaam, zijn roi als prins erfgenaam weinig aanlokkend, maar vooral zijn nieuw vaderlaud erg vervelend vindt. Hoe zal hij weldra zijn gezelschap betreuren! Zijn bezoeken ' Schouwburg Variétés ¥ • 1 1 • 1 1 7 s * Vrijdag 25 Oktober Lierdadige Gala-Vertooning lili e—s-es » NIEUW LEVEN „ ^=3[===3I [ijly 11

Er is geen OCR tekst voor deze krant.