14 Maart 1914 W 11 37e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek voSksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Beiangen IP«8CHaiJVllSG»PRIJ8 Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maandeii » 2.75 Voor 3 maanden »» 1-50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt dan Zaturdag morgend.— M en teehent in bij den Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Roofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artikelen en mededeelingen moeten vôàr Londerdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aanhondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn t,e bekomen ten onzec bureele, Carnotplaats 65, alsook. Turuhoutschebaan 43, te Sorgerhout. a a AAW UONniUKVâENI Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisberieht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, weude men zich tôt de Ageucie HA VAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondisringen ten bureele Cai'mutplnat» (Laar) «îî, M3lor^ei*I»<mt-Antwei-peii Insclirijvingsprfjs aan 't Vlaamsch Heelal, van lietlen tôt «Î1 December, li». 4.00. De eerste Slag De eerste slag op wetgevend gebied tôt het bekomen eener Vlaamsche Hoogeschool is dus ten gunste der Vlamingen afgeloopen. Veel vait er echter nog niet op te bouwen, want de stemming van het grondbegin eener Vlaamsche Hoogeschool met algemeene stemmen, en dit van de vervlaamsching der Hoogeschool van Gent met GO stemmen tegen 41 en 11 onthoudingen, maar nog meer de dubbelzinnige houding van eenige leden die in 't openbaar er voor stemden en in 't geheim er tegen, benevens 't groot getal afwezige leden, doen nog twijfelenaan de eindzegepraal. V * M De zaak zelf is nogtans zoo eenvoudig en rechtvaardig, dat geen enkel redelijk man er zou mogen tegen zijn. Waarom zouden de Vlamingen geene gelijke rechten en geene gelijke instellingen mogen hebben als het ander halfdeel der bevolking ? Betalen zij niet evenveel lasten en zelfs meer dan de Walen ? Leveren de Vlamingen niet evenveel soldaten en zelfs meer dan de Walen ? Waarom moeten zij dan verstooten en slecht behandeld worden om hunne taal, die even goed en voor lien veel beter is dan de Fransche ? * * + Waarom is het noodig de beste krachten van 't land te verspillen aan eenen taalstrijd, die hier te lande niet zou moeten noch mogen bestaan, vermits de Vlamingen geen overwonnen volk zijn en zoowel op vrijheid en onafhankelijkheid mogen steunen en roemen als het ander halfdeel van hel land ? * * * Hebben zij in 1830 niet evenveel bijgedragen tôt de stichting van het Belgisch rijk, dat voor hen tôt heden eene grimmige en hebzuchtige stief-moeder is geweest ? Hebben zij niet in kunsten en wetenschap, in handel en nijverheid evenveel bijgedragen tôt roem en verheffuig van België? Waarom dan die hatelijke uitzondering te hunnen opzichte, waarom die kort-zichtigheid in 't beoordeelen van hun goed recht, dat even heilig is als dit van eenig volk der aarde ? * * * Onder welk oogpunt dit ailes beschouwd worde, ailes pleit ter voordeele van een volk dat de grootste macht van België uitmaakt en dit macht nog zou vergrooten, indien hel door eigen taal en eigen onderwijs zicfc beter en steviger kon ontwikkelen Maar daar juist zit de knoop. Zij die met de kennis van 't Fransch alleer aile voorrechten bezitten, zij zijn ban£ van de ontwikkeling van 't Vlaamsche volk ; zij zien daarin eene mededingin^ voor hun bestaan en blikken nie hooger dan tôt hunnen geldzak, on eene zaak te beoordeelen die door edel heid van karakter en geest moe gewaardeerd worden ! # * * Eene Vlaamsche Hoogeschool is dai ook eene nachtmerrie voor die geld zuchtigen. Zij vreezen dat Vlaanderer een einde zal stellen niet aan de kennii van 't Fransch, maar wel aan hunm grijpzucht, omdat eindelijk geen enke ambtenaar of rechter, die de Vlaamsch* taal niet machtig is, in Vlaanderen nog ; zou geduld worden. * * * : De ontwikkeling en beschaving van i 't Vlaamsche volk wordt alleen om die j reden door hen gevreesd. En spijtig mag het heeten, dat zelfs gekozenen ! van 't volk, die ontwikkeling en beschaving tegen werken en immer eene uit-j vlucht en eene verontschuldiging weten i in te brengen, om hunne slechte en onzinnige handelwijze te verschoonen. * * * Laat ons hopen dat het nu eenmaal S zal gedaan zijn met die valsche streken, î met die miskenning van het hoogste j volks- en taalrecht. Zijn aile Belgen \ gelijk vôàr de wet, dan is dit wel het meest en best toepasselijk op de twee volksstammen, die als twee stevige steunpilaren den tempel van 't Vader-land dragen. En kan zoo iets niet bekomen worden, om wille der kleine helft van 't land en een aantal verbasterden, welnu, dan is alleen de bestuurlijke scheiding eene oplossing die Walen en Vlamingen moet bevredigen. Ieder koke dan zijnen pot naar eigen goesting en 't Vaderland in 't algemeen zal er het best bu varen. J. L. V DE T0ESTÀID1ÏÏ£« EMTLDËBS DUITSCHLAND. — De legerbewegingen van Rusland veronlrusten nog immer de groote staten en bijzonder Duitsc'uiand. Terwijl enkelen daarin een aanstaanden oorlog zien, zijn er anderen die meenen, dat zulks enkel dient om de handeldrijvers en nijveraarsin oorlogsgetuig te begunstigen, ofwel om elkander nog meer op kosten te jagen door de uitbreiding der legers.In België maakt generaal DeCeuninck, — een voorbeschikte naarn, — er reeds gebruik van om de soldaten langer in dienst te houden en te dreigen met zijn ontslag. Dit dreigement alleen moest de Kamer aarizetteri niet toe te geven. De maat is reeds vol genoeg en 't land moet reeds te veel opbrengen voor lieden, die niets doen voor de algemeene welvaart of mets voortbrengen voor 't algemeen nut. —o— SPANJE. — De algemeene kiezingen hebben eene groote meerderheid aan de Behouds-gezinden gegeven, namelijk 233 zetels tegen 95 aau de Liberaien, 21 aan de Republikeinen en 43 aan verschillende partijen. Volgens gewoonte hebbeu er in eenige steden erge onlusten plaats gehad. —o— ITALIË — Het Miriisterie Gioletti, geene meerderheid meer vindende in de Kamer, heeft zijn ontslag gegeven. Dit was te voorzien, want tusschen twee waterkens zwemmen, duurt gewoonlijk niet lang. Zijne vijandschap tegen den Paus en tegen de Katholieken heeft dus tôt niets gebaat. Hoe meer de duivel heeft, hoe meer hij hebben wil. Zoo is het ook in de politiek. Geeft aan de rumoermakers eenen duim toe, dan eischen zij aldra heel de hand met den arm er bij. Zoo mocht de prins von Wied, nieuwe 1 Koning van Albanie, tijdens zijn verblijf te ! Rome den Pauâ niet bezoeken, uit vrees voor ! de Radikalen en Vrijmetselaars, en nu ligt het Ministerie met al zijne toegevingen toch in de ' goot. —0 — s VRANKRIJK. — Minister Caillaux speeli een twijfelachtige roi. Door zijne kwispelturige 1 handelwijze in zake van belastingen, heeft hij ; ter beurze de geldjoden in de hand gewerkt er j toch werpen de Kamers hem niet buiten. De , Commisssie van den Senaat heeft eenparig zijn ! voorstel, tôt belasting der Fransche rent, ver-' worpen, en toch blijft hij Minister ! 't Is dat hel 1 Vrijmetselaars-Ministerie met geweld de alge-■ meene kiezingen van April wil leiden om eene t meerderheid te bekomen, groot genoeg otr M. Poincaré nog meer te plagen. Want zulks doet ook het Ministerie. Geen enkele Ministei wil met den Voorzitter der Republiek feeste-lijkheden opluisteren, maar zoo zullen zij zicl: 1 zelven benadeelen, want het volk houdt var " feesten en uiterlijk vertooc, en wie dit ailes i tegenwerkt, staat op het zwart boeksken. 5 —o— ENGELAND. — Het Home Rule, of d< 1 vrijmaking van lerland, zal dan toch eens î lukken. Minister âsquith heeft toegegeven da i de wel niet zou toegepast worden in 't graaf-; schap Ulster. ' waar de dweepziekste Protes-tanten en onbeschaamdste pachtuitbuiters wonen, en dit schijnt nu den hevigsten tegen-stand overwonnen te hebbeu. Onder Gods lieve zon gebeurt tocli veel onrecht. Aile menschen die recht hebben op gelijkheid, worden door hunne gelijken onder lrukt, bestolen, mishan-deld en benadeeld juist gelijk het in België gebeurt met de Vlamingen. En terwijl de Engelschen z66 tegen de Ieren zijn, tegen medemenschen, stemmen zij met 297 stemmen tegen 15 eene wet, die den invoer van vogelenpluimen verbiedt, tôt bescherming der luclitbewoners ! Vogelen zijn in hunne oogen dus meer waard dan medemenschen, al gaan deze ook al eens vliegen met de kas of met wat anders. Pax Uit de Gazettenwereld Groote bladen houden zich gaarne met valsche nieuwsjes bezig. Na den zouteloozen kost over het dansen in 't Vatikaan, weten ze nu te vertellen dat de Paus toonzetter is geworden en een lied ter eere van den H. Jozef heeft vervaardigd. 't Is weeral gelogenstraft, niet om het feit zelve maar om der waarheids-wille.M * Pater Robertus, capucien, die .een werkje schreef ten aienste der jooggehuwden, is door Liberale bladen om die reden reeds dikwijls op onwaardige wijze over den hekel gehaald. Hij deed reeds eenige Liberale bladen veroordeelen en nu heeft hij La Flandre libérale en een blai van Charleroi voor de rechtbank gedaagd. Er zal weer een stuksken van de tong dier kwaadsprekers moeten geknipt worden. * * * Het weekblad Carolus schrijft eenen prijs-kamp uit voor prozastukken. Tien premiën van 50 frank, dus samen 500 frank, zullen er toegekend worden. En dan durft Yours zeggen dat de Vlamingen geene centen hebben?... Om te geven toch wel, maar om er te krijgen dat is wat anders... Hildebrand LEVENSBEELDEN XIII Proiessor H an nés en de Fransche « Grammaire » Neen, Willem herinnert zich niet ooit veel genegenheid ontmoet te hebben tusschen zijne scboolkameraden en van wege zijne leeraars in de Normaalschool. Nu, dat was, dit leste vcoral, wel eenigsxins zijn eigen schuld : als aankomeling was hij nog altijd de onbegrijpe-ltjke jongen gebleven dien we in de eerste schetsen in de eerste broek zagen, een jongen vol te?enstrijdigheden, van eene groote dosis terugstoolingskracht voorzien... Een weinig « sociabel » specimen der men-schelijke natuur. dat was Willem Pauwels, en dat is hij gebleven voor zooverre dat hij er thans nog tegen opziet zich « tusschen de menschen » te begeven, en dat hij thans nog geen grooter genoegen kent dan « in een hoeksken met een boeksken », volgens de gouden spreuk van vader Cats. Toch was er één leeraar die veel in onzen Wim vond : het was de leeraar van Fransche « grammaire », door de vorige geslachten, naar hunne onverbeterlijke gewoonten met den bijnaam « Hannes » gedoopt. 't Was een heel brave man die heel vriendelijk over zijn gouden bril kon kijken, doch die — Wim had het alras in den neus — met veel tegenziri de Fransche les gaf. Waarom ? dat zou onze Wim alras weten op te merken. Daar zijne oogen tamelijk slap waren, en hij nog niet mocht « brillen » — eilacie ! hij is voor zijn leven er toe veroordeeld thans! —, had Hannes hem op de eerste bank, vast tegen het bord, doen plaats nemen. Wim, die een tamelijk fljne opmerker was, en de « Grammaire » en de « Syntaxe » met regels en voor-beelden van buiten kende en wist toe te passen, keek maar juist naar het voorbeeld dat leeraar , Hannes op het bord bracht om er uit den regel ; te doen afleiden. Dan wist hij reeds genoeg, en i i terwijl de leeraar water en bloed zweette om de « subtiliteiten » der Fransche spraakleer — die soms erger dan Chinezerij zijn — aan l zijne jongens wijs te maken,... was onze Wim , bezig met zijn geliefkoosd werk : kasteelen j bouwen in Spanje ! Leeraar Hannes had weldrçf het fijn vau den \ kerel beet. En hij wist er goed gebruik van te j maken. Och, 't was toch zoo lastig altijd van s i 't bord naar de « chaire » te moeten springen > î wanneer 't geheugen faalde... en het faalde nog t s al dikwijls. Dat zou nu beter gaan ! Inderdaad, bij den aanvang der les van « grammaire » keek leeraar Hannes eens goed in zijn Collard om zich 't voorbeeld in den geest te griften. Wanneer dat heel net op 't bord stond, keerde hij zich om, en, vriendelijk tôt Wim over zijn gouden bril neerkijkend, vroeg bij dan : « Guillaume, que vous dit cet exemple ? » IEn " Guillaume », die daar niet lang hoefde op na te denken, wees de woorden aan waaruit ^ de regel, die er onvermijdelijk moest uit volgen volgens Collard, zou spruiten, en zegde dan ook den regel zelf op. Van dit oogenblik kon « Guillaume » geene kasteelen meer bouwen onder de les van « grammaire », want gedurig wierd hij er tusschen geroepen met zijn bijltje... alias met zijn sterk geheugen en zijne vaste kennis der kwestie... Tôt hij eens tôt de overtuiging kwam dat leeraar Hannes' vriendelijkheid grooter was dan diens kennis der « grammaire ». Dat ging zoo. Op zekeren keer kwam het versohil tusschen quel que en quelque aan de beurt, en reeds had leeraar Hannes op net bord geschreven : Quels que soient les humains... toen zijn geheugen hem plots in steek liet en hij rood werd als een oven. ...il faut vivre avec eux, sprak Wim half luide en als in zich zelven gekeerd. Hoorde de leeraar dit niet, of betrouwde hij zijn « opsteker » niet, dat is moeielijk te zeggen. In aile geval, hij trippelde, al pratend over 't gewicht der les, naar zijn « chaire », keek in zijn Collard, kwam terug, en schreef flink op het bord : ...il faut vivre avec eux. Maar nu wist hij niet meer welke regel er te vinden was in dit voorbeeld, en zelfs niet op welke woorden er moest gedrukt worden. Maar dat was niet erg : « Guillaume » zat daar immers. — « Guillaume, lizez un peu... » En Wim las heel ernstig, maar instede van te drukken op quels que, liet hij den nadruk vallen op les humains. — Ja, les humains, mompelde de vergeet-achtige leeraar, en aanstonds daarop : — « Guillaume, que vous dit cet exemple? » Was 't nu omdat de leeraar zijn « opsteken » misprezen had ? Was het om eens te zien wat er ging gebeuren ? In aile geval daar klonk het : — « Je l'ignore, Monsieur ! » Leeraar Hannes schrok op. 't Was niet waar wat » Guillaume » gezegd had : hij kende het wel, en hij moest het zeggen, en hij zou het zeggen, en ditjes, en datjes, tôt onze leeraar terug hoog en droog op zijn « chaire » vôôr zijn Collard zat. Daar was hij weer gerust, en vast, en zeker : een oogslag in het boek en hij wist wat hij moest hebben. Maar vooraleer de les voort te zetten — of beter te beginnen — keek hij eens meewarig naar onzen Wim en voegde hem in zijn Noord-Viaamschen tongval deze woorden toe : — « 'k Had een beter gedacht van u, jongen ! » De spreker en Wim verstonden alleen waar dit « beter gedacht » op sloeg ; al de anderen verstonden daardoor « dat Wim Pauwels zoo ; sterk niet was als leeraar Hannes gemeend Ihad » — en Wim liet ze in dat zalig geloof. Maar toch was de ware zin diep in zijn hart ; gedrongen, en stak hem als met eene gloeiende | naald... I En voortaan was er geen sterker « gram-« mairien » meer dan Wim Pauwels, tôt groot genoegen van leeraar Hannes, die nu wel wist dat luj op hem kon vertrouwen. Ook, toen onze Wim voor goed de grauwe muren achter den rug liet, was er maar één die hem vriendelijk bejegende, hem goeden raad gaf — dien de II jongen zoo bitter noodig had, — en hem met ] vochtige oogen zag vertrekken : I 't Was leeraar Hannes ! | Dikwijls dacht Willem nog op den braven ^ man en op de pert die hij hem gespeeld had, en I verheugd was hij toen hij vernam dat leeraar ) Hannes eindelijk zijne « chaire » voor goed Ihad mogen verlaten om als pastoor in eene brave parochie zijne dagen gerust te slijten... verre van Collard. (Vervolgt) \ Zedelijke Stroomingen op onzeOagen ! — i 't Is nu vijftien jaar dat de Verhandelingen ! van de Algemeene Katholiehe Vlaamsche Hoogeschooluitbreiding regelmatig verschij-î nen, en nooit las ik er eene studie in die me ! zoo getroflfen iieeft en diezooveel bij val verdient, j als die welke Mgr E. Van Roey, Groot-Vicaris ; van het Aartsbisdom Mecheleri, er komt in uit te geven onder het opschrift : Zedelijke Stroomingen op onze dagen. Nooit kwam ook eene studie beter van pas als deze : te midden der overstrooming — dat is het rechte woord — van stelsels van zedelijke wijsbegeerte, komt Mgr. Van Roey's werkje als een lichtbaak

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.