12 September 1914 Nr 37 37e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen ■■■ ■ m[ ■ - ■ . - . - ... - .h l\NCIIItIJVI\(<Ml>IIIJN Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teehent in bij \en Uitgever en in aile postbureelen, alsook bij de briefdragers. Roofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artikelen en mededeelingen moeten v66r Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Afzoïiderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onze» bureele, Carnotplaats 65, alsook Turnhoutschebaan 43, te Borgerhout. AiHVKONDIGirVGEN Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbencht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt e Agencle HA.VA.S, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-laats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) 6K, Borgerhont-Antwerpen Oorsprong en Oorzaak Een terugblik op den oorlog doet ons niet alleen den oorsprong en de oorzaak van dezen onmenschelijken oorlog ken-nen, maar het leert ons ook hoe gauw het volksgevoel ten goede of ten kwade beïnvloed wordt. En 't is hier weer de volksstem die ais de stem van God mag gelden, volgens de oude Latijnsche spreuk : voœpopuli, voeo Dei... * * # De oorsprong van dezen oorlog ligt, gelijk van meest aile oorlogen, in de hebzucht der grooten. Oostenrijk wilde buiten Herzegowina en Bosnië, nog eenige andere deelen van Servie binnen-palmen en de moord op den Kroonprins van Oostenrijk, was eene schijnbare reden om eenen oorlog met Servie te beginnen. * * * De voorloopige oorlogsuitdaging [ultimatum) door Oostenrijk aan Servië gezonden, was zoodanig ruw en onmen-schelijk opgesteld, dat eenieder er dadelijk de hand en den hoogmoed van Pruisen in ontdekte. En wie zal zeggen dat de moord op den Kroonprins van Oostenrijk, niet door opstook van Duitschland is gepleegd, om zoo het spel aan gang te krijgen ? * * * In 1870 lokten de Duitschers den oorlog met de Franschen uit, door het beruchte telegram van Ems, door Bismarck moedwillig vervalscht. Lieden die tôt zoo iets in staat zijn, gaan ook voor geene moord achteruit, zelfs niet voor eene moord op eenen vriend. De gebeurtenissen in België bewijzen bovendien, dat de Duitschers tôt aile scburkerijen in staat zijn. ¥ * * In aile geval, het volk dat de misda-dige geheimen der grooten niet kent, was in 't eerst Oostenrijk genegen en 't vond dat de Serviërs eene kastijding verdienden. Zelfs wanneer Rusland dreigde tusschen te komen, om te beletten dat Oostenrijk het kleine Servië zou verbrokkelen, vond iedereen de inmenging van Rusland ongepast, omdathet zelf zoo dikwijls was getroffen geweest door Koningsmoorden. * * * Intusschen hadden de Duitschers, die sinds jaren reeds oorlog zochten met de Franschen en de Engelschen, zich volledig ingericht en hun leger op oorlogsvoet gebracht reeds in 't begin van Juli. Het wilde nu den oorlog ver-klaren aan Rusland en meende door dreigementen de onzijdigheid van Vrankrijk te bekomen, om later, wanneer Rusland zou overwonnen zijn, toch op Vrankrijk te vallen. * * * Dit lukte echter niet, zoo min als hun dreigement tegen België, want dit beroep op de onzijdigheid van beide landen was slechts eene valsche streek, om hen later één voor één te onder-jukken. Nu echter heeft hij ze allen gelijk op zijnen kazak gekregen, en ondanks zijne overmacht en zijne ê. onmenschelijkheid, zal hij eindelijk de vlag moeten strijken. * * * "Want zie : het volk dat eerst Oostenrijk genegen was en tegen Servië en Rusland, kan de valschheid der Duitschers niet verdragen en is nu voor Rusland en Servië, en 't wenscht dat de Rus zoo gauw mogelijk te Berlijn zou we*,en. De uitmoorders van het Belgische volk worden nu door iedereen gehaat en hun ondergang is door klein en groot gezworen. * * * Maar niet alleen als soldatenstaat zullen de Duitschers nu ten onder gaan, doch ook als handelaars en nijveraars. Zij waren nu tôt het toppunt gestegen in hunne ontwikkeling op dit gebied, maar hoe meer de duivel heeft, hoe meer hij hebben wil. Doch, wie zal in Rusland, in België, in Vrankrijk en Engeland, en zelfs in andere landen, nog iets willen te doen hebben met Duitschland, dat zijne handelsreizigers gebruikt niet alleen als ondermijners van den handel en nijverheid van andere landen, maar als verachtelijke bespieders en verklikkers, om van Duitschland een heel moordenaarsras te vormen ? * * * 't Is stellig dat de oppermacht van Duitschland op beide gebieden, op krijgs- en handelsgebied, moet verdwij-nen, in 't belang van Europa en den algemeenen vrede. 't Ware zelfs noodig dat geheel de familie Hohenzollern van 't aardrijk verdwene en Keizer Wilhelm zijne laatste dagen moest overbrengen op St-Helena, gelijk de bloedhond Napoléon. J. L. NAAR DE NEERLAAG De Pruisen krijgen klop op klop van Rusland, maar de Oostenrijkers nog meer. In Vrankrijk hebben ze insgelijks reeds groote neerlagen geleden en de Franschen en Engelschen gaan nu nanvallend optreden. België staat nog tmmer aan de wraak der Duitschers bloot. Al de hier te lande gepleegde gruwe-len zijn niet anders dan wraaknemin-gen over hunne groote verliezen te Luik, verliezen in tijd en manschappen. Spijtig dat de forten te IVamen niet met dezelfda heldliaftigheid zijn ver-dedigd geweest. Generaal Lnn\ deed zich te Luik gelden als een held, maar wij booren niets over de daden van generaal MICBEL te \ainen. De Franschen ook hebben ons daar ontgoocheld, door veel te laat in strljd te treden. De gruwelen door de Duitschers hier : te lande gepleegd, zi|n zoo schreeu-wend, dat WlI.HKl.M en de ltljks-kanselier v o \ Holweg allerhande logens verzinnen om die wraaknemin-gen te verschoouen. Zelfs in de Vereenigde Staten hebben zij openbaar gemaakt, dat de Belgen zich aan allerhande misdaden tegen» over de Duitschers plichtig maakten. Maar de Amerlkanen kennen die Duitsche jakhalsen, want vele Amerlkanen zijn In Duitschland, bij 't uit-breken van den oorlog, ook sleclit behaudeld geweest. Zelfs consuls en gezanten van vreemde landen, wierden door dit hoovaardig ras slecht behaudeld en zelfs mis-handeld.De Duitschers zijn niets anders meer dan een beestenvolk ; zij zijn beest i tegen hunne kinderen ; beest tegen .1 i hunne onderdanen; beest tegen hunne , eigen soldaten. De neerlaag van dit beestenvolk wordt door iedereen gewensclit. JMocht deze spoedlg een voltrokken feit zijn ! DE TOESTAMD HIER EN ELDEBS ROME. — De kiezing van den nieuwen Paus, Benedictus XV, heeft eene groote beteekenis, omdat hij de politiek of staatkunde van Léo XIII zal herinvoeren, met Mgr Ferrata als staatssecretaris. De Paus zelf is een uitste-kend gezant of diplomaat geweest in vreemde landen en keut dus beter den toestand in het buitenland dan Pius X, die nooit in 't buiten-land had verbleven en enkel van pastoor en bisschop tôt Paus was opgeklommen. Pius X heeft echter veel gedaan voor de herleving der godsdienstige gevoelens en tôt heiligmaking van den priesterljjken staat, iets waaraân Mgr Mercier ook duchtig heeft medegewerkt, want het is nog niet lang geleden dat hij in aile kloosters jaarlijks eenen biddag heeft inge-steld, voor doel hebben den priesterlijken staat meer te doen heiligen door hen, die als priesters aangesteld zijn. Ook doet hij voort-durend beroep op hunne versterving en mild-dadigheid, opdat het volk zou getroffen zijn door hunne deugden. — o— RUSLAND. — Er zijn menschen die thans een keersken ontsteken, opdat de Rus maar gauw in Berlijn zou wezen. Want dit beteekent de redding van België en Vrankrijk. De Pruis, S die reeds drie legerkorpsen uit Vrankrijk moest ! terug roepen, zou dan heel en al zijne matten moeten oprollen. Geen enkele Pruis kwam wellicht nog levend terug in zijn Pomper-nikkelland...—o— VRANKRIJK. — Het Fransche leger heeft tôt heden nog geene afdoende wapenfeiten verricht. Indien het gereed ware geweest en de Belgen had kunnen helpen te Luik, de verwoesting van België ware denkelijk niet gebeurd en de Pruis ware nooit tôt in Vrankrijk geraakt. —o — ENGELAND. — Duizenden vluchtelingen trekken naar Engeland, het gekende toevluchts-oord van aile verdrukten. Tusschen de vluchtelingen zijn echter vele lieden die beter deden thuis te blijven, want in plaats van den ondergang en de dood te ontvluchten, loopen zij deze twee rampen wellicht te gemoet. Engeland zendt voortdurend versterking naar de Franschen, waar de groote slag moet [ geleverd worden. 't Is om die reden dat België ; ietwat verwaarloosd wordt, alhoewel België \ juist de groote roi heeft gehoiiden in het ! bekacnpen van den Pruis en ook eene over- ] wegende drukking zal moeten uitoefenen bij f den onvermijdelijken aftocht van de Duitschers. ; NEDERLAND. — De Nederlanders doen hun best om hunne genegenheid aan België te betuigen. Zij helpen de vluchtelingen en zenden ook geldelijken onderstand aan de hulpfondsen hier te lande. De vrijheid en onafliankelijkheid van Nederland staan ook op 't spel, want moesten de Duitschers winnen en België binnenpalmen, het zou ook gedaan zijn met Nederland dat door het Duitsche monster aldra zou verslonden en binnengespeeld worden. —o— ITALIË. — De Italianen zitten nog immer op den uitkijk gelijk de Nederlanders, terwijl Turkije, op de hand van Duitschland, ook niet goed weet wat het moet doen. China echter heeft den Duitsch wandelen gezonden, wanneer hij vroeg dat de zonen van 't Hemelsch rijk tegen Japan zouden te velde trekken. Pax Uit de Gazettenwereld In de eerste dagen van den oorlog, ver-dwenen er vrijwillig eenige weekbladen. Nu echter is er een aantal te oiet in 't veroverde laud, goed gevestigde weekbladen, terwijl ook vele dagbladen niet meer verschynen. 4 Dit zal den ondergang voor vele groote dagbladen zijn, bijzonder voor die van Brussel. Wellicht zal het ook de stichtiog van het nieuw Vlaamsch dagblad te Brussel verhin-deren, ten minste voor eenigen tijd. Andere dagbladen zullen er denkelijk hunne ontwikkeling bij vinden, zooals het Handels-blad, dat nu tweemaal daags verschijnt en dus de gelegenheid heeft zich in te richten om voortdurend tweemaal daags te verscbijnen, iets wat het anders misschien niet hadde dur-ven aanpakken. Met eene morgend- en eene avonduitgave, zal het een der beste bladen van België kunnen zijn. * * * De dagbladen van Gent die, even als die van Antwerpen, door 't verdwijnen van Brusselsche en Fransche bladen veel te doen hadden, waren deze week bijna koppeken af. De Pruisen rukten op naar Gent,, na eerst Dendermonde verwoest te hebben, maar gelukkiglijk zijn zij niet in de stad gekomen, zoodat de Gentsche bladen blijven verschijnen. Maar hetgeen zij winnen te Gent en te Antwerpen zullen zij ruimschoots verliezen door de vermindering van 't getal lezers in 't binnenland, nu in dezen oogenblik, maar later nog meer. * * * Het weekblad De Eenclrachl, van Mechelen-aan-Maas in Limburg, is door de Duitschers verboden. Zeven jakhalsen, afgevaardigd door den Duitschen Gouverneur van Luik, zijn de drukkerij buiten gebruik komen stellen. De Duitschers vreezen het licht, de waarheid en de vrijheid. Hildebrand Dit zijn Yourserieën IV 't Is tegenwoordig 'nen Iastigen post «gazet-schrijver » te zijn ! Er zijn veel dingen die we — die « we », dat zijn de gazetschrijvers — heel wel weten, en nog meer die we kunnen raden... want wij zijn uitermate slim. Maar we mogen ze niet zeggen, en indien we zelfs mochten, is 't nog niet zeker dat we zouden willen... Dat is iets dat u voorzeker zal verwonderen, en toch is 't zôô. Ge moet de zaken van twee kanten inzien. Zoo ge een dagblad koopt, is 't om wat te weten wat ge te voren niet wist, en, in deze schrikkelijke dagen, om een goeden kijk te hebben op de voorvallen, waarvan dan ook soms een te nemen besluit afhangt. Dat uw besluit in geenen deele de belangen van het land zal krenken, zie, daar twijfel ik geen oogenblik aan ; maar er kan ook wat anders gebeuren. Hetzelfde blad kan ook in de handen komen van iemand die het niet goed meent met ons, en die er misbruik van maakt, als hij b.v. de nieuwstijdingen aan den vijand over-maakt om er voordeel uit te trekken. En op die wijze kan eene lichte onbescheiden-heid de oorzaak zijn van eene zekere nederlaag voor ons leger. 't Is genoeg geweten dat in het jaar 1870 de Fransche gazetten heel veel kwaad gedaan hebben, zonder het te weten, aan hunne eigen troepen. De verschillende krijgsbewegingen, alsmede het doel dat elk hunner beoogde, werden in 't lang en in 't breed besproken... en voor « nen dikken soe » wisten dag voor dag de Duitschers wat de Franschen tegen hen in het schild voerden. Ook is 't heel wijselijk dat de krijgsoverheid de censuur ingevoerd heeft, om te beletten dat er uit de biecht geklapt worde. Dat is nu wel tegen de Grondwet die verklaart dat de censuur nooit in België zal mogen toegepast worden, maar, ja, in tijd van oorlog, ziet-ge... Dat die toestand erbarmelijk is, lijdt geen den minsten twijfel. De menschen weten van toeten noch blazen ; ze hebben niet de minste zekerheid... en daaruit ontstaat dan natuurlijk een heele hoop valsche geruchten die de paniek verwekken. Dat gaat zoo verre dat niemand, die nog een greintje gezond verstand in zijn lichaam heeft, nog op straat zou durven loopen. Loopen ! dat ware genoeg om eene geheele gemeente in opschudding te brengen,

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.