Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad

1586 0
close

Warum möchten Sie diesen Inhalt melden?

Bemerkungen

senden
s.n. 1915, 30 Januar. Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad. Konsultiert 28 März 2024, https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/de/pid/7d2q52g909/
Text zeigen

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

30 Januari 1915 Nr 5 38e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankeliik Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen UWSCHMJVISGSPRIJ8 Yoor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1-50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7-00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teekent in l den Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten vMr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die worden ingeicacht tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, CarnotDlaats 65. — I O centiemen het nummer. AJUWKOIVDIGIIVGEIV Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbencht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich to de Agencie HA.VAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureeli Cai'Doiplaata (Laar) Gï», Borgerhout-Antwerpci Opbouwen en Opbeuren Alhoewel het einde van den oorlog nog niet te voorzien is, worden er toch reeds plannen beraamd om België te doen heropbloeien, wanneer de geesel des oorlogs zal verdwenen zijn. Onder stofFelijk oogpunt zal er werk genoeg voorhanden wezen, om verwoeste dor-pen en steden in hunnen vorigen toestand te herstellen, en om deze zelfs te verbeteren onder opzicht van bouw, gerieflijkheid en gezondheid. * * * Maar buiten dit zullen de geesten ook moeten opgebeurd worden. Vele lieden getrofien en grootendeels ten onder gebracht door de gevolgen van den oorlog, zullen uit hun lood en te neergeslagen zijn, zoodat zij den noodigen moed niet meer zullen hebben om zich door eigen werk vooruit te helpen. Ten andere, vele lieden zullen het noodige kapitaal of de noodige middelen niet meer bezitter., om hun vorig bedrijf te herbeginnen. * * * 't Zijn vooral zulke lieden die moeten opgebeurd worden, niet alleen door woorden en genegenheid, maar ook door daden. Dit zal een der grootste werken zijn die na den oorlog moeten aangevat worden, om van België weer een nijverig en gelukkig land te maken gelijk het vroeger was en gelijk het nog meer zou geworden zijn. * * * Ook op zedelijk of verstandelijk gebied zal er veel moeten opgebouwd en opgebeurd worden. Ons volk is in 't algemeen te loszinnig en niet ernstig genoeg, omdat het tôt heden weinig beproeving had ondervonden. Het was geheel en al misleid door de vrijheid, die meestal tôt het slechte en onge-rijmde oversloeg, zoodanig dat de vrijheid meer buitensporigheid dan oprechte vrijheid was. » * * Gelijk boomen en planten moeten besnoeid worden om weelderig en stevig op te bloeien, zoo ook diende de vrijheid behouden te blijven in zekere païen, die aile buitensporigheid zouden beletten. Dit zou in 't belang van 't volk zijn, in 't belang der volksopvoeding die hier te lande veel te wenschen liet, in 't belang van de ontwikkeling der geestver-mogens en tôt mannelijke vorming var hart en karakter. * * * België was juist op den goeden weg om dit doel te bereiken, namelijk dooi het verplicht lager onderwijs, dat sindu October zou toegepast zijn. Dit was reeds eene beperking der vrijheid, var de vrijheid tôt onwetendheid en toi kinderverwaarloozing. Met dit verplichi onderwijs zou ook het beroepsonderwijs tôt stand gekomen zijn, dat nevens d( ontwikkeling van den geest, ook d( uitbreiding van handigheid en eigen- waarde zou bevorderd hebben. * * * Dit onderbroken goede werk zal nf den oorlog met iever moeten voortgeze worden. De goede opvoeding en ontwik keling van ons volk moet eene toekoms voorbereiden, die het land groot er krachtig zal maken en een nieuv geslacht zal vormen, bestand teger ellende en tegenspoed. *ir % * * Maar dit onderwijs vergt ook karak tervolle en beslagen mannen. D< onderwijzers moeten uitblinken doo: \ bekwaamheid en burgerdeugd, opdat zij als voorbeelden zouden dienen aan de kinderen, aan hunne zorgen toe-vertrouwd.* * * Indien de politieke twisten konden tôt zwijgen gebracht worden om alleen het algemeen nuttebehartigen,—gelijk dit nu reeds in eenige plaatsen tijdelijk het geval is, — dan zouden ook in andere openbare besturen vele misbrui-ken kunnen uitgeroeid worden. In de plaats der herbergpolitiek, zouden de bevoegde overheden en 't gezond ver-stand der burgers de wet geven, en dit alleen zou reeds vele onwaardigen en onbekwamen uit openbare diensten verwijderen. * * * Dit zou een der grootste opbeurings-middelen zijn dat ten goede van volk en land kan aangewend worden. De gevolgen van den oorlog zullen daartoe denkelijk veel bijdragen. Gelijk het leger moet gezuiverd worden van aile oversten die aan 't vertrouwen van den Koning en van de wetgeving niet hebben béantwoord, zoo ook moeten aile openbare diensten op eenpersooneel kunnen steunen, dat tôt voorbeeld van burgerdeugd en plichtsbetrachting kan dienen. * * * De Intercommunale Commissie van Antwerpen heelt in dien zin reeds een wensch uitgedrukt, opdat het middel-baar onderwijs voor den handel meer bekwame klerken zou opleveren. Het-zelfde kan gewenscht en geëischt worden voor de openbare besturen, waar maar al te veel onbekwame lieden worden in opgenomen. Er moet, zooals het spreekwoord en de evennaasten-liefde zeggen, voor iedereen plaats zijn, maar iedereen moet op de plaats blijven waartoe hij geschikt is, zoo niet is die naastenliefde eerder een kwaad dan een goed voor 't algemeen belang, vermits zij maar al te veel aanleiding tôt stoor- nis en schade geeft. * * * Die herinrichting en heropbeuring zal zoo noodig zijn als het opbouwen van gemeenten en steden die veel door den oorlog hebben geleden. Het volk heeft niet uitsluitelijk stoffelijk welzijn noodig; het geestelijk of verstandelijk welzijn moet het stofFelijk welzijn voorafgaan, want een goed onderwezen en een ernstig opgevoed volk, moet uit die ontwikkeling en beschaving de noodige kracht putten, om tôt welzijn en welvaart te geraken. J. L. DE TOESTAND HIER EH ELDERS ITALIE. — Aardbevingschokken komen nu en dan nog voor te Rome en in 't omliggende, maar zij zijn min bevig en veroorzaken weinig schade. De Kamer zal een hulpgeld stemmen van dertfg miljoen lires (frank) voor de slachtoôers der aardbeving. Het drijven naar oorlog gaat intussclien voort, alsof de gewone en buitengewone volks-onheilen nog niet genoeg waren. Kardinaal Gaspari heeft andermaal de Katholieke bladen afgekeurd die in dit spel mededoen, alhoewel zij weten dat zij daardoor tegen het verlangen van den H. Vader ingaan. Het komt ook niet overeen te bidden voor 't bekomen van den t vrede, wanneer er van den anderen kant ] geieverd wordt, om den oorlog uit te breiden. Niemand kan twee heeren dienen, zoomin als water en vuur vereenigen, zoomin als vrede J betrachten en oorlog wenschen. i -o- i JAPAN. — Dit land heeft in den Europeeschen oorlog geen ander belang gehad dan het bin-nenpalmen van Duitsche bezettingen of kolonies in Azië. In zijn antwoord aan den Paus betrek-kelijk het vrîjstellen van krijgsgevangenen die tôt verder strijden onbekwaam zijn, heeft de 5 Mikado gezegd, dat Japan in Europa geen ? enkel zijner soldaten heeft en dat de gevangen 1 Duitschers in Japan goed behandeld worden. S In andere woorden wilde dit zeggen, dat hij geene uitwisseling van gevangenen kon doen. —o— NEDERLAND. — De seheepvaart op Nederland, die reeds zoo zeer belemmerd wierd door den gewonen gang der oorlogszaken, zal nu nog meer te lijden hebben door het gevaar voor mijnen en duikbooten. Het vergaan van enkele schepen, toevallig of opzettelijk, maakt het varen tusschen Engeland, Nederland en Duitschland zeer gevaarlijk, in zoo verre dat booten met vluchtelingen, niet zijn durven vertrekken. De Kamer stemde deze week de noodige gel-den, miljoenen en nog miljoenen, om het leger weerbaar te houden. —o— BAARLE-HERTOG. — In een vorig nummer deden wij den zonderlingen toestand uitschijnen der Belgische gemeente Baarle-Hertog, geheel in Nederland gelegen. Deze gemeente kan door het Duitsche leger niet bezet worden, maar dit wil daarom niet zeggen dat deze gemeente niets van den oorlog lijdt. Immers, hare inkomsten zijn ook gefnuikt en zij moet nu op eigen middelen bestaan. Van den anderen kant echter kan zij ongehinderd langs Nederland in betrek-king komen met de Belgische overheden, die haar de noodige geldmiddeleu des te gemakke-lijker zullen kunnen doen toekomen. Daar is het gezegde : « eenieder is koning in zijn eigen huis » nog iets of wat na te leven. —o— PORTUGAAL. — In Portugaal scheen weer een opstand der Koningsgezinden beraamd. Het plan is mislukt, althans volgens de ambte-lijke mededeelingen. In dezen oogenblik had zulk een opstand eene groote beteekenis ; hij was een bewijs dat de Koningsgezinden voor niets achteruit gaan om tôt hun doel te geraken, want nu Portugaal in oorlog met Duitschland is, meenden de Republikeinen op eene algemeene eensgezindheid te kunnen rekenen. —o— MAROKKO. — Uit Marokko kwam deze week ook slecht nieuws voor de Franschen. Het heette dat de oproerige Sultan, de hoofd-stad Fez van Marokko, had ingenomen, en de Franschen 3,500 man verloren aan dooden en gekwetsten. In dezen oogenblik is het moeielijk nadere berichten over die gebeurtenis te ont-vangen. Wij zijn bijna geheel van de buiten-wereld afgesneden en wij beleven tevens eenen tijd van valsche geruchten en overdrijvingen, zoowel hier als elders. Pax Uit de Gazettenwereld Het Nederlandsch weekblad Rome beknibbelt het feit, dat Katholieke vluchtelingen liever andersgezinde bladen dan De Tijd en andere Katholieke bladen lezen. Dat komt overeen met hetgene hier te lande ook gebeurde. Vele Katholieken lazen andersgezinde bladen, vele Vlamingen lazen er Fransche, en wanneer op die ongerijmdheid wierd gewezen, antwoordden die lezers : dat zij het vôôr en het tegen wilden kennen... Dat die bewering slechts een voorwendsel was, zal wel niemand betwisten, want weinige lieden zijn er, die over het vôôr en tegen grondig kunnen oordeelen. Rome beknibbelt ook den opstel en de gedragslijn van eenige Katholieke bladen hier te lande, en geeft dus, heel onzinnig, min of meer gelijk aan hen die andere bladen lezen. Dit Nederlandsch blad foont daardoor niet op de hoogte te zijn van de Belgische toestan-den, want waar het zegt dat Katholieke bladen f enkel hunne geldbelangen in 't oog houden, î daar weet het niet eens dat het grootste deel f Katholieke bladen, en vooral weekbladen, zonder eenige vergelding maar met veel zelf-opoffering worden opgesteld en uitgegeven. De Nederlandsche bladen, zoowel als aile Nederlandsche boekuitgaven, worden onder dit opzicht beter bedeeld. De lezer neme slechts inzage van de in dit nummer verscbijnende artikels, — vooral dit dezer week, — over j Boeken en Letterkunde in Nederland. Hildebrand * * * i ! De Duitsche Kommandantur deelt ons mede, î » dat het dagblad De Antwerpsche Tijdingen j [ opgeschorst is tôt 15 Februari 1915, omdat het i ; om reklaam te maken, aan de verkoopers plak- | ! kaarten bezorgde, waarop de winsten der ; i Bondgenooten bijzonder wierden vermeld doch j : die der Duitschers verzwegen. Het dragen of uithangen van zulke plakkaar- | ten wordt hiermede tevens uitdrukkelijk verboden, als zijnde eene ongeoorloofde concur-rentie of mededinging. Boeken en Letterkunde in Nederland Het boek is de Hoogeschool onzer dagen. Carlyle IX Willen we nu even eene zuiver-letterkundige — « bellettristische » — uitgavenreeks in oogenschouw nemen ? Eigenlijk is het eene dubbele reeks, want ik bedoel niet min dan de Wereld-Bibliotheek en de Nederlandsche Bibhotheek, uitgegeven onder leiding van L. Simons, door de « Maatschappij voor goede en goedkoope Lectuur », te Amsterdam. Het was eene stoute onderneming, hoogst gewaagd en door iedereen op een bedenkelijk gezicht onthaald, die de heer L. Simons dorst aanvatten, en die, wat op zich zelven reeds eene lofprijzing is op den leider, op de geleverde waar en op het Nederlandsche publiek, op eene schitterende wijze ingang en bij val gevonden heeft. Thans kent iedereen — de uitzonderingen zullen verre te zoeken zijn — die in eencoudig grijs linnen uitgedoste boeken en boekjes met hun eigenaardig voorkomen en hun zoo klaren druk, en voor eenige centen per deeltje verkrijgbaar gesteld. Goede en goedkoope lezing verschafFen, was het doel van den kranigen leider, en daarin is hij dan ook wonderwel geslaagd. Uit die groote verzameling van reeds meer dan een paar honderd nummers, waarin ook Vlaanderen vertegenwoordigd is, onder andere door Stijn Streuvels en Herman Teirlinck, heb ik me een paar romans uitgekozen van den bekenden J. Etgenhuis, den bekwamen opstel-ler van Eenheid. De eerste is getiteld De jonge Dominée, en voert ons te midden der moeielijkheden, zielezorgen, zielelasten en zielestormen, waarmede de held van het verhaal, Ds van Soyen, te kampen heeft als Protestantsch herder en als mensch. Voor een Roomscli-Katholiek is zulk een kijk in het inuerlijke leven van den dominée, zoo iets als eene ontdekkingsreis in de wouden van Afrika, want we zijn nu niet zoo erg in de gewoonten, gebruiken en zeden van onze hervormde broeders ingewijd. De schrijver heeft hier een brok mooie zielsstudie gegeven, die echter niet te zeer op den voorgrond dringt, in dier voege dat zij de handeling zou doen kwijnen. Er zit leven in dit werk, leven en denken en voelen, al ben ik, als Roomsch-Katholiek, juist niet bevoegd om een oordeel uit te spreken over den jongen dominée, zooals Eigenhuis hem afschildert. Bij menige toestanden voel en denk ik natuurlijk geheel anders dan de schrijver, wat niet belet dat ik gaarne het werk opnieuw ter hand neem om op sommige bladzijden eens te meer in diepe gedachten, overwegingen en vergelijkingen te verzinken. Toch vind ik dat de « ouderlingen » die bij den jongen dominée hun Zondagsch pijpje rooken, wat al te karikatuuracbtig voorgesteld zijn ; en de houding van diaken Voegspijker, evenals de godsdienstoorlog in 't klein van 't XVIIe hoofd-stuk, geven ons, wat we zouden kunnen noemen « het Protestantisme op z'n malst » te zien. 't Komt ons àl nog al vreemd voor, en... we voelen ons wèl aangetrokken tôt den persoon van Ds. van Soyen, maar in 't geheel niet tôt de Hervormde Kerk die ons hier, wil ik andere Protestantsche schrijvers, onder andere Ds Bakels, gelooven, naar de natuur afgeschilderd wordt. Het tweede werk van J. Eigenhuis : Groei, een roman uit de onderwijzerswereld, toont eene, mijns inziens, nog grootere meesterschap in de kunst dan het vorige. Zoo we daar even in de ziel van een dominée drongen, nemen we hier een diep inzicht in die van een onder-wijzer, eerst als ondermeester, dan als boven-meester, maar steeds als verliefde van Engeltje. Men meene nu niet dat men hier te doen heeft met een « schoolmeestersboek » of met een « pedagogisch roman » : Groei staat niet in dezelfde lijn als Barend Wells van Thyssen, maar is een roman van 't begin tôt het einde. Al de golvingen in het gemoed van Hannes, al de verschillende idealen van de jonge onder-wijzers die hier op het tooneel verschijnen, die lieve, echt-vrouwelijke figuur van Engeltje tegenover het schijnbaar dieper-voelend en krachtiger wezen van Willy, die echt-moederlijke bemoeiingen van vrouw De Wit en van Hannes' eigen moeder. en zooveel, zooveel meer, dat ailes is zoo natuurgetrouw, zoo piekfijn, zoo diep zielkundig en met zooveel kunst weergegeven, dat ik Groei in geweten een heerlijk boek verklaar, en er op verlekkerd ben nog verdere voortbrengselen van Eigenhuis' welbesneden pen en diep door-dringende zienersblikken te mogen genieten. Vervolgt De inschrijvingsprijs aan 't Vlaamhcji Heëlal, van lieden tôt 31 December 191», is S.OO ii*.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dieses Dokument ist eine Ausgabe mit dem Titel Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad gehört zu der Kategorie Katholieke pers, veröffentlicht in Borgerhout von 1878 bis 1930.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Zufügen an Sammlung

Ort

Zeiträume