Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad

1596 0
close

Warum möchten Sie diesen Inhalt melden?

Bemerkungen

senden
s.n. 1915, 23 Januar. Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad. Konsultiert 29 März 2024, https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/de/pid/gt5fb4xp01/
Text zeigen

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

23 Januari 1915 Nr 4 38e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen IIV8CHRIJVIIVG8PRIJ8 Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teekent in bij den Uitgever en in aile postbureelen, alsook bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten vôôr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het numraer. AA.\K()i\I)lGIXGHX Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, vende men zich toi de Agencie HA.VAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureel< Carnotplaats (Laar) «S, Borgerhout-Antwerpeu Overvloed en Overdaad Het is ontegensprekelijk dat deze laatste jaren een zekere overvloed in België bestond, althans in zekere deelen van 't land en in enkele standen der Samenleving. Maar dat die overvloed veelal oogenschijnlijk was en dus werkelijk niet bestond, wierd aldra bewezen door de verhooging van lasten en nog meer door de immer stijgende noodwendigheden of uitgaven der open- bare liefdadigheid. * * * Overvloed, hoe bitter klein en oogenschijnlijk ook, doet aldra overdaad ontstaan. 't Is immers gekend dat velen deze laatste jaren verder wilden ,sprin-gen dan hun stok lang was, niet enkel bij den werkmansstand en de kleine burgerij, maar ook bij de hoogere standen. * * * Vele menschen die betrekkelijk gelukkig hadden kunnen leven, maak-ten zich aldus ongelukkig. En voor-beelden zijn er genoeg, dat zulke lieden niet enkel hun eigen ongeluk, maar meermaals ook dit van anderen bewerk-ten. Zij waren de slachtoffers van eenen overvloed, die hen voortdreef op den weg der overdaad. * * * Zelfs de openbare besturen, van laag tôt hoog, lieten zich op dien weg mede-slepen. Het slecht voorbeeld kwam zelfs van hooger en nooit wierd er meer geklast met de gelden der staatsinkom-sten, dan deze laatste jaren. Daar ook schenen de staatslieden verblind door eenen overvloed, die hen de juiste maat deed vergeten en in zake van openbare werken, tôt wanorde en overdaad deed overgaan. * * * Te dezer gelegenheid komt nog immer het wijze gezegde te binnen van den negerkoning Massala, die bij zij ne reis in België de opmerking maakte, dat hier vele nuttelooze zaken beston-den. Hij stond hoofdzakelijk in bewon-dering voor de goedgevulde vleesch-winkels onzer beenhouwers, die hij heel wat nuttiger vond dan pracht en bluf... * " * Overdaad bestaat niet enkel in eten en drinken. Zij is overal te vinden waar •de tering niet naar de nering geregeld of gesehikt wordt : in kleederdracht, in woning, in reizen en meer andere zaken, die deze laatste jaren eene wedievering en eene afgunst waren geworden, want de eene wilde immer hooger springen dan de andere. ♦ * * Zoo ook gebeurde het in openbare instellingen en openbare werken. Het eene bestuur of de eene partij wilde meer of beter doen dan eene andere, zonder rekening te houden van den juisten maatstaf. De grootste geldver-kwisters kregen den naam van « menschen met breede gedachten », terwijl voorzichtige en zuinige lieden, die tevens eerlijke lieden waren, niet meer in aanmerking kwamen. Het goed beheer van den huisvader, in onze wetten gehuldigd, was een verouderd iets : matigheid en voorzichtigheid moesten wijken voor overdaad en geldverkwisting. * * * De oorlog is dit ailes komen overhoop werpen. Vele lieden die vroeger naar geenen goeden raad luisterden en hem veelal versmaadden, hebben thans geleerd dat zij veel missen kunnen, alhoewel het nu « moeten » is. De overdaad in aile bedrijvigheden van 't menschelijk leven, heeft thans plaats gemaakt voor zuinigheid en matigheid. Vele zaken die zij vroeger niet schenen te kunnen derven en die als een nood-zakelijk iets wierden nagejaagd, zijn nu eerder een last, en iedereen schikt zich naar den mageren tijd. •4r * * Onder dit oogpunt zal de oorlog nuttige lessen naMen. De overheid heeft-thans vele misbruiken kunnen afschaffen, die evengoed in vredestijd dienden te verdwijnen. Het zinnelijke leven zal moeten vervangen worden door meer opoffering en mannelijkheid, door meer karakter en klaar doorzicht. Want overvloed is er nu in lange jaren niet meer te verwachten, zelfs geen oogenschijnlijke overvloed. En te zelfder tijd zal de overdaad verdwijnen, zoowel bij bijzonderen als bij openbare besturen. * * * Inderdaad, indien wij na den oorlog in dezelfde gebreken vielen, dan zou er te wanhopen zijn van ons volk en van ons Vaderland. België kan slechts her-leven door een strenger optreden van tucht en matigheid, die de kern in zich bevatten van wezentlijke welvaart en grootheid. J. L. DE TOESTAND HIER EN ELDERS ITALIË. — De groote aardbeving in Italie, waarover wij in ons vorig nummer reeds gewaagden, is nog grooter dan eerst wierd opgegeven. Buiten de stad Avezzano zijn nog een aantal andere gemeenten en steden ver-woest, zoodat het getal slachtoffers op 30,000 gescbat wordt. Zulk eene ramp is al zoo erg als een groote veldslag, met dit verscbil nog dat hier vele vrouwen en kinderen sneuvelden en de verwoesting van eigendom-men, huizen en openbare gebouwen, aanzien-lijker is dan bij eene beschieting. Langs aile kanten is seffens hulp opgedaagd, maar vele menschen die leefdig begraven waren en wier stem en hulpgeroep nog goed gehoord wierd, zijn niet kunnen gered worden. Aan Italie zelf wierd door vreemde landen hulp en steun aangeboden, tôt verhelping der ellenden die uit deze groote ramp zullen voort-spruiten, maar gezien de tijdsomstandigheden, heeft Italie die hulp geweigerd. Het wil zijne onzijdigheid ook op liefdadigheidsgebied hand-haven en zal dus van Staatswege in aile behoeften voorzien. Rome heeft ook erg geleden van de aardbeving. Verscheidene kerken en openbare gebouwen bekwamen groote schade. —o— ROME. — Z. H. de Paus is de gekwetsten der aardbeving gaan bezoeken in een gasthuis, nabij het Vatikaan gelegen. Sommige Italiaan-sche bladen besluiten daar dadelijk uit, dat de Paus niet zal doen gelijk zijne voorgangers en nu en dan het Vatikaan zal verlaten. Dit ware de erkenning van de oppermacht van Italie of althans eene berusting in de bestaande zaken. Dat zoo iets het inzicht van den Paus niet kan zijn, zal wel niemand tegeuspreken en enkele Italiaansche bladen zijn dus te rap geweest in hunne beschouwingen. —o— NEDERLAND. — De Nederlandsche bladen gaan voort met allerhande onrustwekkende tijdingen te verspreiden betrekkelijk den toe-stand in België. 't Is misschien een middel om veel lezers te hebben, maar eerlijk of menschelijk is het niet. De verspreiders van schrik-barende nieuwstijdiugen bedenken blijkbaar niet eens, dat zij daardoor vele menschen in 't ongeluk storten, want die vervaardmakerij doet nadeel aan den geestes- en gezon<lheids-toestand van vele reeds zieke of prikkelbare lieden. Misschien zijn de verspreiders van valsche nieuwstijdingen ook ziek ; zij hebben wellicht de ziekte der verbeelding, door verstropping hunner milt. Indien het genees-heeren zijn die zich aan die wandaad plichtig maken, dan zijn zij geene discipelen van Molière, want deze hield van lachen, in plaats van droogstoppel-politiek. A propos van genees'neeren, eenigen hunner \ die in België allemanspraat hadden en nu over j de grenzen zijn gevlucht, bewereti dat zij bij 1 de vreemden geld winnen gelijk slijk. Dit doet I i het water in den mond komen van velen die hier gebleven zijn en nu weinig of niets te doen hebben, maar 't is bijna zeker dat zulks slechts bluf is en zoo valsch als de valsche nieuwstijdingen die zij over België verspreiden. —o— AMERIKA. — Amerika gaat voort met voortdurend levensmiddelen en andere benoo-digdheden naar België te zenden, uitsluitend ten dienste der bevolking. Van Amerika kan men niet anders dan groote daden verwachten. De fortuinen zijn daar ook overgroot en de bezitters weten er doorgaans een goed gebruik van te maken, tôt ondersteuning van ailes wat nuttig en noodig is, en ook tôt bevordering van kunsten en wetenschappen. Binnen kort zal in de Vereenigde Staten het eeuwfeest gevierd worden van den vrede tusschen Noord-Amerika en Engeland. Konden wij in Europa ook maar gauw den algemeenen vrede toejuichen en vieren ! —o— ENGELAND. — Zijn er nu vele vluchtelin-gen die uit Nederland naar Engeland trekken, uit Engeland zelf vluchten er nu verder op. Sinds zeppelins en tauben overal rondzweven, hebben vele lieden geene rust meer en vluchten immer verder. Dit is niet redelijk noch natuur-lijk, alleen eene zieke inbeelding of gebrek aan karakter moet hier de oorzaak zijn van dien buitengewonen schrik, en deze toestand wordt waargenomen door sclirikaanjagers en uit-buiters, want het uitbuiten of pluimen van vluchtelingen is hier en daar eene nieuwe nijverheid geworden. Pax Uit de Gazettenwereld In Nederland wordt sinds Dinsdag een nieuw dagblad voor de Vlamingen uitgegeven : De Vlaamsche Stem. Frans Van Cauwelaert, Julius Hoste, zoon, en andere gekende Vlamingen, maken deel van den opstelraad. * * * De dagbladen onthouden zich van aile inlichtingen over den oorlog, die niet duidelijk bewezen zijn. Zij geven enkel de nieuwstijdingen, die door de verschillende hoofd-kwartieren worden geleverd. Zoo voorzichtig zijn vele « babbelaars » niet. De meest onwaarschijnlijke geruchten brieven zij rond alsof deze de zuivere waarheid waren. Dit is nogtans zeer gevaarlijk, want het verspreiden van valsche geruchten is, op straf, verboden. M. Beyaert van Brugge, wiens broeder reeds veroordeeld wierd voor een artikel in den Times, is nu op zijne beurt gestraft voor 't verspreiden van valsch nieuws. Gewoonlijk komen zulke nieuwstijdingen enkel voort uit veronderstellingen of beschouwingen in vreemde bladen, die dan te goeder trouw hier te lande worden herhaaldengewoon-lijk nog vergroot. Hildebrand Boeken en Letterkunde in Nederland Het boek is de Hoogeschool onzer dagen. Carlylb VII Willen we nu maar van de « letterkunde i voor kinderen » afstappen ? Dan valt ons oog ; wellicht wel allereerst op de uitgaven der « MaîLtscbappij tôt Nut van 't Algemeen », ■ kortneidshalve « 't Nut » genaamd. Wie kent | die reeds lange reeks kleine geschriften niet, i allen in denzelfden lichten bruingelen omslag, I en die al de onderwerpen behandelen die beur-I telings in den geest opkomen ? Ik kan hier ! natuurlijk niet een voor een al de reeds ver-! schenen, en al zoo goedkoope werkjes behandelen, waarvan ten andere reeds talrijke uitgeput zijn. Lie ver bepaal ik me bij het laatst verschenen nr 109 : De Beteehenis van den Achteruitgang van het Geboortecijfer in Nederland, met kaart en vij t graflsclie voor-stellingen, door M. H. W. Methorst, en dat ter nauwernood 5 centen kost. M. Methorst is de wél gekende Bestuurder van 't Haagsche Middenbureel van Statistiek, en dus de aange-wezen man om ons over de zaak te spreken. Sedert 1876 gaat het geboortecijfer in Nederland achteruit. « Hoe men over dit verscbijnsel moge denken », meent de schrijver, « hetzij men, van persoonlijk standpunt, kleine gezinnen toejuicht, dan wel, van nationaal standpunt, den achteruitgang van het Nederlandsche geboortecijfer betreurt, het is in elk geval goed dat men zich rekenschap geve van de betee-kenis der niet te loochenen feiten en het oog op de demografische ontwikkeling van ons land gevestigd houde, in verband met de bevolkings-beweging in het buitenland. » Het is me natuurlijk niet te doen hier de opeenvolgende statistieken weder te geven — wat me zou verplichten bijna het geheele boekje over te schrijven, maar toch meen ik nadruk te mogen leggen op de volgende aanhahng : « Dat het geboortecijfer in overwegend Katholieke pro-vinciën hooger is dan in de andere provinciën, verwondert ons niet, indien we bedenken dat het geboortecijfer in de Katholieke gezinnen, bij ons te lande, in het algemeen hooger is dan in gezinnen tôt een ander kerkgenootschap behooreude. Dit verschijnsel treffen we niet alleen aan voor het Rijk in zijn geheel, doch ook in elk der provinciën en in de groepen van gemeenten. Eerst komen de Katholieken met bijna 287 geborenen op 1000 gehuwde vrouwen beneden de 50 jaar, dan de Protestanten met ruim 219, dan de Israëlieten met 157 en eindelijk de personen tôt geen kerkelyke gezindte behoorende, met 88 geborenen op 1,000 gehuwde vrouwen beneden de 50 jaar. Dat de Israëlieten zulk een laag cijfer behalen, verwondert me tea zeerste : we zyn immers al te veel aan groote huisgezinnen gewoon bij dezen godsdienst. Overigens meen ik — zonder daarom uitspraak te willen doen — dat het neo-malthusianisme, waartegen de rioomsche Kerk zoo kranig te velde trekt, een overwegende roi speelt in die lagere cijfers. M. H. W. Methorst heeft dan ook eene bijzondere studie gemaakt van de oorzaken die den achteruitgang van het geboortecijfer kunnen beïnvloeden, en somt er niet min dan zeven op, ni. 1°) de zielkundige invloed van toenemende welstand en beschaving ; 2°) het streven van eenieder naar maatscbappelijke verbetering ; 3°) de vermindering van het vermogen tôt voortplanten door toenemenden welstand en beschaving ; 4°) de trek van het platteland naar de steden ; 5°) de invloed der steden, onder andere meerdere kennis van de middelen ter voorkoming van voortplanting ; 6°) de daling van het sterftecijfer en vooral van de zuigelingensterfte ; 7°) ...het verschijnsel is voor enkelen een gezichtsbedrog, veroorzaakt door veranderden opbouw der bevolking. Ik ben geen specialist in de zaak — myn vriend van Mierop zou zich over het vraagstuk zakelijker kunnen uiten, — maar toch meen ik dat de boven opgegeven oorzaken, behalve misschien de zesde en zeker de zevende die er eigenlijk geene is, aile kunnen teruggebracht worden tôt de overmatige ontwikkelingsuit-breiding die ons tijdperk kenmerkt. Zij toch leidt tôt ikzucht, tôt overheersching van het koele, berekenende verstand — men leze even de Slechte Tijden van Charles Dickens om er geheel en al van overtuigd te zijn —, waardoor natuurlijk het neo-malthusianisme bevorderd wordt. De Nederlandsche lezer mag den heer H. W. Methorst dan ook dankbaar zijn voor de door hem geboekte gegevens, die iedereen wel tôt nadenken zullen stemmen. VIII Vooraleer nu over eene volgende uitgaven-reeks te handelen, die ditmaal zuiver letter-kundig zijn zal — « bellettristisch », zooals men dat hier in Holland noemt —, zou ik graag eerst de aandacht trekken op een eenvoudig, hoezeer ook gewichtig en der tijdsomstandigheden aangepast vlugschrift van den Groninger-hoogleeraar Dr G. Heymans, onder het opschrift De Oorlog en de Vredes-beweging, uitgegeven bij J. B. Wolters, te Groningen, aan den prijs van 0.50 fl. « In eenen tijd aïs dezen, waarin de werke-lijkheid nog onbarmhartiger dan anders den spot schijnt te drijven met onze wenschen en denkbeelden, kost het velen moeite, het geloof aan de menschheid en aan hare toekomst te bewaren. Geheel in beslag genomen door de pijnlijke indrukken, die dag aan dag en uur aan uur op ons instormen, vragen wij, of het niet wel altoos zal blijven, zooals het thans weer blijkt te zijn ; of niet onze hooggeroemde beschaving een wezenlooze droom, en het « homo homini lupus » de eeuwige waarheid is. En van daar tôt de andere vraag : of het ook maar niet goed is zooals het is, of ten slotte dan toch de oorlog niet ook voordeelen, en misschien meer voordeelen dan nadeelen heeft, voert een geleidelijken weg. Het is een uiterst moeielijk ding, te blijven veroordeelen, wat men voor noodzakelijk en onveranderlijk ; te blijven vereeren, wat men voor onwezenlijk en niet te verwezenlijken houdt ; van een als onbereikbaar erkend denkbeeld is men van nature geneigd den blik af te wenden. En zoo vinden wij dan, naast de teleurgestelde « idealisten », die met gevaar voor hunne geestelijke gezondheid het geschil blijven torsen,- de veerkrachtige, gemakkelijker toe-passelijke werkelijkheid-aanklevers, die van den nood eene deugd,van dewerkelijkheid hun denkbeeld maken, en uit den oorlog al het goede, en misschien meer dan het goede trachten te halen, dat er in zit. Wat evenwel deze beide gezindheden met elkander gemeen hebben, is dit, dat zij werkeloos maken tegenover den oorlog, den slrijd tegen den oorlog verlammen. Daarom is het voor hen, die het denkbeeld van « vrede door recht » niet kunnen en willen opgeven, een gebiedende

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dieses Dokument ist eine Ausgabe mit dem Titel Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad gehört zu der Kategorie Katholieke pers, veröffentlicht in Borgerhout von 1878 bis 1930.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Zufügen an Sammlung

Ort

Zeiträume