Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad

1564 0
close

Warum möchten Sie diesen Inhalt melden?

Bemerkungen

senden
s.n. 1915, 13 März. Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad. Konsultiert 29 März 2024, https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/de/pid/pc2t43k559/
Text zeigen

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

13 Maart 1915 Nr 11 38e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen IUJVIXCKPIUJS Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden. .' » 2.75 Voor 3 maanden » 1-50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teehent in bij ien Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Roofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten vôàr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aanhondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het nummer. AAIV KO\I» i Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkorast. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencte HA.VA.S, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) 68, Borgerhout-Antwerpen ERFDEELEN Dit woord doet vele menschen mees-muilen, ten minste deze die ietwat van dien aard te verwachten hebben. Maar 't is over zulke erfdeelen niet dat wij handelen willen, doch over de erfdeelen van ons voorgeslacht. En wij willen aantoonen dat het met die erfdeelen gaat gelijk met bijzondere erfdeelen, namelijk dat eenige veel goed te weeg brengen en andere veel kwaad ; dat van enkele veel overblijft en van andere niets. * * * Indien het menschdom verstandig had gehandeld en profîjt had getrokken van al de gaven van het voorgeslacht en die gaven zelfs had vermeerderd, wat een leven zouden wij thans niet leven ? De aarde ware, ondanks de natuurlijke en bovennatuurlijke rampen die niet te vermijden zijn, een aardsch Paradijs geweest of gebleven, en de menschen waren gelijk geweest aan engelen. Nu zijn zij enkel broeders, gewoonlijk nog vijandige broeders. * * » In vele zaken, in kunsten en wetenschappen, hebben wij veel overgeërfd van het voorgeslacht. Maar wanneer wij overwegen dat in overoude tijden de kunsten en wetenschappen, zooals bij de Romeinen en Grieken, beter beoefend wierden dan heden ten dage en ons nog als voorbeelden worden aangeprezen, dan moeten wij bekennen, dat het menschdom weinig nut heeft getrokken uit die bewonderenswaardige kunsten en wetenschappen. Steunende op die voorbeelden en lessen, zou er later iets beters moeten tôt stand gekomen zijn, vermits de vooruitgang immer vooruit zou moeten gaan. * * * Dit erfdeel van het voorgeslacht heeft dus het nut niet opgeleverd dat het zou moeten bewerkt hebben. Integendeel, in den loop der tijden en der eeuwen is het merkelijk in omvang verminderd en het huidig geslacht geniet weinig of niets van hetgene eeuwen ce voren is tôt stand gekomen tôt nut van 't algemeen. Het ging met dit erfdeel gelijk met andere erfdeelen : de erfgenamen leefden meestal uit den korf zonder zorg en verwaarloosden hunnen rijkdom te behouden of te vermeerderen. * * # Is het zoo ook niet met de bescha-ving ? Indien het menschdom zijn nut hadde getrokken uit de vroegere beschaving, en deze trapsgewijze had vermeerderd en verbeterd, wat een schoon en gelukkig leven zou de aarde thans niet aanbieden ? Maar 't is met de beschaving gegaan gelijk met kunsten en wetenschappen ; het groot-ste en schoonste deel is er van verloren gegaan en 't is een eeuwig herbeginnen. Het menschdom is een slechte erf-genaam, die het erfdeel der ouderen verkwist. * * * In de 19® eeuw meenden velen het toppunt van licht en beschaving bereikt te hebben, alhoewel zij geene buitengewone gaven noch buitengewone beschavingsmiddelen aanbood. En de 20e eeuw zou de kroon zetten op dit licht en die beschaving. Maar wie kan er nu nog in bewondering voor staan ? Is zij wel in evenredigheid van al de pogingen en groote daden van het voorgeslacht ? * * # De Christelijke beschaving heeft dit ailes willen verhelpen en hare leer-stelsels kunnen het hoogste geluk doen bereiken. Maar het menschdom is, op dit gebied, ook halsstarrig en trapt liever zijn geluk onder de voeten dan die leerstelsels trouw te volgen. Hier ook was een groot erfdeel voorhanden, dat door de eeuwen heen de beschaving met allerhande deugden zou verrijkt en van aile menschen oprechte broeders zou gemaakt hebben. De zalige woorden van Christus Bemint elkander moesten wonderen verrichten ten bate van het menschdom in 't algemeen. # * * Op zedelijk en stoffelijk gebied is het menschdom dus een slechte erfgenaam. En al de kwalen waarover het klaagt en treurt, heeft het aan zich zelven te wijten. Nog meer het huidig geslacht dan het voorgeslacht is aan die ver-kwisting van't algemeene goed plichtig. Wij toch kunnen ailes benuttigen wat de vorige eeuwen ons hebben nagelaten en geleerd, maar in plaats van dit te doen, worden de kwalen nog uitgebreid in plaats van alleen naar het goede en schoone te streven. J. L. DE TO ESTA HP HIER EN ELDERS PORTUGAAL. — Nopens de oproerige bewegingen van Koningsgezinden en Republi-keinen, wordt nu gemeld, dat de partijleiders de verdeeling van Portugaal in twee Regee-ringskringeD, namelijk. Noord- en Zuid-Portu-gaal willen bekomen. Het Noorden is meer Koningsgezind en'tZuiden meer Republikeinsch, zoodat Portugaal desnoods een klein Konink-rijk van den eeuen kant en een kleine Republiek langs de andere zij Je zou uitmaken. Getieel Portugaal omvat slechts 92,000 vierkante kilometers grondgebied en lieeft maar eene bevolking van 5 miljoen inwoners. Het bezit echter een aantal eilanden en kolonies, een overscbot zijner vroegere groote macht in den Atlantischen Oceaan, in Oost-Afrika en in West-Afrika, in Azië, enz. Portugaal is sinds 1704, door het tractaat van Methuen, aliijd Engelsch gezind geweest. Het weigerde destijds aan Napoléon I zich tegen Engeland te verkla-ren en wierd dan door een Pransch leger bezet. Sinds 1833 heeft Portugaal eene Qrondwet, waar de Koningen en regeerders tôt heden weinig rekening van hielden. Dit is de val geweest van het laatste Koningshuis en 't zal ook den val medeslepen van de huidige Republiek. —o— JAPAN. — De oneenigheid tusschen China en Japan betrekkelijk de nieuwe aanwinsten der Japaneezen, is zoo goed als in der minne geregeld. De grijp- en hebzucht van Japan is echter van aard nu en dan moeielijkheden te verwekken, die later hunne weerkaatsing in Europa kunnen hebben. —o— AMERIKA. — Indien de Dardanellen door de Bondgenooten kunnen genomen worden, zal Amerika tijdens den oorlog den alleenhandel van het graan niet meer hebben. Rusland zou dan geheel Europa kunnen bevoorraden, want dit land is overkropt van graan, bij gebrek aan uitvoerwegen. Voor Italie, Vrankrijk en Engeland bijzonder zou die nieuwe aanvoer van granen eene redding zijn. —o— NEDERLAND. — De veestapel van Nederland, zijn grootste rijkdom, is thans fel verminderd, alhoewel de uitvoer niet meer mogelijk is. België lijdt daardoor het meest, zoowel voor het melkgevendvee als voor het slachtvee. De laatste markten waren ellendig en de prijzen overdreven hoog, doordien handelaars van den buiten geen vee meer naar de stad zenden. Het moeielijk verkeer op de wegen en spoorbanen zal er ook veel nadeel aan toebrengen. —o— AUSTRALIË. — Australie, of nieuwHolland, het grootste eiland van Oceanië, speelt in den Europeeschen oorlog ook eenige roi door zijne vloot en door zijne verkleefdheid aan Engeland. Sinds 1902 hebben de verschilleude kolonies eenen bondstaat gesticht zich vrij besturend onder toezicht van Engeland. Het telt ruim 4 miljoen inwoners. De hoofdsteden der ver-schillende staten zijn Bombela, Melbourne, Sydney, Adélaïde, Ballarat, Perth en Brisbane. De meest gekende door hunnen handel zijn Melbourne, Sydney en Adélaïde. ENGELAND. — In de Engelsche Kamer, even als in die van Vrankrijk, is er geklaagd over het weinig nieuws dat de legerbesturen aan de dagbladen laten mededeelen. Ook tegen de onvolledigheid en ongegrondheid van het weinige medegedeelde nieuws, wierd opgeko-men. In beide Kamers antwoordden de bevoeg-de ministers : dat dit allos niet anders kon in 't belang de krijgsverrichtingen, waarover het grootste geheim dient te worden bewaard. Ook in de andere oorlogvoerende landen, Rusland, Duitscbland, Turkije en Oosteurijk wordt hetzelfde stelsel toegepast, zoodat het geene uitzondering is en iedereen zich in dien toestand dient te berusten. Zelfs de bladen van onzijdige landen kunnen evenmin iets bijzonders mededeelen, vermist hunne reporters of brief-schrijvers niet in de onmiddellijke nabijheid der krijgsverrichtingen kunnen vertoeven. De soldaten zelven die naar hunne familie schrij-ven, mogen over de werkzaamheden of de toestanden der legers niets vertellen. Het grootste geheim wordt dus over ailes bewaard, zoodat deze oorlog een groote geheimzinnige oorlog is. Pax Uit de Gazettenwereld Sinds het uitbreken van den oorlog is het gekend Fransch dagblad van Louis Veuillot, VUnivers, niet meer verschenen. Mgr Lecigne, die er laatst bestuurder van was, is te Parijs overleden. * * ¥ De Times en andere groote bladen klagen voortdurend over de censure, die hun belet het eerste en beste nieuws te geven. Al die klachten komen echter niet in aanmerking Mochten zij het nieuws geven wat zij wilden, wij zouden nog al meer onwaarheden over den oorlog te slikken krijgen. Hildebrand Boeken en Letterkunde in Nederland Het boek is de Hoogeschool onzer dagen. Carlyle De vreemde woorden, die in onze taal gedrongen, en waarvan vele er in vastgean-kerd zijn, werden uit onderscheidene talen bijeengegaard, en zijn als zoovele sporen of litteekens, door vroegere toestanden nagelaten. In den Etymologischen Inventaris (1) van hoogleeraar J. Vercoullie worden zy als volgt gerangschikt : Uit het Keltisch : ambacht, ambt, bagger, briel, duin, enz. » Griehsch : aalmoes, anijs, anker, apostel, enz. » Klassieh Latijn : aker, albe, alias, altaar, enz. » Middellatijn (romaansch) : accijns, advent, advokaat, enz. » Fransch abeel, abel, abrikoos, abuis, adres, enz. » Italjaansch : ambassade, artisjok, bandiet, enz. » Spaansch-Portugeesch : ansjovis, domino, eskader. » Hoogduitsch : arts, artsenij, bewust, forel, enz. » Engelsch : bombast, boot, bries, brik, dog, drillen. » Shandinaafsch : duit, ci der, kiel, nikkel, rendier, enz. » Slavisch : agurk, czaar, doedel, dolk, enz. » Magyaarsch : Schako. » Ziganisch : gids. » Hebreeuwsch : abt, abdis, abdij, amen, beamen, enz. » Jodenduitsch en Bargoensch : schacheren, smous. » Arabisch : admiraal, alkoof, alma-nak, enz. » Perzisch : bazaar, jasmijn,karavaan, mat, enz. » Turksch : bergamot, hoede, kaviaar, enz. » Indisch : aloë, amber, bamboes, bril, lama, enz. » Chineesch : jonk, joosje, thee, theeboei. » Maleisch : balken, kaalkop, kris, papegaai, enz. » Afrikaansch : banaan, koeskoes, kraal, enz. » Australisch : kangoeroe, koeso, koeskoes. » Amerihaansch : boekanier, cacao, chocolade, enz. * * * Hoe moet er nu te werk gegaan worden met het zuiveren der taal ? Moeten aile vreemde woorden er uit geweerd worden ? à § — « Ik weet het wel, » schreef ons op | 28 November 1898, de verdienstelijke taal-vorscher Jan Craeynest, « aile schuimwoorden » uit onze taal verbannen, is volstrekt onmo-» gelijk. Doch zooveel schuimwoorden moge-» lijk uit de taal verbannen, is volstrekt » noodig. Welnu, honderden, ja, duizenden » der reeds bestaande kunnen inderdaad gemist » worden. In het bouwen van nieuwe benamin-« gen kan en moet men, zooveel mogelijk, » eigen voorraad verwerken. Daartoe zijn » vooral twee dingen noodig : weten welke » woorden uitheemsch zijn, en daarenboven » genoeg vaderlandsliefde hebben om het » inheemsche, als 't even deugdelijk is, boven » het uitheemsch te stellen. » Van den andereu kant meldde ons de heer Karel De Flou uit Brugge : « Ik weet wel, » dat het doenlijk, ja zelfs nog al gemakkelijk » is, eene « zuivere » taal... uit te denken en » aan te leeren ; doch het critérium voor zulke « dingen is, dat de betrokken lieden zelven er » om lachen en dit ingevoerde woordenstelsel » maar juist zoolang kan meêgaan, tôt dat « een ander iets nieuws of fraaiers bedacht » heeft. Dat is onnatuurlijk en dat verdwijnt » ook evenals elk ander slag van miswas. Wat » geeft het, of er in onze... taal aleens een » bastaardwoord te vernemen is ? Dat ging zoo >■ reeds in de middeleeuwen, en dat duurde tôt » in den huidigen tijd, zonder hinder voor » wien het ook ware. In Nederland heeft men » daar nooit bezwaar in gevonden, en in het » Duitsche rijk zijn de pogingen, die men ter » volkomen zuivering van de taal aangewend » heeft, bijna aile op de macht der gewoonte » afgeketst. Wat men dââr, met ijzeren » wilskracht, niet klaar kreeg, zal ook hier » geen ingang vinden. » In denzelfden zin schreef ook de heer G. J. C. A. Pop, hoofdopsteller van den Militaire Spectalor : « Waar echt nationale benamingen » bestaan, zou men verkeerd doen ze niet te » behouden, of, waren zij in onbruik geraakt, » ze niet in eere te herstellen ; maar men kan » ook te verre gaan in het streven naar zuive-» ring der taal. Dit zcu het geval wezen » wanneer men het taalgebruik geweld ging » aandoen, door uit de oudheid tôt ons geko-» men bewoordingen, die sedert hunne eigen-« aardige beteekenis verloren, wederom aan te » nemen, louter en alleen omdat ze in de taal » wortelen en met miskenning dus van de » redenen, die er toe hebben geleid ze te » laten varen en er anderen voor in de plaatst » te stellen, die meer of beter voldeden, zij het » ook dat zij van uitheemsche afkomst waren. » Wij, wij denken dat men den gulden midden-weg verkiezen moet, en slechts dan, uit nooddwang, een vreemd woord gebruiken mag, wanneer de bestaande voorraad woorden onzer taal er geene zuivere weerga van geven. « Het is alleszins te billijken », schreef reeds in 1870 Prof. Kern (2), « dat wij vermij-» den zoodanige woorden over te nemen, » waarvoor andere, algemeen gangbare reeds » in zwang zijn. Onvoorwaardelijk af te keuren » zijn die, welke insluipen louter en alleen, » omdat haastige en slordige vertalers zich niet » den ty'd gunnen het goede Nederlandsche » woord te vinden. » Vervolgt (1) Beknopt Etymologisch Woordenboeh der Nederlandsche taal, 2° uitg. 1898. (2) De Toekomst, 1870, bl. 206. Beschieting van Antwerpen XIX Wij hebben in ons vorig nummer aangetoond, dat de misnoegdheid nopens de overgave van Antwerpen, ingegeven is door Franskiljonnenhaat tegen de heeren Ryckmans, De Vos en Franck. Maar de bevolking in 't algemeen wordt ook door die « moedige » naamlooze buitenlanders en vluchtelin-gen beleedigd en belasterd. Zie hier wat zij durven schrijven : « En dan, ellendig Antwerpen, kanker in ons vaderland, wij vergeten niet dat de forten waarvan wij u hadden omringd, door u aan den vijand verkocht werden. O Antwerpen ! eerlooze stad, stad der koop-lieden uit den Tempel met het dorre hart, stad van hebzuchtige joden, gereed om uit ailes geld te slaan, zelfs uit de heiligste zaken. » De lezer kan uit dit schimpen opmaken, dat zoo iets enkel uit het brein kan komen van « landopeters », die hunne « vetjes » schijnen kwijt te zijn. Maar het eerlooste van dit ailes is, I dat die schimpschrijvers hunne lage

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dieses Dokument ist eine Ausgabe mit dem Titel Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad gehört zu der Kategorie Katholieke pers, veröffentlicht in Borgerhout von 1878 bis 1930.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Zufügen an Sammlung

Ort

Zeiträume