ABONNEMENTSPRIJZEN : Voor een maand 1.75 Voor 3 maand 6.00 Voor 6 maand 10.00 Voor één jaar 18.00 Aile klachten nopena onregelm&tig-iicdtn in de bestfllling der posta bornie-meraten zijn DITSLUITEND tie rich-tan aan het BESTELLEND POST-BUREEL, en niet aan het beheer van het blad, 20NDAG Lfi NOVEMBER 103 »RIJS 10 CENTIEMEN voor VLAANDEftEN en WALLONÏE VIERDE JAARGANG — Nr 305 Het Vlaamsche Nieuws VAvanklmt 7 maa! ner week m.- opstkï .R A A D • Hoofrinnstelier Raf VERHULST. Dr. Aué. BORMS. Hoogleeraar Alb. VAN DEN BRANDE S AANKOXDIGINÛEN : " Aankondigiiigeu, pei regel ... 0.75 Stadnieuws id. ... 1.26 Finantieele berichten 1.50 Doodsbericht 5.00 Elke medewerker is persoonlijk verantwoordelijk voor zijn schrij-ven, en bindt niet heel de redakue. REDAKTIb, BEHEER EN AANKÔNDIGINGEN : 73, ST JAKOiiSMAKK i ANTWERPEN fie WapeBsiilstaiiù-yoDrffaarûen aan k Miscle . ïtmm ^oorfielefiù FOCH WEIGERT DE VIJANDELIJKHEDEN TE SCHORSEN P&rijs, 8 Novemhev. — Door da Duitsche gedelegeeirden voor een Wapenstàl-' stand is den. Rijkskanselier .en aan het Opperbeved van leg-er en. vJoot een draadloos telegram gezonden, waar in wordt medegedeeld, dat hedenochtend door hen de voorwaardein voor een wapenstilstand, w.elken zij birman 72 uur (eindigende Maandagochtend e.k.) moet aanmemen of vt'rwetrpen, zijn ontvangen. Hun voorstel tôt onmiddelLjk staken der vijandelijkheden werd door Maar-schalk Foch verworpen. Zij zenden derhalve een, koerier en verzoeken dezen onmidd'diijk mieuwe instruk-lies te geven. OFFICIEELE BERICHTEN Van Duitsche zijde DUITSCH AVONDBERICHT BerLijn, Vrijdag 8 Novamber, — C :ieel : De dag is rustig geweest. DUITSCH LEGERBERICHT Westelijk gevechtsterrein Berlijn, Zaterdag 9 Novernber. Dfficieel : Het op den Westelijken oever Schelde gelegen deel van. Dooi iverd door ons ontruimd en door jelschen bezet. Tusschen de Scht si de Oise en bewesten de Maas fc >en wij onze linies planmatig teruf rokken. Op enkele punten heb rich hierbij achterhoedegevechten i vikkeld. De vijand heeft in deze f oren de linie Peruwelz, bewe: St-Gislain, bewesten Maubeuge, sosten en bezuidoosten Avesnes eikt, en is bewesten de Maas tôt inie Liart—Wardy en aan de. A4 ot bewesten dë Maas gevolgd. Op Jostelijke Maas-hoogten vonden leeltelijke gevechten plaats». Van Franscfte zijdê WESTELIJK GEVECHTSTERRE Parijs, Vrijdag 8 November. — C ■ieel : De Fransclien z jn vandaag de C iche achterhoeden blijven vervolg.en îebben' een breede strook Fransc jrond met tal vain bewoners bevrijd. Links hreidden ze hun vooruitgang îostpn van den weg vaai La Capelie naar Avesnes uit en schoven ze de iiinies tôt vlak bij het fort van Hirson. Verder naar het Oosten heireiktèn ze op )ff i- verscheiden punten den Zuidelijken oever van de Thon tusschen Orig'iiy en Liart. Ondanks den verwoioden tegenstand der Duitschers vestigden ze bruggehoof-den op den Noordelijken oever. Rechts staan ze langs die Maas van Mézlères af tôt ter hoogte van Bazeilles. Het aantal gpvangenen door de Fran-schen s-inds gisteren ganomen, gaat den der 20Ô0 -te boven. OveraJ laten de Duitschers ■nik kanonnen e,n materiaal in den steek. En- /je Van En§@iscsie zijëa WESTELIJK GEVECHTSTERREIN Londen Vrijdag 8 November. — Of-ficieel:>r?t_ Ondanks het erg ongunstig weer zijn ie't" de Britten in déni sfcroomenden regem flink iten opgeschoten op het front bezuidim het be- Bergea-Condékanaal. be- Rechts namen \ve Avesnes en over-schreden we de lijn Avesnes—Maubeuge-weg ten Noorden sn. ten Zuiden van die a°s stad. "e In het oe.ncrum zu.iiverûen we Hautmoat ge- en naderen we de spoorlijn ten VVpsten van Maubeuge. Links vermeesterden we Malpaquet, Fay-le-Franc, Dour en Tholin on rukten we langs het Bergen=Condékanaal. Verder Noordwaarts is de vijand, wiens flank door onzen opmarsch op het slag->ffi- front wordt bedreigd, begonnen, m,et ten Zuiden van Doorniw terug te trekken. uit- Wij hebbem Condé en de ovprtochtsplaats en van het Scheldekaaaal tien Zuiden van hen Antoiag bemachtigd. We namen voorts Laigne en Belloy en houden het Weste-ten Jijke stuk van Doornik bezet. TELEGRAMMEN De Onderhandelingen over den Wapenstilstand îVIen \ indt in dit aummer het berich iat de Duitsche œlegatie de wapenstil >Land voorwaarden der Entente ontvang,ej aeeft, en dat Foch tevens het voorstel to ichors'ing der vijandeLijkheden verworpei aeeft. De voorwaarden zelf zijn nog niet be cend. De openbare meentog in Frankrijk Ondertusschen gaat de pers der En ente haar gaaog. De « Matin » heeft het over de mede ieeltng der regeering te Berlijn, als êoi :1e Duitsche afvaardiging OA'er den vred jaan ond'fcrhandelen. IiViijen deze mededeeling werkelijk va: Je Duitsche regeering afkomsfcg is, be 'ust ze op een fundamenteeie vergissing «x> schrijft het blad. De gezonden verte >fenwoord! gers hebben mot de vredeson Jrhandelingen riiets te maken. Indien z iijgeval een andere meeniing zijn tœge d.-iari, zullan ze aanstontls -uit den droon svorden geholpan, want ^maarschalk Foch door de Geassocieerden behoorlijk me bevoegdheden bekleed om den wappnstL stand te regelen, heeft niet «la politip! overleg te treden. Wre zullen er zelfs aa toevœgen, dat, indien hij de bijzondei h,eden dêr uitvoering van den wapensti. stand kan en moet effenen, de bepalir gen, waar het het meest op aan komt onwrikbaai" zijn. De w apenst ils t a no, — zoo luidt ht verder, — is eenvoudig een kwestie va menschl ievendhetd. De _ t.egenwoordig wapertstilstandj gelijk diie om vrede Avilie en op uitdrukk.elijk verzoçk va. Duitschland onder woordlen is gebrachi is de laatste mogelijkheid voor de \ijand om een inval in het rijk te belei ten. De vertegenwoordigers van de Er tente zu-llen er vermôedel^jk voor bedar ken, nog cens deze gelegenheid te bipde aan'een tegenstander, omtrent wien w de zekerheid hebben, hem te kuninen ve, pie t-ter en. Wat ook Duitschland's^ an woord aan Foch zij!, men moet nooit h< standpunt uit het oog verliezen, waaro de Geallieerden staan. Uitsluitand oi overweeinfiron van menschjievetidheid zu len z'j er in toestemmen een schitterend offensief te staken, waarvan elke dag een verpletterender uitslag veroorlooft te ver-1 wachten. Onze solda ten en aanvoerders " zien er, indien de wapenstilstand intreedt, 1 van af, tien oorlog op vijajndelijk gebied t te breng.cn:, na 51 maanden lang met een 1 hardnekkigein heldenrnoed den vaderland-schen g-rond te hebben verdedigd. Wil " men die dapperen, volop aan het werk, . daarmee laten ophouden, alvorens de ddorsJaande o\'ervuinni!ng met de wapenen m de hand, behaald is, dan moet de wapenstilstand hun als een overgaaf voor-komen, die met deze overwiiwiing volko-- men gelijkwaardig is. ^ En dan dat hypoeritische : In deae opvatting hebben de verant-1 w-oordelijke ministers, door hun militaire raadisJiieden pjestetind, de voorwaarden opgesteld. Wij hebben, niet, als de Duit-' schars in 1871, verniederende bepidingen voor de tegenpartij ingelascht. Het Frain-•> sche moreel staat te hoog, om schijn-_ schoon.e genoegdoan'ngen te eischen. ^ Doch rtiiets is vergeten van wat onze strijders met blijde zekerheid kan laten t zeggen: wij hebben Duitschland over- _ wonnen. < - a Clém©nceau in die Ramer Clémenceau heeft over wapenstilstand " en vrede in de Fransche Kamer het .woord gevoerd. ' - De grijze minister-president Las ondien levendigen bij val, alhoewel niet zondet 1 o'îiterruptiies van links, den tekst van he1 n wa pe nst i 1 s ta n d s verdrag met Oostenrijk. e Hongarije voor. n De kofflferentie der gealheerdicm, ver-klaarcte Clémenceau, heef.t den tekst var n het wapcnstilstandverdrag opgesteld, dai •. voor Duitschland is bestemd. Hij is dfir _ président W^ilson ter hand gesteld, d'.ï i_ hem als hij zulks noodig oordeelt aan d< n Duitsche regeering kan bekend.maken ;,j D't dokument is do or denzelfden geesi bezield, die de andere drifi vierdrager heeft voorgezeten. Het beyat die veilig-«t heid dor troepen, onder handhaving onzei p overnvacht, die onderwerping" van der n vijand. 1- Hij gang voort : lk ban in 't jaar 1871 in 't polii iewft gotred;en. Ik ben de laatste o\ vjencto dargcmen, di. op de Nationale gadering het protest tegcn de ainne: van Elzas-Làtliaringen hebben onde k.end. De vrede is weilicht op 't oo blik niet zoo nabij als velen geloc Maiar het is zekeir, en ik heb de pi diegenen te huldigen die nooit aan heropbeuring twijfeilden, als Gamb Chanzy, S chou re r- Kestmer en Kusz laatste burgemeester van Straa'tsbu.q Clémenceau roept dan de Kamei aile woorcîen, aile ijdel 'idealismie t opzij te zetten, betoogt dat het feit Duitschland enkel met de hulp van b genooten kon varslagen worden et vprheugend is dan verniederend. « Elk bewaart zijn kteaal, ion hi (zich tôt de socialisten wendend.) room, dat g"'j he!t uwe trouw blijft. I wat wij allm wiilllen, moeten wij ôok der doordrijv&n. Wiilj hebben de repu' ■ gtemaaki en. ze in den vrede bewaard. heeft ons in den oorlog gered (storm . tige, «dgemeene bij val). Wij bebbpn oorlog gewonnen. De vrede komt zo twijfei, komt hij dan ook wat latar. L . wij onze ideeën bewaren, maar niet geten dat het om- Frankrijk gaat. Ik heb da.arbij g een persoonlijk be.la.ng haak naar het oogenblik waarop de standigheden mi'j ztillen toelaten mij t te trekken. Het is schoon de Mon se h te beminirDen, maar meer nog mefet Frankrijk liiirfhebben. Wij moeten 1; cjfrs zijn. Wie ons vraagt, wat onze dachten ingeeft, die zulten wij antw " den : Frankrijk wiil het, Frankrijk wil (Bijval op aile banken va.n het Hu's) Erzberger De <( Berl. Zeit. am Mittag » zegt, die keuze van d<en staatssekretaris Er2 . ger tôt lid -van de afvaardiging voor waponstilstand waarschijnlijk wel 1 plaats gehad met het oog daarop, Erzbc.rger reeds sietdert lang met gro ij\'er en onve.r-moeid is opgekcvmen ' den vrede dcor vergelijk en als voorv toi- van zulk een vrede iin het bu iten | aanzien gen'et. Hij strijdt ook rrnet gr cruergie voor het denkbeeld van een kerenbmnd en heeft kortgeileden, zc bekend iâ, daarovor een omvangrijk \ het l:cht doen zien. Graaf Obersc heeft tôt taak als berciepsdiplomaa afvaardiging in diplomatieke zake -kwesties raad te geven. Hiji was vro gezaint te Christiania en bevond z'ch het afbreken dter betrekkingen met garije als Duitsch gezant te Sofia. G raal von Win.terfeld is jarenJang mil attaché te Parijs geweest. Gedurendb oorlog was hij vielle maanden verte woord'ger von de opperste legerlei' bij het rijksbestuur. Duitsche beschonwingen De « Genmania »- stolt in het Licht, herstet van de door die oorlogvoe on^.er vijandièn berokkende schade burgerlijken aard1 een eisch van rech billijkheid is en herinrtert met namie de met het volkeinreéht strijdge uit geiring doar Engeland. De vrijheid c . zeeën is niet slechts voor ons, maar ; aile volken van de allermeeste boteeli en hie«t strekt tôt ernstige kalmeering de gemoederen,, dat Wilson zijn tocs i ming in dit voorbehoud dier Entente . heeft uitgesproken. ' De « Tâgliche Rundschau » stelt i 1 dat het Engeland n'W invalt, van ' voorrechten ten b.choiève van een : 11 meene idee_ iets te laten ontnemen. Noord-Frankrijk hebben 50 ooirlogsm den zooveetl voiwoest, dat herstel schter onvervulbare taak gewordbi Het is'onmogelijk te onderscheiden, Duiitschprs, wat Franschen. en hun b genooten. zelf verwoesten. Is het bek hoe onbekommerd die Franschen eigen steden,, kerken, kunstwerken schoten,zoo.miede dat Engelschen en / rikanen in Frankrijk ajs in. veroverd hu'shielden? Moet Duitschland dat goedmaken? Wilson en zijn bondge ten spreken een bar dreigement uit, aan het voortbrengingsvermog'en va: Duitsche volk haar grenzen zal vinde DE BEIEREN RUKKEN TIROL BINN Saarbruck, 7 Nov. — Het Beiersiche min;; van oorlog heeft aan den Nationalen Ra^wl Tiro-l meegedesîd : , De wapenstLlstandsvoorwaarden tusschen tenrijk en 4e Entente dwongen ons ter b« ging onzer landsgrenzsn troepen naar noor< r Tirol te zenden. Tegelijkertijd moeten deze pen h«t vervoer van d? opgeloste deelen yai Oostenrijksche leger naar het Oosten te or< t en het land voor bandelooshedd ta beschei . Onze voorhoeden trokkfn Woensdag de gr - over en sterke strijdkraohten yoig?n. De o betoogt dat de Beieren als vrienden komci - geval hindorpalen oprijzen, znUe-n de tr< ^ zich met wapengeweld dtn wég banen. De î de'.'ling is onderteekend : bevelvoerder ger *■ Krofft von Belmeniiinge. l ' Saarbriick, 7 Nov. — De eerste Beiersche 2 pen zijn heden in TiroJ aangekom?n en w. . vri'endelijk ontvangen. De Nationale Raad t Tirol staat op de basis val» den wapenstil en heeft dus tegen ed innann proteat aanf 1 kend. Het te.rugst.TOomern van Oostenrijk " gaarsc-he troepen dniirt voort. Be voorp r hebben Saarbriick b.Te;k.t. Uit het Etah d -, het Ensacli-dal wordein plundw.rgen op mil magazijnen door eon vreomde taal appel soldaten gedaan. In het Eisach-dal hebben hen een spoorwegbrug in de lucht doen vli Een Nieuw Oorlogsprodukt te£s lien tijd of wat geleden lazen we erge-n: ?tn" oen aanhaling uit een Engelsche krant waar V1ttn'' in gewezen werd op de mogelijke aanbouv van ijzerbetonschepen in plaats van staal ynzc schepen. Ook werd in 't vooruitzfcht ge :tta' steld dat een 'bestudeerings-kommissie zo\ 1 benoemd worden die de kwestie alzijdij zou nagaan, gezien de dringende noodzake op lijkheid. Immers, regelmatige toevoer vai îans zekere vereischte grondstolfen rnag indetoe diat kornst twijfelachtig blijken, en toch mueit e jnd- voorzien worden in de aanvulling van de ver rder loren gegane scheepsruimte temeer daar a Wat in betrek staat tôt ijzerverwerking zeke: eerst vol'.edigheidshalve zal moeten aange 1S vuld worden in machienenbouw, enz., du ,UW noodzakelijkerwijs door eenzijdig produKiie gebruik,voor andere doeleinden verwaarloo» ver- .. , zijn geworden. 7jj Niet Engeland en Frankrijk zullen dit zo( iCh- rechtstreeks voelen, wel België, dat in z'r den industrie deerlijk geleden heeft door vernie ider tigingen, opeischingen van machienen, enz Sjen En dat die kwestie voor België bedenke-ver- lijk genoeg is, kan ons duidelijk gemaak: ze]f worden, wanneer we nog eens willen nagaan U{ hoe het gesteld was met onze ijzer-industrie, die, met de van haar afhangende ijzer- er TUiP- staalbewerkende ambachten, van de meesl omvangrijke beteekenis was onder al de me-taal-industrieën in ons land, genomen uil roe- oogpunt van kapitaalkracht, waarde en om-ge- YanS- 30,r- Als geheel van produktie-vermogen geno-het. men, stond de gezamenlijke Belgische ijser-produktie op de 7e plaats in de rij van de groote ijzerlanden der wereld. Strikt genomen was de produktie niet bijzonder, daar z« slechts 5% van de Europeesche ijzer-voort-daL brenging uitmaakte. Niettegenstaande de °cr~ mangel aan het noodige ijzçrerts waren <'£ f1 voortbrengingsvoorwaaiden gunstig, daaj ee,t ko'en, cokes en bouwmaterialen genoegzaam en in onmiddellijke nabijheid voorhanden >ten waren. Terwijl dus de wezenlijke hulpstoffen °°r door het binnenland konden geleverd wor-den, was de industrie, voor wat betreft ruw-311stoffen, ertsen, gansch op het buitenlanc w"''c aangewezen, daar de Belgische grœven niel xo'~ eens 3% meer konden bijbrengen tôt het to-~ka's taal-verbruik vàn 5,894,000 ton. Voor den 'ark geheel-invoer va nerts en metaal-afscheidsel or^ (6,415,000 ton' ter waarde van 59 miljoen ,.dc frank) waren we aangewezen te koop te 'j^e gaa,] overwegend bij Fransch-Lotharingen, het groot-hertogdom Luxemburg, en in min-der mate bij Duitsch-Lotharingen, Skandina-vië, Spanje, Engeland en Portugal. Crrooten-:ni^- deels was België aangewezen op het uitvoe-ta!'r ren van ha! f werk en weinig verwerking vra-den gende fabrikaten. Ruw-ijzer werd begrijpelij-r®0" kerwijze niet uitgevoerd. lmS Moest dus de ekonomische na-oorlog in de strengvormelijke bepalingen van de Parijsche Konferentie doorgevoerd worden, dan zou het België lang niet best voor den wind gaan, kwestie schepen-aanbouw, want dat het met -ing de Antwerpsche reederijen maar droevig ge-van steld is, weet iecter Sinjoor, Velen zullen wel-on lieht nog hopen op een zekere scheepsruimte, aan door de Entente gevergd, zal moeten af-îon- gestaan worden door Duitschland. We weten y (l'e dan te goed dat wel eerst zal gezorgd worden oor voor eigen aanvulling — Frankrijk en Enge-ej. s land beseffen genoeg wat er aan scheeps-V1an ruimte verloren is gegaan door den duikboot-em oorlog — en dat misschien de « Lloyd Roya n;ct Belge » — die de stevige vriend van de En. tente speelt — ook in zekere mate zal be-deeld worden, wat dan toch onrechtstreek; ast, Entente weer te goede komt, vermits ge-zijn noegzaam gebleken is dat de strikt-nationak Ige- «Lloyd » in wezenlijkheid niet zoo erg aan-In stoot neemt om hier de vlag te hijschen me tan- behulp van de Entente-lijnen, die ze schijn een baar tôt zich gehaald heeft, maar die inte is- gendeel de « Lloyd » wel in haar mazen za wat weten te verstrikken. >nd- Prettig is het vooruitzicht in ieder geva ""d, niet voor de hier gebleven scheepsmake hum |aars en reeders. Op andlermans steun moe ')e~ ten we haast niet rekenen, vermits we bo m,e- ven duidelijk genoeg aangegeven hebbet land voor vvelke taak ieder op zich zelf staat, er îlles daarom wou ik er wel op wijzen dat de be loo- langhebbenden niet ônverschillig een bewe dat gjng mochten laten voorbijgaan die opganj 1 h®t schijnt te -maken, want dat de aanbouw vai a- ijzerbetonschepen een keerpunt zou kunnei zijn in de scheepsbouw is zoo min uitgeslo ten, als de beweging die destijds aan ganj terie was om hou ten schepen te vervangen dooi van ijzer- en staal-schepen, en dat tôt een prach tig resultaat is uitgebloeid. Oos- Voor België zou het vervaardigen geer reili- schadelijke invloed met zich dragen, want he kan aanspraak maken op het bezit van uit , iiet gebreide steengroeven, en daardoor is het t< enen danken dat het bouwambacht zich hier d< iMan- noodigste grondstoffen aanschaffen kan, ei rzen er nog ge'egenheid overblijft bouw-ma rCIn terialen op groote schaal te exporteeren. Di geldt vooral voor de cernent-industrie, di< iode, niettegenstaande het ongemeene verbruik t< Braa' lande, niet minder dan het 2/3 van haar ge heele produktie in 't buitenland aflevert troe Vooral de Zuid-Amerikaansche staten, ii rden 't bijzonder Argentinië en Brazilië waren d< van beste afnemers, in-minder mate Chili, Péri tand en Uruguay, die tezamen in 1913 meer dai 1/3 van het Belgjsch export (305,000 ton te )«ten waarde van meer dan 8 miljoen frank) afna il en men. Verder kocht Holland alleen 179,00 ton, en voerde dan nog 20,000 ton naar ziji kolonien (b.v. Egypte, Australie, Zuid-Afri >gen. ka, Britsch-Indië) waren goede afnemers va] , Belgische oement, tenvijl daarentegen onze - nabuurlanden, Frankrijk en Duitschland ■ daarvoor niet in aanmerking kwamen. Na de oorlog komt het er op aan met het - geringste tijd\erb.uik, geld en inateriaal, 1 bepaalde doeleinden te beieiken. ' Nu is reeds zoover bekend geworden dat uit het siaai, dat men vcor een stalen schip noe>dig heeft, 4 ijzerbeton-] schepen te bouwen zijn. Een ijzerbetonschip eischt slechts een vierde of minder van den J tijd die voor den bouw van een stalen schip noodig is, en de ven aardigingskosten bedra-gen slechts de helft of minder, daarbij is het leven van een ijzerbetonschip langer dan dat van een stalen schip en zijn onderhoudskos-, ten zijn geringer. _ Wanneer men den langen weg beschouwt die de scheepsplaat uit ijzer en staal heeft af-gelegd in zijn wijze Van vervaardiging, van ruw erts tôt gesmeden en gebogen plaat, het aantal van de bij hun vervaardiging bezigge-houden arbeidskategorieën, zoo lijdt het geen twijfei dat-de andere wijze van vervaardigen van een schip uit kiezel, cernent en een geringere hoeveelheid ijzer sneller en goed-kooper tôt het doel voert. Tôt daar haddeti we nota's bijeen gebou-den met het doel een en ander daarover uit baten wanneer verdere kennisgevingen zich voordeden, die de mogelijkheid lieten rnt-schijnen van de verwczeiil-jking der bestn-detrde p larme n. Heden treffen we in een tijdscbrift nadere bijzonderheden over hetgeen onze belang-stelling heeft gaande gemaakt. Om de be-ugrijkheid volgt hier het artikeltje in zijn 0eheel vertaald : ^Door de bemoeiïngen van den bekenden -knndige in scheepvaart-aangelegenhede heer generaal-direktor À. D. Brockelmann-Éerlijn, is de bouw van het eerHe zeeyaard.g motor e-hip nit ijzerbeton in Duitschland tôt stand gekomen. Bestel'er is de Balti&che reederij in Ham-'•'.re, direktor heer Robert Fritzel, die het hip van 800 ton draagkracht in haar regel-~n ' dsren dienst Hamburg-Zweden toekomend voorjaar wil invoeren. In scheepvaartkringen ziet men de resulta-• c-n van dit eerste schip in zijn soort in Duitschland met de grootste spanning te ge-moet, want door de veel kortere vervaardi-gingsdnur en geringere kosten, vergeleken bij het schip nit ijzer en staal, kan op deze wijze ons gebrek aan scheepsruimte doeltreffend verholpen ^worden, zonder scheepsbouw-ijzer en staal in aanspraak te nemen. Duitschland zal anders door andere aan sebeepvaartdoende landen worden achterhaald. In Noorwegen b.v. zijn 8 dergelijke schepen in bouw ; er liggen hier verder in vak-kringen lichtbeelden en teekeningen voor zalker schepen uit Engeland en de Vereenig-de Staten. In Engeland heeft de regeering 4 werven ingericht, die slechts schepen nit ijzerbeton bouwen moeten, en in dè Vereenig-de Staten heeft men reeds schepen nit ijzerbeton van 5.000 ton draagkracht gebouwd, die zich zeer uitstekend bewegen. De Vereenigde Staten waren, lijk bekend is, totnogtoe op het vervoer hunner goederen en personen door Duitsche en Engelsche schepen aangewezen, en ze zoeken zich nu op die wijze in snel tempo een eigen handelsvloot te schep-pen. » Net als we boven zeiden, hebben we enkel hierop willen wijzen opdat de voorvallen niet r zonden onbekend bliiven in vakkringen die • rechtstreeks belang hebben bij die stroomin-i gen die zich meer en meer doen gelden. Het ■ gaat hem hier vooral weêr om onze haven-; belangen. Voor ons, primaire belangen. Dat ■ ons toch niet immer het verwijt naar het ■ hoofd geslingerd worde dat we de haven niet I op hooger peil konden brengen door gémis aan aanpassingsvermogen, ordeningszin en l ondernem ingslnst. Dat nog immer v66r de ■ oorlog1 een strijd aan gang was om Rotterdam - de voorkeur te geven voor de Rijnschepen - boven de Antwerpsche haven, niettegenstaan-i de aile fakulteiten die onze haven biedt, moet i ons duidelijk maken, dat er toch nog oorza- - ken moesten geweest zijn die min of meer - de verkeer^mogelijkheden vernalatigd heb-; ben. i Dat nu de geringe ontwikkeling onzer eigen 1 r."ederii' weer geen heuvel voor de toekomst - opleverel , BRABO. De Arbeidersstand 1 in Enreland s De werkstakingen van September : Onze lezers herinneren zich de omvang- 1 rijke werkstakingen die Engeland voor - een ige weken teisterden. , r Een briefwisselaar van « Het Vaderland » schrijft daarover nu een en ander, dat, alhoe-s wel vertraagd aangekomen, toch nog wel î zijn belang heeft. . « Machtmisbruik, zegt de korrçspondent, zelfzuchtige handelingen, kortzichtige dwaze daden waar geen verhelpen aan is, al die 1 uitingen van domheidsmacht ergeren ons, ; omdat we er machteloos tegenover staan, i omdat wij ze roekeloos zien bedrijven, vaak tôt schade van de nationale zaak ten voor-' deele van een enkel individu of van een kleine groep. » . ,, Stakingen zijn in sommige gevallen > onder dergeliike, onverkwikkelijke verschijn-î selen te rangschikken, maar : <( Staking is aïs het ware het eemge wapen voor de arbeiders en tegenover de redeneering 1 dat staking onbehoorlijk is in oorlogstijct, stelt de werkman eenvoudig de zijne : het is nog onbehoonijker het leven van den arbei-der zô6 onarageui* te maieen, dat hij in zijn vertwijtéiini; nàur net soiKingswapen grijpen moet om den werkgever tôt rede te bren-gen.In Amei ika waar ailes minder hortend en stootend gaat dan hier (waar men van de oorlogsonelervineung van h-uropa dan ook ailes heeft kunnen leeien), in Amerika komen in dezen krisistijd geen stakingen voor. Daar heeft Arbeid zijn koop eesloten met den Staat. Daar heelt de arbeider zijn minimum-loonschaa., zijn acnt uurs-dag, zijn recht van vereeniging en vergadering. Hier is dat niet zoo; met een onevenredig stelsel van oor-"' k>gsbijslagen, die de een krijgt en de ander niet, met een loonschaal voor munitie-arbei-ders die hen tôt de kapitalisten der arbeiders-klasse oromoveert, met een voortdure'nd aangroeiend leger van vrouwelijke werkers, dat nu machtig en onafhankelijk is geworden. en volkomen gelijkstelling nvet d*_ii uian verlangt met al die Iastige vraa^stui.ken om op te lossen, valt het met te verwonderen, dat het opportunisme nog de overhand heeit boven het rechtvaardieheidsgevoel, dat de -art>eieler staakt en lotsverbetering eischt z^o-dra hij er zich machtig genoeg voor voelt, en dat de werkgever eerst in die eischen toegeeft als hij volstrekt niet anders kan. » liewoonlijk moet de siaat toegeven. « Een re^eeringspersoon van aanzien gaat er heen om te bemiddelen, beloolt al wat hij maar eenigszins beloven kan : kommi>sie4 van onderzoek, die onmiddeilijk aan het werk zullen gaan,allerlei dadeujk in werking tredende koncessies, in een woord, hij gaat zoover als hij maar eenigszins gaan «.an in tegemoetkomingen en krijgt er op die manier de arbeiders toe het werk te hervatten. » Naast de stakingen geleid door de vakver-eenigingen, dus door de oiîicieele arbeiders-organisaties, bestaan echter de « onwettige » d. î. die, door de arbeiders zelf, op eigen handje worden aan gang gezet. « Dit uit den band springen van de arbeiders, dit staken tegen het advies van de lei-ders hunner vakvereenigingen in, is een ding-van den laatsten tijd en dreigt epidemisch te worden onder de malkontenten in de arbei-derswereld, die zoo bewust zijn van hun macht, dat ze dat advies en zelfs de weer-standskas best kunnen missen, omdat ze wel weten dat zij zelf onmisbaar zijn en dat hun werk onder geen omstandigheden lang mag stilliggen. Toen de spoorwerkers staakten tegen het advies van hun leiders, voelde Thomas, de sekretaris van den Uitvoerenden Raad en de eigenlijke leider, dit zoodanig als een per-soonlijke vernedering, dat hij zijn ontslag indiende en tôt dusver geweigerd heeft dit terug te nemen. Daar hij een der sympa-thiekste en knapste arbeiders-leiders in Engeland is, moet dit als een zwaar verlies voor de arbeidersbewegtng worden aangemerkt. Een dergelijke staking in dezen tijd, waar-bij niet alleen de oorlogvoering, maar ook het leven der gemeenschap ernstig wordt bedreigd, — is daarom zoo gevaarlijk, omdat het geheel e bouwwerk van onze samenleving door de ondermijning der grondslagen er mee aan het wankelen wordt gebracht. Op die wijze wordt staking muiterij en plundering, afdreiging en afpersing, geen groot woord is leelijk genoeg om dat schandelijk bedrijf te brandmerken. Vandaar de ergernis, de hul-pelooze gegriefdheid, de machtelooze boos-heid van de rest der gemeenschap tegen de stakers in één enkel bedrijt, die tegen het advies van hun leiders macht voor récht laten gelden en het werk neergooien, wetend maar rûet achtend, dat met het stilstaan der trei-nen de oorlogvoering wordt belçmmerd en hongersnood gebracht naar aile groote be-drijtscentra.En zulk een staking is vooral dàn een mis-daad, als de werkgever den loonstandaard, wel degelijk in evenredigheid met het rijzen der prijzen had verhoogd en alleen jalouzie (omdat werkers in sommige andere bedrijven een nog grooter verhooging kregeii; ^.e werkelijke reden is voor de krachtelaad tegen aile recht en-billijkheid en tegen het advies van het bestuur der vakvereeniging in. De mijnwerkers en de munitie-makers krijgen hcxjger loon dan de spoorwegwerkers, het is waar, maar in verge'.ijk met den mijnarbeid is het spoorwegwerk een « gemakkelijk » bedrijf en de munitiewerkers zijn van eten aanvang af onevenredig bevoordeeld en het gaat niet aan, nu allen arbeid op dat veel te hooge peil te brengen. Veel van het munitie-werk, ni. het maken van ontplofbare stoffen en het vullen van gasbommen is zeer nadee-lig voar de Uezondheid als niet de uiterste voorzichtigheid wordt betracht, en de loonen moeten hoog zijn om er werkers voor te vinden. » De steller van het stuk behandelt dan de niet gemakkelijk op te lossen loonkwestie. « Maar men hoeft nog niet eens naar andere bedrijven te zien om reden voor onte-vredenheid te vinderi onder de betrekkelijk ruim betaalde spoorwegbeambten. De ma-chimsten en de stokers klagen dat hun bij-slag niet grooter is dan dien van den gewonen spoorwegarbeider. Iedereen, in elke bedrijf, kijkt naar zijn buur, is ontevreden omdat een ander iets meer verdient en ten slotte is elke werker er van overtuigd, dat hij on.echt-vaardig behandeld wordt : er heerscht alom een stemming van verbittering en kwaadaar-• digheid, een atmosfeer van nijd eu onwil, die door de verstandigste vertoogen niet is weg te redeneeren. Er is nog iets anders. In sommige bedrijven wordt het arbeidsloon berekend naar stukwerk, in andere naar het aantal werk-uren. Dezie maatstaven zijn door den oorlog verwrongen. In bedrijven, die nabij den oorlog betrokken zijn, beteekent stukloon een ontzaglijke verhooging, waar tijdl. on niet gelijk mee opging ; vandaar al dadelijk een reden om hooger loon te eischen voor de arbeiders die naar het aantal werkuren betaald werden. Het is niet alleen uiterst moeilijk, dat tijdloon evenredig te verhoogen,-maar de werkgever moet ook vuoruit zien, denken aan vredestijd wanneer de stukloonen in die bedrijven ineens de laagte ingaan en iedereen aan het mopperen raakt, de daardoor tôt de oude verdienste teruggebrachte werkers en de tijdloon-mannen, wier loon dan redelijks-halve ook verminderd moet worden. Zoo ziet men, dat het loonvraagstuk. dat van vrijwel aile, stakingen van den laatsten tiid de hoofdoorzaak was. niet zoo gemakkelijk Ts'op te lossen als het er oppervlakkig uitziet. Aile eischen inwilligen, — het is gemakkelijk genoeg in een tijd van groote winsten in vele bedrijven. Maar dat neemt de ontevredenheid volstrekt niet weg. Te ge-1 makkelijk ingewilligde eischen lokken andere uit • de abnormale tijden hebben zeer ab-normale toestanden in het leven gerçepen en een onrust verwekt, die in jaren niet zal be-■ <)aren. Want wat er gebeuren zal als er vrede in het land komt en de arbeidsmarkt over-stroomd wordt met miljoenen ontslagen sol- -: daten, gaat de stoutste verbeeldingskracht i te boven. »

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.