Yier-eo-Twisiîiple Jaar, -& 2 2 Eodsdlenst - Halsgezln - EigeEdoa Dinsdag, 27 Jamiarî 19143 \ Aîle briefwisselingen vracht-tfrij, te zendon aan Aug. Van IsC/ghern, uitgevef voor de naaml. maatsch. « Drukkerij ITet Volk », Meerstceg, n° 16, Gent. Bureel van West-Vlaancîeren t Gaston Bossuyt, Gilde der Aia-baeliten, Kortrijk. Bureel van Antwerpen, Bradant en Limburg : Viktor Kuy!, Minderbroederstraat, 24, Leuven HET VOLK Men schrîjft !n : , Op aile postkantoren aan 10 fi*, per jaar. Zes maandcn fr. 5.00. Drie maanden fr. 2.50. Aankondigingen. . Prijs volgens tariel'. Voorop ta betalen. Hechterlijke herstellius, 2 fr. per regel. ' Ongeteekende brieven wcrcZei) gcweigerd. TELEFOON N* 137, Gçnfe X ersclilfaît. G usaal pei* week, CHR1STEN WERKMANSBLAD 5 CENTIEMEN HET NUMMER b CENTIEMEN MET BIJVOEGSEî. . AANZ D.H.Mgr STILLEMANS u8n l;/ januari i»au pzaiia tôt BISSOHOP VAN GEI5T, is, vanwege den Anli-socialistischen Werk-liedenbond van't arrondissement Gent,op heden volgende brie] gesluurd geworden : ÏÏOOGEERWAARDE KERKYOOGD Heden, 27 Januari 1914, treedt het vijf-en-twintigste der jaren in, die ver-liepen sinds Uwe Hoogwaardigheid ge-zalfd werd tôt Bisschop van Gent. Gedoog dat de Anti-socialistische Werlt-liedenbond, van het arrondissement Gent Uwe Hoogwaardigheid daarover geluk-wensche met al uwe lieîhebbende zonen van het Bisdom. Uwe Hoogwaardigheid is voor al uwe diocesanen steeds geweest en in uitbrei-dende breedheid geblevcn de diep-min-nende vertegenwoordiger van den hemel-schen Goeden-Herder, die zijn leven voor zijne schapen geeft. Alwie Uwe Hoogwaardigheid moeht benaderen, heeft reden gevonden om uwe wijslieid te genieten en uwe vadërlijke gocdheid te loven. Midden de moeilijkste omstandigneden, was uw doorzicht gevestigd op de ruime gezicliteinders die do,or Gods woord ge-opend zijn voor den geest en door Gods Liefde werd en toegankelijk gemaakt voor 'jet hart. Geen enkele uwer diocesanen, tôt wel-sen stand hij ook belioore, kon aan Uwe tîoogwaardigheid onverschillig blijven : il de kracht die in U was en door de Msschoppdijke zalving werd versterkt, iverkte voor ieder van hen. Maar gedoog, Hoogeerwaarde Kerk-voogd, dat wij als Werkliedenbond inzon-derlieid denken aan de ongemeten liefde, vvelke uw zoo wij s begrip der maatschap-pelijke toestanden heeft uitgewerkt ten bate dergenen, wien de vervulling van den levensplicht het zwaarste woog omdat er hun minder stoffeiijke middels toe gegeven waren. Ailes wat hun, vanwege Uwe Hoogwaardigheid, die plichtsvervul-ling kon maken tôt een genot van de heilzame zielsvrijheid, heeft Uwe Hoogwaardigheid hun met kwistige hand toe-gëreikt.In volzalige opweîling des harten ge-denkën wij zulks op dezen dag, den Heer onzen God uit vollen gemoede dankend Dmdat Hij ons Uwe Hoogwaardigheid tôt herder van ons zielsleven heeft gegeven en behoiulen. Bij het eindjaar van het kwaart eeuws, dat wij het geluk hebben het zoo mild-hartig vaderlijk bestuur van Uwe Hoogwaardigheid te genieten, hooren wij in de luchten onzer gouwen de stemmen van uw volk reeds murmelen over den heerlijken dag, waarop geheel het bisdom Gent zal juichen en jubelen voor de vijf-en-twintig jaren herderschap van zijn grootmoedigen en wijzen Bisschop Z. D. H. Mgr Stillemans. Het is onze vurigste wensch, Hoogeerwaarde Kerkvoogd, dat onze Werkliedenbond, dien dag, in de reien uwer priesters en leeken, in de rangen van uwe honderd-iuizenden geestelijke kinderen, eene plaats moge bekleeden, welke aan Uwe Hoogwaardigheid getuigenis geve van de diepe erkentelijkhejd en wederliefde, die ons aller harten voor uw verheven werk vervullen. Geve God dat op dien jubeldag ons duurbaar Vlaanderen moge trillen van den algemeenen volkskreet : God behoude ons nog lang ons aller vader, onzen wijzen berder, Z. D. H. Mgr Stillemans ! Narnens den Anti-soeialistischen Werkliedenbond van 't arrondissement Gent : De Voorziiier, De Schrijver, A. VERHAEGEN. |J. EYLENBOSCH. EENIGE FINANTIËELE BEDENKINGEN Over geldhandel wordt veel gesproken, maar hoevelen doen 't met kennis van zaken ? Vaak wordt de beurs als een speelhol voorgesteld, de geldverhandelaars als per-sonen met wien het beter is niet in aan-raking te komen, en de finantieele ver-handelingen als zaken die geen vertrouwen verdienen ; kortom, men durft twijfelen dat de geldhandel een eerlijlce handel is. Yan waar die verkeerde opvatting? Mogelijks omdat vôôr eeuwen de geldhandel geheel anders was dan nu. In stoffelijk opzicht is de finantieele de hoogste macht en dat is begrijpelijk. Immers, het verhandelen van waren en zaken vat in zich het vermogen der ver-handeling en als men over 't middel niet beschikt kan de verhandeling niet ge-schieden.Welnu, de geldmacht, ofte financiën, is om zoo te zeggen het eenige verhande-lingsmiddel en de beurs is de markt waar, onder aile vormen, de geldverhandeling geschiedt. Ailes wat de Staat, de Gemeenten, de handelsgenootschappen van noode hebben, wordt ter beurs vertegenwoordigd en daar omgezet door waarden, kapitaal en krediet. De Staat heeft geld noodig voor aller-hande groote werken, aanieggen van ijzerenwegen, graven van kanalen, van havens en andere, eene leening wordt gesloten. Evenzoo de steden voor het uitvoeren hunner groote werken. Eveneens de industrieele en handelsondernemingen tôt inrichting, vergrooting en ontwikke-ling van hun doel en bestaan. Ailes komt neder op geld leenen, op uitgiftc van obligation en aandeelen, iedere levens-kracht der natie doet een beroep op de beurs. __ • Stelt men zich wel voor weïkc »uuubS.. lijke sommen dit kapitaalsbedrag ter beurs heden vertegenwoordigt ? Ik zal mij enkel bepalen bij het aan-stippen van wat ter Brusselsche beurs aan kapitaal aangeschreven staat. Op einde November 1913 bedroeg dit niet min dan 13.735.420.000 frank, zegge dertien milliard zeven honderd vijf en dertig millioen vier honderd en twintig duizend frank ! In dit verbazend getal zijn de Staat, de provinciën en steden begrepen voor niet min dan 4.960.617.000 frank. In die cijfers zijn niet begrepen het be-drag der vreemde staatsleeningen en obligatiën, meestal in België berustend. Wat in België ter beurs is en wat de Belgische geldbeleggers in publieke fond-sen bezitten is niet uit te rekenen. Immers benevens de Brusselsche beurs bestaat de Antwerpsche, waar ook lionderde en honderde millioenen waarden ingeschre-ven staan, meestal door Belgen. En hoe aanzienlijk zijn de geldbeleggingen, in den vreemde gedaan ; hoevelen bezitten waarden gekwoteerd in Parijs, in Londen, Berlijn, Amsterdam, enz. Onmogelijk is Buitenlandscîie Pclitiek ONTROUW VEROORDEELD. Verleden jaar werd, door den prefekt van Metz, de franschgezinde maatschappij « Souvenir alsacien-lorrain » ontbonden als strijdig met de duitsche belangen. M. Jean, voorzitter der maatschappij, ging tegen dat besluit in beroep bij den keizerlijken raad van Straatsburg, welke thans uitspraak gedaan heeft met een bepaald verbod van bestaan voor de maatschappij.«Onder den dekmantel van vereering der dooden, zegt de uitspraak, verheer-lijken de leden van den « Souvenir » ailes wat fransch is en trachten zij onder het volk 't gedacht te verspreiden van een mogelijken terugkeer bij Frankrijk. » De voorzitter der ontbonden maatschappij is veroordeeld tôt 25 frank boet en de kosten van het geding. JAPANSCHE ZEEMACHT. Baron Saïto, minister van 't japansclie zeewezen, heeft voor de begrootingskom-missie ontwerpen uitgelegd, ter verster-king der zeemacht tôt in 1921. Gedurende dit tijdstip rekent Japan te bouwen : 8 pantserschepen van 30.000 ton, 2 kruisers van 27.500 ton, 8 mindere kruisers, 2 avisos, z6 torpédojagers çn 10 onderzeeërs. De geldelijke toestand laat echter de volledige uitwerking van die plans niet dadelijk toe. Men kan enkel hopen 4 pantserschepen, 16 torpedojagers en zes oit®evzeçëex'S ^ vervaardigen tegen 1919. het, het juiste oijfer van het Belgisch for-tuin op te geven. De financieele macht mag dus onbe-twistbaar als d« grootste stoffeiijke macht aanzien worden. Hoe was het uiterlijk aanzien dier macht (de gekwoteerde beurswaarden) in het jaar dat verloopen is? Hooger stipten we aan dat, in ronde cijfers op den 1 November 1913 het kapitaalsbedrag 13.735 millioen beliep; welnu zes maanden te voren, den 1 Mei, was dit zelfde bedrag 14.158 millioen, dus een achteruitgang, veroorzaakt door de krisis, van 423 millioen. Houdt men rekening met de op de beurs nieuw inge-brachte waarden of kapitalen, aan millioenen, evenals met de verminderingen natuurlijk, dan bedroeg de achteruitgang het kolossale bedrag van 726 millioen 1 Daarui't volgt niet dat de beursvermin-dering van 726 millioen een wezenlijk ver-lies daarstelt, immers hebben slechts ver-loren dezen die wilden of moesten ver-koopen. Wie zijne waarden hield, genoot voort regelmalig intresten en zal bij de beurswending zijn kapitaal hersteld zien. Zoo eene ver gelijking wordt gemaakt van het bezit van heden in dezelfde zes maanden met dat van vôôr tien jaar, dan vinden we in October 1903 : het ingeschre-ven kapitaalsbedrag beloopende tôt negen milliard 156.299.000 frank, zegge negen milliard honderd zes en vijftig millioen twee honderd negen en negentig duizend Erank. In dit tijdsverloop is dus het ter Brusselsche beurs aangeschreven kapitaal ge-itegen met 4.579.121.000, zegge vier milliard vijfhonderd negen en zeventig '11/- ^ T j_, j v.jr -rtniïi-i t UUl/irU'U irank 1 Het bedrag van Staat, Provincie en itedelijke leeningen steeg van 4.446 mil-iioen tôt 4.960 millioen. Voorwaar, voor het kleine België een seer koket kapitaalsbedrag en vermogen. Al heeft dit opstel enkel voor doel îenige bedenkingen over den geldhandel, sm zoo te toonen hoe ontzaglijk groot de geldmacht is, wedersta ik niet aan het verlangen onder het oog te brengen de statistielc (einde. 1912) die op mijne schrijf-tafel ligt. Men zal er derhalve in zien dat île beurswaarden den eersten rang bekleeden : Beurswaardeïi : 13.800 millioen ; eigen-dommen welke niet bebouwd zijn, zooals landen, bosschen, enz. : 6.700 millioen ; bebouwde eigendommen : 6 milliard ; verschillige voorwerpen, meubelen, enz., : 3 milliard ; loqpend geld : 436 millioen ; totaal : 30 milliard ; in verhooging op 1902 : 7 milliatd. Niet waar, dat België, tegenover de andere landen niet hoeft te blozen over zijne geldmacht noch over zijn rijkdom? Fr. DUMONT. 1 KATHoLlEK HERLEVENe De fransche socialist Sembat schrijft in zijn blad : « Er zijn letterkundige tijdstippen gedurende welkej de wind tegen de Kerk keert : de XVIIIe eeuw was zoo en later nog de eindtijavan het tweede keizerrijk. Maar er zijn andere tijdperken, waarin de wind met d<j Kerk is en het schijnt dat we zulk tijdperk zeer nabij zijn. Het gods-dienstig gevoe^en geniet groote gunst in de dichterskringen en de jonge letterkundige tijdschriften. Vooral, en dit is zeer kenmerkend, vjooral is er in die kringen geen geestdrift meer voor de vrijdenkerij. Laat ons meer.pggen : er zijn uitstekende jonge lieden, levenskrachtige lcunstenaars, wien de ongocjsdienstigheid afschuw in-boezemt. — « Wanneer zttlke godsdienstige wind in de letterkundo v/aait, 't is dat hij ook waait op aile gebited der gedachte en van het sociaal levpn.' Laat kortzichtige poli-tiekers zulks ltiochencn. Alwie nadenkt, ziet de onvetmijdelijke gevolgen van znlke geestcsgesteltenis. Wanneer eene gedachte de jcngeren niet meer begees-tert, is zij den ilood nabij. » 'T ONDERWIJSMONOPOOL. Daarover sclirijft de Eclair, van Parijs : Een blad dat handel drijft in anti-kle-rikalism en goed vertegenwoordigd is in het huidig fransch ministerie, is mis-tevreden over de cijfers welke Viviani heeft doen mededeelen aan M. Gompére-Morél.Door die ciiîers heeft men gezien, dat het onderwijsmonopool een half milliard voor 't bouwen van nieuwe scholen zou kosten en jaarlijks nog zestig millioen bij voor 25.000 leerkrachten. 25.000 onderwijzers bij ! zegt dat blad. Neen : « wij hebben ze reeds grootendeels in onze ledige scholen, niets doende of klagend dat ze maar twee of drie leer-lingen hebben, terwijl zij er gaarne dertig of veertig zouden nemen van den over-buur. » Is die bekentenis wel schaamteloos ge-noeg? De leeke school staat ledig : de leeke school heeft geen leerlingen, omdat de leerlingen naar de vrije school gaan, bij den overbuur. Het monopool zal dus bestaan om met dwang — door den gendarm — de kinderen over te brengen bij een onderwijzer waarvan de ouders niet willen. &&.LES CïfiT. PRINS NAPOLEON. — Zaterdag is op het stadhuis van Brussel deze akt opge-maakt : N° 190. — Den vier-en-twintigsten Januari negentien honderd veertien, om twee uur 45 's namiddags, wij, Louis Stens, officier van den burgerstand der stad Brussel, officier der Leopoldsorde en officier van 't Eerelegioen, enz., maken na vaststelling de Geboorteakt op van Louis- Jeroom-Victor-Emmanuel-Leopold-Marie, prins Napoléon, geboren den drie-en-twingsten dezer maand, om zes uur 's morgens, Louizalaan n° 241, 6e wijk, zoon van zijne keizerlijke Hoogheid prins Victor- Jeroom-Frederik-Napoleon, geboren te Parijs (Frankrijk), oud een-en-vijftig jaren, en van hare keizerlijke en konink-lijke Hoogheid mevrouw de prinses Cle-mentina-Albertina-Maria-Leopoldinaprin-ses van België, hertogin van Saksen, prinses van Saksen-Coburg-Gotha, geboren te Laeken, oud een-en-veertig jaren, echtgenoten, verblijvende te Brussel, Louizalaan n. 241, gehuisvest te Parijs, 8 e arrondissement. brccht^^,v^rklai;ing van Theofiel Huy-en-vijftig jarefi',' 'gt/fflATcj l" Pi1 (Brabant), Munthofstraat n. 10. In aanwezigheid van Frans-Achiel Tho-massin, divisegeneraal, groot-kruis van het Eerelegioen, oud zes-en-tachtig jaren, gehuisvest te Saint-Chéron (Seine-et-Oise). En van Bricius-Adriaan Bizot, divisegeneraal, groot-ofîicier van het Eerelegioen, oud vijf-en-zestig jaren, gehuisvest te Parijs, Foubourg Saint-Honoré n. 10. Van welke akt hun lezing is gedaan. SCHAPEN EN LAMMEREN. — De inyoer van schapen en lammeren, gedurende de elf eerste maanden van 1913, was als volgt : schapen 83.827 ; lammeren 51.823, Die cijfers zijn merkelijk minder dan deze van de jaren 1912 en 1911. IN HET POSTBEHEER. — Vanat 1 Januari 1914 worden er jaarlijksche woonstvergoedingen van 100 en 75 frank verleend aan de hulpontvangers en aan de agenten-depothouders. De vergoedin-gen van boven de 100 fr., door het post-bestuur toegekend als tusschenkomst in de huur van zekere hulppostlokalen, worden behouden. m ■wrrrrr~>'yTV^-"'mnii ■■■ Apis e ici weg I §îf§B DE ZACHTE BOOD en Cie. Van roggenbroodfabrieken » en « vod-denkoten » haden wenogwel hooren spreken maar we wisten niet dat aan eene der poorten vân Gent eene fabriek st&nd, ge-kend onder den naam van « De Zachte dood ». Met de « Zachte Dood » te leeren kennen, deden we ook nog andere kennismaking. Immers, op 't uiteinde van den Meule-steedschen steenweg treft men 't « Stink-kot » aan. Over de vaart, aan Meulestede-brug, hebt ge dan 't «Vellenkot », 't « Zwart-kot » (Lummersheim), de « Wreede Dood » en de « Schielijke Dood ». Al de vuile en ongezonde nijverheden zijn daar in een kleinen omtrek samenge-trokken.De « Zachte Dood » is eene fabriek van superphosfaat (scheikundige landvette). Vroeger werd daar pliosfaat getrokken uit metaalslakken (scories), en dat was moord-werk voor de werklieden. Menige man, in de voile kracht der jaren, werd na eenige dagen ziekte uit het leven weggemaaid, vergiftigd als hij was door de inademing van het giftig stof. Bij de ziekte hadden ze niet teveel te lijden ; vandaar kreeg de fabriek haar bijgevoegde naam : De Zachte Dood. 't « Stinkkot » is eene azijnleggerij en fabriek van andere zuurstoffen. 't « Vellenkot » is eene fabriek waar konijnenvellen worden venverkt om er schoone vossenpelsen van te maken, juist gelijk te Eekloo en te Lokeren. In 't « Zwartkot » wordt geteerd karton gemaakt. De « Wreede Dood » en « Schielijke Dood » zijn ook fabrieken van ver-schillende zuurstoffen en scheikundige produkten. Hoe zij aan die benaming ge-komen zijn, mochten wij nog niet achter-halen. t In al die fabrieken — het Zwartkot » misschien uitgezonderd — hebben de werklieden een ongezond werk te ver-' t richten, en vuil is het allemaal. Dat laat | zich overigens goed verstaan. Werklieden van « De Zachte Dood » zegden ons : de-genen die aan de putten staan, moeten meer malenmaîen op het dak vluchlen om niet te verstikken. Ze werken ge-woonlijk met een zak- of halsdoek voor den mond gebonden, anders kurinen ze 't geen vijf minuten uithouden. Waar phosphaat uit metaalslakken (scories) wordt gemaakt, zooals in de Agricultura (Farmanplein), springt den werklieden, voornamelijk ir...L..,'—î dat z'er werken, dikwijls 't bloe(S^&; :; neus. 't Is slechts noodgedwongenv : ||i ^lieden daar willen werken. Onder opzicht van loî>n jnCl :i de « Zachte Dood » nog best. ;n de gewone daglooners 35 cent, per uur, en ze werken 10 % à 11 uren per dag. Dege-nen die aan de putten werken, winnen 45 cent., en 't zaklcendragen wordt tegen 60 cent, per uur vergoed In andere fabrie-lken is 't eerder minder. 't Zijn meest werklieden van den bui-ten die in genoemde fabrieken gaan werken, meest getrouwde menschen, in den bloei der jaren en in 't kweeken der kin-ders. De meesten zijn ervan bevv'ust, dat zij hun leven minstens 10-15 jaar verkor-ten met in de ongezonde nijverheidsge-stichten te gaan werken. « Als ge daar eenigen tijd werkt, 't is gelijk er een pak op uw hart ligt », zeggen ze. Indcrdaad, de ademhalingsorganen worden beklernd en de longen stilaan vergiftigd. De meeste van die werkliedden waren tôt dan toe onvereenigd. Dat wordt in de naaste toekomst wel anders. Daarvoor durven we gerust instaan. En verbeterin-gen zullen er ook wel uit volgçn^ vcice-niging worden verwacht. Met wat goeden wil van den kant der betrokken fabriek-besturen zou onder gezondheidsopzicht heel wat verbetering worden verwezen-lijkt. Zoo wordt beweerd, dat 't werk in de superphosfaatfabriek Standaert (Wondel-gem) veel gezonder is dan in de « Zachte Dood ». Dat komt hierdoor : Bij Standaert werken de stofzuigers ; in de « Zachte Dood i bestaan de stofzuigers, maar — naar de bewering der werklieden — ze werken slechts bij 't bezoek van de arbeidsop-zichters ! Wij zegden hierboven dat de meeste werklieden tôt dan toe onvereenigd waren. Daaruit is natuurlijk gevolgd, dat het arbeidstoezicht scliier nooit werd ingelicht en derhalve niet strenger optreden kon, Ook dat wordt in de toekomst beter. Ook aan de betrokken werklieden is een en ander te zeggen. Zooals vele stof-werkers meenen zij, dat zij best den mond versch en de longen gezond houden mei tabak te knauwen (chicken). Buiten be-schouwing gelaten dat het eene vieze ge-woonte is, is 't nog ongezond op den lioop toe. Dr Mets, van Ncerpelt, die als les-gever optrad in onze 5e Vlaamsche Sociale Week, heeft dat uitdrukkelijk verklaard. Die werklieden, thuiskomende, zouden ook telkens gansch het lichaam moeten wasschen, opdat de poriën goed zouder, openblijven. En die werklieden zouden tamelijk veel melk moeten drinken, zeei weinig bier en geen genever. Wij weten het wel : gewoonlijk hebben de werklieden thuis geene behoorlijke waschgelegenheid. De ongezonde fabrieken zouden moeten verplicht worden daai zelf voor te zorgen, juist gelijk de kool-mijnen zijn verplicht geweest badkamers in te richten. Bij de werklieden die vuil werk moeteD verrichten, komt er gewoonlijk slordigheia en nalatigheid. Van bevoegde zijde zou huE daarop meer moeten gewezen worden( Dezelfde bemerking betreffende de voe-ding, het melkgebruik. Door de g'ewoonto drinken vele werklieden liever bier dan melk, maar 't belet ook niet dat z'er veel schade door lijden. 't Schijnt ons ook, dat de wet moet in-grijpen oin den werktijd te rcgelen en té beperken, voornamelijk voor degenen di« in soortgelijke fabrieken aan de molens er ketels staan, 't ongezondste werk moeteiî verrichten. Elf uren per etmaal aan zulji' werk staan, is effenaf moordwerk. : Een paar woorden thans om te eindigen," Ons organisatieplan is klaar, We durven hopen dat de betrokkene werldieden zelf1 zullen meewillen. We durven ook vei<", wachten dat men het ons overal zal willen ; vergeniaivkelijken om dat organisatieplaiT door te voeren, dat aldegenen die iets kunnen of vermogen ook we] die arm< slaven van de « Zachte Dood » en Cie* praktischcn raad zullen geven om hunn<

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.