BRUOOB 4 JUL1 1914 BgH ÇBNT PB* Î^UMBÉiSR 3» JAAR - 27 _ r\ nxwjsctmamsast, Geloofsonderricht. EEU EN ANDER OVER DE ZIEL. il. De~ziel is een g-eest. Oœ ie btwijzea dat we in oas eea gsssst dra gen dat w« in ons iets moeten hebben dat nia' stoffëlijk is als het lichaatn, maar heel en al van het lichaam oaderscheiden, roep ik uw aao-dacht op dat emkel puât, beste lezer, dat ge PEINST EN QEDACHTEN HEBT. Welnu, ziet gl we!, er is een groot verschil tusschen uw ge dachtea en uwe iabeeldingen : Ora u zaksa ia te beeldea hebt ge geaoeg met uw stoffclijkc herseas, terwijl ge daarmeê alleen geen gedach-t*n zoudt kunnen hebbea ; ge hebt daartoe in u nog iets anders noodig, iets dat oastoff»lijk is. Wilt ge eeas aandachtig lezen wat ik hier neerschrijf ? Ge zult het heel gemakkelijk ver-staan.We hebben daar cerst soms in ons hoofd, stoffslijke beelden, niet waar ? beelden van dingsa die stoffîlijk zijn, teekeniagea van zaken die wi| op hua geheele oi ten rainste in hunne de«len nog geziea hsbbsa, getast of gehoord of die toch hoorbaar en tastbaar en zichtbaar ziin. We baelden ons bij voorbeeld eea glas in, een steea, een mensch die wel bepaald is ; een glas bisr en niet een glas water, een steea die z66 lang is en z66 breed, «en mç,?sch die alzoo is en niet anders, dingen die ze!is in 't beald van ons hoofd daar, hunne mate en hunne zwaarte, hunne hoogte en hunne leagte, hunnen vorm en hunne kieur hebben, en die we zouden willen vastpakken en teekenen daar, en vôôr ons zien. Al deze zaken zijn daar verbeeld met hunne stof-feiijke bepalingen : daarom ook is het beeld dezer zaken in otts, stoffelijk. Ziet, we hebben ook andere voorstellingen in ons hoofd : niet enkel die inbeeldingen waarvaa ik sprak, maar ook hetgeen we noemea de ge-dachten : 't is te zeggea dat we ons dingen voorstsllen die niet stoffelijk zijn of waarvan we al het stoffelijk» weglaten. Zoo weet ik bij voorbeeld wat « de waarheid » is, « de schoonheid », « de deugdzaamheid », enz. : al dingen dis we niet met een stoffelijk* teekening in ocs hoofd kunnen verbeelden. Zoo kan ik denksn aan « den maasch » : « den mensch » over 't alge-meen genomen, zonder bepaalde grootte, fonder bepaald wezen, zonder bepaalden vorm, dat ailes weglatend alsof het niet bestond, zoo bij voorbeeld als ik denk : « de mensch is een rede-lqk schepsel ». Onstoffalijke voorstellingen dus, en niet meer, als zooevan, stoffelijke verbeeldin-gen ; voorstellingen daartoe onze hersens niet meer voldoende zijn, en die we niet kunnen uit-leggen in ons, als we geen onstoffelijke werk-kracht, geen geest in ons dragen. Dat we met onze hersens stoffelijke beelden kunnen voortbrengen — laat ik het nog eens herhalen — moet ons allerminst verwonderen : met onze hersens immers zijn al de zcnuwen verbonden die aan onze oogen liggen, en aan onze ooren, en het geldt hier voorstellingen van dingen die we nog gezien of gehoord hebben, of die zichtbaar en hoorbaar zijn. Maar die oastoffs-lijke voorstellingen, de voorstellingen van dingen die in hun eigen niets stoffelijks hebben, als het gedacht van « de waarheid », « de schoonheid », « de deugdzaamheid », dat kan vol-strekt van de hersens niet komen. Hos zouden de hersens, die toch maar bsstaan uit een santal stoffcn, zooals koolstof, waterstof, stikstof, zuurstof, enz., met eens of anders te werken en te bewegen, ooit iets onstoffslijks kunnen te weeg brengen als het gedacht ? Besluit : Het onstoffelijk gedacht kan maar voortkomen van een» onstoffelijke oorzaak, van een wezen dat van de stef onafliankelijk is, van EENEN GEEST, vaa ds ziel. — « Militaire voorbereiding. Men weet dat, in de Gilde der Ambachten, een* afdeeling gesticht is van militaire voorbe-reiding, allernuttigste instelling voor de jonge-lingen welke later naar het leger zuîlen moeten optrekken. In die afdeeling wordt aan d» joak-heden» gezellig en praktisch, aaugeleerd wat hun in het léger zoo nuttig zai zijn : oefeaingea, in houdiog en bewegingsn, oefeciingen vooral in het schieten. In dea hof der Gilde is immers «ene kogelvrije schietbaaa ingericht, die als een voorbeeld mag gelden. Deze lessen van militaire voorbereiding zijn nu hernomen. Bericht aan de jonkhede», die uit de lucht niet willen vallen als zij bij het leger komen en liever reeds op voorhand een haadje hebbea der krijgsoefeaingen. Nog de legerwet. Wie heeft zijn programma verlooehend ? Niet de katholiekea, zeggen wij ; maar wel d« libérales, en zij alleen. Niet de KathoMeken ! We hebbet het honderdmaal gezegd «a kunnen het nie genoeg herhalen : Wat veraaderde, 't was nie ons programma, 't warcn de omstandighedet alleen. Âatimilitarist bJijvea de katholiekea a!' voorheen en z« blijven hst met den grooîcn hooç vaa 't Belgischc volk ; als ze meer soldâtes hebbaa opgeroepea, 't was met tegenzin en om meerdere kwalen te vermijden ; 't was omda< grootere mogendheden er hen toe dwongen. Z66 is het gegaaa en anders niet. Oh, 't is gemakkelijk gezegd, niet waar : Geen soldaat «sa gsea kaaoa meer ! Maar als Eageland en Frackrijk u komea zaggea : Let cp ! Indiea uw Isger niet sterker is, verantwoorder we niet meer voor uw land — ea zoo is hei gegaan ! dat heeft socialist Vandervelde, tus-schea vier oogen, bekend I Wat kuntge daarop antwoorden ? Het vader-land in gevaar brengen, door Hrankrijk of Duitschland ingepalmd te zijn, eu dan aog meer soldaten moetea leveren, moetea verzaken aan aile vrijheid, en slaven worden van dea vraem-deling ! Schooae papierea niet waar ? Wat koaden de katholiekea wel audsrs, dan van dea aood eea deugd makea, ea zeggen : la Gods aaam vermits het moet ! Eea democratenblad beweert dat we de sol-daterij ophemelea. Leugea ! We hebbea altijd gezegd dat wegedwongea slechts, ea met tegen-zia, meer soldaten hebbea latea opkomea, ea voegen er bij dat we in dea groad — het kan niet genoeg herhaald worden — antimilitarist zijn ea zullea blijven ! De katholieke volksvertegeawoordigers, dat mogea we verzekerea, zijn wel vaa zia, de wet niet streager te latsa tospassea dan de aood-weadighedea het eischea» ea nu ia niets meer toe te geyen : nu moet het uit zija en gedaaa. Gsdaaa met die hoaderde kleiae maatregeîen en plageraijea die ons volk zoo zeer verbitterer soms en die meestal, buitea de wete vaa dea minister, door zijn oaderhoorigea worden ga-nomea ! Gedaaa met den achterstel vaa de uubetaliug der milicievergoedingea ! Gedaan met het uitstsllea vaa de beloofde maatregelea, om de oagodsdieastigheid ea de zedeloosheid ia kazernea meer en meer te belet-tea.We hebbea het hoofd gebogea om te gevea wat noodig was ! Meer willen we niet. # • • . Ons programma dus hebbea we hosgeraamd aiet verlooehend, ea we blijven, als voorheen, tegen alita soldateadwang m aile militaire uit-gaven welke niet blijken nood.-zakelijK te zijn. Maar waarom, — w« steltea de vraag — waarom verwijtàn de democraten niet aau de liberalen dat ze hua programma hebbea ver loochsad ? Als er iemand dea vabehaard speelt, 't is wel de libsrale partij ! Die is altijd geweest voo»-veel soldaten, voor allemaa soidaat, zelfs als 't nog geheel rus% was in Europa, en dat het er zoo krijgslusîig nist uiizag als hedea ! En au — uit kiesbelacg — schreeuwen die maanen ea hitsea ze de measchen op tegea 't allemaa soldaat 1! Elleadige volksbedriegers, kruipers en priociepcn-verloocheaaars, Waarom ? Voor eea piaatskea vaa volksvertegenwoor-diger ! Bsste lezer, moest er eea geuzenbestuur aan 't bcwind komea, meent ge dat z« 't sllsman soldaat zouden afschaffea ea dat de legerlasten zoudea verminderen ? Hoegeaaamd niet 1 Z® zoudea latea wat is ! Ze zoudsa dea diensttijd vcrlengea zooals ze ia Fraakrijk d<tdea, waar men 3 jaar dient tegen hier 15 maaad'Ba. Zs zouden het getal soldatea vermeerdereu, zooals ze nu reeds vragen. Z« zoudea de aalmoezeaiers uit het leger jagea ! Ze zoudea het leger ontchristenea,...en't ware daarmeê uit en amea. Laten we ons yaa de katholiekea beloven, ja, waut met eea geuzenbestuur zou het alleszias aog slechter gaaa als au 1.. Wat kan het bla<| der democraten daaroj at? woorden ? 01 zai hei.uoy "?<îbs zooals ahijd : zwijgfca en vaa niets gebarea ! 0, de eer lijkheid ia politkk ! s—__—.—.—« Meer onderricht voor ons volk. i Meer onderricht ! Dat is wel, me dunkt, d« i groots les die wij, katholiekea, uit da laatsta verkieziagen moeten trakken : Ons volk is tt wsinig op de hoogte vaa zija politieke macht, vaa zijn po!iti@ke recht»n ca pîichtsa ea dat i$ h«t, wat vaa katholieke zijde uit, zonder uitstel, dient veranderd en rerbeterd. Het most meer onderricht ontvangen e«rs over den dracht van zijn* poiitieka r«chten. Bittcr weiaig zija er die dezs zaak goed ver staan en die er aan denkea, bij voorbeeld dat de groote politiek vaa 't laad niet draait over een bijzondçr# kwesti#, als legarwet en soldateawet, maar dat daar aevens hoogere belaagcn ic 't spel zijn, 'k wil zeggea de b«laagen vaa den godsdieast m de belangea van de ziel ! Z» z\\n joeds katholiekea ea ze deaken maar aïs ze tav stembus gaaa op eeae of andere misaoegdheid die mea bij hea ttweeg bracht, op eea of aader persooalijk belarg dat bij hen werd gekreakt ; ze nemea er geen acht op, dat het hun eerste et grootste katholieke plicht is, eea geuzenbestuur, kost wat kost aaa 't bewiad niet te latea komea ! Erge dwaliag, die ze de eerste zija om te betreu-rea aadiea. Meer oaderricht ook moetea wij hua gevec over de verschillige wetsoatwerpea die door de wetgeveade Kamers worden gestemd. Is het niet fiTbetfeuren dâf schoolwet eu legerwet, om dea eckelca redsa dat ze aiet begrepea werdea, zooveel misnoegdea ea verbitterdea hebben g«maakt ? Bn eiadelijk mosstea ze meer ook op de hoogte gehouden wordea vaa hot politiek programma, ea ds politieke verhouding der vsr-schillige partijea : waat 't is toch jammerlijk te moetea bestatigeo, dat verstandiga measchen, om dea dwang van school- of legerwsst, voor de liberai«a stemmea die altijd dea £chooldwaa« ea het « allemaa soldaat » op hua programma hebbea gehad. Doea we erastige politieke werking dan ! Eu geven we aaa cas volk gezoade gedachtea, overtuigiag en princiepea. Liberalen, socialisten, democraten h.:bben geeu priaciepea noodig ! Maar wij, kuanea zonder princiepen niet voort ! Ea hoe zullea we dat oaderricht gsven au ? Wel, de middels liggen ter haad : we hebbea de pen ea het woord ; ds twee middefen die we altijd koncea ea mesr hadden moetaa gebruikea, Vsrapreidea we oaze goede DRUKPERS, gevea we vlugbladea ea allerlei sch.riftea uit 1 't is 't groote werk dat aile katholiekea moeten ter herte nemea : Abonaeert er u aaa, schrijft er ia, eeeft ze t# lezen ea stroojt ze uit roradom u ! Ea bezigt dan ook het WOORD ! Gij, dis onze zaak behertigt, kiest er oader de onver-^chilligen ea de verdwaaldea eeaen uit, met #iea ge betrekkingea aankaoopt om nu eu da» met hem cens te sprekea, m hem te overtuigen, hem te doea vcraaderea vaa gedacht ! Werklie-dea vooral ea vo!kswachî«n, wooat uwe politieke vergaâeringen bij, om u zaif op de hoogte te heudea, en het goade woord te kuaaen rond-zaaiea, ia de hsrberg eu op dea werkwinkel, in hst g«buurtc of op de fabriek ! Wanneer vooral, 2isn sve'rena vau katholieke zijde uit, op onze buitiingemeentea ook, de katholieke kiezers me»r bije«n kcmsn om «r 't woord vaa huanc vertegenwoordigers te aaahooren, of van iemaad die hua over de politieke vraagpuuten sprekea gaat ? • Hooger kunst voor werklieden. Verlecîen zondag, had ia « de Philharmonie » — uit oorzaak vaa de seroote werken die wordea uitgsvoerd in de Gilde — het jaarlijksch patrooafeest piaats vaa d«î? Katholiekea Werk-îi^denbond.E..jn echte kunsifeest is het gewesst ! esrst in de opeae lucht en ia de zachîe koelte vaa den heerlijkea zomeravoad en dan later ia de schooae fôsstzaal vaa hst lokaal, tôt laat ia dea avond, zoader dat 't ooit vsrveelde, en zoader dat ooit iemaad verlangde om ??aar huis te gaaa. Ik bea gebleven tôt het laatstc oogenblik, ea ^eb al meer dan eea gedacht, fer îoops zoo, en bij 'tjziea vaa die deftigr werkliedea ■ eu hunne fanailie, ia mijn hoofd gtkr^gen : laat ik ze hier, met korte woorde», wesrgévea* : ze kuanea goed doea aaa alwiâ zs leest. Ik heb eerst gedacht : wat is ons werkvolk toch vatbaar voor hoogere kunst, ea hoe misker-nen wij het,'j hoe beoordeelen wij| het slecht, wanneer we denkea dat het geen hooger ver-maak en geen edele ontspanaing kan geaieten ! De heerlijkste kunst hebbtsn ze hua daar opge-discht, voor waar, zoo wel « dé Kuastmia » met haar kamermuziek, als de zangers en de koor-afdeelicg, met de ernstigste liederen en de schooaste producten vau onze groote meesters 1 en 't viel ongehoord ia de smaak, 't was waar-lijk te zien dat ze er genoi in hadden! Werkman, oader uw ruws kleed draagt ge eea schoone ziel in den boezem ! Waarom, eilaas, wordt het zoo dikwijls miskeud ? Ik heb ook gedacht : hoe jammer, dat ze zoo-velenuwer werkbroeders, door aile slag vaa ongezonde pleizierea, van die ingeboren groot-heid doea afvallen, en hoe verdienen die valsche volksvrienden, ons misprijzen eu oaze verach-ting voor hun misdadig wsrk 1 Arme vetblindea, ja, di* werkbroeders, die zich zoo latea bedriegen en de.'schande vaa hun lage levea, doea terugvailea op heel huansa staad ! Burgers, die vaa dea werkmaa wanfrouwig zijt, ik had u daar willen zien, zondag avond, om u met eigea oogen te laten getuigen, dat de werkliedenstand, nu juist dat slraatvolk en dat gespuis niet is dat ge met reden misprijst ; oa-rechtveerdig is het van uwentwege, zoo dikwijls den werkmaa te bcoordeeiea, aaar de handel-wijze van eenige verdwaaldea, die ge nu en dan aaa het werk hebt geziea, en die hoegenaamd den werkerstand aiet uitmakea. Latea we broeders zija vaa gedachten, en bevechten we dg katholieke volksbeweging nietl Ze is grootsch en heilig ia haar streven ! waat niet eakel de stoffelijke bclaagen van den werkerstand, ook zija zedelijks verheffingg heeft ze voor doel ! Eneindeiijk, ik heb gedacht : Warkliedea, hooger op 1 Ziet, dat zou ik hun willea gaan toe-roepen overal waar ik ze maar kan vinden ! Hooger op, en naar meer standsfierheid, aaar meer standsgrootheid getracht 1 Hebt eea hooger gedscht, jar vaa u zslven, en denkt dat ge, in zaak van zieleweerds evenveel tellen kunt en moet als gelijk wie 1 Nist de stoffelijke kaatea zijn het, die es-n mensch groot makea ! Al zijt ge maar werkmaa en arm, waaaeer ik zie dat ge iets tracht bij te leerea, ea dat g« naar defiigheid en deugdzaamheid tracht, acht ik u zooveel en meer nog als veel rijkea 1 Blijft uwen Katholiekea Werkliedenboad getrouw, en tracht er velen, velen aan uw zijde te krijgen 1 EEN DIE ER WAS. « Ambachten van vroeger EN Vakvereenigingen van nu. Een socialistisch blad neemt het vol-gende over, en geeft er zijne goedkeu-ring aan : « Brugge, voor wie de gsschisdenis gelezea heeft, roept dit woord alleen reeds zoo meaig glorierijk fîit in het geheugea op, glorierijk vooral voor oaze klasse ; Brugge is met Gent de stad waar, vaa ia de rniddeleeuwen, — toea aog het arbeidsade volk ia het overige vaa Europa ia dea duisterea aacht vaa onbeschaving ea slaveraij gedompeid lag — reeds door oaze klasse dapper gestredea werd, tegen de ver-drukkiog «a overheersching der grooten ea voor de vrijheid vaa het arbeideade voik. « Brugge is de stad waar de Gildea ea Veree-aigingea welstand brachten in dea schoot van etk werkersgezin. » Die woorden, door het socialistisch blad goedkeurend overgenomen, zijn de veroordeeliag van vele socialistische leerstelsels en beweeringen onzer da-gen.Hethedendaagsch socialisme bevecht den godsdienst ; verwerpt het gedacht van vaderland ; huldigt en wil den klas-senstriid.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.