Ir^1*11* — *** ggg 1 ' S2e ïaar -» M. 187 Pnis oer ncmmer : voor Belgia S centiemen, voor den Vreemde 5 oontiemen Teïsïooîi s Redactie 247 - Administratif 2845 1â ES Si $3â&& """ ^ ~ Drokster-lJltfeeT»tef SafiJîMaaîscheppij IÎET LICHT , fcestunrder > p. DE VISCH. LMisberf-Oent . . REDACTIE . . ADMINISTRATIE Il 9GPOORT, 2®. GENT VOORUIT ûrffam der Belgkche WQrktied&npaptij* ~ Versckijmsde aile dagers. ABONNEMENTSPRUS BELGIE Drie maanden. . . , , fr. 3.25 Zea maandea « , . , « fr. 6.50 Eenjaar. fr. 12J0 M ta abonneert zich »p alte pcstfeartcie» DEN VREEMDE Orie BiMnden KUgçlijt» verzondeo). 1rs WB Oorlog en Kapitalisme I le Bien Public komt terug op de Meirede ■ va" gezêl Axisoele. Zijn antwoord is erbarm-■■ l',']c en hiet artikel wokt eerder compassi-e op ■dan'koleire. I Wij hadden aan Le Bien Public gezegd: ■têt Capitalisme is de groote schuld aan den ■ oorlog. Hij antwoordt ons: 't is niet waar! ■ jfofc kapitaîisme is onschuld ig ! I Goed, maar dan stellen wij de vraag aan ■U. Als het kapitaîisme geen schuld heeft, ■datât ons dan den pliehtige aan. I ffeet gij, partijgenooten, hoe dien advo-Bkaat van slechte zaken zich van dikte wil ■trekken-? Gij kunt het niet weten, gij kunt Kctniet raden, want het is al te bespottelijk. I Hij antwoordt: Ziedaar d9 proceduur der révolutionnaire rechtsplegingen ! Het is aan den beschuldiger niet van de gegrondheid zijner beschuldiging te bewijzen, het is aan den beschuldigde van zijne onschuld vast te stellen. Elke beschuldigde ia verdacht en ver-ondersteld als plichtig. Hij kan ma-ar vrijgepleten worden, dan wanneer hij met bewijzen op tafel den waren plich- ■ tige aanduidt. I Oh la, Bien Public, aizoo gaat de vlieger ■i;et op, hoor. ■ Voofeerst heeft Anseele bewijzen geleverd ■n gij weet dat de duitsche Rijkskanselier Kl, Bethman-Holweg, dezelfde stelling heeft ■rerdedigd, als hij zegde in den Rijksdag dat ■het verbond tegen Duitschland voor oorzaak ■y: DE IJVERZUCHT TEGEN DEN Concurrent oP de wereldmarkt. ■ Als gij nu geen duitseh kunt lezen of ver-■itaan, hopen wij toch wel dat gij vlaamsch ■rerstaat. En dan zult gij begrijpen uit de Broorden van den duitschen staatsman, dat ■jverzucht beteekent in goed gentsch, jaloezie H:?en den concurrent en dat de jaloezie Mycortkomt ttit de winzucht, uit het Verrijkt ■l' die geheel het levensdoel van het kapita-■i'ne uitmaken. ■ Van onze zijrîe is dus de gegrondheid der ■isckaldiging bewezen. Van onee roi van ■psnbaar ministeri® hebben wij <ms wrrol ■ckweten. ■ staar gij treedt op als advokaat van eene Riuils, kwade zaak en gij. geraakt in den pot, Hrapt gij geeft geen enkel argument, geen Bebenedijd woord, om uwen kapitalistischen Kiiént vrij te pleiten. Het gebeurt op een Biknaal dat een advokaat den waren plich-Bge niet kan aanduiden. ■ Jlaar wat hij moet pleiten, is de onschuld Ban zijnen betichte of 't allerminst verzach-Bende omstandigheden inroepen en een be-Bsp doen op de goedheid der juges. I En gij, Bien Public, gij doet niets, maar Bsoluut niemendalle. 't Is kortaf weg dat Bj bewnst zijt van de schuld en de plichtig-B'M van uw kapitalistisch troetelkind. ■ Daar zit geheel het secreet in uwer lam-Bendige houding. # » * ■ le Bien Publie verfrlaart ons dat hij geen Bapitalisty is. Tiens, 't is alsof er hij be-Bhaamd in ware van het wel te zijn. Want Bij verwijt aan Vooruit dat hij wel een kapi-Blist is en verreweg de grootste nijveraar Bn G«nt. Maar daarom wil hij toch aan het Bcialisme de grief niet aanrekenen, dat het B schuld zou zijn van den oorlog. I Oh, Bien Public, wat zijt gij braaf, toege-Bnd en zacht voor ons. Wij bedanken U Bor deze grenselooze goedheid ten onzen Bzichte. ■ Een ding spijt ons, 't is dat gij als hoog-Bçleerde man, als rechtsgeleerde en godsge-Berde er nog niet in gelukt zijt te begrijpen Bt Vooruit nu eenmaal geen kapitalist is B hij in de kapitalistische wereld dan ook B°r weinig vrienden en aanhangers toit, B»ar wel vele en hardnekkige vijanden. ■ Indien Le Bien Public begon met een Bein beetje de sociale theoriën te bestudee-Br en de dagelijksche feiten na te gaan, Bn zou hij het verschil leeren kennen tus-Bwn: kapitaîisme en cooperatie, verschil Hit oneindig is. BHij zou dan leeren begrijpen dat het ka-B'tali3me beteekent: elk voor zich zelve, op-B'ijken, binnen palmen, verrijken op den Bbeid van anderen, zonder kieskeurigheid ; B1 de middels om daartoe te geraken. j B, n anderzijds zou het in zijn aristocrati-Bm en reactionnaire bolle helder worden, Br samenwerken wil zeggen: zich vereeni- \ B"1, 8treven naar hetzelfde doel, samen j ■jaitten, de winsten verdeelen naar verdien- i B" 60 de werkers opvoeden in dat groot ] B-< dat er geen ellende in de wereld moet ] B'"!ian, als hij vervormd wordt tôt eene 1 B,';';te samenwerking op aile gebied. ] ■ ant in den grond is het socialisme in ■jne verwezenlijking niets anders dan eene B'-^istische samenwerking, die voor epreuk j ■Kft: Eén voor Allen en Allen voor Een ! j ■ * * * B Oïize vriend Anseele heeft een andere ke- f Bn ^c^l0^en volgens Le Bien Public. 1 H ; «entsche leider, zegt hij, heeft getracht 1 ■ 'jarring te scheppen tusschen het kapita- ' H , ®n de politieke bestuurders van een ( B-' j ^6t tlerikaal blad haalt de sehon- ) daarvoor op. » ^ CemakÉeljjk, maar het bewijsfc nie- i H ^ooreerat is er geen verwarring te echep- s Hh.w en ^ kapitaîisme en de politieke ( Al de europeesche natiën worden tôt nu tôt) bestuurd door kapitalisten en voor de kapitalistische klasse die zij vertegenwoor-digen.Geheel de wetgeving draagt den stempel van de kapitalistische overmacht. Het leger, het gereeht, het belastingstel-sel, het onderv.ijs, het kiesstelsel, enz., dat ailes draagt onbetwistbaar den stempel van het kapitalistisch belang. (Wordt voortyezet). F. H. De vrijheid in Vlaanderen Op onze vlaamsche biiitens, was de vrij-heid in feite, nog iets minder dan eene holle frase voor ;t meerendeel der men-schen, die in deze klerikale streek hun leven slijten. Als we hier spreken van vrijheid, dit too-verwoord dat millioenen wezens in bagees-tering brengt, dan bedoelen w'in de eerste plaats, vrijheid van geweten, 'i ongebon-den recht om er op aile gebied eene eigen© levensbeschouwing op na te houden en anders te gaan denkem, dan de bekrompen en aristokratische d-orpsheerschers. Vrijheid om zijne kinderen een wiereldlijk on-derwijs te laten genieten, vrijheid om de bladen en schriften der verschillende par-tijen te lezen, kortom vrijheid op aile gebied.Vain al die schoone dingen bostaat in Vlaanderen zelfs geen schijn, op de dor-pen minder dan in de steden, zelfs in laatstgenoemde plaatsen behoort heel wat moed en durven, om zonder toelating van diegenen die er zich een levensdoel van maakten de vrijheid te wurgen, van die vrijbeden gebruik te maken. De eigenaara van ' Kerk en kasteel houden met ijzei'en hand, elke beweging die hen al (te vrij) volgens hunne opvatting voorkomt, naar omlaag, daarin ontzien ze niemand, noch niete. Het doel heiligt de middelen, wordt in den breedsten zin op-gevat, en daar 't doel van Kerk en kasteel in den grond weinig versehillen, is hunne gemeenschappelijke aktie zooveel te begrij-pelijker en vruehtdragender. Yrijheiti van goweten. !7aar 'ta de Lider die de beste vruchten van zijn zweet en ar-beid de boomrijke dreef van 't kasteel ziet binneo gaan, in d'handen van den schatrij-ken eigenaar van de hoeve, die hij tegen steeds zwaarder wordende huurpachten bewoont, die van vrijheid van geweten zou durven gewagen? Hoevelen hebben dergelijk vraagstuk niet geboet, door een stelselmatig opslaan der pachten of 't van de hoeve zetten, waar-van ze de landerijen met hun zweet gemest hadden? Waar is de landbouwer, die gedwongen is deel te maken van de klerikale boeren-bondesti, waarvan de kasteel- en kerktra-wantem eveneens de meesters zijn, door wiens handen granen, meststoffen en andere landbouwbenoodigheden gaan, die hoedanigheid en hoeveelheid loslaten naar gelang de gedweeheid der aanvragers, die andere meeningen zou gaan manifesteeren dan diegene zijner leveraars? Het onderwijs is er onbeteekenend, eng dorpsachtig, Jt meerendeel der schooluren wordt verbeuzeld om die jeugd overtollige godsdienstballast mee te geven, want de domheid der massa is de ruggraat van de heerschappij die Vlaanderen samen met de Kempen, tôt de achterlijkste gehuchfen van België kneedde. Wie zijne kinderen aan dit vierderfelijk midden niet wil toevertrouwen, over de jeldmiddelen beschikt om hen naar de steden te sturen en eene degelijke opvoe-:Iing en onderwijs te laten geven, die moet door zijne maatschappelijke positie onaf-tiankelijk zijn van de machten die de gei-meenten in hunne klauwen houden of hij wordt gebroken als glas, vernietigd en zal ateeds aan allerhande plagerijen blootge-ïteld zijn. De schoone ziel van 't kind is den onver-freemdbaren eigendom der Kerk. Zij vecht in worstelt tegen al degenen die hare prooi soudeu willen ontrukken, want hare taak s het, 't opkomende geslacht derwijze op ;e leiden, eene generatie te vormen, die, liet onderzoekende, steeds ailes slikkende, :ich aan haren zegewagen laat spannen. Vrijzinnige en tôt aile partijen behoo-nende bladen lezen, is eene kerkelijke dood-:onde, eene kapitalistische misdaad, die •egelrecht indruischt tegen ds onder dein iomper houdende taktiek van Kerk en casteelmannen, die met aile middels be-etten, dat eea straaltje van lioht en waar-leid, de zwarte nevel van valschheid en ogen, die Vlaanderen omhult, tôt zijne be-yoners doordringt. De menschen moeten zich houden aan de sroza eener aan de bourgeoisie verkochte iers, die de demokratie verleugent, de be-âtters en hunne voorrechten verdedigt, tan de menschen voorhoudt, dat) de inrich-ing onzer burgermaatschappij, een pare! 'an uitvinding en gelijkheid is, waarschu-vende tegen de revolutiemannen der roo-le vaan, die de heele boel willen omkee-■en.De socialistische bladen in 't bijzonder, vorden m,et hunne lezers en verkoopers, mbarmhartig vervolgd, van op den kan-el zwaait de zwarte herder met donder D weerlicht naar de schapen, die pogen .4? kuclde 16 gegafcea, in >t . geniep, worgt men met handschienen aar de vogels die te luide zingen. Die niet in de onmiddellijke nabijheid de zer middens loeft, kan zich moeilijk een g< dacht vormen wat men zich al vërcorlooi tegen diegenen die durVen gaan meener dat God/"'!) de mensch vrij £?schapen heeil en dïit hij onbeperkfc over zijne persoonli ke vrijheid van doen en laten, kan beschil ken, eene theorie, die in Het Voik me eene inktflesschenklaarheid bewezen is gc worden. Is deze toestand &edert den oorlog i iets gewijzigd geworden? Heeft de vrij heidswurging in deze z. g. tijden van godî vrede, een einde genomen 1 Bijlange niet. 't Anders gaan meenen v.'are eenvoudig bewijs leveren, de klerika len in Vlaanderen niet te kennen, die steed hun doel, de Vlaamsche bevolking lang om stieviger aan hare slavenboeien te bin den, z cm der een duim breed af te wijken nastreven. Buiten 't gewoon materiaal dat daarvoo aangewend wordt, hebben de huidige toe Suancen een ander in werking gebraeht waarvan ze zich met eene tegen de onpar tijdigheid indruischende onbeschaamdheid wisten meester te maken en die in veel ge vallen aangewend wordt, als een scherpsnij dend wapen, waarmede diegene getroffsa worden die van persoonlijke vrijheid droo men durvea. De Hulp- en Voedingskomiteiten, — 99 oj 100 plaatsen in Vlaanderen, ondér tôt bo von klorikaal —, zijn er als voor in 't lever geroepen, zooveel te meer, omdat z'in han den zijn van lieden, die in deze treurig* tijden, politiek onderscheid durven makez tusschen hongerend© menschen, wat op zijx minst genomen, ongeoorloojcd is. De niet voldoende plooibaarheid dei werkloozen heeft meer dan eens voor ge volg, dat de grofate wiilekeurigheden er met 't Nationaal regelment overhoop lig gende dadan tegenover hen gepleegd wor den; waar andere middels hun doel mis ten, was eene hongerkuur steeds een pro-baat middel om den moesten weeratand te breken. In Vlaanderen bestaat om zoo te zegger geene vrijheid voor de arm a, de proleta-riërs natuurlijk, 't is eene rijpe vi-uoht ge-worden waarvoor enkel stou ^eâd en krïvokt dadigheid behoeft, om ze te pîukken en tôt eigen gebruik en welzijn aan te wenden., De vrijheid der Kerk en kasteelheeren, der rijke grondbezitters, eigenaars van far brieken en werkhuizen, is des te ruimer en onbeperkter gewetens wordem geweld aan-gedaan, broodroof op groote schaal gepleegd, de werklieden en kleine landbou-wers uitgeperst als citroenen, voor die hee-ren is 't land vr,n belofte, waar ailes eeu-wigdurend mag blijven zooals 't is. Dit zijn de twee uitersten, die door de evolutie der toestandeo en menschen zelf, zullen eindigen met in elkaar te storten, want een volk, hoe erg ook onder den knost gehouden, laat zich niet eeuwig in 't gezicht kletsen door zijn verdrukkers. Vele en talrijke versehijuselen doen ons de zoete hoop koesteron, dat uit de kruit-en bloeddampen, die nu over Vlaanderens schiiderachtige gouwen hangen, na de reus-achtige menschenslachterij, een schooner en vrijer Vlaanderein zal opstaàn, los van alla onderdrukking, <Ée steeds zijne epstan ding en vrijmaking in den weg stonden en gedwarsboomd hebben. Jes. Coole. ■III 'W « H) Il II IMIMIII—l—lll— ■■■ IMIIIIWIIM Tegen ds vsrvalschintj van Boter Men bestudeert thans in ambtelijke landbouwkun-dige kringen dé geschikte middelen om een ernstig en krachtdadig toezicht in te stellen met betrekking tôt de boterproduktie. Er is sprake om een eerste toezicht-statie op te richten, waarvan de werking geregeld zal zijn volgens hetgeen reeds in dit opziciit in Noord-Nederland bestaat. De praktijk heeft getoond dal, om den verbruiker zuivere boter te kunnen geven er een toezicht moet bestaan. welke trouwens den handelaar bevoordeelt, door hem toe te staan een loonenden prijs voor onver-valschte boter te vragen. Het Nederlandsch stelsel heeft de proef doorstaan en is er in geslaagd zijn gekontroleerde boter op al de markten der groote steden van Europa te doen invoe-ren. De toezichtskosten worden gedceltelijk gedekt door de fabrikanten en handeliars, die een cijns beta-len voor de etiketten welke op de klutten boter gezet worden. De half-ambtelijke staties worden echter door het Rijk met toeiagen bedacht ; een rijksafgevaardigde draagt er zorg voor dat de voorschriften nauwgezet nagekomen worden. De toezichtstatie moet een tame-lijk uitgebreiden werkkring hebben, opdat de onkosten over een groote hoeveelheid grondstof kunnen verdeeld worden. Het is aldus dat de statie van Den Haag, welke een centraal laboratorium en vier toezichtere telt, jaarlijks 750.000 etiketten van verscheidene for-maten aflevert. Het toezicht heeft ten doel om in zekeren zin den burgerlijken stand van de boler te bepaien. Iedere kluit, welke door ce n bijzonder. fijn papier, daaraan gehecht, is geklasseerd, krijgt een nummer en de burgerlijke stand ervan is dan bekend. Wil men dat eene inrichting zooala die in Nederland werkt, in Belgiê slage, dan moet er een eerste groep van handelaars worden gevenden. In het begin kan het toezicht slechts op een beperkt aantal firma's uitgeoe-fend worden. De konrtool moet van de belanghebben-dîn onafhankelijk zijn, doch dezen moeten een toezicht op de verrichtingen kunnen uitoefenen. Men heeft Jeze kwestie in Noord-Nederland opgelost door een vrije bestuurraad in te stellen, onder liet toezicht van ien Staat staandtf. Die raad bestaat uit drie atgevaar-digden van de Landbouw-Vereeniging, uit een afge-vaardigde van den Staat en drie afgevaardigden van de boterhandelaars, deze laatsten enkel met raadge-yende stem. Ziedaar in groote trakken de iijrichting welke th«na j«tudcerd wordt - "" Pierpont MorpR-Verzaselaar ^ De amerikaansche burgersbladen meldden dezer J dagen het opzienbarend nieuws dat de waardige zpon ' va,i den miHiardair Pierpont Morgan voor honderd 1 millioen dollars «brol» verkocht had uit de verzame-ling Van wijlen zijn eerwaarden vader. Dit voor het amerikaar-sch publiek eenvoudigbericht t komt voor ons andermaal de aandacht vestieen op den amerikaanschen verzamelaar die het tôt eene echte manie gedreven had en naar geene millioenen keek. Was Pierpont Morgan voor de Amerikanen den a oppermachtigen koning der financie, voor de Europea-nen ging hij door als den onovertrefbaren koning der collectionneurs in ailes wat maar van eenige beteekenis was. , De gemengde verzameling van Pierpont Morgan wordt door de vakmannen geschat op de waarde van g 300,000,000 dollars, verzekerd voor eene waarde van 325,000,000 dollars, maar niemand is in staat om eenigzins nabijkomend te berekenen hoeveel millioenen dollars hij voor zijne «schatten» uitgegeven heeft. j De amerikf.ansche dolîarkoning had de onder zijn bereik geraakte europeesche verzamelingen door zijne r algezanten, tegen grot geld, letterlijk doen uitziften — daar waar men ze hem niet in hun geheel wilde afstaan om de een of andere reden. ' Op aile eenigzins belangriike europeesche verkoo-pingen en tentoonstellingen waren de vertegenwoordi-' gers van den gekken verzamelaar aanwezig en als des-tijds, op eene buitengewoon groote verkooping, het nieuws Irwam dat hij overledcn was, ontstond er iets 1 als eene paniek en verloor ailes plotseling den helft zijner waarde ! Waren de zendelinge» van den amerikaanschen ver-, zameliiar aanwezig bij eene verkooping, dan werd dh door de uitgeslapen makelaat • en speculanten uitge-schreeuwd en ailes steeg dadelijk in waarde, unis tôt 1 het fabelachtige. En er werden in ds groote europeesche steden 1 geene verkoopingen van boeken, manuscripten, tapij-1 ten, schilderijen ot andere oudheden aangeîtondigd of 1 Pierpont Morgan kreeg er kennis van, waama hij dadelijk per telegraaf zijne agenten verwittigde, eteeds onder de handteekening van «Pip», wat beteekende dat zij naar geen geld moesten zien om te koopen wat hem dienen kon. 1 «Pip» had zijne agenten 5n aî de grootîte europeesche steden. Zij hadden voor taak.op"de eerste bank te zitten bij aile verkoopingen waar «meesterstukken» onder den hamer konden gebracht worden. Zij hadden verder voor taak hunne handlangcrs te zoeken in de , ovorige steden waar een of ander kon ootdokt worden, en zij hadden naar geen geld to zien als er ergens iets gevonden werd. Al de vertegenwoordiger3 van den « Pip» bezaten . eene volledige kataloôg van het muséum. Nu en dan ontvingsn zi'j bevelom voorwerpen op te zoel:en die ergens osstbrak«4, stsœiiten d^encn ont iets vollf dipen, om eeh paar uit te maken en votsral in deze ge-vallen konden zij beschikkén over zooveel geld als zij noodig achtten. In de engelsche stad Brighton v, as eens een oude kunstliefhebber overleden. De agent van den «Pip» had vernomen dat eene kostelij're vsas ingeplaasterd stond op een schpuwbord van het «terfhuis. Hij had dat getelegrafeerd aan zijn meester en deze antwoordde even telegrafïsch dat hij de vaas moest hebben, aan ge-lijk welken prijs... Om de vas* zeker te hebben ging de agent den dag voor de openbare verkooping het heele huis pakken voor de som van 450,000 dollars... En de meester was over den koop zoo voldaan, dat hij ] den agent per telegraat een drinkgeldcheck zond ten be-drage van 25,000 dollars! 1 ROND den Oorlog Hit ÈsiWsmaiit van 1 fort Van ' Max Osborn vertelt in de « Vossische Zei- | tung » : j ... De zon is nu geheel doorgekomen en ' werpt een helder licht op de noordelijke J helling van de Cote Lorraine. Van Bezon- 1 vaux, dat rechts ligt achter boschgroepen en golvingen van het terrein, die het voor 1 ons 00g verbergen, loopt een begroeide kam - naar het zuiden. Dan volgt een westelijk J loopend dal, beheerscht door een in lichte 1 kleur schitterenden top ; dat is de Douau- 5 mont. Daarvoor, meer naar ons toe, bésluit 1 de groene rug van de Audromont he.t berg- land. Weer een dal en dan zuidelijk daar- t van een volkomem onbegroeide steil omhoog c stijgende, gelig wit lijkende hoogtei. Op haar j vlakken top de regelmatige omtrekken van 1 het fort Vaux. 1 Als tegen den rotsbodem gevlijd ligt het c fort. Zijn muur, uit steen en aardwerk ver- Ç vaardigd, viertoont scheuren zonder tal. Ik ,1 zie de liniën van de buitenste omwalling. £ Het zijn de noordoost- en de zuidwestkant 1 van den trapeziumvormigen vierhoek. Op ( de hoeken de een weinig omhoog stekende, 1 ronde schaduwen van de pantsertorens. Op ^ den kalen heuvelwand, die naar boven s loopt, schijnt het plateau in lichtere kurven P te eindigen. Dat zijn niet meer gedeelten e van het fort, maar de linies van de Duit- c sche loopgravein, die tegen de bergterrassen ê op, tôt dicht aan den gordel van het fort vooruitgeschoven zijn, in een boog op de 0 helling van den heuvel liggen, daarna in v een naar het zuidwesten open halvein cirkel loopen en vervolgens door Damloup in pun- d tigen hoek naar het noordoosten afbuigen. £ Sedert 2 maanden liggen de Duitschers b daar met den vijand borst aan borst. Reeds 11 einde Februari hadden ze het voorterrein v genomen. Toeii echter kwamen ontzaglijke moeilijkheden. • li Het dorp Vaux, aan den mooid van de î kloof gelegen, en het dorp Damloup in het d zuiden van onze pas veroverde stelling, v bleken aardvestingen van geweldige kracht. ti Eerst in den nacht van den 8en op den 9en p Haart gelukte het van uit het westen in de s' kloof voorwaarts te komen en het dorp r Vaux te nemen. En eerst in den loop van h Maart en April gelukte het in' verbitterde h jjevecbten nog verder westelijk terrein te r winnen en van den vijver aan het einda van het dorp door het Cailette bosch aan-sluiting te krijgen met de stellingen ten zuiden van Douaumont. Tegelijkertijd bestormden in den nacht van 8 op 9 Maart de regimenten uit Posen, "die het dorp Vaux genomen hadden, dem berg van het fort. Het is bekend, dat gedeelten van de stormtrœpen tôt in het fort doordrongen, maar zich daar niet staande konden houden. Zij behielden echter de stelling op de wijnbergterrassen. Een ver-vloekte stelling. Zonder dekking eerst, v©r-woed flankvuur van den vijand uit het Oail-lettebosch en uit het noordwesten, uit het Fumen en Chapitre bosch van uit het wtes-ten, uit het Montagnebosch uit het zuiden. Onder die omstandigheden moeeten de Duitschers zich ingraven. De toevoer van munitie en levensmiddelen leed onder aile mogelijke moeilijkheden en gevaren, was zelfs vaak ternauwernood mogelijk. Zelfs het 00g van een leek ziet op een eerste gezicht, hoe vreeselijk de toestand geweest moet zijn, hoe hier ailes van zenu-wen en uithoudingsvermogen werd ge-ëischt en hoe zelfs thans nog, nu reeds lang ailes bevestigd, versterkt en inaericht is, de ontzn-giijke eischen die aan de bezetting gesteld worden, ternauwernood geringer geworden zijn. Plotseling klinkt een doffe slag van het plateau der vesting. Een breede, ontaag-wekkende, ïwartbruine rookzuil stijgt omhoog en staat seconden lang stil aïs een sombere toren. Dat moet een zwaar pro-jectiel geweest zijn. Een tweede rookwolk verrijst plotseling daarnaast. De rook-massa's verbinden zich. Z« leggen zich als donkere wolken over den top, koken en rollen riaa,r aile kanten en bedekken van tijd tôt tijd het geheele muurwerk voor ons. Boven de donkere golven verschijnen lichtere, witachtige massa's: de rook van gra-naat-kartetsen.De rook en stofmassa's zakken allengs. Nu stijgt een nieuwe zuil uit het midden op, grooter dan de vorige naar het schijnt. V/eer volgt een tweede. En nu gaat het voort in eindelooze volgorde. ïtondom de linies van de wallen, rondom de pantsertorens, in het voorterrein, midden in den vesting- vierhoek woedt than«» het, ontzet-tende vuur. Aardo, gtof, losse steenen, scukken rots worden hpog in de lucht ge-slingérd. Een heel gezelschap vuurspuwen-de bergen schijnt aan het werk om gloeiende lavastroomen en massa's puin en zand uit de afgrohden van het binnenste der aarde omhoog te blazen. Het dreunt tegen de mu-ren en torens van het fort, scheurt de ge-welven uite.en, rukt en klopt meedoogenloos 3an de diepe kazematten van h3t fort. Vreeselijk moet het zijn, wat de Fransche sezetting daar doormaakt. Nu antwoorden de Franschen. Zij ver-(vachten blijkbaar een aaaval. Zij vatten de >eschieting op als een voorspel van een be-raamden storïoloop. Zij nemen <îb ioopgra-?en voor de vesting hevig onder vuur. Langs de gehe»le linie staat een rookwand. Zij leggen gordijnvuur daar achter, een :rieuwe waind verrijst uit den grond. Zij ichieten op de verbindingswegen. Uit de kloof van Vaux, waarvan wij den jodem niet kunnen zien, op den Hardau-nont, op den top van den Douaumont, >ove<n Dieppe en Mozeviîle schuimeo de vol ken omhoog. Wij antwoorden. Niet al-een op het fo^t vallen de Duitsche grana-» n, maar 00'* op het bestendige batterij-verk hoog boven Damloup, onxniddellijk en zuidwesten va.n het fort en op de ?ransche artillerie in verren omtrek. Het jeraas zwelt aan. Het gehuil en gejaBonier 'an de onziohtbaar door de lucht snijdende jranaten neemt toe. Het is alsof de wereld 'ergaat. Wordt het vuur plotseling zwakker ? Wat teteekent dat? Witte wolkjes aan dien hel-ler blauwen hemel^ geven de verklaring. ?ransche vliegers zjjn opgestegen. Zij coe-:en onze batterijen, die verstommen oïn iiet door hun vuur hun stelling te verrai len. Alleen de afweerkanonnen knallen. Ze mkransen de vijandelijke vogels met pro-ectielen. Desniettemin komen de indrin-;ors verder. Nu bromt het van den anderen rantj een Duitseh vliegeskader komt aan. îeknetter van machinegeweren in de lucht. let metaal, de vleugels van de toesteUen onkelen en blinken in de zon. De Fran-ehen trekken zich terug. De Duitschers atrouilleeren dan in kringen door de lucht n vliegen als een beschermende keten yoor e kabelballons, waarvan een uitgestrékte ele rij aan den hemel staat. Deze stoornis is weer weg. Het werk van e vuurmonden begint opnieuw. Steeds 'eer om en op het fort Vaux. De projeetie-ïn rukken en scheuren aan de muren, aan e rotswanden, aan de pantsertorens. poedig ligt het fort tusschen dikke rook-ergen en is het geheel verdwenen in den evel. Zoo gaat het uur na uur, zonder erademing. En hoe de onzen, in de dekkingen, in de >opgraven en op de wegen, waarop de . ranschen thans roffelvuur richten? De ood raast over de Cote Lorraine. De ruchtbooïnen bloeien in het dal. De vogels sjilpen, aile struiken staan in groen. Een rachtige Mtei-zon gloeit en daar ginds œrven en steunen jonge menschenkinde-ïn. Hoevelen zal de dag van heden aan side kanten verslinden? Honderd-duizend, onderd ? Wij weten het niet. Onophoudelyk s iivio het verder. ». ■

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.