Onskster-Uitgeefote» Sans: Maatschappij H ET IÎCHÎ , bectuurder « , P. DE VISCH. Ltdîberg-Ssnt . . REDACTÏE . . ApMJNïSTRATIE i «OOGPOORT, 29, GENÎ VOORUIT ABONNEMENTSPRSJS . BELGIE » Drie maanden. . « » , fr. 3.24 Zes maanden . . ^ . fr. 6.5CI Een jaar. ...... fr. 12,50 Met» abonneert zich op aile postbar«e]es DEN VREEMDE Drie maanden (d&gefijks vcrzonden). * . . . «^Jr, 6,73 Orgaan der Belgische Werkliedenpartij. - Verschijnende alle dagen. Een verheven protest G-erhard Hauptmann, de beminde duitsche schrijver, had in een open brief in de Vossiscke Zeitung de houding van Uuitschland in den tegenwoordigen oorlog verontschuldigd en verdedigd. De niet minder beroemde fransche schrijver Roman Roiland heeft daarop meesterlijk geantwoord in den volgenden brief : Gerhard Hauptmann, ikbehôor niet tôt die franschen die Duitschland barbaarsch heeten. Ik ken de verstandelijke en zede-lijke grootte van uw machtig ras. Ik weet wat ik verschuldigd ben aan de denkers van het oude Duitschland; 'nog op dees uur, herinner ik mij het voor-' beeld en de woorden van onzen Goethe — hij behoort aan geheel de menschheid — die allen nationalen haat afkeurdc en die zijn kalm geweten op die hoogte hield, waar men het gelnk of het onge-luk voelt der andere volkeren, gelijk het uwe zelven. Gansch mrjh leven heb ik gewerkt om toenadering te bewerken fn de geesten van onze beide naties. De afgrijselijk-Jieden van den oorlog, die onze naties voeren voor den ondergang der europee-sche beschaving, zullen mij nooit zoover brengen van mijn geest met haat te be-zoedelen.Hèeveel'redçnÈn ik nu ook heb om te lijden cloor de schuld van Duitschland en pm de duitsche poîiiiek en de middelen die zij aanwendt misdadig te vinden, toch stel ik het volk die ze ondergaat en er het blind werktuig van is niet verant-woordelijk voor. Het is niet, omdat evenals gij den oor-log als een noodlot beschouw. Een franschman gelooft niet aan het noodlot, dat de verontschuldiging is der ■menschen zqnder wil. De oorlog' is de vruc-ht- der zwakhcid en dèt bèéstigheid der volkèfen. Mfen rnôèt "ze béklageni, maar niet ver-oordeelen.Ik vervvijt u onze smarfen niet, de uwen zullen niet minder zijn. Indien Frankrijk .geruineerd wordt, Duitschland zal het 'ook zijn. Ik heb zelf de stem niet doen hooren, iWanneer uwe legers de onzijdigheid ge-'schonden hebben van het edele België. Deze overtreding tegerc de eer, die het misprijzen verwekt heeft van aile eerlijkô gewetens, is te veel in de politieke over-levering uwer pruisische vorsten; ik was er niet over verwoncîèrd. Maar de razernij waarmede gij deze koene * natie behande.lt, wier eenige mis-daad is van hare onafhankelijkheid en de rechtvaardigheid tôt cîe wanhoop te verdedigen,. gelijk gij Duitschers het i deed in 1813... dat is te veel! De wereldsche verontwaardiging komt in opstand. Behoudt deze gewelddaden voor ons Franschmans, uwe ware vijanden ! Maar hardnekkig zijn tegenover uwe slachtof-fèrs, tegen dat kleine belgische, onge- lukkig en onschuldig volk, welke schan-de ! En niet tevreden met het leven de België, maakt gij oorlog tegen de dooden, tegen de glorie der eeuwen. Gij bombardeert Mechelen, igij ver-brandt de meesterwerken van Rubens; Leuven is maar een aschhoop meer, Leuven met zijne kunstschatten, met zijnç wetenschap, kortom de heilige stad ! Maar wie zijt gij dan en met welken naam wilt gij dat men u bestempelt, gij Hauptmann, die den titel van barbaren afwijst? Zijt gij de kleinzonen van Gcethe of van Attilia? Is het aan de legers ofwel aan den menschelijken geest dat gij den oorlog verklaart? Doodt desnoods de menschen, maar eerbiedigt de meesterwerken. Die behoo-ren tôt het erfdeel der menschheid. Door ze te vernietigen, gelijk gij het doet, toont gij u onwaardig van dit groot erfdeel, onwaardig van plaats te nemen in dat klein ettropeesch leger, dat de eerewacht der beschaving uitmaakt. Het is niet tôt de denkwijze van het overige van het heelal dat ik mij richt tegen u. Het is tôt u zelven, Hauptmann. In den naam van ons Europa, waarvan gij tôt hiertoe een der warmste verdedi-gers waart, — in naam dier beschaving, waarvoor de grootste mannen sedert eeuwen strijden, — in naam der eere zelve van uw germaansch ras, bezweer ik u, ; noodig ik u uit, Gerhard Hauptmann, u ! en de kern der verstandelijken van Duitschland, waar ik zoovele vrienden tel, van met de meeste wiîskracht te pro-testeeren tegen die misdaad, die op u terugvalt Indien gij het niet doet, toont gij twee dingen, de eene : ofwel dat gij ze goed-keurt — en là dat geval, dat de wereldsche denkwijze it verplettere! — ofwel zijt gij onrnâchtig om de stèra te verhef-fen tegen de wilden die u beveîen. En'hoe kunt gij dan nog beweren, gelijk gij geschre\en hebt, dat gij vecht voor de zaak der vrijheid en van den menschelijken vooruitgang? Gij geeft aan de wèreld het bewijs dat gij onbekwaam om' de algemeene vrijheid te verdedigen, het ook zijt om uwe eigene vrijheid te verdedigen, en dat de duit-sche kern van 't verstand en 't kunstge-voel verslaafd is aan het ergste der on-derdrukkingen, aan deze die de meester-stukken vernietigt en den menschelijken geest yermoordt. Ik verwacht van u een .anhvoord, Hauptmann, een antwoord dat eene daad daarstelt. De europeesche denkwijze verwacht dit antwoord evenals ik. Denk er op na, in een dergelijk oogenblik is de stilzwij-gendheid zelf eene daad. ROMAIN ROLLAND. Vola der Tiedaclte. — Toen deze schôone brief geschreyen werd, was de hoofdkerk van Reims nog niet vernield. De Waarheid over de houding der Duitsche Socialisten Opheldering voor de geschiedenis Karl Liebknecht in België Na langdurige en moeilijke pogÂngen zijii vfij er in gelukt ophelderingen te krijgeii o\rer de houding der socialistische Rijksdag fractie, bij t uitbreken van den oorlog. Daaruit is al dadelijk af te leiden dat wij groot gelijk hadden niet te vroeg een ver-oordeeling uit te sprekeu, over de 110 yolksvertegenwoordigers van de Duitscho partij. Het is nu gebleken dat niet allen zich lieten oui den cuin leiden door de kei-zerskliek, maàr ©enigen zich kranig ge~ droegen, tôt het bittere einde. De eensgezindheid der Eijksdagfraetie bij het stemmen der . oovlogsbégrooting was niets dan sclw-ja. Sari Liebknecht, onze partijgenoot, die zijn anti-militarisme met vestingstraï heeft bskoeht, heeft daar reeds tegen geprotesteerd in de «Brerner Burgerzeitung» en het is van het grootste belaug voor de gesehiedenis, daarover nog meer uitleg te geveu. De 110 volksvertegenwoordigers waren verdeeld in drie groepen. Do meerderheid was 't akkoord om DE OREDIETEN TE STEMMEN MET EENE VERKLARING af to lez en, waardoor do houding der socialistische partij zou ge-■wettigd worden. Een kleine minderhékl was van meening dat onbepaald en ZONÛER VE RK LARIN(î DE KREDIETEN MOESTEN GOEDGE-KEURD WORDEN. Aan het hoofd van deze groep stond David. Eindelijk was ,er een derde fractie, be-staande uit 14 ledeii, • die Vborsfcekle DE BEGROOTIN G TE VERWERPEN EN DAARDOOR ZICH SCHERP TEGEN DEN OORLOG TE VERKLAREN. Onder deze laatste waren o. a. Karl Liebknecht en Haasç, do voorzitter van het Partijbe'stuur. Aan deze sterotain;^ was voorafg^gaaa eene langduriga besproiàng, die zeer hef-tig geweest is en waar bittere noten g«-kraakt werden. Vele .lîijksdagledeii hadden zich laten beïnvloeden door de duizende brieven die bij het Partijbestuur ingeko-men waren en waarin mèestendeels stond dat de soeiaaidemokratisehe partij voor plieht had Duitschland te redden van het Russisch barbarisme. Vele dezer brieven waren gesehi'even door burgers, die anders de socialisten aanzagen en behandelden als landverraders en die du de Partij als redf-dende macht beschouwden. Hoe het kwam dat in de zittkig vaoi den Rijksdag de heele fractie stemde v66r de credietèn en het juist, Kaase was die de verklaring àflas, dat kwam hierdoor : Sinds lange iaren was het in onze partij de gewoonte, dat bij ernstige zaken voor-afgaandelijke besprekingen plaats hadden in de Rijksdagfractie. Na onderlinge ge-daehtenwisseling wordb er gestemd en on-derwerpt de minderheid zich aan de meerderheid. Dat was hier ook het ge.taî en de voorzitter der liijksdagfraetie stemde dan ook voor de 110 leden de credieten. De minderheid der 14 heeft bij Haaee aangedrongen de verklaring der meerderheid in den Rijksdag af te lezen, omdat ze vreesde, dat te rnidden van den oorlogs-roes, een ander er persoonlijke meeningen zou bijgevoegd hebben, waarvoor zij niet ■ ii ...i ■ ii «i - - - - verantwoordelijk wilde gesteld worden. Haase, die ziékelijk is, was hier dus het slachtoffer van zijn plicht eu moest het slechte werk zijner partijgenooten — waar-mee liij niet 't akkoord was — in den Rijksdag . bekend maken om nog grooter fouteu te vermijdon. Voor deze daad van partijtucht heeft Haase al zwa-ar moeten boeten, want, onwetends, is hij in vele kringeu aangevallen ais voorstander van het stemmen der kredieten. Ook Karl Liebknecht is niet bij het leger en al wat over hem verteld werd, als zou hij dienst doen in Frankrijk, zijn louter verzi.nsels. V66r eenige dagen heeft hij het «Volkshuis» van Brussel bezocht, waar hii een onderhoud had met een onzer Vlaamsche volksvertegenwoordigers. Toen deze aarzelde hem de hand te drukken, verklaarcb Liebknecht: «Gij moogt mij de hand drukken, ik bon een der 14 tegen-stemmers.»Hij was naar België gekomen om zich te overtuigen van de hier aangerichte ver-woestingen door de Duitschers. Toen heeft onze volksve-rtegenwoordiger hem yetgezeld naar Leuven, Aerschofc, Thienen (waar h un auto door de Duitschers beschoten werd), Dinant, Namen en de Maasvallei. De in- druk van dit bezoek moet overweldige»< geweest zijn op Liebknecht, Hij beloofd< onzen partijgenoot in Duitschland dez< gruweldaden to gaan overbrengen en e< zooveel het in zijn macht was, krachtda/ dig tegen te protesteeren. Op de vraag of hij niet bij het lege; moest, antwoordde Liebknecht, dat hi( reserveofficier is en tôt hiertoe niet opg!€» eischt werd. Wij zijn overtuigd dat ten minste dezi uitstekende partijgenoot voor de Interna-tionale niet zal verloren zijn en desnooefe tegen zijn land en partijgenooten zal opr staan om zijn anti-mi 1 itaristische gedachtel te verdedigen. Met genoegeu kunnen wij nog medede» len, dat Kautsky en Rosa Luxemburg be< sliste tegenstanders waren van het stem* men der oorlogskredietn. Vooral voor Rosi Luxemburg is dit een groote eer, want zaj toch had een onverzoenlijken haat tege# het czarisme. Zij had meer dan wie ook U lijden gehad van het autokratisch Russisch regiem en nu had men wel verondersteld dat zij een Duitseh-Russischen oorlog mia of meer genegen zou geweest zijn. Dit is niet zoo en xij ook heeft uit aile kracht i* de laatste uren geprotesteerd tegen he< uitbreken vau den oorlog en het st-emmeë. der kredieten. Os " Vorsârts „ gesciiorst Het versoliijneu van het socialistisch parV tijorgaan «Vorwarts» is door den militai* ren bevelhebber te Berlijn verboden, v&u '22 tôt en met 25 septeiubcr. De « Vorwarts » had eene sehets geopen< baard van de duitsche linie en daarbij aan< teekeningen gemaakt. waaruit men moe«1 opmaUen.dat de vooruitgang der Duitseherj eigenlijk een aehteruitgang was geweest. Europeesche Oorlog Het kanon buldert Het kanon Iaat zich sedert gister ?nor> gend, om 4 ure, in de riehting van Merch-tem, Londerzeel en Buggenhout gedurig hooren ; een groote siag wordt er geleverd. Do duitscho générale staf is to Hal sedert gister morgend en is gevestigd in do loka-len der static en van een nabijgeîegen hôtel.De statieovcrste heeft zieh met zijn huis» gezin Hîoetcn venvijderen. ?. .. . EEN VALSCH GERUCHT Gister liepen weer allerlei geruchten te Gent over het afzakken der Duitschers naar Quatrecht en Melle. In de eersto gemeente was « men s komen zeggea dat de inwoners moesten opruimen, ofwel niet meer buiten komen. Men ging op de vlucht en... een deel van Melle volgdf. * De wreedheden der Duitsche soldaten en officieren in Belgie OFFIGIEEL VERSL.iG van de Belgische Cemmissie van Onderzoek, samengesteld uit de Heeren : Staatsminister Coore-Kisn, *voorzitter ; Goblet d'Alviell;.. on-dervoorzitter van den Senaatj Ryek" watts, sénateur; Strauss, rjhepen van Antwerpen; Van (Jntseui, voorzitter der reehtbank vau Antwerpen j E. de Buns-wyek, kabineiseSief van den Minister •i .Tasticie; Ort», legatie-raad van den koaing. DEBDE VER SLA G Antwerpen, 10 Sept, 1914. H eer M]lms<er, twee verslagen, die de commissie eb eer heeft gehad u toe te sturen, onder data L'8 en 31 Augustus, verhaalde meer in het bijzonder, het eerste de gebeurtenissen vcorgevallen te Aerschot, en in de aan-grenzende streek, het, tweede de vernie-hng door de Duitsche troepen van een ge-oeeîte van Leuven. ïea einde haar verslag van 31 Augustus te volledigen, denkt de commissie er op te Kacfeten wijzen, dat het bevestigd is, dafc m do dagen, volgend op deu brand van 'Leuven, de nog recbt gebleven huizeu, Waarvan de bewoners door deu overwejdi-®'erg yerjaagd waren, aan pltmdering 'fer- den overgeleverd, onder de oogen der Duitsche officie ren. Den 2 September heeffc een getuige nog gezien dat de Duitschers vier liuizen in brand staken. Een ander feit dat de hardvoçhtigheid aantoont van de behandeliug, de Leuven-sche bevolking opgelegd is, uog v'âstgesteld : Den 23 Augustus werd eeno menigte van 6 tôt 8 duizend personen, mannen, vrouwen en kinderen, vau allen < nderdom en rang, weggebracht onder geleide van een détachement van het 162 regiment- Duitsche infanterie, naar de stadsrijschooi, waar deze ongelukkîgen den ganschen nacht hebben doorgebracht. De bekrompenheid van het lokaal was zoodanig, in vergelijking met het aantai menschen, dat zij moesten blijven staan, en zoo zeer te lijden hadden, dat in den loop van dîen rampzaligen nacht verseheidene vrouwen zinneloos werden en jonge kinderen stierven in de armen hunner moeders, Eene mededeeling van den grooten Duit-sehen staf waarvaa de «Kôlnische Zeitung» van 29 Augustus den tekst brengt, verklaart dat de « kastijding », Leuven opgelegd, te verrechti'aai-digeu was door het feit dat een bataillon landwehr, alleen in de'stsd gelaten om de gemeenschapsniidde-len te bepeaken. zou aansreval'sti treweest zijn door de burgersbevolking, alzoo han-deleud onder den indruk dat het gros vau het Duitsche leger voor goed vertrokken was. Hetzelfde blatï kondigde het verhaal af van eeu zoogozegde getuige van dit feit. Het onderzoek lieefb bewezen dât die be- , ■\estiging als valseh mag worden besch.ouwd Het is inderdaad zeker dat de burgerij van Leuven, overigens reeds vooraf ontwapend cioor de stedelijke overheid, de Duitschers door geen enkele vijandelijke daad hebben uitgedaagd. De commissie heeft het te Brussel be-gonnen onderzoek van de gebeurtenissen van Visé voortgezet. Deze plaats was de eerste Belgîsche stad, de vernieling prijs gegeven, volgens het stelsei, nadien door den overweldiger op zoo veel anderen van onze stedeu en dor-pen toegepast. Het is daarom dat wij er aan houden, te doen zien wat er gegrond is in de Duîïsche verhalen, volgens welke de burgerlijke bevolking van Visé zou me-degeholpen hebben aan de verdediging der stad, oF na derzelver bezetting in opstand zou zijn gekomen. Verseheidene getuigen, thans te Antwerpen, zijn gehoord geworden, namelijk mili-tairen, behoore.ade tôt het détachement, dat den Duitschers den doortocht over de Maas betwistte ten noorden van Luik, en eene Duitsche kloosternou, der Zusters van O.-L.-Vrouw, te A^isé. Het is bevestigd kunnen word'sn dat de inwoners hocgenaanid niet aan de geveçh-ten deelnamen, die geleverd v,rerden den i Augustus aan de doorwatjdbare plaats van Lixhe ec te Visé zelf. v Het is overigens eerst in den nacht van 15 'op 16 dafc de vernieling der stad begon, waarvan in den avond vau den 15de eenige i schoten het teeken gaven. De Duitschers beweren dat de inwoners hebben geschoten op heu, voomamelijk uit een huis, v/elks eigenares door de commissie is gehoord geworden. De Duitschers vonden geen.snkel wapen in dit huis, evenmin als in de naburige eigendommen, die niettegenstaftnde dit, na leeggeplunderd te ziju, toch werden afge-brand, en wier œannelijke bewoners naar Duitschland werden overgebracht. De getuigen doen het onwaarschijnlijke uitkomen van eenen opstand, uitbarstend te rnidden van eene ontwapende bevolking tegen'een talrijk Duitsch garnizoen, dan, wanneer sedert clf dagen de laatste Belgische troepeu de plaats hadden verlaten, en zij bevestigen dat de eerste schoten werden gelost door dronken Duitsche voetgan-gers, die mikten op hunne eigen officie-ren.Dit feit is overigens geene uitzondering; inderdaad, lîefc is gekend te Maastricht, da,t-, 't zij door eene vergissing, 't zij door eenen opstand de Duitschers rond hetzelfde tijdstip, gedurende den nacht elkander doodschotgn, in het ruïterijkamp, dat zij hadden opgericht te Mesch, in de nabijheid van de Hollaudsch-Limburgsche grens. Het is bevestigd dat de stad Visé geheel aan de vlammen werd geleverd, met uitzondering. scliijnt het, van een godsdien-stig gesticht, dat gespaard zou zijn, en dat verseheidene burgers _ zoo van de stad aïs van het dorp Canne, doodgesfchoten zijn. fTftfYûiff morscnO _ in iist Z.-O. na Mechûlen HET FOET VAN WAELHEM SCHEEMUTSELIHGEM BE VIJAND TESUGGE-SLAG-EN LTft de « Métropole » : « De dag van woeusdag heeft aaii het fort' vau Waelhem gelegenheid gegeven goed werk te leveren. Eene sterke duitsche groep was geseind langs den kant van JtLofstaede. » De kommandant van fort vau Wael-i hem onderhield gedurende meer dan twe® uren een goed gemikt kanonvuur, bijzon • derlijk gericht naar den driehoek, goed be-{ kend in het militaire rnidden. De vijand: onderging zeer ernstige verliezen, terwijlj onze troepen werkten onder de bescherming; van het fort on geen verlies leden. Dej Duitschers begrepeu spoedig dat het bestej wat zij kondeu doen, was dau te verdwij-! nen. » Het is hetgeen zij met spoed deden,'wal| niet in den zin was onzer soldaten, die nietj beter vroegen dan er kloek door te sLiaru » De Duitschers, die het kasteel bezette-den va-n M. Vau Langendonck, bij het dorp; Keerbergen, werden door onze veldkanons verdreven. Daar verloren zij nog veel mannen.2 Donderdag bezochten wij al de voorpos-; ten van aan Mechelen en gingen door Heyst-op-deu-Berg, Dorp, Boisscbot. lien is daar op zijne hoede en omtrent 11 ure in deu; voormiddag, wanneer wij door Putte trek- j ken, vernamen wij dat onze jagers eena 1 sterke verkenningstroep van uhlanen had-den teruggeslagen, die het boschachtig ter- j rein van Keerbergen, bij Mechelen, onder-/ zochten. j> Onze moeaige autogeleider Nattan aarzelde geen opgenblik om aan mijn verz-oek! te voldoen en langs eenen zijweg leidde hij ons niet ver vau den omtrek, waar de bal-leu floten. Hier verliet oâ' het rijtuig — hij was bang voor zijn auto — en te voet, vau post tôt post en van graeht tôt gracht, kwam ik in de voile vuurliin. De»ballen floten met leveudigheid. Ik kende dit muziek van het te hebben gehoord in de koloniëu. Ik kroop verder van loopgracht tôt loop-gracht eu ik woonde het geweervuur bij.; Onze soldaten waren bewonderingswaardig. , De pijp tussçhen de tanden, een ppg in heit 3® ®aai* "" fi* 26® Priis per nnmmsr : voor België 3 centiemec, voor den v'mmdo 5 eentiera«n Teiefoon f Hfêodactile 324-Y •• ^,s§?îasnistsoaiiB 284-5 iZaterdatî 26 Sepiember 1914-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.