Dnskater-U i tge cîstcf 5aœ:Maatschappij H ET LICHT bestuurdert p. DE VISCH. Ledçbcrg-Oent . . REDACTIE . , ADMJNISTRATIE HOOOPOORÏ. 29, GENT Brgaan der Bekmhe Wopkliedenpar,ii/\ Verschijrseiïde allé dagen. ABONN EMENTSPRIJS BELGIE Drie maanden. , . , , fr. 3.23 Zes maanden ■ , . . . (r. 6.50 Een jaar fr. 12.5(1 Men abonneert zidi op aile postbureeles DEN VREEMDE Drie maanden tdagelijks verzonden). . > . fr". 0,f9 Bekendmakingen jjIJVOEGSiX tôt de VERGBDEÏQXGEN betreiîende bepaliag «1er HOOGSTE PEIJZEN (Vcrordcningsbl. N. 2, bladz. 43). De overtredingen van de HOOGSTE PBIJZEN wflke voor het etappengebied bepaald zijn, nemen me*r en meer de over-hand.-ûm deze reden beveel ik, dat de straf fea bepaald in het slot van de verordening-n. 31 van 8 Augustus 1915 (afgedrukt in n. 2 van het Verordeningsblad voor het Etappengebied van het 4e leger, uitgegeven den 14 Augustus 1915) vervangen worden daor het volgende : Wie levensmiddelen, voedermiddelen of ander waren, voor welke een hoostprijs bepaald is, KOOPT of VERKOOPT tegen een hoogeren prijs, of degene die voor zulke goedersn een hoogere priji AANBIEDT of VERGÎT dan don bepaalden hoogsten prijs, wordt met ten hoogste één jaar hechtenis of gevàngenis of met teri hoogste 10.000 Mark geldboete ger.traft. Er Kan bovendien, geldboete, buiten gevàngenis, toegepast worden. ïnsgelks kunnen do verhandelde goederen aangeslagen worden. Gent, clen 26 Oktober 1915. Der Etappeinspekteur, von UNGER, Gener alleu taant. & ± ^ BEKEND31AKIN G betreffende de ver-plichtin» tôt aaiigiftc der besmettelijke ziekten. Volgens bevel uitgevaardigd door de Etappeninspectie van 8 December 1914 zijn de BELGISCHE BURGERLIJKE GE-NEESHEEKEN van het etappengebied ver-plicht aile besmettelijke ziekten, die zij be-stadigea, aan te melaen. Er bestaan redenen voor in 't bijzonder de geneesheeren van Gent en Tnliggende voorgeborchten nogeens er op te wijzen, dat de volgende besmettelijke ziekten, onmid-dellijk aan het gezondheidsbureel der stad moeten vermeld worden : Choiera, pest, typhus, vlekkoorts, pok-ken, diphteritis, blocdloop, roode koortsen, mazelen, hersenvliesruggemergontst'eking. Wanneer er VERDENKING bestaat no-pens de typhuskoorts, epidemische hersen-vliesrugge^iergontsteking, bloedloop. choie ra, moeten seffens de verdachte stoffen ge-zonden worden aan het Gezondheidsgestieht der Hoogeschool (Heer prof, van Ermen-gem) ten einde de kenteekenen der ziekten vast te stellen. Het niet in aanmerking nemen van dit voorschrifb zal in de took-omst gestraft wor-den met ten hoogste 10.000 Mark geldboete. Gent, den 27 Oktober 1915. Der Etappoinspekteur, von ÎJNGER, GeaeraHeuîaant. Bte c W€IiëC lié &n Emiel Moyson, zich richtend tôt de libe-l ralen van zijn tijd, zong : Het volk is goed, waarom zijn goedheid [tergen?... En wij voegen ©r thans bij : het volk is \erstanidig geworden. waarom daar geene reieaing van gèhouden?... | Indien aile nijveraars die goedheid, welke I Emiel bezong, en dis thans met verstand is I gepaard, tw,ee groote volksdeugden dus, I maar wildea erkennen veel bitters en treu-rigs zouden kunnen weggeruimd worden tusschen werkman en fabrikant. Kisscliien was er een tijd, dat de fabri-' kanten konden meenen in hun recht te we-zea, toen zij afkeurend sprakén ov,er het verkvolk. Doch wie is uit eigen goedvinden bar-baar ? Wie is slecht omdat hij zulks wil wezen? Enkele individuën zullen wei uit bewust-zijn slecht we^sn. doch de ma-ssa, het voife, is en was goed, zelfs edelmoedig, en thans [ is zij er verstandig bij geworden. En als I zij het eens niet was, dan lag dit aan oor-zaken buiten haar. Ten tijde van het ontstaan van handel en [ nijverheid, hier ten stede, bestond er eene [ hevolking, ongeleerd, bijna vreemd aan de I toenmalige beschaving. De burgerij had de noodzakelijkheid van het Volksonderwijs nog niet gevoeld, daar het economirch leven bijna nul was. Dus [ volksonderwijs was er niet waardoor de werklieden volslagen onççeletterd waren. Het is midden die ergen toestand van E-chterlijkheid, dat plots nijverheid en handel komen opbloeien. Fabrieken kwamen in gang en werkten àacf en nacht, de zondag niet uitgesloten. De handel ontwaakte ; er ontstond_ bijna sohielijk eene ongekende bedrijvigheid, waarxa geheel de werkersbevolking, mtn-nen, vrouwen en kinderen, hais over kop werden medegesleurd. De huisnijverheid werd gedood. door de opiromst Tan de fabrieken, de buiten be-volking stroomde naar de stad, w&t het ongeleerd element nog kwam te vergrooten. En veel min dan voorheen werd aan on-derwijs gedacht. Het genot van zulk een opgekweekte be-volking, wonende in nauwe steegjes en on-gezonde woningen, plots in zulke meuwe economische toestanden geplaatst, kon zich anders niet uiten dan in de talrijke nieuwe romd de fabrieken en ia de werkersbuurten geopende drankhuizen. De toenmalige fabrikanten, allen aan-komende rijken. waren haastig op den weg van het fortuin, en op zoo e;n veroverings-tocht worcii; ailes, zelfs het minst mensche-lijke over het hoofd gezien ; elk orgaan van zulke menschen wordt doodgekitteld door het uit de verte hen toslachende fortuin. Niets werd gespaard, in dien eersten kamp om bezit avn goud ! En zoo werden, toen er eindelijk een man opdaagde als de heer Laurent, hem de ongeleerde, licha-melijk en zedelijk uitgeputte werkers, door de rijk geworden fabrikanten, voorgesteld als berbarea. Toen M. Laurent voor de eerstc maal, aan de fabrikanten voorstelde eene maat-schappij te stichten, voor doel hebbend de zedelijke en stoffelijke opbeuring der werk-lieden. antwoordden zij hem : « Gij kent de werklieden niet; zij zullen zelf het goede niet begrijpen, dat gij voor hen doet; zij zijn onverbeterlijk : het zijn barbaren. Te vergeefs zult gij beproeven de werklieden te verwijderen uit de herbergen en dans-zalen, ten einde hen, bij middel van geeste-lijk vermaak, op te heffen. Hetgeen de fabrikanten zegden stond vast, het was een feit, doch zij hadden het recht niet aldus te spreken. Zij moesten naar hun handen hebben gezien. deze waren immers bezocdeld met de misdaad van het goud, aan dien toestand hadden zij veel meer schuld dan de werklieden zelf. En M. Laurent bekende zulks waar hij schreef : «De mieste onzer fabrieken zijn vlas- en katoenfabrieken, de mannen en vrouwen, die er worden gebezigd, zijn de veraehterste der werkersklas. Men aan-vaardt de kinderen van het oogenblik, dat zij in staat zijn te loopen, en een weinig acht te geven. De arme kleinen spelen met de wreede mekanieken alsof het speel-goed gold, dezen. die het overleven, gelij-ken nauwelijk aan mensehelijke wezens, zedelijk noeh verstandelijk gevoel bezitten zij. Hoe kan er bij dergelijke menschen spraak v/ezen van verstand en --evoe] ? Van in hun prilste j'-ugd worden zij aan zich zelf overgeleverd en door ied*reen verla-ten, het minste onderricht is' hen ontzegd. Het is dus niet te verwonderen hen aan de brutaalste driften en neigingen te zien over-leveren. En hoe vreeselijk ! — zij staan la-ger dan het onredelijke diér. De rede waar-rcede de nattiur dsn mensch begaaft is in hunne onwetenheid gestikt. «Bat is bevolkir.,- onzer fabrieken!» Doch, h eeren fabrikanten, die tijd is henen. Di^> toestand, door M. Laurent ge-schetst, was slechts de rotsachtige, dorre weg. lar.gs waar do werkman zedelijk en stoEfelijk den onderrang van zijn leven ruilde tegen het goud, dat in uw bezit stroomde ! Die toestanden zijn veranderd. Ds opkomende en grootwordende nijverheid en handel hebben een uitgebrcid volksonderwijs noodzakelijk gemaakt. De nieuwo Ievenseischen stùwen dringend het onder-wijs voôruit. De werkrnan is het brute dter niet meer van voorhen, want hij heeft zich gesterkt aan de verschillende bronnen van onder-wijs.Er is beschaving en verfijning gekomen onder de fabriekwerkers. Wat 'M. Laurent, als weldenkend® burger tegenover de werkersklas, voor haar niet ken, heeft de Werkliedea-Partij gedaan. Van het oogenblik, dat de socialistische partij tegen de arbeiàérs sprak, hebben zij begrepen meer te beteekënen in de wereld dan een bruut, goudsclicppend dier, tèà voordeeie van deii fabrikant. Bij het hooren der profeiische woorden: « de arbeid is de rots waarop de Kerk der toekomst j.^1 worden gsbouvj-d, 1/ hebben zij de ooren gespitst, zijn hunne hersenen opengegaan, hebben zij het hoofd opge-heven en hunne waarde als werkman be-wust geworden ! De heer Laurent mocht, noch kon zulke taal tegen de arbeiders voeren. En nog-tans was het de eeiiige taal die hen uit hun staat van dierlijke verdooving kon ophef-fen.Zeker, Emiel, uwe werklieden waren goed, en waren zij zulks niet geweest zij zouden thans niet verstandig wezen. En waarom,heeren fabrikanten, zoudt gij u ook niet wel en gelukkig gevoelen, bij die groote omkeering uwer w.erklieden ! Gij zoudt toch zeker trotseh moeten wezen cen 'opter oordeel te kunnen vellen over de ar' beiders dan uws voorgangers ! Wii zouden het moeilijk anders ver-staan ! De groote strijd tusschen kapitaal en arbeid zal blijven voort woeden, zoolang de scheiding tusschen beide zal bestaan. Die strijd is niet van workersïijde gewild, noch gev/enscht, doeh wordt hen alleenlijk? opetedrongen door de kapitalistische feiten. Miskent die strijd niet, heeren patroons, doeh begrijpt hem veeleer. Het onderwijs en de beschaving dringen aile dagen dieper en dieper in hart en her-senen der arbeiders. Zij hebben zich thans krachtig vereenigd de werkers, het eenigste middel ten einde niet meer tçrug in de oude toestanden van voorheen te vervallen. En ons pleidooi hier bij de heeren fabrikanten, om die erkenning. is het beste be-wijs, dat de arbeiders beter weten wat zij wjllen dan het men soms zou denken. Het is tevens een bewijs, dat het werk-volk ten voile zijne roi als voortbrenger in do maatschappij heeft lecren kennen en waardeeren; dat het voornamelijk zijne verhouding als arbeider tegenover den zak-man, het is te zeggen tegenover het kapitaal beseft, begrijpt en zijne roi er naar regelt. Die het nog anders zich voorstelt of het zoo niet meent, met of zonder opzet, mis-grijpt zich aan den modernen arbeider. en zal dit, ten eigen r.adeele, vroeg of laat moeten ondervinden. Hannick. In het Arrondissement Bendermonde Uns© werking ess s/oopMïfgang Volop waren wij weer aan de propa-ganda, — na de zware kissperiode van Mei 1914, die een Echoonen uitslag opleverde, — en de oorlog brak uit en stuitte plots elke propaganda-, t« meer daar onze leider Hip. Van de Meulebroucke on3 ontnomen werd, om zijnen plicht als soldaat te vervuliea. Toen hij vertrok, hij die bemind en geë»rd werd in ons arrondissement, gevoelden wij de groote leemte die in ons midden gcslar gen werd. Met een groepje vrienden orcr onzem af-wezigen leider sprekend en OTer den oorlog met zijne gruwelen, was de gevolgtrekking dat wij terug aan 't werk îaoesten, met de hoop dat tîe werkende. klasse, het grootste slaehtoffer van den huidigen toestand, ons nu beter zou begrijpen dan vroeger. In de plaatsen waar <t Vooruit » verkocht werd, begonnen wij de slechte daden der Voedings- en andere eomiteiten a an 't licht te brengen, en het publiek sfceunde oni zoo-danig, dat ons de gsdackte werd ingefeven, door middel van o£ï blad tôt het proleta-riaat van gansch »ns arrondissement te gpreken over de slechte daden der rijken en den strijd der Werkliedenparfej. Wij stelden verkoopers aan om Î6 gemeen-ten van de 2S die ons arrondissement telt, te bewerken. Het ging moeilijk, want soms verkochten onze mannen, tegeîigewerkt door het dwaze vooroordesl en ook door lage te-genwerking der zwarte bende, in eene ge-meente één of twee bladen. Maar wij hiel-den aan en onze arbeid werd beloond:enkel op ééne gemeente m#esten wij het opgeTen. Dus van de 28 gsmeenten van 't arrondissement, verkochten wij in 55 het blad « Vooruit », zoodat ons getal bladen per week, dat v66r den oorlog 3000 was, klom tôt 9000. Wat bemoedigende uitslag ! Hij zetto ons dan ook aan niet te rusten ! En daar de klachten over de Hulp- en Voedingscomi-teiten, alsook over de vernederingen en den dwang menigvuldiger werden, be/sloten wij deze ter plaatse te onderzoeken. De artikelen, door een drietal kameraden geschreven, brachten ons eene massa nieuwo lezers bij, zoodat onze weekverkoop geklom-men is op 11,500. Daarbij kregen wij nieuwe door FG. DE OOSTER Sc3tuurdcr der Om- en Naschoolschc Wer-ken van de Stad Gent —dp— (Veerticnde rcrrolg) ^Op de vraag hoe de Werkbeurs doel-rr;a^i» zou kunnen medewerken ant-woordt de heer De Coster dat deze door jjare statistieken van vraag en aanbod kst Comiteit zou inlichten betreffende de pehoefte of overvloed van werkkrachten I m zekere takken der nijverheid. 2e Voorzitter deelt mede, dat men in mt-schland gebruik maakt van een scort vragenlijst betreffende de beroeps-euze", welke de ouders moeten invullen f*n aan den bestuurder der school terug-^uren. De heer De Coster meent dat • !? ?eer nuttig lcan zijn en mogelijk is ^uitschland, doch dit hier zijn doel fflissen, nogmaals bij gebrek aan ueûr De Waegenaere meent dat het [ hVoeren van dergelijke vragenlijsten een » f11? zou daarstellen voor de betrekking scîioûi en Jbjjia. Ce heer De . Coster aluit zich gaarne bij die proef aan en zou er eene tabel aan toevoegen der vereischte kennis, lichaamskracht, enz., noodig voor deze of gene beroepen. Dit ware een leidraad voor de beroepskeuze. De tabellen en vragenlijsten bij het ver-laten der school zouden door de ouders aan het Comiteit enderworpen worden, dat alsdan zijn oordeel zou vellen over de keus. De heer Voorzitter en îeden drukken hun genoegen uit over het onderhoud met den heer De Coster en bedanken hem hartelijk voor zijne talrijke en duidelijke inlichtingen. » # * * Het Comiteit der Werkbeurs drukte nadien den wensch uit, dat de Gemeen-teraad te Gent eene commissie voor beroepskeuze zou stichten. Dit werk, onder het werkelijk bestuur van den schoolopziener en de bestuur-ders der Werkbeurs en der beroepsscho-len, zou vertegenwoordigers hebben : 1) van het lager, zoowel officiëel als vrij onderwijs ; 2) van het technisch onderwijs ; 3) der Werkbeurs ; 4) der Weezenscholen van de Stad ; 5) van het geneeskundig korps ; 6) van de patroensvereenigingen der groot- en kleinnijverheid ; groot- en kleinnijverheid; 8) de kinderrechter. Dit Comiteit zou voornamelijk voor doel hebben : a) zich bezig te houden met al de vra-gen betreffende het leerlingschap en de beroepsvorming en in 't bijzonder met het opstelîen en de kontrool der kontrak-ten van leerlingschap ; b) al de gegevens te verzamelen noodig tôt eene ware kennis en tôt een juist oordeel der nijverheidsvoorwaarden, en ze aan de belanghsbbenden mede te dee-len ; c)-verhandelingen over de stielen op te stellen of te vertalen, en uit te geven, af-zonderlijk of in overeenkomst met ande-re instellingen ; d) de plaatsing der kinderen te bevoor-deeligen en na te zien door de tusschen-komst der Werkbeurs ; e) de oorzaken te bestudeeren, die de werving voor zekere stielen moeilijk ma-ken en de werving te venekeren of te bevoordeeligen van het werkvolk, noodig in de verschillende nijverheden ; f) een sekretariaat van leerlingschap voor de stielen der kleinnijverheden in te richten en te beheeren ; g) en bijzonderlijk voor wat de seholen betreft : 1) onderzoeken in te stellen over de stelsels en de huidige richting der be-roepskciaze..; 2) in de seholen een kaartenstelsel in te voeren, de natuurlijke geschiktheid, de lichamelijke of geestelijke gebreken der scholieren vaststellende ; 3) de ouders te ondervragen over de stielen, welke zij hun kinderen denken te doen aanleeren ; 4) de ouders op geregeldo tijden in vriendschappelijke vergaderingen te ver-eenigen. Daar zou men, na een vertoog over den toestand ten opziohte der werving of over de voorwaarden der uitoe- | fening van de stielen, de kwestiën be-spreken van den leertijd en van de uit-oefening der bercepen door de kinderen, en deze gebeurlijk opluisteren door kine-matographische vertooningen der voorwaarden van den leertijd of van de tech-niek der stielen of door andere aantrek-kelijklieden ; 5) de gedachtenwisseling over de zaak te bevoordeeligen tusschen het bestuur der seholen en de ouders ; 6) aan het onderwijiend personeel de inrichting van het beroepsonderwrijs te doen kennen, alsook de voorwaarden van de uitoefening der bijsonderste Gentsche nijverheden en zijne aandacht te vestigen op het voordeel dat opstelhuiswerk over de stof der beoepsrichting in dit op-zicht zou aanbieden. (Slot TOÎgt.) medewerkers en rerzamelden een arseaaalj feiten en wetenswaardigheden, die wij" voorbehouden roor eene brochuur. Dan kwam het feit dat bijna op aile ge-meenten de prijzen der bijzonderste levons-middelen zoodanig opgejaagd werden door woeker, dat zelfs de gelukkigen, die no# werkten, ze niet kon koopen. Dat. bracht ons op de gedachte de samen« werking, — die gedeeltelijk in staat is den woeker tegen te houden, — aan te berelen. Herhaaldelijk was zulks mislukt, doch wij waren overtuigd dat, met de brutale wer-kelijkheid voor oogen, de bevolking ons thans beter zou begrijpen en ons pogen steu» nen. En nu mogen wij zeggen dat in Lebbeke, — dank zij de tusschenkomst van een men-schenrriend, — alreeds eene cooperatie ge-stlcht is, die binnen eene maand zal in werking treden. In Dendermonde, St-Gilles, Hamme, Zele^ en Grimbergen staat de toestand eveneens goed en zullen wij er in gelukken, met d& medehulp van organismen daartoe gestichb en der plaatselijk» groepen, binnen kortea tijd aan hefc werkersToîk goedkoop#re en betere waren te verschaffen dan thans ge-beurt en alzoo den woeker te keer te gaan;. Dus twee bestaande samenwerkingen : Wetteren en Lebbeke, en een vijftal in 't ver-schiet; 1700 lezers per dag van ons blacf « Vooruit», in plaats van 300 v66r den oorlog ! En nu aan ons, partijgenooten van 't Arrondissement, er voor te zorgen dat die cooperatieven er komen en dat wij met nieuwjaar 15000 bladen per weeik verkoopea: in do 28 gemeenten van 't Arrondissement. Dat kunnen wij ! De arbeiders moeten ge-' leerd hebben, dat diegenen aan wie zij 30 jaJ ren en meer hun vertrouwen geschonkea hebben, 't zij katholieken of liberalea, het aiet waard waren, aangezien zij nu hun nen plicht niet doen. De arbeiders ondervinden nu dat de eer-tijds zoo gelasterde socialisten, edele wer-. kersrrienden zijn, die in deze troebele tijden steeds aan de zijdé der kleinen hebben ge-staan en zij aan hen menige voordeelen t<| danken hebben. Met de welsprekende ondervinding ro*r oogen heeft het volk anders leeren denken en wij moeten door ons blad « Vooruit » die duizonden spreken over den schoonen strijd die het socialisme gestreden heeft voor we-reldrrede, betere werkvoorwaarden, broe-derlijkheid en breeder ontwikkeling voor het proletariaat, om des te rasser tôt hun ontvoogding te komen. En onze broeders van den buiten, die lang het kapitalisme steunden, dat dea dood Tan honderd-duizenden jonge mannen, werkerszonen, vaders van nu onschuldig» weeten op 't geweten heeft, zullen zich oob aan once zijde scharen, om den strijd aan te gaan tegen onze verdrukkers. En zoo zal deze hoek van Vlaanderexi vrij: komea, vrij van slaverij waarin hij zoo lang smachtte, vrij van aile verdrukking! Vrij zal het vlaamsche volk worden en dan-heeft het de toekomst voor zich ! Voor de Federatie : BRUYNTJE. Chicago ïn Amerikaansche bladen kan men de fa-belachtigste dingen lezen over de steeds toe-nemende ontwikkeling der steden en clfew-York-Herald z&gb onder meer het vol-gende orer de «tad Chicago : Sedert het jaar 1900 is de ontwikkebm® *an deze groote amerikaansche stad toe-f Remend rooruit gegaan op eene wijee die vraarlijk aan ket ongelo.oflijke grenat. la eteze korte spahne tijds zijn er voor meefl £i»n 750,000,000 dollars gebouwen opgetrok-kea die, als zij aaast elkander waren geeet, eene lengte van meer dan 300 kilometer» zouden beslaan. Het spreekt van zelf dat de toerloed tau menschen in dezelfde verhouding heeft fcoe-! genomen, iets wat steeds aanleiding ge-®»ven heeft tôt verwarring, woninesnood* e» onbeschrijflij1:e ellende. Op de stad Cliicago loopen thans niet mi* dan twee-ea-dertig spoorweglijnen uit,l»*g| dsirelke dagelijks zes-daizend-acht-lioaierd aejea en dei'tig gewone treinen binnen lo«-pen en vertrekken. Met deze treinen kun-nn dagelijks, uit een omtrek van 1.300 ki-lometers, 60.000 menschen naar de reuzen-st&d gebracht) of er afgehaald worden ! Chicago is dan ook eene der bijzonderstîi centrums ran den amerikaanschea handel, van de nijverheid en van den landbouw, en de waarde van de er verhandelde voort-brengsels is onberekenbaar. De vakmannen zijn het er eens over dat meer dan de helft van de amerikaansche granen opgebracht wordt door den If.nd-bouwstaati Illinois, waarvan Chicago ook d* bîjzonderste stad is. In Chicago worden het eene jaar door hefe ander, ook toenemenderwijze, ineer dan 20,000,000 hectoliters allerhande granea r»r-handeld, die naar aile streken van de» aardbol verzonden worden. De vleeschhandel, men zou beter zeggen da vleeschnijverheid. heeft' zich in Chicag® op de zonderlingste manier ontwikkeld, wat bewezen wordt door het officieel vastge-steld feit dat er ia den loop van het jaar IBM niet œinder dan 28..000.000 levendtf 31' Isa? fti. 308 Prijs per aunaner : vooi Belgié 3 ceatlemeii, voor den ireomde5 eeatiamen Tsîafôon s Dodaciio 247 » âlimîliisipati» 2845 ¥t*l|dasi S

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.