Vooruit: socialistisch dagblad

1141 0
close

Warum möchten Sie diesen Inhalt melden?

Bemerkungen

senden
s.n. 1915, 13 Juli. Vooruit: socialistisch dagblad. Konsultiert 29 März 2024, https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/de/pid/nc5s757r6z/
Text zeigen

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Drakaî«r-lHtgeeÎ3fcer Sacs: Maatschcppij H ET L1C&8T bestuorder t P. DE VI5CH. L«deber2-Gen» . . REDACTÎE . . ADMINISTRATIF UGOGPÛORT. 29. CENT Orgaan der Belgische Werkliendenpartij — Verschijnende alle dagen. A 3 G N N E fv" E N T 5 P R î J S BELOIE f>fie roffanden. , , ♦?. 3.25 ? za n?r.andea • . , . . h. 6 50 Esnjaar. fr. 12.50 Men abonneerî zicîi op allî postturseie» DEN VREEMDE Drie maaniie» ldfc£«!sjfc» verzor.^Sn). tr. tf.ïï kapitalisme ii TWEEDE TIJDVAK 63e Maatsohapppijen per aandeelen (Vervolg.) Die verschijnselen van samentrekking doen zich nog niet met gelijke hevigheid voor in al de takken der voortbrenging. Nochtans, overal vvaar het kapitalisme indringt, ziet men met eene meer of min-der groote vinnigheid, dien strijd voor 't bestaan tusschen de ondememingen uit-breken.De minder goed ingerichte fabrieken spannen bovenmenschelijke pogingen in om a an het bankroet te ontsnappen en, om hunne minderheid in te winnen, doen zij besparingen op het arbeidsloon en verlengen zij de werkuren. Als het kapitalisme op dezen trap van ontwikkeling gekomen is, is de voortbrenging volstrekt anarchistisch (onbandig) en vvordt de onverantwoordelijkheid der individuen ten klaarste zichtbaar. Eene politieke gebeurtenis die zich voordeed a a., de andere zij de van den Oceaan, eene wijziging in het belasting en tolwezen, kunnen onvervvachts en onvoorzien den werkzaamsten en schrar.dersten fabrikant ten onder brengen. Verondersteld. bijvoorbeeld, dat de landen van het Euro-peesch vasteland de accijnsrechten op de suiker afschaffen (die ons de suiker dub-bel zoo duur als in Engeland doen be-talen), dit ware de ondergang van de Engelsche koekjes- en confituurfabrie-ken, die, op de Londensche markt profi-teeren van den verkoop van zeer goed-koope suiker. Verondersteld daarentegen dat de Engelschen, om de rietsuiker-nijverheid in hunne koloniën te beschet-men, inkomende rechten stellen op de in Europa gefabrikeerde beetwortelen: 't is de ruïne van de suikernijverheid op het yasteland. De kapitalisten leven onder de eeuvrig-durende bedreiging van onvermijdelijke rampen en — wat de nijverheids-anarchie tôt haar toppunt drijft — het ge-beurt dikwijls, dat degenen «die er 't beste tegen kunnen», trachten meesters • te worden van het terrein en zich van hunne mededingers te ontmaken door, voor eenigen tijd, hunne voortbrengselen of hunne diensten onder den inkostprijs te verkoopen. Een voorbeeld daarvan weze de reuzenstrijd, de tarievenoorlog die de spoorwegmaatschappijen der Ver-eenigde Staten tegen elkander voeren. Men zal wellicht zeggen: het publiek profiteert ervan; ja, tôt op het oogenblik waarop de overwinnaars, van aile mede-dinging ontlast, met woeker hunne tijde-lijke verliezen inhalen, en het publiek de gebroken potten laat betalen. Nochtans komt er een oogenblik waarop de zwarigheden van dien staat van zaken, van die bestendige anarchie, zoo erg worden, dat de kapitalisten, door middel van eene overeenkomst onder de voortbrengers, trachten er een einde aan te stellen, om de voortbrenging te rege-len en de mededinging minder nijdig te maken. Dan begint het derde tijdvak van de kapitalistische evolutie: de samenstel-ling van groote, nationale of internationale monopolies. DERDE TIJDVAK De kapltaîtetteche mcmjpoISca of alïsçnhancf&te De overgang van anarchie tôt monopolie heeft twee opvolgenlijke trappen; de eerste is de onvolledige versmelting (kartels, rings, -pools); de tweede is de volledige versmelting van de verschillen-de ondememingen van een zelfde nijver-heidstaki. — de kartels Tusschen de eenvoudigste en de meest ingewikkelde, treft men vier soorten kartels aan: de kartels van prijzen, de kartels van voortbrenging, de kartels van debiet, de kartels van deelneming. Kartels van prijzen Dit is de ruwste vorm; het is het Ter-bond, de overeenkomst, waardoor een zc-ker getal industrieelen van eenen tak van voortbrenging overeenkomtn, om aan een gelijken prijs de grondstoffen te koo-pen, of aan een bepaalden prijs de ver-vaardigde voortbrengselen te verkoopen. Zoo is het, dat naar 't voorbeeld der Hollanders, de Belgische suikerfabrikan-tei' aan de landbouwers een eenvormûzeu prijs opleggen voor den aankoop der gra-nen, hebben de samenwerkende maat-schappijen en de kapitalistische bakkerij-en van Gent zich met elkander verstaan om den prijs van het brood jelijkelijk met 2 centiemen op te slaan. Zulke voor-beelden bestaan overigens met duizen-den.Kartels van voortbrenging Door het kartel van voortbrenging, dat over 't algemeen met kartel van prijzen gepaard is, verbinden de industrieelen zich, in eene bepaalde verhouding, hunne voortbrenging te verminderen. Dergelijke kartels treft men zeer dikwijls aan in de glas- en in de suikernijverheid.Kartels van debiet of verkoopgebied Het kartel van debiet, ingewikkelder dan beide voorgaande, bestaat niet al-leenlijk in de vaststelling van de prijzen en in de beperking van de voortbrenging ; het is vooral gekenschetst door de ver-deéling van het debiet en de bestellingen op aardrijkskundige grondslagen. Elke industrieel krijgt zijn district waarin hij mag doen wat hij wil, maar buiten het-welk hij niet mag gaan. In Westfalen, bijvoorbeeld, hebben de koolmijnmaatschappijen op dergelijke wij-ze hun debiet verdeeld en, sindsdien hebben de koolmijnmaatschappijen -van het land van Luik en van het bekken van Charleroi, op hetzelde model een kartel opgericht, wiens< handelingen door M. Paul Janson op de tribuun van den Se-naat aangeklaagd werden. Kartels van declnsming De kartels van deelneming in Engeland en in de Vereenigde Staten, gekend onder den naam van pools, laten de ondememingen onafhankelijk en geven zelfs eene zekere zelfstandigheid aan hunne leden, doch de winsten worden verdeeld naar verhouding van het kapi-taal dat ieder lid in zijne zaak gestoken heeft. Als voorbeeld van dezen vorm, kunnen wij noemen The Dynamite Trust Company, die het grootste deel der Engelsche en Duitsche dynamietfabrieken gekocht, en met de andere dynamiet- en kanonkruit-fabrieken van beide landen, eene overeenkomst gesloten heeft voor de verdeeling der winsten. II. — de trusts Zoo komen wij aan het oogenblik waarop de kartels meer en meer omvattend ge-worden, uitloopen op den trust, 't is te zeggen de versmelting van de vereenigde ondememingen. Men zal zich den ontzaglijken indruk herinneren die over een paar jaren teweeg gebracht werd door den plotseiingen op-slag van de petroleum. Die opslag was het gevolg van de oprichting van een reusachtigen trust der Russische en Ame-rikaansche fabrikanten. Iedereen kent de trusts van aile slag die in de Vereenigde Staten bestaan. Volgens Lloyd — Wealth against Commonwealîk. — steken niet minder dan 500 millioen dollars (2 1/2 milliards) in den kolen-trust, 200 millioen dollars in den petroleum-trust. De trust der Noord-wester Spoorwegen en Eleva-tors bezit 100 millioen dollars; de trust voor het vee en de beenhouwerij bezit on-geveer hetzelfde kapitaal; hetzelfde voor de gas-trust; 50 millioen dollars steken in den piano-trust en 35 millioen in den whisky-trust Halen wij ten slotte nog den beroem-den suiker-trust aan, die werkt met een kapitaal van bij de twee milliard franks. Thans heeft hij het monopolie van geheel de voortbrenging, terwijl er in 1880, in de Vereenigde Staten, 49 firmas beston-den, die over een kapitaal van 27 .1/2 millioen dollars beschikten. De trust heeft allerhande spoorwegen en fabrieken aan-gekocht. Hij is betrokken in andere ondememingen als: in den meel-trust van de Staten van New-York en Minnesota, in den magazijntrust ran Brooklyn, in tramways- en spoorwegen-trusts en osk in een bank-trust Zoo verzekert hij zijn economischen toestand en ontwikkel t hij te zelfder tijd zoodanig zijn staatkundi-gen invloed, dat men heeft mogen zeggen, dat hij heel het land onder zijnen hiel had. Met een woord, als het kapitalisme eeti.tak van voorthrencrina. oyeraaefestert... moeten de werklieden-eigenaars, die tege-lijk handclaars en industrieelen z;jn, verdwijnen of veranderen in depothou-ders, vbortverkocpers, tehuiswerkers. Het magazijn neemt de plaats van den win-kel in. De machina} actuur volgt de ma-nufactuur op; als deze overleeft is het m den staat van «zweet-stelsel» ; de maat-schappijen per aandeelen die onontbeer-lijk zijn om het kapitaal bijeen te brengen dat benoodigd is voor de voortbrenging op groote schaal, treden nu in de plaats van de aan bijzonderen toebehoo-rende ondememingen. Vervolgens ziet men s a men sp an n in gen, syndikaten, kartels, enz. oprichten, en ten slotte loopt dit uit op den trust, op het volledig monopolie, op ééne maatschappelijke inrich-ting der voortbrenging of der ruiling, en dit niet in 't belang van iedereen maar in 't belang van enkelen. Dat is gewoonlijk de gang van de nijverheids- of handels-evolutie (1). Voor-zeker beweren wij niet dat al de takken der voortbrenging noodzakelijk die ver-schillende tijdvakken moeten doorloo-pen. Eenige derzelve gaan met reuzen-schreden vooruit; anderen schijnen on-vatbaar voor de mechanische voortbrenging of moeten maar in geringe behoef-ten voorzien; anderen wenden zich naar het collectivisme, doch door bemiddeling der samenwerking ; nog anderen, werden opgeslorpt of zullen het worden door het collectief domein, v66r dat zij aan het einde van hun samentrekkings-proces komen. Niettemin blijft het waar dat de col-lectieve toeëigening zich opdringt als eene des te grootere noodzakelijkheid, daar de voortbrenging meer gesociali-seerd is, de onpersoonlijke overheersching van het kapitaal-zwaarder is, zijne wer-king op de loonen en prijzen almachtig is- E. Vandervelde. (1) Yoor meer bijzonderheden zie: Vandervelde. Collectims/• en evolutie op nij-verheidsgebied. Uitg&ve der Samenwerhen-de Volksdrukkerij, Hoogpoort, 29, Gent, Prijs 1 frank (Zie 00k de prijzenlijst van den boekenverkoop van «Het Licht», in het nummer van zaterdag laatst verschenen). Benijdenswsiardig wordt er door de mee-ste behoeftigen gekeken naar de hulp esn den ond-erstand welte a-'^n de werkeloozen wordt gegeven, bijvoorbeeld in Brussel en Gent, waar het verschil zoo merkelijk is tegen over datgeme wa.t v >n onze arme be-volking zooals te Aalst wordt uitgekeerd en die dan nog boven de ondersteuning is welke men in de meeste gemeenten aan de noodlijdenden ter hand sfcelt. In sommige gemeenten ioet men de werk-loozen arbeiden voor d^n geringen on|der-stand die zij van wege het Nationaal Wer-keloozenfonds ontvîwigen. Niet dat wij zulks vdllen beknibbele® ; veeleer meenen wij dat het een plicht is onze werkersbevolking bezigheid te ver-schaffon, want eene te ï"agdurige werke-loosheid kan enkel lamlendigheid teweeg brengen. Maar wij kunnen niet ;»*innemen dat die gemeentebestuurders niet begrijpen dat zij den arbeiders eenen bijleg zouden moeten verschaffen voor hun opgeiegd werk, omdat iemand die werkt beter moet gevoed worden en 00k zijne werkkleederen spoediger zal zien verslijten. In Aalst zullen de werkliedon aan de openbare werken gebezigd een loon worden toegekend van 25 centiemen per uur, en in Gent zien wij dat meu aan diezelfde fabriek-werkers, die aan de Darsewerken arbeiden, het dubbel bctaalt. In Gent zien wij dat bot er om te doen is zooreel mogelijk arbeiders vrerkstellig t© maken, dus zooreel mogelijk huisgezinnon eene legemoetkoming te doen, want daar werkt iedere arbeider maar 4 uren daags, terwijl wij weerom in Aalst bestatigen dat men eenen werkdag ingeyoerd hoeft van 12 uren!... Zekerlijk zal zulks toelnten dat de werk-lieden die het geluk hebben er aan gebezigd te worden, S franken daags of 18 franken per week te verdienen, maar het is onbe-twistbaar dat zulks een e>rkdar^ — en dan dos in grondwerk — veel ic lang is. Liever zouden wij zien lat de Aalstersche gemeemteraders begonnen met esn dubbelen ploesr te arbeidea, elk 6 urem te late* werken, d« werkers bijTOorbeelil #em p*»r fraa-ken per dag minstens to laten wi**en, want vragsn dat er drie ploegen rouden gesteld worden, elk met vier uren arbeid per dag en twee franken loon, zooals in Gent, dat ware zoo onwaarschijnlijk te bekomen als zouden wij meenen de ma^n met onze han-den te kunnen grijpen. Wij hebben gezien dat bij het toekennen l es uitbaiftle>n ve« den «• ark^lûozeno-ud or- stand door het Nations al Oomiteit in Brus-sel, Schaarbeek, Molenbeek, enz.. in plaats van te denken den gewonen onderstand te verminderen,, er meer mtgaven aan de behoeftigen worden gedaan. In Gent en zijne voo.geborchten hebben wij 00k gezien dat het Intereommunaal Werkeloozenfonds aan c'e vooruitzienden, dus aan de gesyndikeerde werkloozen, eene wekelijkschs bijzoudere ondersiciimng heeft gegeven, terwijl wij in Aalst hebben mogen vaststellen dat het Stedelijk VYerkeioozen-fonds van bij het begin %n den v orlog aile subsidieën, dus allen onderstand voor de vereenigde werkeloozen heeft geschorst. Het is dus wel het oogenblik de werklie-den, de behoeftigen er p te wijzen dat daar, waar de gemeentebestunrders willen bekommerd zijn met het ongelukkig lot der werkmenschen, er veel goeds ten hunnen voordeele kan gedaan worden. En wanneer wij in het begin van ons arti-kel zegden, dat de meeste behoeftigen der streek van Aalst benijdenswaardig opkijken naar de ondersteuning die hunne werkge-zellen van de grootere E-eden ontvangen, naar do betere werkregeling en Yergoeding voor hunnen arbeid dio aan hun te beurt valt, dan moeten wij ons >ok riehten tôt het overgroot gctal dier klcino burgers, welke altijd hebben ^emeend zi"h te moeten scha-ren aan de zijde der grooten. Inderdaad, het is ontegensprekelijk dat daar waar de werklieden over wat geld be-schikken, de haaidel veel beter moet mar- ; cheeren dan waar de behoeftigen geenen kluit op zak hebben. Al het geld dit, buiten de levensmiddelen, aan de behoeftigen ten goede komt als sub* sidie aan werkeloozen, als Terd.ieî!;i loon, als toelage, enz., is toch ,"eid dat niet dient om op hoopen te leggen, ^T.ar dat geroepen is om in den ^ndei te gaan, de kleine bur< gers te laten leven. Dat hebben er tôt heden nog zowvelen nie* wiilen zien eu dat is hun nroot ongelijk ge>-weest.En dat men ons niet kome zeggen dat dai» waar men zoo miid is voor de werkliedea cok de lasten der kleine 1 urgerij merkelijk verzwaren, want zulks is onwaar. Wanneer er Iasten noeten srelegd worden, dan betalen de werklieden er het overgroot-ste aandeel in, want is het feitelijk waar dat de kleine burgerij het geld bij den Stads-, Provincie- en Staatnontvanger mo--'t dragen, het wordt altijd mec-t zoo geschikt dat dia lasten geklopt worden uit den zak van den werkman en dit voor het leeuwenaandeel. _ Mochten de werklieden nu eindelijk klaar zien en hunne vrienden en vijanden leeren kennen ; mocht de kleine burgerij nu 00k da oogen openen en den strijd der werklieden begrijpon, opdat zij hand in hand zouden mareheeren en een gez.^fnenlijk strijj voeren tegenover het al opsLorpcnd kapitalisme, dat ware eem orzer vurigste wen-schen tôt heil èn van de werklieden èn van de kleine burgers. Een die oogea heeft. Si? Olflclseis îoSagramman ; Slit iâESltSCsS© l§2*©S3 Duitsch© ambtftlijks meldingen. — Groot Hoofdkwartier 11 Juli 1915. Westelsjk oorlogsterrein : Noordelijk van Ieperen herhaalden de Engelschen gisteren hunne poging van 6 Juli, om zich in 't bezit van onze stelling aan 't kaoaal te stellen. De aanval misiukte onder gevoolige verliezen voor den vijand. Dicht noordelijk van den steenweg Souchez-Ablain poogden de Franschen 's avonds een aanval, die op een aanval van Duitsche zijde trof. Da strijd i3 nog niet ten einde. Door 't vuur der Franschen vielen in de laatste dagen 40 inwoners van -uiévin ten offer, van wie er 10 gedood werden. Een afzonderlijke Fransche aanval op Fricourt, oostelijk van Albert, werd gemakkelijk afgewezen. De gisteren nacht noordwestelijk Van Beau-Séjour-Hoeve aan den vijand ontno-men loopgraaf, ging 's morgens vroeg ver-loren, doch werd heden nacht opnieuw be-stormd en fcegen vijf aanvallen behouden. Tusschen Ailly on Apremont nuttelooze Fransche handgranatenaanvallen. In 't Priesterwoud brak onder sterke verliezen voor den vijand een door heftig artillerievuur voorbereide aanval dicht voor onze nieuwe stellingen af. Een aanval op de Duitsche stelling oostelijk en zuid-oostelijk van Sondernach (zuidwestelûjk van Munster) werd teruggesla>gen. Onze vliegers vielen de baanplaatsen van G-erardmer aan. Oostelijk oorlogsterreta : De toestand is onveranderd. Zuid003te!Sjk oorlogsterrcîn j In de laatste dagen hadden in de streek znidwestelijk van Krasnostaw plaatselijke gevechten plaats. Zij verliepen voor ons overal gunstig. Anders is bij de Duitsche troepen niet» gebeurd. Oit Fpansoh® brera PARIJS, 10 Juli. (Hava«). Ofîicieel Ibe-richt van hodenmiddag: In den afgeloopen nacht is eon vrij leven-dig artilleriegevecht geleverd rondom Souche».Atrecht werd langzaam, maar onafgebro-k««. fcfôschoten. Tusschen Oise en Aisne een hevige kanonnadft. Op do hoogvlakte v&n K'ourion, in don sector v&n Quennevièro i> gevochten met liandgranaten en luchitorpedo'i. Op den rt>cht«ro«ver ran d» Aisne, in de streek van Troyon hebben de mijngcvechfreti zich ontwikkeld.In Champagne mijngeveehten. In Argonne geweer- en kanonvuur, zonder in f «mteriegeveehten. Tusschen Maas en Moezel is de afgeloopen nacht bawogen geweeat. Tusschen Feye en-Haye en in het Priester-bosch hebben de Franschen in gevechten met „ he^dgr.ana^on ongeveer 160 meter horoverd van de loopgraven, die op 4 Juli verloran waren gegaan. Bij Croix-des-Carmes heeft do vijand gisteravond over esn front van 350 meter aangevallen na cen bombardement met lucht-torpedo's en een bewerping met brandend® vloeistoffen. Nadat de Duitschers er in gealaagd warea va«ten voefc te krijgen in het stelsel loopgraven van de eerste Fransche linie, werden zij er in een tegenaanval weer uitgeworpon. Zij konden zich in enkele gedeelten van d®, allervoorfite loopgraven handhaven. In de Vogezen hebben de Franschen esn voordeel behaald in de streek van Ban-de-Sapt en bij Fontenelle. De dag waa in 't algemeen rustig. G een inf&nteriegevechten. Do vijand gaat voort met Arras met groot ka'iiber granaten te be schieten. WTB.— PARIJS, 11-7-15 : Eerste Bcricht. In t gebied ten N. van Arras aanvaJspogin-gen van de duitschers aan den weg Angres-i Souchez teruggeslagen. In Labyrinth strijd met handgranaten. In Champagne op 't front Perthe-Beau-, Séjour tusschen de hoogte 196 en de veld-schans werd een duitsche aanval onder vuur genomen. In Lotharingen werd de vijand teruggeslagen.Onze vliegeniers beschoten Annaville, Eayoa* ville en N orroy. Tweede Berieht: Op Maashoogten bombardement. In de Vogezen niets bijzonders. u. a. a. Deoorlog tusschon ltalle iîol Ziidilijke Qoflopterrein Oit fep©» • W. T. B. — WEENEN, 10-7-15: De rutd dia heerscht, houdt aan. Een vijandelijk* aanvalspoging bij Sdraumiria werd afgewezen. In Tirol werd een italiaansche aanva' ten N.-O. van Kruisbergdal stop gezet. m Staliannsslio br-etsa WTB. — ROME, 11-7-15 : Een sterke vijaudelijke overval op Malga-Lena mia-lukte. Wij gelukten in Tarragnolo-dal voor-uit te komen. Aan Boite overvielen onze Alpenja-gerw de verschanste vijandelijk® troepen. * # * Aan ils HassisÉ-Pocîsofeo-Siiiciscns grens Hit bross W. T. B. — WEENEN, 10-7-15: De toa-st-and is in 't algemeen onveranderd. Ten N. van Krasnik hernieuwden de Russen hunne aanvallen. W. T. B. — WEENEN, 11-7-15: De to®. ^stand is op aile fronten onveranderd. imhi mm M. 19S l'riis per nummer : voor Belgie ik centiomeu, voor aea raemde S esatiomea îabioon : ttaittaotle 24Î • âtimSills&'atta 'iÔ4S Dlusitafl 13

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
Dieses Dokument ist eine Ausgabe mit dem Titel Vooruit: socialistisch dagblad gehört zu der Kategorie Socialistische pers, veröffentlicht in Gent von 1884 bis 1978.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Zufügen an Sammlung

Ort

Zeiträume