Emile Verhaeren

Emile Verhaeren

Redactie 's Profilbild
Redactie 27 November 2016 736

Voor de oorlog was Emile Verhaeren (1855-1916) een gevierd symbolistisch auteur. Als Franstalige Vlaming kreeg zijn werk veel weerklank in de francofone wereld. Verhaeren ontwikkelde zich tot een wereldwijze persoonlijkheid met een uitgebreide kennissenkring in het internationale culturele milieu. Hij sloot bovendien vriendschap met koning Albert I en koningin Elisabeth.
Toen de oorlog uitbrak, was Verhaeren ontredderd. Oorlog ging in tegen alle idealen waarin hij geloofde en die zijn oeuvre inspireerden. Van kosmopolitische pacifist ontpopte Verhaeren zich tot Belgische nationalist. Tijdens de winter van 1914 verbleef Verhaeren in Groot-Brittannië. Daarna keerde hij terug naar België waar hij in De Panne te gast was bij het vorstenpaar. Verhaeren, met zijn internationale connecties, liet zich volop inschakelen in de campagne om de ellende in het verwoeste België wereldkundig te maken. Hij bezocht het front en militaire hospitalen. Hij schreef werken zoals ‘La Belgique sanglante’ en lange gedichten als ‘Les ailes rouges de la guerre’ die de treurnis van een geruïneerd België opriepen.

Brief van Emile Verhaeren, Bulletin des gens de lettres et artistes Belges du front, 2e serie 1918, p. 3
Om dezelfde reden gaf Verhaeren lezingen in geallieerde en neutrale landen. Op 27 november 1916 wilde hij, na een voordracht in Rouen, op de bomvolle trein naar Parijs springen. Verhaeren gleed uit en kwam onder het treinstel terecht, waardoor zijn benen werden verbrijzeld. Omstanders trokken hem nog van de sporen weg, maar tevergeefs. De mythevorming over zijn dood stelt dat hij nog net voldoende adem had om te fluisteren: ‘Je meurs… Ma femme… Ma patrie…’, waarna hij stierf op het perron.
Een auto van het Rode Kruis repatrieerde zijn lichaam naar het onbezette België waar Verhaeren met grote plechtigheid werd begraven in Wulveringem. Zijn weduwe kreeg rouwblijken vanuit de hele wereld. Zelfs uit het bezette België kwamen eerbetuigingen aan Verhaeren. Een jaar na de feiten wijdde het door de Duitsers gecontroleerde weekblad ‘L’ Événement illustré’ een nummer aan de auteur. Tien jaar na zijn dood kreeg Verhaeren een nieuwe rustplaats en een monument in zijn woonplaats, Sint-Amands.

De herbegrafenis van Verhaeren in Sint-Amands in 1927. Bron: KIK-IRPA.