Antwerpen boven: orgaan der Groeningerwachten van Antwerpen en omstreken

664 0
01 April 1916
close

Why do you want to report this item?

Remarks

Send
s.n. 1916, 01 April. Antwerpen boven: orgaan der Groeningerwachten van Antwerpen en omstreken. Seen on 29 March 2024, on https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/en/pid/q814m9295d/
Show text

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

VERSCHIJNT OM DE Orgaan der GROENINGERWACHTEN Vlen zegt dat 't Vlaamsch AlleS VOOF te niet zal gaan.... t En zal I VEERTIEN DAGEN an Antwerpen en Omstreken Vlaanderen Geen rijker kroon Dan eigen schoon. j|(pa»On détruira peu à peu l'élément germanique enBelgique.tch Rogier 1834). La Belgique de demain sera latine ou nesera pas. (Het fraaikiijoiiime i> IfllS) M en zal stilaan het Germaansch element (dit zijn de Vlamingen) in België uitroeian. Het herstelde België zal Latijnsch zijn (d. i. Fransch) of zal niet njjn. v —j o—-y —~ ô y ' v —v " \ —* -* / ^ ABONNEMENTSPRIJS • 1 men schrijft in op het bureel van het blad. Aankondigingen volgens overeenkomst. Vo«r Antwerpen en onmiddellijke omgeving fr. 1,25 per jaar Voor't binnenland (uitgenomen Oost-enWest-VIaanderen) . . - 2,50 * Buree) en Opstelraad : Ongeteekende stukken worden met opgenorae®. Voor Oost- en West-VIaanderen bijzondere voorwaarden. ; 't Hof vci7i Keunen, Carnotplaats, 39 — Borgerhout :— Al wat dit blad betreft moet op ons bureel besteld worden. Ss A. B O il S Dr A. BORMS 1878 — 14 Àpril — 1916. Noem mij den held uit het heir dat pal, den man der daad met de kracht des storms, den vasten vriend met het hart van goud ? — Onthoud ! De held dien ik nooit vergeten zal, 3e vriend van mij, van u, van al : daar is maar één — en elders geen — in Vlaanderland als Borms ! 22/III/'i6. René de Clercq. Hem riep de strijd te wake' en te volharden In 't onverzoenlijk wezen dat hij gaf. Henriette Roland Holst van der Schalk. Heden voltooit Dr. A. Borms zijn acht en der-tigste levensjaar. Bij deze gelegenheid wenschte de Redactie, in het nummer dat dezen derden jaargang sluit, de beeltenis te piaatsen van den koenen Vlaamschen Voorman, ons aller trouwen strijdgenoot. Voor de welkome gelegenheid die zij mij biedt, bij dit portret een waardeerend woord te schrijven, ben ik haar dankbaar. Met den aanvang van het decennium waarin wij ons bevinden treedt, in omvang steeds toe-nemend, de actie van Dr. Borms in den Vlaamschen Strijd naar voren. Zij omvat eerst aijn geboortestreek Waasland : Vlaanderen's heerlijke tuin overlommert den groei van zijn jeugdige kracht. Van hier uit breidt zijn Vlaamsche actie zich s-nel over geheel Vlaanderen uit ; onder den Wereldoorlog verdiept, laait zij na eenige maan-den onderbreking weer even levendig als tevoren op. In 1910 maakt de oprichting van den Waas-schen Katholieken Oud-Hoogstudentenbond waarvan Borms voorzitter was, in 1912 de stich-ting van den Katholieken Vlaamschen Arrondis-sementsbond van het Land van Waas waarin hij eveneens fungeert als voorzitter, de dertig ge-meenten in de Waasgouw tôt een sterke Vlaamsch-gezinde veste, die, zooals bij het geval Nobels bleek, den verkiezingsstrijd tusschen Durme en Schelde beheerschte. Januari 1911 leidt Borms' propaganda voor de Vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool in. Met de propaganda op groote schaal onder het volk werd een aanvang gemaakt na de drie Antwerpsche wetenschappelijke Septemberkon-gressen uit 1910. Bij het taal- en geschiedkundig Kongres fungeerde Dr. Borms als secretaris). Borms belastte zich met de actie in Waasland : van 22 Januari 1911 tôt 18 Februari 1912 belegde hij er niet minder dan dertig volksvergaderingen, in de meeste waarvan hij zelf als spreker optrad. Hetgevol1^ van deze actie was, dat al de Waasscl gemeenteraden den wensch uitdrukten, dat c Hoogeschool zou worden vervlaamscht, well wensch de Kamer van Afgevaardigden ter kenn: werd gebracht. Tegelijk werden duizenden han< teekeningen verzameld voor het Volkspetitionm ment ten voordeele van de Vervlaamsching d< Hoogeschool. Toen bleek welk een succès c beweging was, breidde Borms zijn werkkrin verder uit, in de eerste plaats tôt de gemeente der Antwerpsche agglomeratie, waarbij d Groeningherwachten van Merxem, Antwerpe en Borgerhout krachtigen steun verleenden. Va dien tijd af, volgt uit Vlaamsch-België de een uitnoodiging de andere op. In de actie voor d Vervlaamsching der Hoogeschool wordt Borrr de volksredenaar bij uitnemendheid. Gedurend verscheidene weken reist hij elken Zaterdag va Antwerpen uit, waar hij leeraar aan het Koninl lijk Atheneum is, naar West-VIaanderen waa hij des Zondags, nu eens in dit dorp, dan eens i gene stad, twee ja soms drie meetings op één da houdt. Te Baarle-Hertog spreekt hij vôôr Belge en Nederlanders, te Luik voor de aldaar geves tigde Vlamingen. Waar hij bij andere geleger heden optreedt, in vergaderingen in|de ope lucht, voor uitgebreide scharen — bij de Vrouw Courtmanshulde te Maldegem, inigu; bij he Sporenfeest endeConscience-vieringopSt. Baaf; plein te Gent, in 1912 ; bij het Sporenfeest t Brussel op de Groote Markt, van de pui van he Vlaamsch Huis, in igi3 ; bij de De Bo-feesten t Poperinge, bij de uitvoering van Benoit's Schela in de Feesthalle der Gentsche Wereldtentoonstel ling, beide eveneens in laatstgenoemd jaar — telkens staat de Vervlaamsching van de Gentsch Hoogeschool in het brandpunt van zijn sprekers hartstocht. De breede schare van het Vlaamsch Volk had Borms rijp gemaakt voor de Hooge school-idee : eervol neemt 00k hij zijn plaats ii in de rij harèr grondleggers. Weldra werd ziji uitnemende verdienste erkend. De Antwerpsch afdeeling der Hoogeschoolcommissie benoemdi hem in igi3tot lid.Den 20 Juni 1914 vereerde'ool de Vlaamsche Hoogeschoolcommissie hem me 1 het lidmaatschap. Een uitvoerig overzicht van Borms' onverdro ten en belanglooza werkzaamheid uit de laatsti jaren voor den Oorlog zou buiten het bestel van dit artikel gaan. Slechts terloops kan hie melding worden gemaakt van zijn deelnemin| aan de actie voor het Nederlandsch in d< Gentsche Wereldtentoonstelling (1912), voo Vlaamsche en Waalsche regimenten (igi3), voo de jongste Schoolwet (1913-1914), voor Ver vlaamsching in de Vereeniging van Leeraren bi het Openbaar Middelbaar Onderwijs (1914), voo: het weren van Fransche straatbenamingen t< Brugge (Juni 1914). Ook de werking van he mededoor Borms in 1912 te Antwerpen gestichtf « Pro Westlandia », een vereeniging tôt herop beuring der Vlaamsche bevolking in Fransch Vlaanderen en de aanpalende Belgische grens streek, moet hier worden voorbijgegaan (l). Bi Borms'belangrijke Vlaamsche oorlogsactie blij ven wij nu stilstaan. Een voorspel van deztî oorlogsactie is een stukjt uit medio Augustus 1914, m Julius Hoste'i Vlaamsche Gazet. Al dadelijk leidt Borms uit de gebeurtenissen op het slagveld de bevestigin^ af van het onvervreemdbare recht der Vlamingen. « Met heldendaden bewijst de Vlaming ». (1) Wij verwijzen den lezer naar het merkwaardige Pro Westlandia-archief van Dr. Borms, dat in He^ Vlaamsche Nieuws als feuilleton verschijnt. Bij het uit breken van den Oorlog was, tegen 5 September, rieds di xesde propagandatocht (over Wervik, Alveringem, Hout them, Kemmel, Zegerscappel Fr -VI.) in voorbereiding. e schrijft hij, « dat zijne apostels het goed vooi ^e hadden, toen zij in hem stamtrots en eigenwaarde :e opwekten en hem het Vlaamsche evangelie brach-s t«n, dat onder andere bevat : Wij willen noch Fran-1- schen, noch Duitschers worden ; wij willen onsxelf zijn 1 3- Vlamingen, doet u gelden op het slagveld en :r overal, zoodat onze regeerders na den oorlog e moeten bekennen : Het Vlaamsche Volk is nog g steeds een heldenras ! Zoo een schoon en waardig n volk verdient zijn vtlle recht ! En als eerste beloo-e ning voor zijn dapperheid en trouw, schenken wij n het de Gentsche Hoogeschool ! » (l) n Doch, naarmate de oorlogsmaanden verloopen e blijken de kansen op verzachting van de Vlaamsch-e Fransche tegenstellingen in België geringer. s Maeterlinck treedt op te Milaan, Gérard Harry e schrijft zijn rtukje L'union morale et verbale des races, n een Antwerpsch vulgarisateur laat zich ontvallen : Apr'es la guerre, on n'en parlera plus du flamand. r Borms slaakt einde Januari 1915 m het Handels-n blad dfn dîcUmkreet Vlamingen waakt !, waarin aan g het adres der Regeering het latente verwijt voor-n komt : « Bij het uitbreken van den oorlog beloofde de Czaar Zelfbestuur aan de zoolang i_ onderdrukte Polen, indien zij hun goed en bloed n voor Rusland veil hadden. Vlaanderen, dat sedert e jaren hunkert naar meer recht en gelijkheid, nam ;t zijn lijden en zijn ontberingen vrijwillig aan... » 5. De aanv illeu tegen de Vlamingen gaan van e Belgische zijde hun gang. D< Regeering laat stil-t zwijgend b -gaan. « De Godsvrede is schandelijk e verbioken door de vijanden van ons ras », zegt •t Borms, begin Apnl. En hij legt er den nadruk op, dat de strijd voor Vlaanderen's recht moet hervat worden : « Op dit oogenblik wordt over de toe-3 komst van heel Europa beslist en staat ook het lot van onzen stam op het spel. Zoo gewichtig zal 3 voor ons de beslissing zijn wanneer de orkaan zal hebben uitgewoed, als met het verdrag van T Munster of in den vrede van IJtrecht. Het kan x ditnidal de opstanding van Vlaandeien of zijn 3 onwedei 1 oepelijken ondergang gelden. » Piechtig 3 îoept hij uit : « Vlamingen, den strijd opnieuw c aangebonden en wel vooral op den grondslag van (. wat Vlaanderen opofferde voor het Belgisch vaderiand 1 » (2) Einde Juni brengt Het Vlaamsche Nieuws , Borms' omwikkeling van dezen grondslag : « Onze , jongens staan aan het front en doen hun plicht op r eene wijze, die de bewondering afdwingt van heel r de wereld. Van uit de loopgraven en de gevan-> genenkampen schrijven zij ons, dat ze nu meer Vlaamschgezind zijn dan ooit en hun voile recht willen hebben in hun vaderiand.Mogen wij (dan) met strijden voor volledig taalrecht in Vlaamsch-j België ? neen, moeten wij het niet doen ? Raf Ver-hulst zei, het me teekenend met een enkelen zin : ( « De taak der Vlaamschgezinden is klaar. Onze jongens strijden aan het front ; het is onze plicht hun een vaderiand met rolledig taalrecht voor te bereiden. » — Met « de onvoorwaardelijke, ja, doch tevens onverantwoordelijke vaderlandsliefde, die het Vlaamsche recht nogmaals op het altaar van de j verfransching brengt » kan Borms niet meegaan. Het streven naar verfransching acht hij niet vader landsch maar onvaderlandsch : slechts « oogenschijn-lijk kunnen, uit hun Belgisch standpunt, de Wa. len, de Franschgezinden, de Ontvlaamschten, en zij die geen hooger ideaal hebben voor hun volk, zich zelf gsmakkelijk voor de beste vaderlanders (1) Vlaamsche Gaxet, Brussel 14 Aug. 1914, «DeVlamingen in den Strijd ». Onder den titel « Zij zullen hem niet temmen » had het Antwerpsche Handelsblad op i3 Aug. hetzelide stukje gebracht. In den tekst uit het Handelsblad is het iaatste, belangrijke zinnetje uit onze aanhaling weggeknipt. (21 Antwerpen Bàven, 3de jaarg., nrs 2. 3,4 : De Vlaamsche Beweging inverband met den oorlog. Rede van Dr. Borms in den Vlaamschen Katholieken Studentinnenbond Kliviop. doen doorgaan. » Hiertegenover stelt Borms de « onbaatzuchtige, klaarziende en durvende vaderlandsliefde» der Vlaamschgezinden. Zij zijn niet tevreden met « den toestand die 84 jaar heeft voortgeduurd in Vlaamsch België en die van jaar tôt jaar steviger bevestigd werd. » Zij willen rechtsgelijkheid : « Wij willen voor Vlaamsch-België hetzelfde recht als voor Waalsch-België, tôt baat en roem, tôt meerdere kracht, bloei en grootheid van het gemeenschappelijk vaderiand : België ! » Treffender nog komt Borms begin Juli op zijn stelling terug : a Wij Vlamingen willen volledige Belgen wezen, geen halve Belgen ; Belgen met gelijke rechten, met een vaderiand, dat geen enkel voorrecht schenkt aan de eene helft van het volk en geen enkel recht aan de andere helft betwist. Regeering, bestuur, hooger onderwijs, gerecht, léger, ailes zal Vlaamsch wezen in Vlaamsch België #. En, na aldus den eisch der Bestuurlijke Scheiding te zijn bijgetreden, schrijft hij, de leer van het Activisme verkondigend : « Voor ons, wat de tijden en gebeurtenissen ook mogen medebren-gen, staat dit vast : Al wie raakt aan onze rechten en vrijheden is onze tegenstrever. Nooit zal die rechte lijn, al ware het slechts op één punt, zwen-ken, doorbuigen of doorgebroken worden... Een volledig vaderiand aan het Vlaamsche volk voor te bereiden, is ons hoog, rein en vaderlandsch streven. . Geen Godsvrede is mogelijk, waar wij overtuigd zijn, voor een vaderlandschen plicht te strij Jen; zoomin als op gebied van godsdienit. Zoomin als Z. Em. onze Kardinaal er ooit aan denken zou, tôt de geestelijkheid en de geloovigen te zeggen : « Gij zult het ijveren in godsdienst-zaken daarlaten in naam van den Godsvrede #, zoomin mogen de voormannen van de Vlaamsche Beweging — van den meest gezaghebbende tôt den geringsten hunner — aanmanen om de taal piijs te geven en het ijveren voor haar te staken. » Want, heet het prachtig begin Augustus: «Onze taalstrijd is een deel en is onafscheidbaar van onze vaderlandsliefde. Wie ons de taal wil ontrukken, wil ons het vaderiand ontrukken en is de vijand, dien we zullen bestrijden tôt onze Iaatste levens-kracht. » Ziedaar de grondlijnen uit Borms' betoog over de noodzakelijkheid, het recht, het wezen en het strijddoel van het Vlaamsche Activisme. Mogen allen wien, bij afwijkende geestesrichting, het Vlaamsche Geloof gemeen is, ter bevordering van dit streven Borms' dringenden roep verstaan : « Aile Vlamingen solidair ! » Mogen zij allen onder de Leeuwenvaan hun daden doen. Waarde Borms, toen, een half jaar geleden, de Regeering in een machtsdaad tegen De Vlaamsche Stem, een poging deed om het Vlaamsche Activisme in Nederland te smoren, hebt Gij, met Uw strijdgenoot Van den Brande — het Belang der gemeenschap hooger achtend dan het eigen belang namens Het Vlaamsche Nieuws volledige solidariteit betuigd met het streven der Vlaamsche Stem. Immers, wij voerden, Gij en wij, langs dezelfde lijnen denzelfden kamp. Zooals destijds uw « Vlamingen Waakt ! » zijn stuwkracht deed gelden ook in het Noorden, kwam ook deze Uw Vlaamsche Daad de beweging in Holland op opmerkelijke wijze ten goede. Aan den invioed, die van het Vlaamsche Activisme m Noord-Nederland uitgaat, is ook Uw aandeel niet gering. In Uw heerlijk spoor volgt het jonge Vlaanderen. Zijn schitterend 00g vol levensdurf is tôt U, Onwrikbare, gericht ! Dr. A. Jacob. 3de jaargsnç, Nummer 24. Prijs : 5 Centiemeri. April-nummer 1916 (B).

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
This item is a publication of the title Antwerpen boven: orgaan der Groeningerwachten van Antwerpen en omstreken belonging to the category Oorlogspers, published in Antwerpen from 1915 to 1916.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Add to collection

Location

Periods