iste 3 aarg'uug* ZONDAG 9 en 3MLA.A.rei>AQ: 1Q ,T_A.IVXJ^lT2X ÎOIG. No, 08. BELGISCH DAGBLAD ABONNEIENTEîI. Per 3 maanden voor Holland f 2.50 franco per posfr. Losse aummers : Voor Holland 6 cent (roor Buitenland Th cent. Den ïïaag. Prinsegracht 89, ïelef. Red. ' Adm. 7409. Bestuurders: Dr. TERWAGNE — CH. HERBIET. Hoofdredacteur : L. DU CASTILLON. ADVERTENTIENt Van 1—5 regels f 1.60: elkt regel meer f 0.30; Réclamé» 1—5 regels î 2.50; elke regel meer f 0.50. Loadon : Dison House Lloyda Avenue E. C. HET UITGEZOGEN BELGIË. Terwijl Von Bissing en Von Bethmann-Hollweglietzii aan hunne pers, hetzij ia den Eijksdag — zooals deze laatste het heçft ge-daan — verzelcesgn, dat de toestand in België bijna normaal is, komen de feiten telkens hunne beweringen logenstraffen. Hier mogen wij zeggen : Al loopt de leugen nog zoo sijel, de waar-lieid achterhaalt haar weî. Wij zijn thans in de gelegenheid gesteld de waarheid te vernemen over de raid der Duitschers op de Belgisclie banken en over liet ge-weld dat den provincieraden is aangedaan in zake de nieuwe oor-logsschatting van 480.000,000 fr. Ziehier wat men on s uit liet bezette land sehrijft : Het Duitsch bestuur in België heeft aile Belgische banken ver-plicht de noodige gelden te leveren voor de nieuwe oorlogsscbatting van 40 millioen frank per maand çf 480,000,000 frank 'sjaars. Die last vertegenwoordigt meer dan de helft van liet gana chekapi-taal en van aile reserven der Belgische banken. De Nationale Bank wordt ge-dwongen voorscbotten tôt een be-drag van 80 t. b. uit te keeren ! Deze cijfers doen best uitschijnen den zwaren druk der oorlogsschat-tingen waaronder België gebukt j. iUtUU Xk.- V/liOW'il lilU als een pasgeboren kind om den oorlog vraarin het gewikkeld werd en waarin België geen belang bad. Niettemin moet bet tegen aile recbt in, in de noodwendig-beden de vijandelijke troepen voor-zien die zijne eigen kinderen be-vechten.Het volkenrecbt is aldus onder de voeten getrapt. Men berinnere zicb de op el-kander volgende afpersingen, waar-van Belgie bet slacbtoffer was, i- erst goid bet de enorme oorlogsscbatting en die de steden en gemeente bebbon moeten betalen : BO millioen te Brussel, BO millioen fce Antwerpen, 30 millioen te Luik, 20 millioen te Cbarleroi, enz. enz. lien ruim deel werd daarvan uit-betaald.Dan volgden de réquisition van grondstoffen ter waarde van meer dan 300,000,000 fr. gevolgd door de eerste oorlogscontributie van 480,000,000. De Duitschers beloofden toen-zonder uitstel de gedane requisi-tien van grondstoffen te betalen. Ja wel, zij deden het voor enkele millioenen na de vele protestatien der belangbebbenden. Bij dit ailes dient nog gevoegd de 600 tôt 700 millioen mark, die in Belgie werden in omloop ge-bracht, aan den geforceerden koers van 1 fr. 2B, wanneer er tôt 20 t. h. verlies op is. Nog nooit Iieeft de geschiedenis van een voorbeeld van zoovele en zoo groote afpersingen gewaag . gemaakt. . Het zij. lierinnerd, dat, om de Duitsche wreedheid en de wille-keur nog meer te doen uitkomen, bet totaal der oorlogsbelastin-gen gedurende den Fransch-Duit-'s(?hen oorlog niet meer dan 88 millioen bedroeg in een groot en rijk land als Frankrijk. ^ * ~ * * i Een bericbt dat in het officieel \ Duitsch blad verscheen en door de vreemde pers werd overgenomen, ( doet veronderstellen, dat de pro- ] vincieraad van Antwerpen zijne beslissing omtrent het dekken van do oorlogsscbatting van 48 millioen < eenvoudig -bad verdaagd. De waar-heid is, dat die pro vincieraad een- ® parig n e e n heeft gestemd. Deze z ï)aa¥~ire~%even ânctëre provincieraden eene andere beslis- f sing' badden genomen, zijn beide bedoelde raden verplicht geweest tegen wil en dank eene zelfde 1 stemming, als die van de zeven, 1 in een nieuwen zittijd uit te brengen. Overigens hebben aile negen provincieraden tegen het | geweld, dat hun was aangedaan, i krachtdadig geprotesteerd. Wil men nu weten welke be-dreiging de landvoogd Von Bissing ■ had laten hooren, in geval de provincieraden zich niet onder- j wierpen ? De etadhouder des keizers bad aan de provincieraden geschreven dat, zoo zij weigerden zicb te onderwerpen, bij het dubbel zo_y. eischen, hetzij 960,000,000 frank ! Ailes is bijna.... normaal in België, zegde de Duitsche rijks-kanselier. DE TOESTAND / Onze, lezers zullen met voldoening vernemen, dat de Russen blijvon .opschieten. Zij hebben Tsartorysk genomen en eene hoogte op een paar kilometers ten wes-ten van dat dorp. Zij konden er zicb bovendien nestelen. Het Duitsche legerbericht beweert ech-ter, dat de Russen uit het kerkhof van Tsartorysk zijn vardxeve®. Dit bowijsl enkel, dat het dorp in handen van de bondgenooten is gebleven. De uanvallen der Oostenrijkers, ter noord-oosten van Czernovitz, werden af-geslagen.Aan het zuidelijk front duren d© ai' tilleriegevechten steeds verbitterd voort, De Oostenrijkers blijven steeds defensief Al hunne aanvallen worden telkens d£ geslagen. In Monténégro betwisten de Montene grijnen voet voor voet hun land aan d( Oostenrijkers van Von Kowess, die ii Montenegrijnsch Albanië blijven en d( Lein niet over kunnen, om in het eigen lijk Monténégro binnen te valleij. De strijd in de Zwarte Bergen moe den Centralen zaer hinderen, vexmita Duitschland aan koning Nikola vredee voorstellen heeft aangeboden. Aan het westelijk front is niets be langrijks voorgevallen. Bij/ de Dardanellen zijn er enkel ar tilleriegevechten. De Turken hebben eei vergeefschen aanval in Armenië gedaan Zij hebben groote yerliezen geleden. Belgisch Staatsbîad. Het _ Staatblad y&n '25—31 December î>evat een besluit, waai'vata het eenig artikel als volgt luidit: De rechtstreeksche en onrechtstreeksche lyelastingem, in principaal en opceatiemen, ten voordeele van den steat, bestaande op 31 December 1915, zullen gedurende het jaar 1916 geïnd wondlen, volgens de wetten en de tatrieven welke de z'rtting en de heffing ervan regelen. Het Staatablad bevat voorts de voîgen-i de Kon. Besl.: Het vermogen om zich te beroepeu tegen de vonnissen, uitgesproken ttoor de ' krijgsraden te velde op door zekero on-dler hem, kan, wgens noodwendigheden van militairen aard, tijdielijk opgeschorst worden, hetzij geheel of ten deele, door een in den ministerraad besproken ko-ninklijk besluit. De bevelhebber vain eene. omsingelde 1 plaats of van een gedeelte y an het le-' ger w&arvan de verkeersmiddelen door <3ien vijancî of bij overinacht oncterbrolten t zijn, heeft altijd het recht deze opscbor-sing te bevelen. De Minister van F in an cl en wordt ge-machtigd bij de verschillende mdnisteri-. eele D ep ar terrien ten de noodige kredlieten tôt die noodwendiigheden hunner diensten . te openen. i Eenig artikel. De datum der sluiting . ytan het dienstjaar 1914 is uitgesteld tôt 31 December 1915. Links en Rechts. De Koningin der Belgen in de ambulancen, Op Derfcienavond heeft de goede Koningin Elisabeth een bezoek gebracht aan de ambu-lancen aan het front. Zij heeft er de zieksn en gewonden bezocht Aan elkeen heelt zij met een zoet woord uitgereikt een doos dadels, twee pakjes sigaretten, een pakje chocolade, een paar mandarijnen, sigarea en een tuiltje aDj'e-lieren. Dit Koninklijk bezoek was voor onze jongens een zonnastraal. Zij dachten aan moeder, die voor hen den dag voor Drie-koningen wafels of pannekoeken bakte of aan tafel den Koningskoek met de boon opdiende. Onvermoeid is onze geliefde Koiiingin om voor onze dappere soldatén te zorgen als voor hare eigen kinderen. Het verdrag van Londen. De heer Melot, katholiek algevaardigde voor Namen, komt krachtig op tegen de meening van zijn collega, den hoer Vandeperre — meening die hier door den heervan Cauwelaeit wordt gedeeld — inzake de toetreding van België en de conventia van Londen. Een andere Belg schsijft op zijn beurt in het Journal des Débats en wijst er op dat de Duitscbers in bet sfrijdperk springen voor de onzijdigheid van België, die zij verlangen na den oorlog hersteld te zien. Wij noemen die neutraliteit een slaapdrank. De neer Jules Destrée, socialistisch afgevaardigde voor Cbarleroi, verklaart zich nu ook tegen de opzegging van onze neutraliteit, doch zijn protest schijnt ons maar pro forma. Wij bestatigen niet' zonder genoegen dat de scbrijver van het Parijsche blad eenzelfde argument gebiuikt als het Belgisch Dag-blad.In deze zaak handelt onze regeering gansch onafhandelijk van hare bondgenooten. Dit verklaarde ook de heer Vandervelde aan den redacteur van De Telegraaf. Aan onze jovgens. Het vaderland is in nood, het ligt zieltogend onder den zwaren hiel des overweldigers. Onze Koning roept u . . . uwe broeders die strijden èn lyden sindw maanden lang wachten u, wie durft er aarzelen, wie wil een lataard zijn ? Jtrwï _ ; Kiet durven . . . a»3 men 20 jaar is en 't [orscbe bloed door d'aders stroomt. Het moet . . . wy dulden geeu slavernij. België vrij of dood ! Dezen forscben oproep vonden wy in het knap geschreven weekolad der Belgen in de vlucbtoorden Ede en Nunspeet, OnsLeven. Qnze soldaten. Onze goede confrater August Monet heeft staatsminister Emiel Vandervelde handig kunnen ondervragen. Het peisgesprek is zeer intéressant. Ziebier o. m. wat de staatsminister over onze soldaten zeide: Over hunne stemming is nooit te veel goeds gezegd. Onze soldaten verdienen ten voile hun scbittereiide reputatie. Ook als ze tôt over hun knieën in de modder staan, verliezen ze hun moed niet, niet hun goed humeur, niet hun vertiouwen. Zelfs de voortdurende pjjni-ging, zonder nieuws te zijn over hun iamilie. in 't bezeite land, onderstaan ze verduldig. Brave, dappere jongens 1.... Nu moet gezegd, dat hun toestand heel wat verbeterd is. Goed gevoed en goed gekleed, zijn ze vanzelf al beter tegen de beproevingen van den langen en verscbikkelijken oorlog bestand. Nederlandsche boeken. De Koning heeft voor enkele maanden zijne belangstelling in de Nederlandsche literatuur bewezen toen bij in Nederland eee groot aantal boeken voor de Vlaamscbe soldaten liet koopen. Wij vernemen dat dit geschenk er met groote vreugde werd ontbaald en men er nog vele Vlaamsche of Bollandsche boeken wenscbt, namenlijk in bet militair gasthuis Cabour en in de hospitalen der divisies. Een boek over den Keizer. Te Helsingiors is een boek verschenen „De ontmaskerde Keize r", dat verboden is in Duitschland en in'Zweden. Waarom in Zweden? De scbrijver, graaf van Schwerin, schijnt een in ongenade gevallen hoveling van Willem II. Dit boek is geschreven om te betoogen dat de titel van Prins van den Vrede, dien de Keizer graag droeg, niets anders diende dan om de wereld te verschalken. Zijne rois naar Noorwegen, was volgens den schrijver, een reusachtige comedie. Die tochb moest .den Duitscbe burgers doen gelooven dat hun soeve-rein niet aan den oorlog dacht en dat de bondgenooten hem gedurende een uitstapje kwamen verrassen. En nog gelooven zij dit sprookje. Zij zijn niet de vrijwillig bedrogenen en bouden zy er niet veel aan dat hunne dwaling ook door de neutralen worde gedeeld ? Belgische militieplichtigen. Men meldt uit Arnhem: Do inschi'ijving tdter milUiepl^olitigen voor het Belgische _ leg-er, lichting 1915 voor ^oover deze in Goldcrlaiid en ii het Kanton Vianen wonen, door" den Belgisch en consul mr. J. J. Tilanus t< Tiel, die daartoe drie dagen te Arnhear heeft zitting gehonden, is goëindi^d. VooiL- zoo ver is kunnen worden nage gaan, hebben do jonge Belgen ze«r ge trouw a«ta d© roepstem v«n hun rege© ring gevolg gegieven en kon oen groo aantal jongo mannen de reis nftar Frank a&nvaaaxte®- Eene stei lit Msclilii (Part.) Een bejaarde Duitscher, die in arinoedigen toestand met zijne familie over de Nederlandsche grens is geko-men, heeft bevestigd, wat het Belgisch D a g b 1 a d tôt nu toe over den nood in Duitschland heeft geschreven. De man zag er vuil en verwilderd uit, zichtbaar bleek het, dat de zeep een luxe artikel voor de Duitschers geworden is. Do man had een pas vân veertien dagen verkregen, doch zegde naar Duitschland niet meer te willen terugkeeren, omdat de toestand er erger en erger wordt. Eerst had de Duitscher zijn klinkende munt tegen papieren marken moeten ver-wisselen, die hij dan over de grens met groot verlies tegen guldens had moeten verwisselen. Hij was andera een goede Duitscher, want toen onze zegsman hem over En-Engeland sprak, balde hij de vuist en vervloekto dat land, dat hij als de schuld van de ellende in Duitschland beschouw-i de. Hij erkonde verstomd te zijn geweest over de berichten van den oorlog. In Duitschland wordt de waarheid over de bondgenooten, over hun economischen en militairen toestand op de schandelijksta wijze verdraaid. De Duitscher bevestigde dat aile'dagen opstootjes in het rijk van Willem II gebeuren, nu eens hier, nu eens daar. Het zijn vrouwen en kinderen, die ma-nifesteeren en Vrede en Brood vragen. Mannen doen er niet aan mede, omdat er geene weerbare burgers in Duitschland meetr zijn. Allen steken in een sol-datenpak. De politie moet de ongelukki-ge vrouwen en kinderen met den blanken sabel uiteendrijven. Te Essen is de toestand nog de beste, dank aan de aanhoudende bedrijvigheâd) in de fabrieken van Krupp, doch de hoogo loonen verhinderen nier, dat de levensmiddelen er peperduur zijn en dat er nu en dan beroering onder de vrou-ivç/i 1——u^-î' ' In Duitschland beginnen de oogen open te gaan voor wat België betreft. De be-volking begint in te zien dat Duitschland België onrechtvaardig heeft behan-deld. Het idee België te annexeeren vindb minder en minder aanhangers onder het volk. Do junlters, do burgerij en natuur-lijk de militairen, denken er anders over. Wij kunnen hier nog bijvoegen dat dezer dagen, in Den Haag, is aangeko-men een Berlijner ba,nkier, waarvan wij het adres bezitten. Die bankier verze-kerde, dat do ellende onder de volks -. klassen der hoofdstad van Duitschland versehrikkelijk is. Elken avond hebben aldaar manifestatien van vrouwen plaats, die in kompakte troepen : roepen : Brood1 ©n Vrede. Hij zelf was zoogezegd uit ontzetting "oor de ellende onder het volk uit het land getrokken. Waarschijnlijk was het de vrees, dat zijn huis wel op een schoonen morgen kon geplunderd worden.Dit is nogmaals de bevestiging van ailes wat wij over den nood in Duitschland schrijven. Kerstgesebeaken voor onze soldaten. Het Comiteit der Kerstgesehenken, onder het eerevoorzitterschap van prinses Clementina van België, heeft het vol-gende schrijven aan Mevr. L. du Cas-tillon laten geworden. Londen, 30 December 1915. Mevrouw, / Ons is door tusschenkomst van den heer Terwagne een chèque van 45 pond, 10 s. en 6 d- toegekomen, opbrengst van de inzamelingen, die u hebt willen doen met Mevrouw van Tieghem de Ten Ber-ghe en Mevrouw Jean Evrard, voor de Kerstmis van onze geliefde soldaten. Uit naam van het Comiteit British gifts for Belgian Soldiers heb ik d© eer u, on-zen rechtzinnigsten dank tebetuigen voor al de moeite, die u hebt willen doen om aan onze wakkere soldaten/een nieuw bewijs van bewondering, die u voor hen gevoelt, te laten geworden. Ik laat u, met genoegen weten dat on-•ze inschrijving een zeer- schitterenden bij-val heeft bekomen en dat, dank aan d( vrijgevighc>id en d© mediewetrking van Vele lieden, wij er in geslaagd zijn eer uitaiag te verkrijgen, die zelfs onze grootste verwachtingen heeft overtroffen Aanvaard, Mjevrouw, de verzekering ■ van onze beste gevoelens. <rrlMirTW_1, | |,|,1 .,T—«Mmiii.i II» II» ■ I" ————■ 5 Aan onze Lezers. 6 Heden beginnen wij eene geschieden.i - van de vnf eerste maanden van den • oorlog in België, naar d© onuitgegevei i bescheid^n vûd kiia.pp6n onicicr va. - den etaf. Dit verhaal zullen onze lezer ' telkens op de 4e bladziid© vinden. S lie verYlaamsehing der Qentsehe boogescbool* Een correspondent in België bericht aan De T ij d : Tôt de geschenken, waarmed© d© Duitschers trachten de Vlamingen te winnen, maar die door verre de meeste worden gevreesd, behooi't de vervlaam» sching der hoogeschool van Gent. Ge-lijk met weet was reeds een ontwerp Anseele-i'ranck-Van Cauwelaert inge-diend — en het zou vermoedelijk oolt reeds zijn aangenomen, indien de parle-mentairë arbejid niet ware ovei'vallen door den oorlog — om die hoogeschool te vervlaamschen. Thans heeft de Duitsche gonverneur-generaal van Belgiët voornamelijk gesteund door dr. Wirth, den eigenlijken Duitschcn vader der ge-dachte, besloten de hervorming te vol-trekken.Het nieuws werd te Brussel op Oude» jaarsavond bekend in den nieuwea Vlaamschen schouwburg ,,het Vlaamsche Tooneel" — het vroegere Alhambra —. waar niet weinig geestdrift werd be -toond door grocpen manifestianten, of-schoon er ook gefluit en gesis werd gehoord. Op het oogenblik wordt gepoogd, in Nederland leerkrachten te verkrijgen om, zij het maar voor een geimproviseerde regeling, de lessen in gang te zetten. Het is de bedoeling, daarbij partij te trekken van enkele letterkundigen en ge-leerden, welke in België achterbleven en die men tôt een hoogleeraarsplaats wil verheffen. Het is hoogst twijfelachtig, of die proeï gelukken zal. Voor zoover mijn kennia van het geval reikt, kan ik er niet het minste betrouwen in hebben. Het weekblad V r ij België schrijffc: ,,Wij kunnen ons niet voorstellen, dat die m&atregei op practisch gebied eenige? uitwerking zou hebben, want een Vlaam-i fo^V.»A otuijtiteij itucii. ixes, ■ v liiiUiitoL-iiO volk wil met die politieke kneep met# te maken hebben. Rotterdamsche Brieven. (Van onzen bijizionderejn correspondent.} Voordracht van den heer Herbiet over de oorlogsietterkunda, Er was veel volk opgekomen in het Comité Belge van Rotterdam om de voordracht to hooren van onzen Bestuur-der, Charles Herbiet, over de Oorlog». letterkundo. De bijeenkomst was voorgezeten door den Voorcitter van het Comiteit, den heer Hermans-Ausloos, bijgevoegd Senator. De heer Herbiet in eene s obère, mia* zeer pakkende inleiding, legde om te beginnen de verklariag af, dat hij niet voor-nemens was zijn publiek te onderhouden over d© talrijke boeken, die _sedert 1914 in aile talen verschenen zijn over de machtige wereldgebeurtenis. Documenter bij duizenden hebben het licht gezien, efffi aan te toonen hoo groot ons Recht, ho© groot de barb aarsclhhelid is onze®! Duitsche overweldigers. Daarover zal ik u niet ondevhouden, maar ik wil u nader bij kennis doen maken met eenige der schoonst© en verhe-venste geestesproducten die, in België en Frankrijk, den moed, den haat, de zel£-opoffering bezongen hebben van ons tfolk en onze Bondgenooten. De heer Herbiet begint met eene lezing van het praohtig geteekend portret van onzen grooten Koning Albert, goteekent door onzen grooten Emile Verhaaren. Dan volgt de lezing der roerende he-woordingen door Pierre Nothomb gebruikt om den adel t© bezingen van Onze held-haftige Koningin Elisabetlh en ook li©t aangrijpende beeld van het vernielde Diks^ muide en van het voortaan historisch, op dit uur geheiligd Yser-riviextje. De prachtstukken van deze twee Belgische schqjvers zijn door d© aanwezigejii op vnrig îhandgeklap onihaald. Dan komt de beuTt azn eenige keur-stûkken over den oorlog van FranscW scbrijvers. Wij hooren, ondex aiidere to Dernières Pensées vit Bulle- , , fcijn van Paul Fort, den Pnns dei ters, het bijtend-goeselend Boche van A a Suarez en van denzeîrden a© 1 pîSnteT© Rheims, (De klacht va0 Rhekns). De Ttfois poSm.es die g,«i©l;re, (Drie oorlogs-poëma) van Paul Claudel bekwam vervolgens ©en zeer waim onlhaal, Nog menige parel volgd© en _ als d© heer Herbiet zijae kleurrjjk© lezing eia^ digd© was het publiek als vervoerd doo« het contact met zooveel groote, zoovele s, edele gedachten. Een lang salve van ge©stdriftig nand« r geklap, drukt© texi slott© dez© çevœlenS i van hewondering en dankbaaxheid mt. g De heer Voorzitter voegd© ex ©en fend woord va» aelukwenschtnlt hg,

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.