2# Jaar — ]M 41 (29?) MÊmmÊiiÊÊmmcmmmmiÊKtBas*axaam*amÊmmeBZKiïr\< Vijf centiemen het nummer Zon^asr £7 en" Maandaer ^8 Februari 1916 DE BELGISCHE STAnDAARD j-r-TTp^ A c H I BAART /V\ /CcTTr^-^j, StichteP"3estuupder> . TT..i. /l . H* Î7 RDTDATDU T nrrrurDe V U t M A UTOVUI7IV I d £ Po O S G 0 C ^ ï* S Vaste, Opstellers : M, E. Belpaire, L. Duykers, V. Van Grambçren, Bertrand Van der Schelden, T> Van de Perre, Dr J. Van de Woestyne, Juul Filliaert Abonnemetitspri^T^oor^^datcnT^'Voor i maané fr 1,25 - Voor a maanden fr. 3,50 — Voor 3 maanden fr-3-75 P J Niet soldatcn in 't land : Voor 1 mkand fr. 1.75 - Voor a m.anden fr. 3,5° - Voor 31 »"ndM1 fr. 5,25 Niet soldaten buiten 't land: V,oàrmaand fr. a^o-Voora maacden fr, 5»°° ~, 3 maanden fr. ,,50 Aankondigingen : S',a.5 fr. de regel — Reklamen : 0,40 fr. de regel. — Vluohteliogen : 3 inlasschingen van a regel* 0,50 fr. Voor aile' mededeelingen zich te wenden tôt : Villa MA COQUILLE, Zeedijk, DE,.PANNE. ! H Jl . Hoe de geldnood den oorlog kan bekorten Eea oud Vlaamsch spisekwoord ?<egt ;«Ma£ geld kuiit e® Ifrieken koopeo, zelfs dabesta vaa de markt » I E*i orndat het geld « eee slo-terke is, dat op allé deurgaten pasl » wordt h«t zoa gcprezen, zoohoog £<sscb.st, 'k zou welhaasi zeggen zoo « aatibeden » in de wereld ! « 't Geld is de wereld meester* is een zags-wijz® voor zeker eeuwen oud, omdat vaa over ouds, tôt schaars een eauw geledea, aie er te oorlogan viel, en te vechtan, die met de grootaie ponke zat, baas bedeeg van 't hen-nekot! h Maar, sadert de Fianscha cmwentel&ars iû de jaren 1790, 't papterengeld op de markt braehten, da verm&arda assigeaten, onzali-ger m«morie, dis uns bloedeigea vo>~ opge-droagcH wardea, heuge tegen rneuge, togsa lavende w&re of klitjkande mutité, en die Jia-dwrhaad geanea tiaaen knop meer goiden, en maar bewaard biijvea, ia den groad van de tamiliagrà^nder, of op de tooglades van al onze Mmseums. — o. a. te Ve*ri>e op den hoek der Ooststraat, — al« een gedankenis ▼an deiibelokenitlid,i» de betrekkalijke waar-de vaa htt goud in oorlogstfld **■ S®*11 overwegend belang tneer, althara zoo l&ngr er »iet buitenlands te koopmanscimppsa valt ea ta badwingsa ! Vroeger tijd», echter, was 't goud aiha io oorlogatQd 5 met goud mea kochî ai«t alleea-li-k krleken, maar 00k t&nons en gewereo, lood ea «chroot, en, opden hooptoe, de maa-schappta.Ge kunt denken of de .Koniage* en de Kei« zer» over eud# «f een baadj» vas hadden, om op aile mogelijke middals, aas goud te gera-ken I Huu leven, immer», hiag aan e^n gou-deadraadje ! Leesi dat eeas ia dis prachtiga schetsse, waarin hier, in dit rigenete blad, Léo Loo zoo measteslijk die Hohenzolbrn Koppen weet te teekenen, hoe al di® kerels, met weinig uitzoadering, er op uit waren al-leenlljk om ta terea en te smûuren, om leute te maken en plezier, 't vetste eerst 1 Ea daar om wai er œacht noodig om ailes en eesieder te dwingaa, en was er «vooruit vooral, geld noodig, en goud ! Imdiers', als de Koningen ea Keizers geea duimkruid meer ea hadden, ze'n hadden geea naannen meer 00'». ; en 't w&s van « vrasgt den vrede », tôt den csaste gelegenheid !..., Nn, ecâter, zija de oorlogszakerj, sodert de geboorts vaa 't papieren-gfcld, op heel eeuea anderen voet, zoo lang, echter, er niet bui-tenlands te koapso valt, De vrijheid is du ïoo dicp ia de modeîae zeden gedroagen, dat twde, drie manaea — als het niet eea alieen is—oorlog aaa dea buurman kunnea verkla-ren. dat ze ai de manschappen van hun eigsn land, —en soms vaa het laad dat ze overwel -digdea, — kuonen dwingen, met eeaen eake-lea pennetrek, goed ea bloed te off^ren vol-gens huanea oarerbid elijkea wil ; dat ze de waren, eaal dat er <e etsa ea te meten valt, te verbranden o( te verbraikeû, te smelten of te smoierea opeischen, zonder weer- of op stand te duchten of te vreezen, en dat ze 't geen ze nog wei widea, in hunue goedheid laten in de haiiden vaa de ouderlingen en de vroawea die het met zucea arbeid, an iastig leven voortgebracht hebben, aaa eea lseg prijzeke doen ta koop« stellan ! Dat is, 't geen wij zien gebaurea, ni. la Daitschlaoïd, nu, heden tea dagel En de men-achen «preken soms van on'lergvig, van baakreâte te Berlija ; echter, seoo lang er nog eca wil ia Wiliem zii, ea zooiaag er nog eea baal of twee papier is ia Duitschiaad om Duitsche astigaatoa, nu baakbrieijes gehee-ten, te drukken, ze kuanea vooiloopig geld ea goui missen, daar over de Rhya ! Ongelukkiglijk Duitschland is niet bij machte al voort te brenaen datzijnmen-seber), zijn dieren e» ^ija kanonnen verslok-ken sa vsrteren. 't Wordt. eichat. dat, voor dsa oorlog, Daitschlaad zelve ongeveer «es-tig psr hoaderdvao de eetwaren, die het noodig heeft voor zija vijfea zestig millioen meoschsn, jasrlijks, —die ijdst van aï i .apea, zeggen vjjf en z«ven*ig par h^aderd, — kan an opbreogsa kon. Natuurlijks dat Wsl-lem, die d^n oorlor alst wlld'? ?/î opg -rongea werd— zoo b»we$çt hij, .tes iQir^tea | voofzor^ssn geaqmea, heeft, st" yooïraad in gsdaan van alîss, en de quibufîaam aliis, om ta voorjK&ï in diedertigf<ecrtig per hoad.-rd te kort 1 Recht over mijr leur wooa* bier, tijdelijk, een Actwerpscha verzender, en h$ verzefeerdo ml\ nog gisteren, clsjt die nooit of weiaig zaksn d-çed rce* DuUschlar d. 't jafir voor dan oorlog een fortui tje verdiend bad, aaa « Co?rmissie » i ilgen met graan nss.ar den Rhyn te zenden ! En, hij ea wa§ alleen niet in Antwerpsc; en daar zijn nog vesl andere havsas in de were.té 1 Wat Wilkm, echter, niet voerzien had, —' en 't zijn die duivela van Beî^ea. die met hem, daar, te Luîk, zoo-iang tegea te houden, en naderhandmet hein van ait AoUvarpen ia de^t tug t? pakkfn, dea 8Îag van de Msrce deden verliezen, dus de-zen wereidoorlog, — 't .s dat,die oorlog,dien bij mêgnie in enkeie mas.ndea &f tr. hasp^leu, zoo onbermhertig lang zou aurea 1 De vraag is dus ; Kan Duitschiand dat te kort zelt aaa-vallen zonder te moeten buitsnlands om hul-pe loepsfâ? AJgemsen word gtzeld vaa nee«. Dus Duitschland m set buitenlands koopen, en het koopt, oodanks de blobkade, bij buur-maenen, die de onzijdigheid iisver uit hun-nea geldzak houden, en do munte er in ! En Daitscbland most «lies uitaernende duur bs-talsn buitealands J De « onzijdige » lieden weten hoeveel de peper de once gaat, en ze watea het dan Duitsch duidelijk ea Dultsch te mâkea, En dat ai is dan ao? verras?rdïré omdat, la dea wissel, 't Daltsch geld gezakt is vaa deïtig ten hoadecd reads ; ea dat het, naar-mate cr keering in den ooriog komt ten voor-dsele der Bondgeaooten, aog voortdurend z&kken zal ! De geidmanaeazija voorzichtige lieden ; ea ondanks al de voorzichtige liedea; en, oadanks al de zegeaea deschijnzegeo, die Willem ovep de wereld aitbszuiàt, met trom« mel et) trompet, gevosrà ea gevoed met duimkruid, ze aies wel dat de Daitschers hua ie-ge 8taan uit te joelen op eeaea gla^ea trom-mei I 't Vervolgt JAN VAN DE WQESTYNB, Geen Vrede! Nu Duitschland zija Saatstea siag, zijn wanhoopadaad aaa 't uitvoeren is om zfjn v )lk ta toonea dat het,aog ietskanen 00k om, door luttele schijnvoordeelen, op het westelijk front ta trachien het eiade vaa den oorlog te byspoedigea met de gedeeltelijke zsgevierirjg van zijn eigea politiek, klinkt uit Engeland en Roland de beslissande stem: « Gee.- vrede zooiaag Duitschland en zija militarisme niet is genekkeduwd voor goed». Minister Asqaith, in de Eagelsche Kamer, SszsDoff In de Russischs Doama, verklaren, jaist ?p het oogenblik dat Duitschland zijn grootsta krachtinspanaing poogt tegen Ver-duB, dat de oorlog dàn maar eea eiade zal eemen als het duiischa beest, vsrslagen, ia zija eigen land zal teruggedrevea jsija en de kleice statea die het meest oader dea oorlog hebben geleden, hselemaai weerom zullen hersteld zijn in han voorbeeaea toestand. De aieuwe cerste m'riTster van Rusîand, dïukte er sterk op dat zijn land den oorlog tea eiade toe zal volfeoudea na zooveal te meer dat Daitschiaad zichtbsar aaa 't wan-kelea gaat en zija wanhoopsdaad als eea laatste zet op het bloedig schaakberd inzet. Het slechste mag komen als 'tmoet, we hebben voor ons dea tijd, de manaen, het geld en eecsdaags wordt het duitsche moa-stfcr verplet in *ijt» bloed. Da Kroonpiir-s valt aaa om eôa daitschôn vrede te bereidea ea op to dringea, wij ver-klarea bij moede van Asqaith, Sazonoff en Sturmer dat de oorlog zaî doorgedreven tôt Hftt. Dnirfirhlfin^ nm «m^»>Van mnot OVER BOEKEN | I Pax Mundi par Victor Van de Walle, - député de Matines, Bu; nhy 1915,135 pages Ik heb des « vaderkndscheu romaa » van dea eerbaren MrOhelsch«a vo!ks?ertegau-| woordiger Vaodewaîls gslezea sonder de Imisiste kritiescàe bsdoaiiag— wat mil zetâen gebeart—, eerder mat een vt>oraig2a eiijke voorit.g"5Dorn,}d hei'i met den s«hrijv-sr dis my ïiat boek heeft goschonkan « en hommage l pateiotiqur) à moe ami, le rév. Père Calle-waert *, die mij opeabaarl^k heelt •voorgs-steld ais * un prêtre sîacèra, intelligent et | magnanimemant dé?oué à tous les iatérê's de la patrie souffrante, (textueeî) die met mij ia varschiilcnde stede-j vaa Laocashira voor fie Belgis'.he vluciitelingaa is gaan redavoersc, Ien ik fcrkea btï graag, zich steeds -.erlijge-hoaden heeft op oss gekozen vader-landsch atandpunt. Hit verha&l vaa dea romaa kaa ik sameaçatts . sis voigt. Paul JLi?crhart, een vrljdeiikêr, ®a «eû propagan-dist vaa het rationalisme, raaki verliefd op Jufvrouw Lina Goffia, een Mechelsch, door en aooi chfistelijke juivrouw, ëiemsth,ar oom wooat, ©en geleerde en seer hoog ge-schatte geastdîjke, den E. H. RumoldasrDe jufvrouwr «prsekt haar iiefdegevoeiea uit aaa haaroom, die dat iiefdegevoeiea, ait senti» msQtala katocSieke feàanea doemt.Lioa heôfi vaa Paul Eyerhart een ratiaaaiistitsch boek-je bekomea en reeds bij de ;crste lezing is dj er heel ea al vooi gewoaasn. Maar de oom aeemthaar aicht mede op reis naar Italie, Rome, Zwitaerland : ea hu& of haar liefda ga^t voort io krlcfwi8seliiig m«: Poi Ev#r-àardt, spijts dea priester die vaa geen bur-gerlijk huweiijk weten wil. De ooriog breekt ait. Poi is vrijwiUigar. Liaa is terag ia Me-cheiea en hoopt haren oota voordat auwelijk te wiaaea. Poi Everhart redt het leven van een jsekeren Pater Anse mus an wordt sym-pathieker aaa dan pricsier Rataoldus. E. H. Rumoldu» ea Liaa trekkers op als vri.wilii-gers voor het Rood Krai» en volcan dan af-toent vaa hst Baigiesch Leg;r naar dea Yzer. Daar ontmo&ten da Luitsaant Everhart en Lioa elkapdwr ia een goldatenfeest en JË. H. Rumoidus stemt in met hua huweiijk. Dat is de liefdeidjrlle, in het tweeds deel vaa het boek dooEwcven met de gekenoe historiesc.he oorlogsgebeurcenisseo. Myn gedacht over dat boek in ktterkundig, vadsrlandsch en sedelyk opzicht. Lutterkuîiàige waarde. Het oaderwerp, as-malijk de iîcfda tusschôa twee personen rast verschiileade godsdieastmeeniageo — is eaa ouderv/erp, zoo dikwijis en steeds zoo m^as-terlijk door dea grootca Fraasch^a roman-schrijver Paul Bourget en door de joagste van het lomps matérialisme teragkeereade Fransche school behaadeld. Maar daarmede s het al. Baitea eea paar frisscae Deschrlj-ivingsn, is de taal vaa dea roman alladaagsch ea somwijlea saai-prozalsch. De karakters zga ouuitgewerkt ea meestal geea menschea vaa vleesch ea bioed, geïmproviseerde dra-gers van vooropgesteSde theorieen ea meenia-gen. De liefde heeit een levn, een waarde, j een schooaheid op zich z> lf. lu deze rom&a 1 lijRt sij veeleer een sirik em onverzoenbare gedachten.ia den vrede der eeaheïd fe vangsn eu waaslijk hst is de moeite aiet waard voor Eulk eôa philosofiacao liefde dea godsdieast-plicht op te geven. Dit oordeel is streag mis-achiea maar eebie letterkunda is zoo een bel* lige zaak dat wie aiet schrijver is bij de gave Gods beter niet schrijft,in eea letterkuadigen boskvorm. De vaderlasdscha waarde vaa deze roman wat betreft de bescbrijvlng der gebeurtenissen, de geestdrift der vaderlands-iiefde, het staadpuat vaa het verkrachte Bel-gie, de esnheid van dea weerstaad, de opoâa-ring vanallen kan ik volstrekt onderteekenea en als eea voorbsfld steliea voor al de voiksleidera ia dfzea beaarden tijd. De zodelijke waarde. Deze romaa is volstrekt reia en te vergeefa zoekt. men er llefdeschuanigheid in. Maar eveazeer als het liefdeverloop reia wordt voorgesteld, evea-seer is deze romaa, ia opzicht van katho- 'i liek dogma en zedeiesr, esn afschu-^sllife^ en dwaze karii'.atuu'-. De houdingr van deà .1 priestar, staat r-?çirecJît-teg%®ovër de katho ■ Iiifks !a«r. De argumentati» vaa dsa p?ic>st»r (8 e?n karik*tcur van 4 • ^3arheid. Het ge-loof en da vroomhoid van Lina zijo se^tirot n-taliteit en onwetgfidheid, N-sen, on$ fcatho-liek 5?8loof is g«en bliod gelooî : wij hebben wetenachappalijke ^eloofwaardighûifjggro'i » den.Hst. huwelijHscoatract van est> cbristeiie zicl ia toi da waardi.t?hsid van s^ikrameat v^r-hsven en dient dus in sacramentesle vorm pesloten, asders is hsst geen huweiijk. De oa-af-lykhsid vaa de burgerlijke macht, de vriïheid der eeredienst*n, de gewatess-vrijheid, de a^tunrlijke moraal zijn "door de Kerk veroordee'd. Kent de schïijvor dan niet de grondin waarom da K^rk al dis ih« :>nân bant, weat hij aists af vaa don grootaa. strijd in de weraH om d« zoogesagde leekenmoraaî, esn wetcnschappslijk houvast te geven? Hoe schijttt hem pu die Duitscha îeakeomoraal toe in dezen oorlog ! Neen, de Kerk bant aiet «par désir de domination». OaS gel«(>f, gratie &ods en licht, schakelt den vrijea wil aoch het verstand niet uit,. Maar ik vraag mij af. of juist M. Vaade-w&lla'â ongeioof bij hsm niei aile wetep-schappclijk os-derzosk uitschakeit ? Wat al domme pirait, in dea moad vaa Pater Angd-mus ea Lina over de Vooizieaigheid §a het gebed in dezen oorlog 1 En die zijdeiinsche steek tegen Leuvess hcogeschool, en hat priesterlijk celibaat? Ik geloof nochtans niât dat M. Vandewalle's bewondersug voor de Eugelsche gatrouwde protastantsche dominées groot is, tenzij hij zijn oogec sluit voor allé Enealech ievea ? Met één woord, op 135 bladzljdea van dit boek zijn er zeker eea 80 die aile katholieken diep ^Hllen grie?en, omdat aiet heviger aati-kathoiiak kunnea zjjn. Ds schrijver weet of hij weet aiet. Zoo hij niet weet, dat hij studeere ; ea zoo bij weet, dan is dit boek een afschaweiijke katl-katuur van den katholieken godsdieest, die wij binst dezen oorlog-slijd beat kunneo mis-880. Ook teeken ik vsrzet aaa tegsn de ba-weriag vaa den gchrijver asegaands de on-wetendbeid -au ot.s vla mtsche volk. Stsat fe»t in iets tea achteren bij Eogeîand ? De schiinwetenaehap, o! bâter de verwaandheid van dea romanheld, Paul Everhart kan et best raissea ; feeft dat vla^mache voik een vlaamsch onderwijs en 't leart u de ware wercldweteaschss.. Dit boîk is vertaald in het Eagel8ch.Helaajl moet à -s Esgelschmaa i 4 | "uik een toofceel opgeschoven werden van i, 't vlaamsche volk ; en, zulk een leekeamorâil | aangeieerd ! ! | Het boek dudigt ; * Psx Mundi, la paixdaas 1 les consciences par le respect de toutes les S convictions sincères.»Wat beteekent dieres- | pset de toutes les convictions sincères dan | wel atiders daa oaderzoek eerst an kennis | aaar en van de rechtzinnigheid der overtui- 1 gingen ? Dat is de vrede die ik wensch aan 1 het Rî'welee vsn dea schrijver van Pax Mun-di,»VaKdews,lie,volksv0rtegenwoordiger van Mechelsn. P. L. J. Callewabrt, O.P. Van Oiksmuide tôt Ypep Er zijn etlelijke teekecs waar te nemea dat op dit gedeelte van ous front «r iets aan 't broeiea is. De artillerie kant geen zwijgan meer, allerhande warkea worden door de Duitschers in groote haast opgetrokken.Rond Steenstraete heeraoht een groote ksnonbe-ddjvigheid.We houdea 't ons voor dat gebeurtenissen mogen ingezlen worden laags deES» kast, in gevalle het duitsch offenslei tegea Verdun aog eenige schijnvoordeelen behaalt, walke de Franschea latea behalea om met meer zekerheid Urug te werkea. Deze meening kan hisrdoor gestaafd wor-dee, dat «sea actie op hot center vaa een froat altijd, — ia voorgaande Daitscbe offeasia-ven, — gepaard ging met een vieugelbowe- g«ng. Waaneer Warschau asngevallen werd, opareerde eea Daittch leger iasgalijks meer Noordwaarts ia Koerland. Als de Duitschers zullea meeaen dat ze eeaig voordeal kunnen aanstippea rond Verdun, dan mogea we ons varwachten aan een rijdalingschea aanval ea deze kan maar gepkafst bovea Ypsr, omdat Kales aog stesds voer hen eeae obsessia blijft. LAATSTE UUR Niettegenstaande een overvioediçen sneeuwstorm werken de beide artilleries voortdurend. Oostelijic de MA AS duurt het gevecht aan. De Duitschers brengen over groote troepensterkten in den slag.(VKRDUN) De toestand blijft oaveranderd. Teekeningen van onze jon^ens in de loopgrachten VERBODEN DOORGANG i door Sus PEETERS / il . W

Er is geen OCR tekst voor deze krant.