Derde laar^ang N1' 20 — 18 Mei iûiS, I Prijs : 10 t *ntiemen. Derde Jaargang, N> 20. — 18 Mei 1918. DE EENDRACHT Prijs per Jaargang fr. 5.20 » » *drie maanden » i.3o Postchekrekening Nr 86. Wcekblad voor het Vlaamsche Volk Redaktie en Bureel : Lange Nieuwstraat, 108, ANTWERPEN. Het Pachtvraagstuk De pachtregeling die- wij hier te lande aantreffen, is er op herekend ora de verststrekkende' heerschappii der land-heeren te bestendigen. Wanneer wij de gesclirevene pachten nngaan die in de verschiilende deelen van Viaanderen tusschen eigenaars en landbouwers aangegaan worden, vinden wij daarin een groot aantal verkeerd-heden en ongerechtigdheden Het zou ons te ver leiden, hier op te sommen. Van meer belang nog zijn de misbruiken die heerschen in de veruit de meerder-heid vormende monde]inge pachten. Wanneer de pacht van hofsteden of landgoederen niet beschreven is, zijn art. 1774 van het Burgerlijk Wetboek en de plaatselijke gebruiken geldend. Dit artikel van het B. W. laat toe dat de pachter op het einde van het pacht-jaar, zonder voorafgaandelijke opzegging, van zijne hoeve en zijn land ontzet worde. Dit voorrecht door het B. W. aan de grondeigenaars toegekend, wordt door deze laatsten geregeld toegepast om de landbouwers in een staat van onder-geschiktheid en afhankelijkheid te hou den. Indien 00k de eigenaar zelf er niet aan denkt zijne pachters op te zeggen, staat deze mogelijkheid altijd open bij verkoop of verervingvandeeigendommen. Dat de landheer het dus ieder jaar in de. hand teeft zijne pachters op straat en zonder "broodwinning te zetten, is ■r niiAiM-,jp •-"Ifrkl'Prini'igr ypn bêt bestaansrecht van den landbouwer, die ondenkbaar schijnt in onzen demokra-tischen tijd en slechts zoolang kon rechtgehouden worden door den onge-ëvenredigden invloed dien de eigenaars op het polilieke leven uitoefenen. Het vraagstuk der pachtregeling is sedert langen tijd gesteld geworden in aile landbouwmiddens en ontelbare stu-diën en voorstellen van hervorming hebben daarover het licht gezien. Ook in hetj Belgisch Parlement werden wets-voorstellen neergelegd. waarmede in kiezingstijd geschermd werd, maar die na de verkiezingen roemloos begraven werden, om de goede reden dat het Parlement te veel eigenaars telde die er aile belang in zagen het hekken aan den ouden stijl te houden. Nu het Belgisch Parlement opgedoekt ligt, en met hem de geest die het be ■ zielde, hopen wij dat de Raad van Viaanderen voldoening zal willen schenken aan de lang onvervulde verzuchtingen der Vlaamsche landbouwers en het pachtvraagstuk in een geest van rechtvaar-digheid en bilJijkheid zal willen oplos-sen. T- f De' hervorming die ten grondslag aan de pachtregeling moet liggen, is het vastléggen der pachten over een voldoende aantal jaren. Het gaat niet op dat de landbouwer, wiens bestaan geheel vergroeid is met zijne hofstede en zijne landerijen, ieder jaar kunne opgezegd worden, zelfs wanneer deze opzeg zekeren tijd op voorhand gedaan wordt. De onzekerheid waarin de landbouwer zich omtrent zijne toekomst bevindt, heeft zwaarwegende gevalgen voor de uitbating van den grond en voor de geheele ekonomie van het land. Het is een algemeen bekend ieit dat een eigengeërfde boer zijn land beter bebouwt dan een pachter. Dit om de eenvoudige reden dat deze laatste er voor teruggaat verbeteringen aan den grond toe te passen, van dewelke hij misschien de vruchten niet zal plukken. Hetzelfde geldt voor het aanwenden van meststoffen : in plaats van voor zijn opvolger te mesten, zal de pachter er zich eerder toe laten verleiden roofbouw toe te passen ; d. i. het land uit te putten. Om aan de pachtovereenkomst eene zekere mate van bestendigheid te geven, zijn wij van oordeel dat de wet een duurtijd van ten minste negen jaar jnoet opleggen. Een langer termijn ware misschien wel gewenscht, maar dan moet eene meer ingrijpende verandering in onze wetgeving ingevoerd worden, daar de pachtovereenkomsten van langer dan negen jaar aan bizondere wettelijke be-palingen onderworpen zijn. Wij meenen dat de verplichtmg van negen jaar pacht enkel moet opgelegd worden aan den eigenaar. De pachter moet het recht hebben aile-jaren opte zeggen. De reden hiervoor is dat de pachter soms in de gelegenheid komt eene andere hoeve te betrekken, b. v. om zich te vergrooten of te verkleinen, of wanneer hij zelf eigenaar geworden is van eene vrijkomende hoeve. Daar zulke geschikte gelegenheid zich niet aile jaren voordoet, is het niet wen-schelijk dat hij enkel op het einde van zijn negenjarig huurceel kunne verhui-zen. Aan den eigenaar schaadt die be-paling niet, omdat hij aile gemak heeft om zijne hoeve of land te verhuren. Eene hervorming die even noodzake-lijk is, is de vaststelling van een termijn van opzegging. Art. 1774 verplicht tôt geenerlei voorafgaandelijke opzegging. Wel wordt de toepassing van deze noodlottige bepaling van het B. W. in zekere streken gemilderd door de plaatselijke gebruiken, maar deze gebruiken Vvtfsï QGQïi vr.n c nr2g**nion het B. W. deze zaak uitdrukkelijk regelt. In het belang van den landbouw achten wij het bepaald noodig dat de opzeg geschiede minstens één jaar op voorhand. Deze tijd van opzegging moet in acht genomen worden zoo door den pachter als door den eigenaar. Deze laatste zal enkel kunnen gebruik maken van zijn recht van opzeggen één jaar voor het einde van de negenjaarsche pachtovereenkomst. Doet hij het niet, dan treedt eene nieuwe pacht voor negen jaar in, en niet van jaar tôt jaar, zooals nu art. 1774 bepaalt. Het ware hoogst nuttig dat al de pachten op hetzelfde tijdstip van het jaar zouden eindigen, n. m. wanneer dit voor het landbouwbedrijf voordeeligst uitvalt. Er zijn op dit oogenblik Oktober-, Kerstmis-, Half-Maart- en Halfoogst-pachten, zoo genoemd naar den tijd van het begin van het pachtjaar. Oktober is zeker wel de geschiktste tijd om het landbouwbedrijf over te nemen en daarom ware het goed dat eene wettelijke bepaling ingevoerd werd waarbij aile pachten op 1 Oktober zouden worden aangegaan. Eene veel omstreden vraag in de landelijke huishoudkunde is het vraagstuk van de vergoedingen waarop de pachter recht heeft voor de verbeteringen die hij aan de hoeve of aan den grond toegebracht heeft. I11 beginsel is ieder-een het er mede eens dat de pachter recht heeft op vergoeding voor grond-verbetering en voor de in den grond blijvende meststoffen. In de praktijk echter stuit men op zooveeL moeilijkheden van toepassing, dat men eenigszins bang wordt dit beginsel in de wet te schrijven. In Engeland bestaat een uitgebreid en door de wetgeving vastgesteld stelsel van vergoedingen aan de uitgaande pachters te betalen. Edoch, niettegen-staande de landvvet er reeds tientallen van jaren in werking is en reeds meer-maals wijzigingen onderging, is men er nog ver af aan het vraagstuk eene billijke oplossing te hebben gegeven. Ten andere, de Engelsche toestanden zijn zoo verschillerid van de onze, dat wij het voorbeeld van Engeland niet klak-keloos mogen overnemen. Naar ons oordeel zou het beginsel der vergoeding op de volgende wijze in de wet kunnen worden opgenomen ; « Ten aankomen /an den pachter zal er een staat opg vnaakt worden, rakende den aard, de ligtmg en den toestand der goederen. l !n afgaan zal er een geiijke staat opgemaakt worden. De meerwaarde z, ' aan den pachter betaald en de minwaarde door hem vergoed worden. In aile geval zal er rekening gehouden worden met hetgeen door ouderdom of noodzaak aan de gebouwen vergaan of verslecnt is. » Een belangwekkend vraagstuk is dit der boomen, die op de akkers groeien, vooral daar sommigen, n. m. in Oost-Vlaanderen, goedkoope politieke munt uit die boomen gisptgen hebben. Men kan lang twisten over het nutder boomen. Eens zaak is zeker : "dat wanneer een landbouwer een met boomen beplant grondstuk pacht, "hij zich naderhand niet mag beklager dat die boomen hem hinderen. Anders is het gesteld wanneer de eigenaars tijdens de pachtovereenkomst boomen bij, lant, die de land-bouwopbrengst van den grond, en dus den pachter schadcii. Daar kan de wet tusschen komen e.. bepalen dat het den eigenaar verboden is tijdens de pachtovereenkomst te zijnen profijte boomen te planten, tenzij in vervanging van gerooide. Eene aangelegen îeid waarbij de pachter dikwijls te lit-'en heeft van machts-misbruik van w- t den eigenaar, is het aanrichten van ja ; tschade. Het is be- pJTlH tir > ÎT> J»I1 M 'Il ter schadeloossteIJing verzekere voor de geleden jachtschadè. Eindelijk dienen nog de gevallen uitgebreid in dewelke aan den pachter vermindering of kwijtschelding van de pacht toegestaan wordt bij gedeeltelijke vernietiging van den oogst door natuur-verschijnselen of andere gevallen van heirkracht. ★ * * Wij twijfelen er niet aan of het hier-boven omschreven programma van her-vormingen zou eenen overwegenden invloed uitoefenen op de lotsverbetering van onzen zoozeer verwaarloosden land-bouwersstand.Mocht het den Raad van Viaanderen gelukken het brandende pachtvraagstuk op bevredigende wijze op te lossen, deze daad zou met de grootste dank-baarheid door onze geheele landbouw-bevolking begroet worden. H. MOMMAERTS. Priesfer Van der Meulenfnnds. INSCHRIJVINfl door de zorgen van het weekblad .,De Eendracht". 10e LIJST — (18-5-18 nr 20) r- r-Q tVlUi UVU V 1.1 • Van Hamme. — Vit het Studentengild « Het Woord en Daad»: De Hoofdman. i.— Viaanderen bovenal. 0.25 Van een tooneelminnaar. 0.73 Vele kleintjes maken «en groot. o.3o Een belangstellende, o.5o Opdat de Vlamingen zouden beschikken over hun eigen lot. o.3o « Eigen Leven », Kring tôt bevordering van Vlaamsch Leven in 't land van Dendermonde. 18.— Uit het kamp der krijgsgevangcnen te Gottingen : Ingezameld op een vergadering van Vlaamsche krijgsgevangenen te Mehr-stedt. i3.j2 Redant Cyriel î De Heyn J. B. / K" Walle, Hameln 5.63 BroeckxJ. B. ; De Biscop Gaston, — Ko I.udolphausen, Gottingen. i.35 (Een bijzonderen, hartelijken danlc en groet aan onze Vlaamsche krijgsge-vangenen broeders. — Red.) W. De Mulder. Denderhautem. 2.5o Ingezameld op het propaganda van de « Vlaamsche Kunstvereeniging » van 8 April in het lokaal Thalia. iS.52 Dito van 21 April. 16.38 Omhaling door Mr Van Looveren op een Vlaamsche vergadering te Bornhem. 1.J7 fr. 33o.65 Et wordt nogmaals een wann beroep gedaan op de offervaardigheid van aile Vlaamsche strijdgenooten tôt steun van dit fonds, dat reeds in voege is getreden en langs om meer bemjst een nood^akelijkheid te ~ijn. N.-B. De giften zijn voortaan enkel te storten op de Postchekrekening van het weekblad « De Eendracht », met dringend verzoek echter er per brief of postkaart onmiddel'ijk kennis van te geven aan het bureel van dit blad, voor komrool en ten einde mlsverstand of verwarring te voorkomen. VERKEKEN KANSEN. Minister Poullet heeft een flamin-gantische bevlieging gekregen. Dat ge-beurt te Havere nog wel eens meer tegenwoordig. Wat ons prachtig onver-schillig laat, maar toch bewijst dat de groei der Vlaamsche gedachte de hooge oomes wel een beetje begint te veront-rusten.In een vlugschriftje «Le livre dit soldat belge )) (10 cm. bij Berger-Levrault, Nancy-Paris) schreef M. Poullet : « Wat vragen de Vlamingen '!— Zi) willen — in het Vlaamsche land en niet elders — gerecht en bestuurd worden in hun taal. Zij willen altijd in het Vlaamsche land — dat de inrichting van het onderwijs in al %ijn graden, in eenklank we\e met het Vlaamsche karakter van het land. Zij willen dat in het leger de Vlaamsche soldaten, in opiicht van de taal waarvan de oversten $ich tegenover hen julien be-dienen, op voet van vothomtn gëiijïi- heid met de Waalsche soldaten worden gesteld. Zij verlangen eindelijk dat het privaat en openbaar leven, in het Vlaamsche land, een Vlaamschen stem-pel drage, juist \ooals het in het Waalsche land een Franschen stempel draagt en behouden moet. Met één woord, \ij willen dat in een één en onverdéelbaar Belgiè deVlaamsche kuliuur hareplaats onder de \on krijge, dat \ij door openbare machten geeerbiedigd, beguns-ligd en gesteund worde in eene vol-komen geiijke als de\e waarvan de fransche kultuur geniet. » Minister Poullet is een zeer brave man. Al wat hier geschreven wordt zal wel oprecht gemeend zijn, zonder achter-baksche diplomatische berekeningen. Maar door den niet onsympathieken toon van dit schrijven zullen wij ons toch niet laten verteederen, Het is wel iets-zeer ongewoons dat een Belgisch over-heidspersoon zooveel nadruk legt op het federalistisch beginsel der territorialiteit. Maar in de laatste schoolwet juist lag zoo'n bedreiging voor Viaanderen omdat het Vlaamsche land niet meer als een, door geen « taalvrijheid » van ontwor-telden meer geschonden territorium er-kend werd. Minister Poullet heeft eens z'n uur gehad om z'n goede voornemens in daden om te zetten. Hij heeft die eenige kans leelijk verkeken. Aan z'n goede woorden van thans hebben we met veel meer. L. *«- e* (WsZ-- v*» : -i*>z * J Ï «-• JJS rinirçfpmi vnnr Viaanderen ?... ■ IIII1W »*f I www. — In de schoone Maartsche zonnige da-gen, een echt voorzomertje, dat ons als een vvaren zegen des Heeren werd geschonken, had ik, naar wijd en zijd, in mijn streek een propagandatocht 011-dernomen op Vlaamsch-Katholiek gebied. Mijn reis beoogde vooral het doel bij onze priesters aan te kloppen en eens te vernemen hoe het waarlijk binnen in hun hart gesteld was met hun Vlaamsche gevoelen^ wat er in hun ziel roerde aan Vlaamsche gedachten... En ■menige pastorij heb ik verlaten, die ik aanzien k^n als een « mekka » voor den Vlaming. Maar, eens ook heb ik een priester-woon verlaten, niet ontgoocheld, neen, maar het hert aangedaan, omdat ik daarbinnen had aangetroffen een ziel in weifel en angst, ja, in vertwijfeling ! De jeugdige leviet wist niet meer wat denken, waar zich wenden of hoe zich" houden. Als student had hij immer in de Vlaamsche Beweging gestaan, en hij was van gevoelen dat iedere oprechte Vlaming, die wat gezond ver-stand bezit, de VI. zaak genegen moet zijn, ja, ter harte moet nemen. En toch dierf hij niet het minste verrichten op Vlaamsch gebied, al had dat ook maar geen aktivistisch tintje ! Daarin zag hij een ongehoorzaamheid jegens Zijne Emi-nentie... Arme priester Gods ?... Daarbij meende hij zich gerust te stellen met de gedachte dat Zijne Doorluchtige Hoog-waardigheid in \ijne plaats (en dus nog in de plaats van anderen, die 't zelfde denken !) zich de verantwoordelijkheid op de schouders trekt, voor de moge-lijke schade, die het verwaarloozen van de Vlaamsche belangen in dezen tijd aan ons volk en ook aan den gods-dienst zouden kunnen berokkenen !... Enkel dit woord geef ik aan deze priesters ter overweging : « Tu es sacerdos in teternum, secundum ordinem Mel-chisedech » !... En dit dan, naar Mel-chisedech : « Geprezen zij God, de Aller-hoogste, die uw vijanden in uw lian-den geleverd heeft ! » : uw vijanden, apostels Christi, en, als du-sdanig, Apos-felc vnnr vp)k uw. vii.nideA- On de vijanden van uw vôlk, uw VtaamScftc volk, die dat volk willen ontaarden, willen verontzedelijken, willen veront-christelijken !... Op enkele geestelijken na — enkelen, die er dierven aanspraak op maken goede Vlamingen te zijn, maar van mee-ning waren dat we nu in dezen tijd, het hoofd iiaast het zweerd, maar ter ruste moesten leggen op ons Vlaamsch-Katholiek schild ! (o gezanten Gods, bidt niet alleenlijk, maar waakt ook, en werkt, en strijdt, want wijl gij slaapt in de christene VI. Beweging, zijn er vele anti-vlaamsche en anti-katholieke geheime krachten, onverpoosd, aan 't werk !) — ik zegde, op die enkelen na, verklaarden mij a! de piiesters ronduit dat Zijne Eminentie, Monseigneur Mercier. de gehoorzaamheid, die ze Hem moesten afleggen, al te zwaar wil laten wegen op de .Vlaamsche Beweging, en dat ze Monseigneur daarom, zonder gewetensbezwaar, niet kunnen of niet willen volgen, daar, waar het met onze heilige Vlaamsche zaak toch ook, en voor ons Katholieken, nog wel in de eerste plaats gaat om de zedelijke, godsdienstige vrijwaiing van onsvolk!... Moeten wij, katholieke Vlamingen, en vooral onze priesters, dan de schoon-ste der leuzen opgeven : a Ailes voor Viaanderen, en Viaanderen aan Chris-tus ! » ? Moeten onze priesters dan de handen in de mouwen geborgen houden en Viaanderen maar laten varen, in de plaats van " met ons, Katholieken, op Vlaamsch-Katholiek gebied standpuntte nemen in de beweging, die toch in het nauwste verband staat met, en waarvan ontegensprekeiijk toch afhangen de hoog-ste en grootste godsdienstige belangen!?... Maar, dat is de aigeheele en de nood-lottigste ondergang van ons volk !... Is het niet diep treurig dat aan onze seminaristen wijs gemaakt wordt dat de vrijmetselarij het aktivisme in de hand werkt ?... Voor korten tijd nog zijn twee aktivisten uit het Brusselsche cenlrum uit de loge getrokken, juist omdat de loge, nu meer dan ooil, de VI. Beweging bestookt,bekampt en tegenwerkt !... En kunnen wij van den anderen kant niet zien dat onze hoogere geestelijk-heid, dan toch met de vrijmetselarij UN'VER SITEiîS BI6LIO THEEK GENT

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.