Tweede Jaargang, nr 11. Prijs re^ nummer : 5 centiemen 7rniHao> 1 ft TVTqsit»+ 1 Q1 *7 De Gazet van Leuven 1^^■■■■■■■■■■*■■■■■mmmmmmmmwmmmmmmmwmmÊmmmmKmmmamrnm—mmmmmi~*mmmmmmm^mmmmmmmim^mmmm—m—àmmm—mmÊmmmmmmmmmmmwmmmmmmmmmmm■*»" □ ABONNEMENTSPRIJS : r> - . Elke ^edewerker blijft verantwoordelijlc yoor AANKONDIGINGEN : Naar overeenkomst. I J ALLE BRIEFWISSELING.^TE ZENDEN 21111 ODstel. nnni/nponnpi/iMP ti l • j jla I -J Per jaar . . . . 2,50 fr. f> 4 OnSekende brieven of biidragen worden BOEKBESPREKING : Het înzenden van één l--J j—, Voor 6 maanden . . 1,25 fr. Naamsche Vest, 41, HEVERLEE (Leuven) ni., i'; aamneriiraK genomen. exemplaar geeft recht op vermelding ; twee .— I Voor 3 maanden . . 0,65 fr. Postcheok-rekeninsr Nr 242 Handschriften worden niet teruggegeven. exemplaren op bespreking. |_J Economische toestanden in den loop der tijden 9. België tijdens di Fransehe Oterhtersching. De staatkundige bemoeiïngen van Oosten rijk tegen Frankrijk eindigden met onzi inlijving bij dit laatste land. De commissarisseï van de conventie eischten eene oorlogsschal ting van 80 miljoen. Antwerpen werd aange slagen voor 10 miljoen, Gent voor 7, Brusse en Namen voor 5, Doornik, Aalst en Bruggi voor 4, Kortrijk voor 3, Oostende en Leuvei voor 2, enz... Er werd overigens beslag gelegi op vele waren en het land moest de troepei inkwarîieren. Ook het prinsdom Luik wer< aan Frankrijk gehecht. De Fransehe verovering bracht de plotse linge en geweldige afschaffing mede van al di oude provinciale, plaatselijke en ambacht-gil delijke instellingen- het grondbeginsel wai de gelijkheid. De bevoorrechte groepen ver dwenen dus met de persoonlijke privilegiën Voor de belastingen zijn al de burgersverbon den tôt dezelfde bijdragen, door hunne ver tegenwoordigers vastgesteld. Ook gelijkheû voor godsdienst, bestuur en aînbten. Maar.. in de werkelijkheid regeerden de Franscher en hunne aanhangers in ons land het overigf van de natie ; zij buitten deze uit, vooral in he begin, door het eischen van zware oorlcgs schattingen, door het eischen van eetwarer en vervoertuigen, door het ontvoeren van a wat ei^kostbaars was in kerken en kloosters musea en boekerijen, door het gedwonger gangbaar maken van miljoenen assignaten er het opvorderen van geldmunt bij de belastings betaling. Tusschen al de leden der maat schappij, hadden vooral de geestelijken het te verduren. Ook de adel verloor veel macht er grond, door het invoeren van een gelijkheids stelsel der kinderen en het afschaffen van he' eerstgeboorterecht. De inlijving van België bij Frankrijk hac voorname economische gevolgen. Onze han del werd ontwikkeld door het openstellen var Fransehe markten en door de vrijmaking var de Schelde, eerst afgekondigd den 8 Decem ber 1792, vervolgens den 10 Augustus 1795, In 1806 werd de havendienst door 627 booter waargenomen ; ze hadden 45.931 tonmaat. Ir 1804 kwamen 2,250 en in 1805 wel 2,424 sche-pen binnen, met 123,899 en 135,742 tonmaat, De door Napoléon bevolen werken om Antwerpen tôt oorlogshaven te maken vergderi zoo wat 13 miljoen uitgaven. In 1813 waren reeds dertig oorlogsschepen in onze eerste haven van stapel geloopen. Door het afkon-digen van het continentaal stelsel in 1806 werd onze handel weer gestremd, zoo voor Antwerpen als voor Oostende. De handel op het vasteland werd krachtig uitgebreid, door het afschaffen van stedelijke en gildevoorrechten en door het aanleggen van vele wegen en het graven van kanalen : Noorderkanaal, tusschen Schelde en Rijn, Seinekanaal, tusschen Seine en Saint-Quentin, verder deze van Gent naar Sas (hersteld), van Bergen naar Condé, van Den Bosch naar Maastricht. De handelskamers werden herin-gericht en talrijker gemaakt. De vrijheid van den handel bevorderde de ontwikkeling van de nijverheid. Deze bloeide door het invoeren en ontwikkelen van talrijke takken : zoo nam de katoennijverheid eene ongelooflijke uitbreiding, nadat Lieven Bau-wens, met de hulp en den steun van den Fran-schen keizer, de spinmachien had ingebrachl en verspreid. Van Gent ging deze invoering over naar Oudenaarde, Ronse en andere plaatsen. In de departementen Schelde en Leie werkten in 1805 ruim 400.000 man in vlas- en lijnwaad fabrieken. De mekanieken drongen ook in de lakenweverijen door en n. 1. te Ver-viers in 1806 door William Cockerill. De koolmijnen veranderden langzamerhand de werkmiddelen : sedert 1810 werden tôt hel uitdelven van kolen wentelende werktuigen Aii toor u/or^oti in rlo knrtl. putten te Luik wegen met ijzeren sporen aai gelegd. De metaalnijverheid werd volmaakt : i 1 hoogovens en smederijen begon men stilaa steenkool in plaats van houtskool te gebruikei Meer en meer begon men mekanieken te vei » vaardigen. Het Consulaat stichtte te Luik een ^ fabriek voor oorlogswapens, die jaarlijks mee dan 20.000 geweren leverde. Prachtwapen mochten toenmaals uitsluitend door de privaa j nijverheid vervaardigd worden. Glas- en kristalfabrieken werden ook be ^ langrijk vooral in het Luikerland. In Vlaanderen ging de landbouw fel vooru j en niet, het minst door het steeds meer e j meer verbouwen van nijverheidsplanten : vlas hennep, koolzaad. Graan en gerst werde nogal gewonnen in Vlaanderen, tarwe en bee' , wortels in Haspegouw. En toch had onz ' landbouw veel te lijden door het gebrek aa , werkkrachten, gevolg van den krijgsdiens waarvan de last gedurende de Fransehe ovei heersching steeds zwaarder op het land drukte ' Hij had ook te lijden door het verbod van uil voer, dat voor de granen den afzet in Engelan^ I en voor zekeren tijd in Holland ophief. Ct wordt voortpezet) Kater. Droomen. L Fr. Angelico was een pater, wit gerokt ei i wit gekapt. met een kroon haar geschorei [ rond zijn hoofd, en. zegt de geschiedenis, eei heilig man. Ingesluimerd zat hij zekeren dag op eeni 1 bank en droomde. Hij zag twee engelen : eet 1 grooten en een kleinen, beiden blinkend al: zonnen, met groote witte vleugels aan d< schouders. De grootste hanteerde 't penseel , en de kleine droeg 't palet met kleuren. En zie in droom zag Angelico de groote witte enge 1 schilderen : de Moeder Gods, de H. Maag< Maria. Dat was. een droom i{an geloof en liefd< tevens, maar 't was een droom. Angelicos, heilig als deze zijn er zelden maar droomers, groote droomers menigvuldig Waar zijn er scharen dichters en schilders en allerhande kunstenaars als ten onzent 1 Wel gaarne vergelijk ik ze met Angelico ! Droomers zijn z' allen geweest, en hun droon was ook een groote droom. Jaren en jaren dichtten ze en zongen ze er beeldhouwden ze, en immer zweefde hun vooi den geest de schoone maagd der moeder aarde, het groote, begeesterende beeld : Vlaan deren. Machtig als reuzenwerk staat het gebeiteld hemelsch als engelenkunst gepenseeld. Blijd< soms, als zonnelicht dat aan 't Oosten sche merde; droeve meest, daar de hemel veel meei somber scheen dan blauw.Want, waar ook of deze aarde leefde er een beschaafd volk ; eer volk dat Gezelles, Benoits en Tinels ondei zijne kinderen rekent, meer verstoken var licht dan in Vlaanderen ? Wel mochten de dichters droomen van een klaar rijzend beeld Van droomen komt weinig werkelijkheid. Hiei toch zullen droomen waarheid worden. 't Is o met de tijden meê immer dezelfde droon van een herboren Vlaanderen zich als erfgoec heeft overgezet op de jongere geslachten, die immer hooger voerden het ideaal dat eens moest waarheid worden. Maar welk is onder tusschen de toestand bij de massa : het volk Verbeeld u een gevangene. Jaren en jarer reeds leeft hij binnen de vier muren zijnei enge cel, met getraliede matte vensters. Niets weet hij meer van den buitenwereld. Met der tijd is hem ailes onverschillig geworden, en de cipier heeft geen last zijn gevangene hier o daar te doen gaan, dit of 't geen te doen ver richten. Hij is 't nu gewoon verdrukt, verne derd, verbeest te worden. Wanneer eindelijl* het vrijheidsuur is geslagen weet hij wel nie of hij de wereld met het zonnige leven in zoi gaan of terug keeren in zijn cel met muffe luch en donkere droomen. Arm volk van Vlaan deren, neen, 't is uwe schuld niet dat ge nie meer droomen kunt als Angelico ; de lange vernederingen, de lange verlaging heeft u\a ideaalzin gedood; en wanneer nu de dageraac klimt voor u in vollen luister staat ge als ston geslagen van verlegenheid, niet wetend o g' uwe vrijheid hernemen zoudt. Driedubbele schuld der vorige geslachten, die 't gedulc hebben u stilaan zoo te laten mismaken da ge geen licht uit donker meer erkent, da . . ct' aan Hpn Haor Hpn nantit 7nudt i?aan ver i- kiezen. Doch wees getroost : anderen hebbe voor u gedroomd, voor u gewerkt, omdat z vernederd zagen en 't niet meer lijden konnei Nu richten zij u op en wijzen u de baan. Gei n u de moeite den wég te volgen dien ze voor i. open legderf, den weg waar uw heil ligt, u' •- grootheid, uw geluk. VENI. Vooroordeelen. t- II. Een veel verspreide maar toch volkome: valsche gedachte over Alcool en alcoolisch dranken is wel deze : dat de alcool ons krael U en warmte geeft. De waarheid is geheel anders : wie krach 1 noodig heeft en warmte moet ze in den alcoc ■i niet gaan zoeken ; dan is hij aan een verkeer n adres. Het is zeker dat het gebruik van alcoc het gevoel geeft van grooter kracht, dat he e zelîs een (paar oogenblikken een grooter krachtinspanning kan mogelijk mak«n. De 1 alcool 't gevoel van grooter kracht geeft i t juist een van zijn bedriegelijke en daarom zoi - gevaarlijke werkingen. Dat hij een oogenblil tôt grooter krachtinspanning in staat stelt, i op slot van zaken ook in 't algemeen geei , voordeel. Want op die oogenblikkelijke kracht vermeedering volgt spoedig een verminderin^ der krachten en dus een grooter vermoeid heid. Dat komt omdat alcool eigenlijk geei _ nieuwe-krachten geeft; dat doen enkel voedse en rust. De hulp die de alcool biedt, is eigen lijk niets dan de zweepslag waarmeê men eei vermoeid paard dwingt den zwaren wagen nog i eeîiigen tijd voort te trekken. Ze komt tei j slotte neer op een uitputten van de laatste j krachten ten koste der gezondheid. In alcoo en alcoolische dranken kracht gaan zoeken ii s dus onredelijk en onverstandig, behalve ir ; sommige buitengewone omstandigheden. 5 Men heeft bij verfbhillende gelegenheder ; dan ook kunnen nagaan dat een werk da groote krachtinspanning vorderde veel snellei ' en met minder vermoeienis werd gedaan dooi j geheelonthouders dan door menschen die 1 alcool gebruiken. Dat is b. v. in den laatster Balkaanoorlog nog duidelijk gebleken voora , in het Servisch leger. Sommige afdeelinger ' van dit leger zijn gedurende den oorlog bijns altijd geheielonthouders geweest en juist in die > afdeelingen zijn de zwaarste en vermoa-iendste marschen enz-. het beste doorstaan. j 't Is dus een dwaling, een grove dwaling te meenen dat men alcoolische dranken noodig heeft, om sterk te zijn en zwaar en vermoeienc 1 werk te verrichten. De duizenden geheelont houders onder de Engelsche Amerikaansche i werklieden zijn schitterende bewijzen voor he " tegenovergestelde. Een ongelukkigerwijze veel verspreide dwaling is ook nog deze dat alcool in staat is on ons bij koude te verwarmen. De oorzaak var , die dwaling is weer de bedriegelijke werking i van den alcool, 't Gebruik van sterken dranï geeft een oogenblikkelijk gevoel van warmte " Maar daar blijft ook de goede werking bij ! ' Op die oogenblikkelijke schijnbare verwar i ming volgt reeds spoedig een werkelijke ver " koeling. De oorzaak van dat oogenblikkelijk i gevoel van warmte is waarschijnlijk dat de ! alcool het bloed naar de huid jaagt (denk maai • eens aan de roode kleur bij de drinkers,voora: in 'fr gezicht en op den neus!). Maar juis E omdat het bloed naar de huid stroomt, en daar i afkoelt door de aanraking met de koude van 1 buiten, volgt spoedig een werkelijke ver-! koeling. Ook dit kunnen we gemakkelijk mei > voorbeelden bewijzen : In den Russisch-Japan- ■ schen oorlog zijn bij de Russen veel meer ge-' vallen van doodvriezen voorgekomçn dan bij i de Japaneezen. Toch waren de Russen dikker ■ gekleed en beter aan koude gewend. Maar zij i dronken meer dan de matige Japaneezen. Dal i was de oorzaak. Bij den bekenden terugtochl : van het leger van Napoléon uit Rusland vond : men zooveel Fransehe soldaten doodgevroren • met de brandewijnflesch in de hand : wel een bewijs dat de alcool geen echte warmte-gever is ! t Daarom is het ook algemeene regel gewor-i den dat de Noordpoolreizigers, die zoo straffe : koude moeten trotseeren, geen alcoolische dranken gebruiken : uit ondervinding weten t ze dat ze zoo veel beter de geweldige koude ■ kunnen doorstaan. 't Ware te wenschen dat dit voorbeeld werd ' gevolgd door allen die wegens werkzaam-\ heden enz. in de kou moeten zijn ; dat ze toch geen warmte zoeken in den alcool, daar is j 1 ze niet te vinden maar dat zij ze zoeken in goed ! voedsel en in warme dranken als koffie, j thee, enz. ' : pr. • I ^ n IETS VOOR IEDERE WEEK u 1 >■ Ailes voor 't geld. u Ge kunt niet gelooven, beste lezer, wat res-n pekt ik altijd heb gehad voor Sus van Wimpel-donk, den gemeentesekretaris van ons dorp. ■ En ik zal trachten u aan 't verstand te brengen waarom. Toen ons Nette (dat is mijn oudste zuster) trouwen ging, bemerkte mijn vader dat er een i stuk ontbrak en ne mensch kan toch niet ® trouwen zonder zijne stukken in orde te heb-1 ben. Wat gedaan ? Met een potlood griffelde j mijn vader eenige woorden op een papier ; hij ,1 opende de schuif van ons kasken en haalde er d een splinternieuw tweefrankstuk uit. Hij wik->1 kelde het zilver zorgvuldig in het Bijvoegsel ^ van den Bekegalm en gaf mij bevel met mijn f papier en mijn geld naar het gemeentehuis te s trekken ten einde het ontbrekende stuk van j den burgerlijken stand bij Sus Van Wimpel-< donk los te maken. 3 De brave Sus las de boodschap, kribbelde ] eenige regels op een groot blad en stelde mij r het gevraagde ter hand. Ik wilde hem de twee - frank in de hand te stoppen, maar Sus trok i een paar oogen open ; ik zeg u maar dat ! ' Toen hij mij heel onthutst zag staan, klopte hij J me op de schouders en zei vriendeîijk : Geef r de twee frank terug aan uw ouders en zeg hun i dat de sekretaris door de gemeente betaald ! wordt om aan de menschen van de parochie { dienst te bewijzen en niet om met hunne centen | mijnheer te spelen. Goede Sus ! Hoe dikwijls heb ik in later l tijden uwe rechtschapenheid bewonderd als ik t de lieden om mij heen zag raap en schraap spelen om hun zakken te vullen. En even dik-^ wijls heb ik me afgevraagd waar vader zaliger j de gedachte haalde een ambtenaar te bétalen [ of te beloonen voor een werk dat hij toch van i ambtswege verrichten moest. Was het mis-schien nog een overblijfsel uit den onzaligen | tijd waarin het bot gemeen van zijn bestuur-ders geen récht kon verkrijgen maar verplicht , was het te koopen ? Of was het omdat hij wel wist dat geld de spil is waar de wereld op [ draait en dat men voor geld ailes, eilaas, kan • koopen. Want of men het nu drinkgeld, fooi of ; « pot de vin » heete, nog altijd bestaat de treurige gewoonte zich door geld voorrechten toe te eigenen of gewetens te koopen. En hoe eerlijker het geweten is, hoe grooter de som is i die besteed wordt, men moet er immers meer met vijffrankstukken opkloppen om het krom te krijgen. Vraagt ge iemand een vrienden-dienst ? Ja, antwoordt men, maar is er niets aan verdiend ? Roept ge iemands hulp in voor ■ edel werk ; zal er voor*ons niets afvallen ? De fooi of drinkgeld is bij ons zoodanig in het leven gedrongen dat het de koffiehuisbedien-den zijn, die van 't drinkgeld leven moeten, die zelf het eerst tegen dit misbruik protest ■ hebben aangeteekend. Gij wenscht eene gunst te bekomen : doe uw geldbeugel open. Zoo gij eene aanvraag wilt zien lukken, speld er dan een paar marken aan vast. Voorzeker er zijn er, en, goddank nog vele, lijk Sus Van Wimpeldonk die niet uit te koopen zijn en elk aanbod van onverdiend loon met misprijzen van de harjd wijzen. En het is soms een zeer gewaagd spel bij eerlijke lieden met den omkooperspenning voor den dag te komen. Ik heb me laten vertellen dat onlangs bij een ambtenaar eene vraag werd ingediend aan dewelke deze volgens de ontvangen voor-schriften geen gevolg mocht geven. De aan-vrager haalde bedeesd een bankbriefje uit de brieventasch ; doch de ambtenaar blikte hem zoo verachtelijk aan dat de omkooper zijne misgreep verstond ; verlegen raapte hij het geld weder op en rood van schaamte en spijt poetste hij de plaat zonder zelf op een ant-woord te wachten. Het aanbieden van drinkgeld of van een « pot de vin » is een smaad voor hem wien men het aanbiedt, het krenkt hem in zijne ge-voelens van eerlijk man, het wil zeggen : Toe,

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.