De gazet van Leuven: weekblad voor het arrondissement Leuven

933 0
17 December 1916
close

Why do you want to report this item?

Remarks

Send
s.n. 1916, 17 December. De gazet van Leuven: weekblad voor het arrondissement Leuven. Seen on 19 March 2024, on https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/en/pid/qn5z60cx25/
Show text

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Eerste Jaargang, nr 2, Prijs per nummer 5 centiemen. ' B1 M «—,™™-~——-— —-rr^ iondag, 17*December 1916. De Gazet van Leuven s » i—— — Abonnementeprij ■ : Per jaar 2,50 fr. -i ^••vi'V'oor 6 maanden .... 1,25 fr. Voor 3 maanden .... 0,65 fr. — ! _ - ALLE BRIEFWISSELING TE ZENDEN : Naamsche Vest, 41, HFvrRLEE (Leuven) AANKONDIGINGEN : Naar overeenkoms*. BOEKBESPREKING : Het inzenden van één exem-plaar geeft recht op vermelding ; 2 exemplaren op bespreking. ABONNEMENTEN Wie een abonnement neemt voor het jaar 1917, ontvangt het blad kosteloos tôt einde December. Het bedrag der inschrijving (2,50 fr. 'sjaars) op voorhand te zenden per postmandaat. Rteds verschenen nummers zijn beschikbaar. Economiste toestanden in tien loop der tijden. 2. België tijdiis ii Miroiiniirs. Het door de Franken veroverd gebied werd ingedeeld in gouwen, deze in honderdschap-pen, de iaatste in marken, met in elke streek eene afzonderlijke vergader- «n gerechtsplaats « malum » geheeten. Het grondgebied omvatte drie «oorten landerijen : 1* de voile eigendom-men of allodiën, waarvan de bezitters geene enkele belasting moesten opbrengen, doch slechts krijgsdienst leveren voor den vorst ; 2° de benefiicën door koningen of machtige heeren geschonken aan vrienden en helpers, eerst voor onbepaalden, later voor bepaalden tijd, nadien voor het leven en eindelijk met het recht ze als erfenis na te laten ; de bezitter moest, volgens overeenkomst, zijn schenker, met krijgsmacht, hulp, trouw en dienstvaar-digheid ter zijde staan ; 3° de tributaire-landen, koloniën of cijnsgronden, mits zekere verplichtingen en schattingen aan kolonisten en laten toevertrouwd. De bevolking bestond alzoo uit drie groepen personen : 1* de Leuden of getrouwen (Antrus-tionen), die aan 's Konings dienst verbonden waren, de groote geestelijke en wereldlijke grondbezitters van allodiën en van beneficiën, en de adellijke Gallo-Romeinen ; 2° de bezitters van kleine gronden of de vrijmannen, ook Rachimburgen genoemd, wanneer ze in de rechtsvergadering « het malum » zetelden ; 3° de schatplichtige kolonisten en laten. Daar-buiten kwam eene extragroep voor, deze der onvrijen of lijfeigenen. De kerklaten moesten in sommige streken het volgende opbrengen : 15 maten bier, een zwijn, 80 pond brood, 5 kiekens, 20 eieren. De eene helft van den dag bewerkten ze een stuk land voor zich zelven, de andere helft den grond van den heer en meester. De macht der geestelijkheid vermeerderde van dag tôt dag. Bisschoppen en abten vormden den band tusschen het Gallo-Romeinsche en het Germaansche volk ; hunne macht was eene behoefte zoowel voor de overwinnaars als voor de overwonnenen. Ook waren de Bisschoppen vaak de raadslieden van den Koning, terwijl de vrijmannen zich in groot getal onder de bescherming der kerken en kloosters stelden. In de 6», 7" en 8' eeuw rezen talrijke kloosters en abdijen op, vooral te Gent, Nijvel, Bergen, Lobbes, enz. Deze instellingen oefenden op de klein-nijverheid, maar vooral op den landbouw, grooten invloed uit, alsmede op het verzachten der zeden en op het beschermen en veredelen van de laagste klassen der maatschappij. Dit belette niet dat toenmaals over het algemeen de zeden ruw, ja zelfs ongebonden waren. Clovis' kinderen en opvolgers zijn overbekend voor hun slecht gedrag. Dit bederf kankerde zich over tôt aile klassen ; de geestelijkheid zelve bleef hier en daar er niet vrij van, waar-door het verval der zeden gedurig toenam en debeschaving zoodanig achteruit ging, dat Gallië bedreigd was met het gevaar tôt de vorige barbaarscheid terug te keeren. Voeg daarbij dat de dronkenschap algemeen was en 't besluit is : in den tijd der Merovingers was het leven niet al te rooskleurig. In dien tijd droegen de groote woonsteden, met al het bijbehoorendt den naam « Villa», ïeder en ailes had er eene bestemde plaats. Het eigenlijke huis was er het middelpunt van ; 't was tegelijk een kasteel en eene hoeve. Voorop was de koer of hof met talrijke afhan-kelijkheden, voor al wat landbouw en veeteelt betrof ; achteraan lagen de boerenhuizen. Men mag gerust zeggen dat er reeds onder de Merovingers de vrijgemaakten, de kolonisten^ volledig aan de macht en de rechtspleging van den eigenaar onderworpen waren. Deze macht nam ondertusschen met den dag toe, door het voortdurend verzwakken van de vorstelijke macht. De algemeene warboel, de vele oorlor gen, de algemeene onveiligheid, maakten dan ook den handel bijna onmogelijk. De klein- en ruilhandel geschiedde slechts in eene zelfde economischestreek,afhankelijk van een zelfden persoon. De nijverheid was slechts plaatselijk: elke villa bracht voor al de bewoners het voL strekt noodige op. De koningen waren overih gens niets meer dan bezitters van groote boer-derijen, waarin men spon, weefde, smeedde en timmerde zooals elders. KATER. Volksontwikkeling « Gij, min ontwikkelden, leert uwe zoet klin-kende moedertaal, laat ze zingen in uw binr nenste lijk de vrije luchten over Vlaanderens lieve weiden. Gij, studenten, maakt u de gele-genheid ten nutte om uwe kennis aan te vullen of te onderhouden ; gij, kunstenaars, grijpt gre-tig naar den beitel of naar 't penseel en weest indachtig dat gij een zoon van 'tschoone Vlaan-deren zijt, het lieve land van zooveel ongeëve-naarde meesters ; gij, dichters,'geeftuwzingende ziele of uw klagende gemoed vrije lucht, huit om uwmaagdenreine,onvervalschte gedachten het gevoelvolle geplooi van het innig-aanbeden paladium onzer vrijheid. Gij, mannen van de doende daad, slaat kranig de trouwe handen bij mekaar, helpt uw medegevangenen uit de grijnzende ellende op, stemt ze vroolijk met een innigwiegelied of een forschen kerelszang, laat luiden de eigene klanken van af een eigen tooneel, laat trillen uw ziel in muziek en rhyt-mus, laat vloeien uw woord en stralen uw gezonde geest ; aan 't werk met vuist en voet, met ziel en hart, met brein en kracht. Wij moeten den vreemdetoonendat'tonvervalschte bloed ons nog vrij door de aderen stoeit, dat wij geen ijdele hoop zijn van de toekomst van een roemrijk landeke.» Die woorden stuurde een der medewerkers van het zoo degelijke, prachtig-Vlaamsche, krijgigevangenenweekbladje «Onze Taal», dat in het kamp van Gôttingen verschijnt, tôt zijne makkers om hen tôt den arbeid aan te sporen. En op mijne beurt roep ik u allen toe : Werkt, burgers, werklieden, brengt nuttig door den tijd, die velen onder u lichtzinnig ver-kwiiten met de straten te doorloopen of in de herbergen te zitten, verrijkt uwen geest met Hieuwe kennissen, ontwikkelt uw verstand op aile gebied, tracht u te volmaken in uw vak, onderhoudt door ernstige oefeningen wat gij reeds kent en tracht zooveel mogelijk bij te lee-ren of een nieuwe kennis op te doen. In zijn artikel van het vorige nummer toonde onze medewerker, Rana, aan dat eens onze voorouders aan het hoofd der wereldbeschaving stonden. Hoeverzijn wij daarvan nu verwijderd! « Ik ken geen volk ter wereld », zegt Pater Stracke, van de S. J., in zijn brochuur, die eene klacht is «Arm Vlaanderen», wien het zoo aan uiterlijke beschaving en zelfeerbied man-gelt als het onze.» Hoe is het met de geestelijke ontwikkeling van ons volk gesteld ? Slecht, zeer slecht ! Boom telt 21 en Hamme 31 ■•/<> ongeletterden. In Gent kennen 50 % der inwoners het eenvou-dige rekenen niet. In Juli van verleden jaar kwamen zich maan-delijks 18.000 jongelingen tusschen de 18 en de 25 jaar op het Duitsche meldeambt aanmelden, voor de stad Antwerpen en omgeving. Welnu van die 18.000 jongelingen die geroepen zijn eens vader te zijn van huisgezin en de verant-woordelijkheid zullen dragen van hun kroost, zijn er nog 2.000, ik zegge tweeduizend, Iezer, die niet in staat zijn hun naam te zetten. En dat in eene wereldstad. Wie meer voorbeelden van de achterstallig-heid van ons Vlaamsche Volk kennen wil raadplege maar eese Pater Stracke 's « Arm j Vlaanderen » of Claudius Severus' «Vlaanderens Weezang». Mogen wij zeggen dat de toestanden hier in Leuven beter zijn ? Neen, stellig neen ! En nochtans het is zeker dat, willen wij na den oorlog, op de hoogte zijn van de nieuwe toestanden, vôôr dewelke wij ons zullen bevin-den, eene groote behoefte aan meer ontwikkeling, aan meer beschaving, van al de standen der maatschappij, noodzakelijk zal blijken. Velen hebben die noodzakelijkheid nu reeds gevoeld. Vele werken zqn daardoer reeds tôt stand gekomen. Zoo worden in Brutsel onder de benaming : «Hooger Onderwijs voor het Volk» lessen ingericht over Letterkunde, Landbouw, Wijsbegeerte, Rechten, Wetenschap enGeschie-denis. Verder nog lessen van Nederlandsch, Duitsch, Engelsch en Handelswiskunde. Ook in Antwerpen worden zulke leergangen voor het Volk ingericht. In Leuven staan wij echter ook niet ten achter: De Kring van Volksontwikkeling richt eene gansche reeks zeer leerrijke voordrachten in. Ook het bestuur der werkliedenpartij laat onder den naam «Ontvoogding» dergelijke voordrachten geven. De programmai van beide kringen kondi-gen zeer prachtige, aangename en leerrijke voo-sirachten aan. De kring van Godsdienstleer geeft leergangen voor het volk. Er wordt dit jaar over Zedenleer gedoceerd. Door het Bestuur van Volksontwikkeling werden ook Lieder- Lees- en Verteluurtjes voor kinderen ingericht. Dat is als de eerste stap van ontwikkeling. Door de vertellingen wordt den kinderen den geest geopend en vatbaar gemaakt voor het schoone, de poëzie van onze letterkunde, men legt in hen de kiemen van de zucht naar meer kennis, naar meer wetenschap, naar schoonheid en poëzie, men maakt ze vertrouwd met eigen schrijvers en eigen dichters. Ook in Thienen en Diest bestaan afdeelingen van « Volksontwikkeling » die ijverig werken. Doch dat ailes is niet voldoende ! Wat baat het dat er volksvoordrachten worden ingericht, indien degenen voor wie ze gegeven worden nalaten ze bij te wonen ? Waartoe dient het inrichten van Kinderlees-en Verteluurtjes indien de ouders, in plaats van hunne kinderen er naartoe te zenden, ze laten rondloopen op straat, of, uit vrees voor wat koude of regen, ze in hunne kamers opsluiten ? Aan U, werklieden, burgers, de plicht te zorgen dat de lokalen, waar voor u onderricht gegeven wordt, spoedig te klein worden, zoodat het Bestuur der inrichtende kringen zich genoodzaakt ziet de leergangen te ont-dubbelen.Aan U, ouders, de taak uwe kinderen aan te zetten, of ten minste toe te laten, — want na e«n eerste bezoek aan de Lees- en Verteluurtjes, zullen zij niet meer hoeven aangezet te worden, — om deze zoo aangename en leerrijke kinderuurtjes bij te wonen. Aan U, ontwikkelden, de taak u ten dienste te stellen van de inrichtende kringen om uwe wetenschap aan uwe min-bevoordeelde broe-ders mede te deelen. Aan U, inrichtende kringen, de plicht u zelven noghooger eischen te stellen. Richt leergangen in voor het volk : leergangen van huishoud-kunde, van boekhouden voor kleinhandelaars en gewone burgers, scholen voor vakonderwijs. Waarom zou ook hier niet een leergang van ^letterkunde kunnen bestaan, waarvan de bijval toch verzekerd is ? Vat zoo breed mogelijk op de taak die gij u zelven hebt opgelegd ! Zorg er voor dat ons volk op de volledigst mogelijke wijze het zoo noodige geestelijk ivoedsel kan toebedeeld worden. Maak dat het weldra weer een eersten rang moge bekleeden in de geschiedenis der wereldbeschaving. BERT. ► i IETS VOOR IEDERE WEEK De Verdraagzaamheid. Il y a des divergences de pensée et de parole qui sont l'accompagnement de la liberté. Viviani. «Tôt capita, tôt sensus», zegt de Latijner. En wij vertalen : « Zooveel menschen, zooveel gezindheden ». Ik zou dat huishouden willen zien waar ailes altijd op rolletjes loopt, en waar altijd al de leden over aile punten t' akkoord zijn. Ik zou willen een vriendenpaar weten die dezelfde gtdachten hebben, dezelfde wenschen, dezelfde idealen, hetzelfde begrip van de toeitanden ; die nooit eenig verschil van denken, voelen of handelen hebben tegengekomen. 't Zou er raar uitzien in dat land der « ja » knikkers. Slaven hebben nooit eene andere meening dan die hunner meesters, omdat de zweep het hun alras zou laten gevoelen hoe duur het hun te staan komt aan de onfeilbaarheid hunner meesters te twijfelen. Vleiers keuren nooit af wat de machtigen der aarde doen of zeggen : zij hemelen hunne schreeuwendste onrechtvaar-digheden op, ten einde het loon te ontvangen hunner laaghartigheid en de verwaandheid uit te buiten der onvoorzichtigen die gehoor geven aan hunne vleierstaal. Vriie menschen, integendeel, spreken niet tegen hun gemoed of handelen niet tegen hunne overtuiging. Zij zeggen « neen » als men hun vraagt iets als waarheid te verkonden, wat zij leugenachtig hebben bevonden. Zij zeggen « neen » als men hen dwingen wil eene daad te plegen,die strijdtjtegen hunne innige overtuiging En die vrijheid van allen, die duizende ver-schillende gedachten zouden al rap een warboel uitmaken en eeuwigen twist en verdeeld-heid te weeg brengen indien wij de sociale deugd niet hadden die men verdraagzaamheid noemt. De verdraagzaamheid maakt het maatschap-pelijk leven mogelijk, daar zij ons den plicht oplegt niemand om zijne denkwijze te vervol-gen, niemand in zijn persoon of zijne rechts-belangen te benadeelen, enkel en alleen omdat hij anders denkt of spreekt dan wij. Welke ook de politieke of wijsgeerige opinie moge wezen, gaan de leden der samenleving hand in hand en hunne betrekkingen blijven vriend-schappelijk, dank aan de wederzijdsche verdraagzaamheid.De oude Grieken, die zoo dikwijls onderling in strijd waren, hadden ee.ne wet uitgevaardigd waarbij het verboden was de gedenkteekenen der oorlogszegepralen in steen of brons op te richten. Zij wilden immers niet dat van eene kortstondige oneenigheid duurzame gedenke-nissen overbleven. De wijsheid van ons volk houdt ook niet van onverzoenbare tweedracht. Het ruwe volks-liedje zingt ons voor : Slagen we malkander een blauw oog Dat wordt vergeten aan den toog. Is de verdraagzaamheid onder gewone toestanden onmisbaar in de samenleving, nog doeltreffender werkt zij, wanneer rampen en tegenspoed de maatschappij omver werpen. In hetzelfde gevaar, in hetzelfde noodlot geven vreemden elkander de hand, de verbit-terdste vijanden worden verzoend en brûeder-lijk dragen zij den last van hun wee of worstelen zijde aan zijde om samen aan het gevaar te ontkomen. De maat der rampen is boordevol in ons dierbaar landeke ; met droefheid in het harte, maar toch hopende in de toekomst trachten wij deze pijnlijke dagen te doorworstelen. Nu, meer dan ooit is het oogenblik daar om eendrachtig te streven naar eene goede uit-komst. En wat zien we gebeuren ? Hebt ge hem gadeslaan, den onverdraagzame ? Van het begin af van den oorlog speelt hij spioen voor eigen rekening. Niet om de geheimen der strijdende mogendheden over te brieven, maar wel om een zoo groot getal mogelijk van zijne medeburgers op zçn zwart bladje te

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
This item is a publication of the title De gazet van Leuven: weekblad voor het arrondissement Leuven belonging to the category Oorlogspers, published in Leuven from 1916 to 1918.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Add to collection

Location

Periods