Derde Jaargang, &* £3 Prijs per minime: . S ceiitiem. Zondcwfc 18 Augustus 1918 De Gazet van Leuven ''V/ teow.<c«K. -J a—•J«. -s»' • • ,^- ■ Jingw abonnersientspriis : Per jaar 4.00 fr. Voor zes maanden . . . 2.00 fr. Voor drie maanden . . . 1.00 ir. Opstel en Beheer : 148, Naamsche Vest, 148, LEUVEN j; Postcheck-rekening Nr 242 Elk medewerker blijft verantwoordelijk voor zijn ji f pstel. — Ongeteekende brieven of bijdragen worden |i r.ict in aanmerking genomen. — Handschriften worden . -.;t. terne gegevcn. jn AANKONDIGINGEN : Naar overeenkomst. ;n BOEKBESPREKING : Het inzenden van éénjexemplaar în geeft redit op vermelding ; twee exemplaren op bespreking. De Belgische Parlemontaire Taalcommissie H U De Belgische Parlementaire Taal-commissie, waarvan aanvankelijk werd gemeld (Vrij BelgiëNr 152 van 19-7-18) dat ze Hit 21 leden zou worden samen-gesteld, waarvan 2/3 na den oorlog zouden worden benoemd uit personen die tijdens den geheelen duur der vijandelijkheden in het land zijn ge-bleven, blijkt nu slechts uit elf leden te bestaan, waarvan het « Belgisch Dagblad » (Nr 264 van 26-7-18) de namen publiceert. Het zijn de Walen Empain, Bor-boux, Hallot Hubin en Dufrane, met de Kamerleden Van Cauwelaert, Pe-cher (Antwerpen), Buysse (Gent), Stan-daert (Bjugge), Devèze en Theodoor (Brussel). Het beginsel van gemengdecommis-sies, waarin ook Walen zitting hebben om de taalkwestie in Vlaanderen op te lossen, wordt door aile Vlaamsche aktivisten beslist van de hand gewe-zen. In Wallonie bestaat geen taalkwestie. Het onderwijs is er uitslui-tend Fransch van laag tôt hoog; de bestuurlijke en rechtedijke macht worden er uitsluitend in de Fransche taal uitgeoefend. Wanneer de Walen, niet-tegenstaande zij in Wallonie aile rech-ten en in Vlaanderen tal van voor-rechten genoten, toch de bestuurlijke scheiding eerst, vôôr den oorlog, hebben gevraagd en nu aan de door-voering ervan met de Duits'chers mede-werken, dan is dit hoofdzakelijk om redenen van partij-politieken aard, die met de eigenlijke taalkwestie niets hebben te rnaken. De bevolking van Wallonie is in meerderheid vrijzinnig anticlericaal, terwijl de Vlaamsche bevolking overwegend katholiek is. Juist om aan dien katholieken invloed te ontsnappen en hun sociaal democra-tisch programma ongehinderd in Wallonie te kunnen jritwerken, staan de Wallonisanten de bestuurlijke scheiding voor. De Vlaamschgezinden willen zich gaarne onthouden van aile inmenging in de huishoudelijke aangelegenheden van Wallonie, doch zij ontzeggen aan de Walen het recht zich met zuiver Vlaamsche aangelegenheden te be-moeien. Het gaat toch niet aan de Walen om advies te vragen, wanneer het er op aankomt te bepalen in welke taal het onderwijs aan de Gentsche Hoogeschool zal worden verstrekt, welke de voertaal zal zijn bij het lager en middelbaar onderwijs in Vlaanderen ; welke taal in Vlaanduen zal worden gebruiktdoor bestuur en gerecht; in welke taal de Vlaamsche soldaten willen bevolen worden, enz. Over al deze aangelegenheden mag alleen door de Vlamingen zelf worden beslist. Het wekt dan ook verbazing dat de heer Van Cauwelaert dit zuiver Vlaamsch beginsel, dat aile Waalsche inmenging in onze taalaangelegenhe-den afwijst, niet blijft hooghouden. Zijne capitulatie is waarschijnlijk toe te schrijven aan het feit, dat de ge-mengde commissie der Belgische re-geering zoo 'n mooi spiegelbeeld is van het begrip der « Belgische staat-kundige eenheid», dat door het Ka-merlid voor Antwerpen sedert den oorlog met zooveel liefde wordt ge-koesterd.De samenstelling der Parlementaire commissie levert nogeens een treffend bewijs, tôt welke resultaten men komt, wanneer men hardnekkig blijft voort-bouwen op een staatkundige eenheid, die een essentiëele tegenstrijdigheid vormt met de onloochenbare tweele-digheid der volken die België bewo-nen. In deze commissie zetelen dus, benevens vijf Walen — die in deze zaak niets te zien hebben — zes personen die in Vlaandoren tôt kamerlid werden verkozen. In hoever deze zes laatste heeren ook iets voelen voor de rechtmatige verzuchtingen van hel Vlaamsche volk, blijkt voldoende uii hun houding in de Kamer : De heet Theodoor stem.de tegen het voorstel, dat in de Vlaamsche gemeenten het onderwijs in de volksschool in het Nederlandsch en in de Waalsche gemeenten in het Fransch zou worden gegeven. De heer Devèze onthield zich bij de stemming, oindat, naar hij zelf verklaarde, dit voorstel hem « overdreven » voorkvvam. De heeren Buysse en Pecher verwierpen het voorstel der Vlaamsche Kamergroep, voor het instellen van Vlaamsche en Waalsche legereenheden. Zij dragen dus mede de verantwoordelijkheid, dat onze Vlaamsche soldaten nu — terwijl de koloniale troepen der entente in hun eigen taal worden aangevoerd — onder vreemd commando in den dood worden gezonden. Het anti-Vlaamsche «Belgisch Dagblad » (Nr 264 van 26-7-18) merkt zeer terecht op : De heer Van Cauwelaert had geineend, eene Vlaamsche commissie te bekomen die onder zijn voorzitterschap onmiddellijk de bestuurlijke scheiding en de Waalsch-Vlaamsche regimenten zou hebben voorgesteld. Het is gansch verkeerd uitgevallen. Hij is het elfde lid van een commissie die samengesteld is uit leden, die gekant zijn tegen zijne politiek van twist en tweedracht. Zijn vriend Van de Perre maakt niet eens deel uit van de commissie. De instelling eener Parlementaire commissie voor onderzoek der taalkwestie, waarin, op de elf leden, negen anti-Vlaamschgezinden zitting hebben, wordt door aile bewuste Vlamingen beschouwd als een bespotting van het Vlaamsche volksgevoel. Te Havere voelt men wel dat het oogenblik waarop Vlaanderen recht zal weder-vareu, spoedig zal aanbreken. De Belgische regeering doet zich dan ook erg naief voor, wanneer ze meent dit oogenblik te kunnen verdagen door 't instellen van een franskiljonsche taalcommissie. Aan. onze Btudenten Hoogeschool van Gent Enkel deze vraag wil ik beantwoorden ! Ik heb hier een lijst voor mi] van de studenten, meer dan vierhonderd, regelmatig ingeschreven aan de hoogeschool van Gent, en ik moet be-kennen dat de overgroote meerderheid studenten zijn van Oost-en West-Vlaanderen, en zoo weinig van het Generaal-Gouvernement : Brabant, Limburg, Antwerpen. Hoe komt dit? Hebt gij, studenten, misschien ieder jaar op-îiieuw de hoop dat de hoogeschool van Leuven zal openen ? Voor dit jaar is er weeral geen spraak van, want ziehier wat Mgr Mercier ge-antwoord heeft op de aanvraag van een veer-tigtal studenten om de universiteit van Leuven te openen : lo « de 4 universiteilen hadden gezamenlijk besloten te sluiten, ze moesten dan ook gezamenlijk besluiten te openen. 2° De onkosten voor de studenten zouden te hoog loopen : minstens 15 fr. daags, 't zij voor 300 dagen afwezigheid van huis 4500 ir. Welke ouders kunnen of willen dit bekostigen » ? ik zal maar niet aantoonen wat voor kleingees-tige redenen dat zijn, ik stel maar alleen vast : dat de universiteit van Leuven gedurende heel den duur van den oorlog zal gesloten blijven. Wat blijft er u dan, studenten, van reeds twee of drie gèneraties, te doen ? Ofwei : blijft ge te huis en vat daar een of andere bedieniîig aan ; maar dan durf ik u waarsclmwen dat gij na den oorlog geen hoogere studies meer doen zult, want dan zult ge zeggen : ofwel ik ben al te oudom nu nog te beginnen, ik zai anders wel, gezien er veel plaatsen open zullen lijn na deti oorlog, mijn brood verdienen, ofwel : ik ben riu al drie of vier jaren uit de studiej, ik ben ailes vergeten, ik kan me niet meer aan intensief studeeren gewennen. En gaat ge zoo inv levensideaal, uw edeie toekomst wegwer-pen, nu er nog ééne niogelijkheid voor u openstaat : de hoogeschool van Qent? Of zijt gij soms ba'ng voor het niet blijven bestaan der hoogeschool van Gent of voor de niet-geldigheid der diploma's ? Daarvoor kan ik u verwijzen naar een boekje « Aan de I Vlratnsche studenten. - Rechtskundige raad-pleging nopens de wette':jklieid van de Ver-vlaamsching der Gentsche Hoogeschool en de geldigheid van hare diploma's. Uitgave van den Hoogeschoolbond n° 6. » Over het blijven best;an der Hoogeschool na den oorlog is over ccnige dageu nog het volgende bekend gemaakt : een correspondent van het Haagsche blad « Het Vaderland » (raclitte een onderhoud te hebben met Mgr Se-ghers, bisschop van Gent, maar deze was af-wezig voor kerkeljjke zaken in zijn bisdom, en de correspondent werd ontvangen door den vicaris-generaal Kan. De Baets en stelde hem onder andere deze voor dit onderwerp belang-rijke vraag : Oeîooft V dat de Vlaamsche hoogeschool tia den oorlog, zal verdwijnen '/ « Onmogelijk », antwooi Jde Kan. De Baets, die is er en die zal er blijven, en, voegde hij er bij, wij - - d. w. z. de vicarissen-generaal tôt den minsten onderpastoor, —wij allen zijn Vlamingen van het zuiverste water. Onze jeugd is door en door Vlaamsch: Tijdens den oorlog is het Vlaamsche leveil buitengewoon uifge-bot, wij zijn dan ook bc/ig maatregelen te nemen om liet geheele bizonder middelbaar onderwijs te vervlaamschen » (Vaderland van Woensdag 31 Juli I. 1., ^vondblad). Moct U, studenten, nog meer hebbeu, dan een woord van een zuikdanig katholiek hooggeplaatst persoon? — Dus van dien kant is er ook geen bezwaar ! Hebt gij dan misschien nog andere bezwaren, dan ben ik zoo vrij mij ze'.f aile dagen ter uwer beschikking te stellen, en ,ben ik bereid u altijd te woord te staan, in het lokaal van den Vlaamsch-Katholieken Arrondissementsbond, Predikheerenstraat, 10. Ook per brief worden gewenschte inlichtingen \erstrekt. Bert Tritsmans, Studcnt aan 's Rijks Hoogeschool van Gent. Flaatselijk Mieuws Algemeen overzicht— Toéstahd op het veld. - Fruitoogst. — Velddieficn — Ook woekerij. — Bevoorrading. — Augustus is de nuand van het ploegen, van de herfstzaaiingen en van de bemestingen. Men ploege zoodra men geoogst heeft ; aldus vernietigt men na hun bloeien de jonge,toeva!iige onkruidplanten. De tarweoogst is merkelijk vertraagd en verslecht door de aanhoudende regens. Op vele plaatsen is zij reeds geschoten, zooals de landman zicli uitdrukt, zoodat het vooruitzicht van slecht brood zich bepaald afteekent. In de boomgaarden en hoven wordt het vroeg ooft geplukt en wel voornamelijk perziken, mitsgaders de overal gekende handelsperen en appelen. Dieften. — Zoo wat overal in het arrondissement waren talrijke veldplunderingen ge-pleegd. Nu de graanvruchten geschutird zijn, komt de beurt aan de aardappelen, hofgewas-sen en zaden. Met een ongehoordè stoutheid en onverzaadbaarheid gaan de aardappeitrek-kers te werk. Zelfs met kiaarlichten dag door-loopen gansche benden leegloopers de velden en stelen al wat voor de hand ligt. Bewakers en eigenaars worden soms vrij erg toegetakeld. Woekerij. — De boeren, welke aangesioten zijn bij een melkerij, zijn verplicht hun versche melk te ieveren tegen den prijs van 20 tôt 30 centieni of gemiddeld 25 cenliem, naar gelang het gehaite. Nu, aan de verbruikers verkoopt de melkerij haar melk tegen 60 centieni den liter. Er wordt dus een winst gemaakt, meer dan 100 °/o. Is dat dan ook geen woekerhande! ? Bevoorrading. — Uit officieuse bron wordt bericht dat het broodrantsoen kortelings op minstens 300 gram zal gebracht worden, indien de aankomsten van graan regelmatig blijven. Holsbeek. In de nacht van Dinsdag op Woensdag drongen tôt nog toe onbekende dieven in de woning van Bruelemans. De zoon, gerucht ge-lioord hebbende, sprong uit het bed en kwam toegeloopen, doch de dieven losten een sehot dat liem in den ann trof en namen daarna de vlucht. Kortrijk-Dutzel. Onbekend gebleven dieven stolen verleden Maandag ten nadeele van Constant Roelants 9 hoopen tarwe. Leuven. Woekeraars gestraft. — Op bevel der Duitsche overheid zijn er in onze stad wederom een paar winkels gesloten geworden uit oor-zaak van woekerhandel. Als eerlijke menschen kunnen wij niet anders vlan instemmen met dezeu maatregel door de Duitschers getroffen. Om de zaak nader toe te lichten, kunnen wij hier echter nog bijvoegen, dat in de beide winkels waarvan sprake, al de zich daarbevin-dende winkelwaar in besl?g is genomen en dat de huizen voor bepaaiden tijd hun bedrijf hebben moeten staken. A m de binnenzijde der vitrienen werden er biljetten geplakt waarop in duidelijke letters zwart en rood, te lezen staat : « Gcef aandaejH. Deze winkel werd wegens woekerhande! gesloten ». Door dezen maatregel Isert de bevolking eindelijk diegenen kennen die zich ongeoor-ioofd verrijken en leven ien koste van den a-lgemeenen nood ; maar voor iinmer zal de naain der beide vvinkeliers oesniet blijven met : de vlek van schande en voltsuitbulteiij. s Mislukte diefstal. — In den nacht van Maandag op Dinsdag drong eene bende dieven in het nonnenklooster van den «Bon Pasteur«, gelegen in de Minderbroederstraat. Een der inbrekers beging echter in een der holle kloos-tergaiigen de onvoorzichtigheid van een zich daar bevindenden ledigen emmer omverre te loopen, hetgeen dof weerkaatst werd door de kale muren en voor gevolg had dat al de kin-deren welke in het klooster verzorgd werden verschrikt ontwaakten. Daarop begonnen zij op de nonuen te roepen en, deze niet aanstonds ziende opdagen, sloegen alien luidkeels aan het weenen en om hulp te roepen. De maseur-kens echter, die van in hunne cellen de dieven in de kloostergangen hoorden loopen en over hunnen misslag vloeken en tieren, namen be-vreesd voor de indringers de vJucht en gingen in een naburig klooster onderkomen zoeken, terwijl een hunner de stedelijke politie ging verwittigen. In versterkt peloton daagde de politie aanstonds ter hulp, maar zij vonden in het klooster niets anders meer dan de nog altijd weenende kinderen. De dieven, die tôt op heden onbekend zijn, werden zoo zeer in hun boos bedrijf verrast, dat zij niets hebben kunnen medenemen. Leergang van turnen. — Hulde brengen wij volgaarne aan den heer Verbeke, opziener, die zicli gewillig aan het werk heeft gezet om hier te Leuven een curcus van Zweedsch turnen in te richten en alzoo aan de onderwijzers van het omliggende geld en nuttelooze moeite te sparen om zich naar Brussel te begeven. Hulde ook aan de ijverige onderwijzers die dezen leergang hebben gevolgd : HH. Bol-lens Fr., Dereze Fr., Glazemaekers V., Mertens R., Blavier E., Robberechts J. en Vandezande J., en het diploma van turnteeraar met onderscheiding hebben behaald. Diefstal. — Maandag avond rond 10 uren zijn stoutmoedige dieven binnen gedrongen bij de Weduwe Valckenaers, Vlamingenstraat alhier. De schelmen moeten langs het Stads-park over den muur geklommen en alzoo door een openstaande venster in de bovenverdieping van het huis gedrongen zijn. Verschiilende kleedingstukken alzook eene groote som in geld werden gestolen. De daders zijn tôt hiertoe onbekend. Zondagdienst der Apothekers. — De volgende apothekenjulien opZondag 17Augustus den ganschen dag openblijveu : M. Vander-meulen, Blijde Inkomststraat, en M.Van Hoof, Naamsche straat, 144. Linden. Verleden week was het hier volop kermis op den Speelberg. Allioewei op het gehucht slechts enkele huizen staan was er veel volk opgekomen. In de opgetimmerde danstent was er veel leute. St-Pieters-Rode. Nog de bloedige twist. - Onze lezers zullen zich nog den bloedigen twist herinneren die op Zaterdag 13 Juli tusschen de genaamden N. D. en C. M. op den Dries alhier heeft plaats gehad, en waarbij C. M. ernstig aan het hoofd verwond werd door siagen, bij mid-del eener spade, door N. D. toegebracht. N. D. is voor dit feit door de rechtbank veroordeeld geworden tôt twee maanden gevang. Men ziet dus, dat ondanks de staking onzer vaderlandsminnende ? rechters (die het land in eenen staat van anarchie wilden over-leveren) er toch nog een gerecht bestaat. Ministerie vanWetenschappen en Kunsten Lager Onderwijs Voorbereidende Leergang tôt het examen van kantonaal opziener Er wordt ons medegedeeld dat deze leergang acht dagen uitgesteld is en dus slechts aanvang neemt den Vrij-dag, 23 Augustus. Vlaamsch-Katholieke Arrondissementsbond Leuven. Werkzaamheden voor de volgende week : Zondag 18 Augustus. — Boekerij en leestafel van 10 tôt 12 uur. Dinsdag 20 Augustus, van 7 tôt 9 uur. — Boekerij en leesiafel. Woensdag 21 Augustus. te 8 uur zeer stipt. — Vergaderiiig van de tooncel en de zangafdeeling van onze Jonge Wacht. Donderdag 22 Augustus, vau 7 lot 9 uur. — Boekerij en leestafel. Zaterdag 24 Augustus, van 7 tôt 8 uur. — Bestuurvergadering voor de Jonge Wacht, en te 8 uur vergadering voor de leden. j □ □ IETS □ □ voor iedere week Boeren-ontvooqdinq il m Over eenige dagen las ik in de Gazet van Brussel dit wel wat opval-lend — allerlei : « Zaterdag morgen zijn twee dames met kinderen door de politie opgebracht, omdat zij door een boer op heeterdaad betrapt werden, toen zij groenten aan 't stelen waren. Twee zakken hadden ze bij zich, volgestopt met buit, wellicht van verschiilende landerijen herkomstig. Hoewel ze, zich betrapt ziende, maar voortdurend deden ofze geen Vlaamsch verstonden en zich weerden van « payer ! payer ! » bleef de boer bij zijn stuk. Het bleek immers, dat de man geen Fransch verstond : een bewijs, dat men in Vlaanderen reeds met ver meer kan geraken met Fransch alleen ! Het schijnt : dat een der dames de dochter was van eenen professor aan de voormalige Fransche hoogeschool van Brussel!... » Men denkt, bij het lezen van dit nieuwsje, onwillekeurig aan den Slag der Guiden Sporen : toen daar de hoogedele graaf van Artois, zich wil-lende gevangen geven, zijnen titel te kennen gaf, verklaarden de Vlamingen eveneens, geen Fransch te kennen, en sloegen den nobelen Franschman een-voudig dood. Wij mogen de toestanden van toen en heden wel eventjes tegenover elkaar stellen. Gelijk toen de Vlaming zich van den Franschen dwingeland los maakte, zoo maakt de boer zich onaf-hankelijk van de hoogere verfranschte standen, voor welke hij jarenlang op den buik liggen moest. Ik wees er reeds in een vorig arti-kel op : men moge de uitbuiting der stedelijke en burgerlijke bevolking door het landbouwende diet zoo wraakroepend vinden a!s inen wil, men moge zelfs de straf des hemels over de boeren en hunne onbarmhar-tige schraapzucht afroepen, één ding staat vast : hier ook staat weder uit kwaad goed geboren te worden door het onafhankelijk maken onzer buiten-bevolking van de anti-demokratische en verfranschende Reaktie en van het politiek geploeter, dat in onze beruchte kiesstrijdperioden de boeren tôt den rang van kiesvee verlaagde. Dat ook de stedelijke bevolking, het meer vooruitstrevend element, wel wat uit de hoogte op den boer neder-zag, was in Zijn eigen geen kwaad. Toch kwam, met de vrijheidsgedachte, ook van hieruit wel een min of meer verfranschende invloed, en de Vlaamschvoelende mensch kon 't ve-len, dat de boerengeestigheid zich op den steedschen overmoed aleens zocht te wreken. Zoo, als wanneer de steed-sche spuiter aan 't marktboerinnetje vroeg : « Ehwel, boerin, Wa' vraag-de voor uw hin ? » Dan antwoordde 't boerinneke sne-dig : «Zeventien stuivers,gij rat uit de stad, [g'had. » Van de weergâ hebbe 'k zeventien en haiv» Dât was in den goeden tijd, toen de duurte nog die diepe vijandschap tusschen de steedsche en de buiten-bevolking niet had doen ontstaan. Eens de oorlog voorbij, zal — hopen wij het — de tijd ook die kloof weer wel dempen. Moge dan het stedelijke en het buitenproletariaat in de-zelfde Vlaamsche onafhankelijkheids-gedachte neveneens staan ! Dat die toekomst zich thans reeds voorbereidt, toonde ik reeds aan, en de feiten bevestigen die vooruitzichten. Ik sprak deze week met een verlichten Vlaming, een buitenman, die de toe-

Er is geen OCR tekst voor deze krant.