[ Burerf : ! 21, RL'SSELL SQUAK ! LONDON. W.C TeloPhon® ' Viuioum 217. De Stem uit Belgie. Abonnement : 2sh. voor 3 maanden. SubsÂiption : 2sh. for 3 months. Voor de Vereenigde Staten : 50 cts. Voor Hoiland : 1 fl. Voor Frankrljk : 2.50 fr. Voor de soldaten : lsh. of 1.50 fr. tmmfimw «mraraygpt II m !■ ■ il ■! '■». iiiWKBBBtn Ml 1IM—j^ja« de Jaargang, Nr. 13. {Blz.-x 739-1746.) Oplage : 11,200 VRIJDAG, DECEMBER 14, 1917. «m 111 «É 11 iih ■■ M iffrNr^a'?g?saaa3ga^aaK3sg^jQ>¥-7uxj4j».-«»»^g-1l-lltll)r m Registered at G.P.O. as a Newspaper. 8 blz. I î^d. )NS KERSTNUMMER.—Volgende week geven we s Kerstnummer (Nrs. 14-15). We verschljnen op biadzijden waarvan twee op imitation art papcr t reproducties van een tiental Vlaamsche meester-i-lderijen, minder bekend bij ons, van Rogier van Weyden, Jan C-ossaert, naamlooze primitieven, bens, Van Dyck en Jordaer.s. De Jordaens-schil-jj is eene die in de kunstwereld nog onbekend was die sinds drie weken is aangeworven gev^orden »r de National Galleru. Onze medewerker, schilder is De Laet, zorgde voor begeleidende nota's. [et Kerstnummer zal aan 3d. verkocht worden, of, Londen, aan ld.i zonder de extra-bladzijden. [et ons Kerstnummer begint onze tweede trimester , 14). Eerbiedig verzoek aan de abonnenten, r inschrijving vervalt, een postal order van 2/ tvillen insturen. ;rhouding tusschen Godsdienst m Poiitieke Vraagstukken. Perwijl vele Engelschie staatslieden, en nog i Lord H. Cecil—zooals mon zien kan in laatste nuimmer van " De Stem "—erop îdringen, dat de Hoogste Wet en de gods-nst, ook in staatszakem niet buiten reke-g zouden gesteld wordien, laten Belgiscbe >Lcisten eene taal hooren, die gemakkelijk eenigszins anider-eai z:n zou kunnen uitge-d worden. Van de "XX© Siècle" nam de étropole " eene uitlating over, welke, ver-ld, aldus luidt: — Verlaagt men den godsdienst niet, wan-ir men dien vermengt met vraagstukken, :ke van hem evemmin afharagen als de wis-roers van het geld? Gij d e, zooals bet redht is, in stnjd komt met onze meenin-i over de neutraliteit, de toekomst van .gie, over de imrichting van dit armzalig ■baksel, den Beilgiischein Staat, over de irwaarden, weltoe de natuur, de gesch ede-en de geaardtoeid onzer buren aan ons d opleggen, welke katholieke dogmen bumt rechtens of redelijkerwijze tegen: oins in-pen? In naam van ons geiiieenschappe-geloof verbiedien wi] u dut. Ofwel heeft u ons slecht d'en Catecbsmus, het Evaai->e en de gesc'hiedlemis onderwezen, ofwel iiliristus niet op aarde gekomen om in deze en, m 1917, uitspraaK te doen tusschen e drogred'enen en onze overtuigingen. Be-dt er u liever voor, dat d'e volksmeemmg, leid dtoor uw misbruik van den naam en gezag dier Kerk, niet eens het Katholi-ne—"het uwe—zal be.scbouwen als een be-el voor den mat ion ad en heropbouw en 's ds behoudeniis. Het zou niet de e&rste il zijn, dlat aan de onschuldige Kerk droe-.ssen wordein berokkend door de onhan-îeid van eenige beetboofden." "eze welsprekendie oratiboezeming spruit etwijfeld voort uit eene groote bezorgd-1 voor het heil van het Katholicisme en welzijn van het vaderland ; zij geituigit de vrees, dat sommige "onhanddge heet-fden " den "godisdienst zouden verlageai " dien te varmengiein met vraagstukken, te er geem uitstiajans mee hebben. D'e jrgdheid is prijzenswiaardig. Het zij ons . terann toegœtaan de hier uitgesproken •ningen wlat nader te beschouwen en na aan of de beginselen, die er.aan ten grond-liggien, even onberisp&l jk zijn, of er licht hier ci daar niet een gevaarlijke rdrijving in schuilt. Doch, opdat 00k wij niet zouden blootstellen aan het gevaar : onschuldige Kerk droefenissen te berok--'ii " en "de voi'ksmeening te m:sleid'?n," en wij de opgeworpen vraagstukken enlcel sera aan de erkende Ver van den gods-i®t en zijn - rechtmatige \ertolkster, de msch Katholieke Kerk. oorop zij nochitans geziegd, dat ik mij aankant tegen de bijzondtere "meenin-welkie de "XXe Siècle'' mocht hebben' rent de toekomst van Belgie en die po'i-e vraagstukkiem daarmee verbond'en. Ik d:e niet eens, daar ik geen gewone lezier van dit blad, en laat het over aan ande om desgiewenscht hunine zienswijze uit te ken. Het giaat hier alleen over beginse-en stellingen eni bepaaldelijk over de ver-ding tusschen godisdienst en politiek, tus- m Staat en Kefk. * * * erkel'jk zit er itets goeds ira de veront-rdigde woordfen van het Relgische' dag-I, al werden ze met eene al te onstu'imige : neergeschreven. Er zijn inderdaad poii-s kwesties, waarover noch de Catcchis-, noch bet Evangelie, een bescheid geven., lie men dîerhialvie niet in den naam van godsdienst kan opiossen. Jezus Christus ms namielijk niet ko mien leeren welke eiingsvornien d'e beste en deugde'lijksite ; er is geen dogma dat ons komt aan-ien of de landen neutraal moeten zijn .t, zelfstandig of afhankekjk, hoe het r moet ingeri'cht en wiaar forten mceten juwd wordein. Over dlit ailes kunnen de tslieden en de miliitairen twisten naar ©lust. Dit is voo.ral waar ten aanzien de staatsvormen en hunn'e inricht ng. oordeel der geschiedielnis moge luideu ten ste vara dte momarchiie, dioch toelaatbaar echtvaardiig is elfce staatevorm, waardoor wezenlijke doel van den Staat, hat alge-n welzijn, kan bereikt worden ; en dit evengoed -geschied en door de damocrat:e le aristocrate als de monarch dooT de t-ailiteit als de niet-ineutraliteit. Wel t men soms d'e Kathodielte Kerk voorïc-i alsof zij die vijandin was van bepaalde tsvormein ; doch, gelijk vroeger reedis andere Pausen, zoo heeft 00k Léo XIII dit verwijt afgewezen in zijn omgiaandem Br ef "Diuturn-um illud " van 29 Juni 181 en we-derom in zijne Eincyoliek " Immortali Dei " van 1 N&vembier 1885. In het eerstgenoemde schrijvera zegt hij : "G'eisn reden bestaat er, waarom de Kerk he,t bebeer van één mian of van mieerdere niet zou goedkeuren, op voor-waardte dat bet gerechtig zr'j en strekke toi het gemeenschappelijk nut. Derhalve, gesteld dat de gerechtdgheid in acht wordt géra omen, mogen die volken zich dit slag van regeering verwerven, wat beter geschikt is voor hunnera aanleg of beter overeensitlemt met de instellingen em gebruiken hunner voor-vaderen." Daarbij moeten we 00k nog in hernnering breragen dat, evenals de Kerk in hare sfeer, zoo 00k de Staat in zuiver wereid-lijke of poiitieke dingen onafharakelijk en souverein is. Het is derhalve niet de taa.k d'er Kerk de staatsbeambten aan of af te tegen allerlei staterainrichting, "mits zij ge-redhtig zij : modio. sit justus," en "voor zooverre zij strekt tôt bet algemeen welzâjn.: in conimutiem utiliitatem intentais " ; en onder dit "algemeene welzijn" wordit, behalve de geestelijke en stoffelijloe rijkdom, de land-bouw, d© handiel en de industrie, 00k gere-kend de zedelijkie grootbe d, welke steunt op het geweten en de gerechtigheid, de overeen-stemming tusschen die vrijheid en heit gezag ; 00k de godsdienst, wisnis invLoed met eene onvergelijkielijke werkdadigbeid den wil vormt, w:ens vemiedering aile verlaging na zich sleept alsmede de krenking van aile rechtien. Nu ban men wel zeggien. dat Christus niet bepaaldelijk dit of dat, voor 1917, is komen openbaren. Dat is waar; maar Hij is toch de gebodien niét komien opheffen ; integiendieel, Hij is ze komen bekracht'gen ; . en het zal steeds de plicht blijven van den katholieken burger er voor te zorgen dat, Belgûsche geinterneerden, Grand Hôtel, Clarens (Zwitserland). Photo Calonne, Clarens. s tell en, te zorgen voor het economisch welzijn van het land, het militaire, wezen in te richten, politiemiaatragelen te treffen of in 't algemeen zich in te laten met poiitieke zaken, voor zooverre de geboden Gods daar-door niet worden overtreden. En dit komit wederom overeen met de leer der Pausen. Ira zijn bovengeiioemden Brief, "Diuturnum illud," zegt Deo XIII uitdrukkelijk : "Zij (de Keirk) erkent en verklaart, diat de wereldlijke zaken onderworpen zijn aan het Staatsgezag, dat op zijn gebied souvierein is.J' Indien er geweest zijn—wat ik niet weet— die in d-ezen oorlog eene tegferaovergestelde leer verkoiradii'gd bebbem, dian zouden wij ons aan de zijde van. den "XXe Siècle" scharen, orn in naam zelf van het Pau&elijk ge-zag daartegen protest aan te teekenen. En het zou de eerste ma al niet zijn, dlat er in die zaak onhandrghaden werden bedreven. Toen voor eenige jaren sommigie Legitimisten in Frankrijk de démocratie zochten te brand-merken, als een uiteraard onainnige en ver-werpelijke staatsvorm, werdien zij te Rome in het ong>elijk gesteld. Maar nogmaals of er z,:jn, die zulke ongerijmdheden in dezen oorlog hebbera verkondigd', weet ik niet. * * * En toch heeft het stukje van den "XXe Siècle" verbazing en ergernis verwekt. Zou dit alleen liggem aan den toon, waarin bet geschreven werd? Voorze'ker, die kon beza-digder zijn ; maar de wijze zelf, waarop sommige beginselen worden voorgesteld, is niet vrij te pleitan van eene zekere overdrijvirag en een gémis aara onderscheiding. De schrij-ver schijnt te zeggera, dat de vraagstukken omtrent de toekomst van België, zijne ira-richtirag, zijne veiligheid beelemaal niets te makeo hlebben met den godsdienst. Wë'l zijn diat zaken die afhangen van het wereldlijk gezag ; doch, waar die burger s het recht hebben om hunne mieensng uit te spreken over die onderwerpen, is het hun geenszins ver-boden—vooral niet "au nom de notre foi commune "—de eene oplossirag te verkiezing boven de andere, en wel op grond van gods-dr'enstiige motieven. Al héeft Léo XIII de, suprématie van den Sitaat binne.ni die granzen zijner bevoegdheid erkend, toch schakelde h:j daardoor den godsdiemst niet uit de poiitieke en staatkundige vraagstukken. Hij heeft zelfs eene gansc'he Encycliek gewijd aan de " Ohristel'jke inrichting der Staten," en dlat wat toch niet voor mieTenmaatschappijen. ! De politiek is een .gewi^htig deel d'er iroraal, en deze is onafscheidelijk met den godsdienst verbonden. Trouwer>", men zal opgemerkt hebb'&n. dat in d'e pas aaragehaalde woorden van dienzelfden Paus er steeds eene beperk'ng wordt b'jgevoegd.- Tegen al de vorm.en van stat'enbeh'eer, zoo wordt gezegd. heeft de Kerk niets in te brengen, "op voorwaarde nochta.ns, diat daarbij de gerechtigheid onder-houden „wordt : "s>alva justitila"; 00k niets onder elfce moge'lijfce sitaatsiinrichting, zijme' rechten- noch die vara den godsdienst geschon-den worden of gtevaar lijden verkort te worden. Hem kan bet derbalve niet onversch'l-lig zijn, boe de toestand van het vaderland m de toekoms.t zijn. zal. Zoo men spreekt varn de voorwaarden, welke de natuur, de geschiedenis en de geaardheid onzer buren aan ons "o-pleggen," dan zou ik toch in dit "opleggen " niet gaarne iets willen zien, wat lijkt op het beginsel der "noodzaak," g.chul-digd door die Duitsche moraal en bet Duit-schie nutt'igbeidssteîsel : Not kenmt kein Ge-bot.De godsdienst heeft dan 00k steeds eene groote roi gespaeld iin die politiefce vraagstukken voor en tijdens diezen oorlog. Onze neutraliteit zelf werd1 door hem bezegeld. llet was nanïelijk—dit wordt zekten vermeld— onder o.pz'en naar God, dat. in 1839 het protocol door de viertegenwoo'rdigers der Mo-gendihedên onderteekend werd : " Ira the Name of the Most Holy and' Indivisible Tri-nity." Ware dlit niet, minstens stilzwiigend, geschied, dan zou het verdrag in werkiedijk-heid' niets meer geweest zijn d'an een "scrap of paper." Wat zoo gebonden was door den godsdienst, kon niet moedwillig ontbondien wordien zonder krenliing van den godsdienst ; en vaindaar dan 00k, dat Zijne Eminentie Kardinaal Mercier het recht had, in naam van. dienzelfden godsdienst, z;ch te mengen met bet politiebe vraagstuk en de verkrach-ting onzer ineutraliiteit door Duitschland te brand'merken. * * * Wij durven. ons verzekerd houd'eni, dat de "XXe Siècle" het niet zoo erg meent, en feitelijk het met de hier uitgesproken beg'n-selen eens is. Eien dagbladartikel wordt dik-wijls geschreven in eera orabewaakt oogen-blik. Toch zou, meeraen wij, een grootere omiichtigbeid in bet behàndelen dezer k:e-sche zaken wel geraden zijn, opdat de kaitbo-lieltie Belgen n:,et de scheiding tusschen gods-dlen'st en politiek in 't algiemeen, tôt een.e leus zouden nerruen. De toepassing daarvan in Duitschland moge voor ons d:enen tôt een. afscbrikkend voorbee'd. Het Duitsch'e Cen-trum, of althans de Keuleche richting daarvan, is in die dwaliing ver val le n en ontving daarvoor, in 1912, de gelukwemschen der af-vallige katholieken, die "Das neue Jahrihun-dert " (de nieuwe Beuw) opstellen. Tijdens dezen oorlog hebben, eilaas, die Heeren ge-toond tôt welke gevolgen diie gevierd'e scheiding voert. Zij kondera hunne gespoorde bot-ten doen drennen op de plavuizen van Sîljitbr Goedele ,te Brussel. en met flambeeuwen in de hand d'en ommegang van het Al!erbe51ig-ste vergezeilen : dat is godisdienst. 2\Iaar tezelfdertijd konden zij de grootste onrecht-vaardigh'eM der g-schiedenis, de scherading van België's neutraliteit, de vertrappeling van ons volk, goedkeuren en toejuichen ; zij kon den de raeeming uitspreken, dat Duitschland t'en m.ïbakk'en Staat zou zijn, indaen hij n;et verlengd werd met Belgisch gTondgebiiedi, e>en; gebied dat door "de natuur" als aangewe-zen was om deei uit te maken van het gër-maansche keiz.errijk : dat is immers enkel een politiek vraagstuk!, betwelk geen u't-staans heeft met de mioraal I Zie, daartee leidt het beginsel der bneuk tusschen politiek en godsdienst. Oiragetwijfeid heeft de sitaatkurade haar eigen gebied en haar eigen werkzaamhedein, onafhankel'ijk van het geestelijk gezag, dat er zich n et mede inlaat, tenzij voor zooverre er hoogere zielebelangen mee gemeeid zijn; doch 00k de staatslieden hebben plicbten jegens dien godsdienst, die als een zuurdee-sem de maatschappij moet doordiringera. Zelfs 'Protestanten erkennen, dlat het ergste te ver-wachten is va.n volken wiaar de tegenoverge-stelde meening zou heerseben. Merkwaardig zijn d a aro mirent de woorden van p rof essor Dr. Valcikenier Kips, hoogileeraar te Delft, in bet jongste nummer van den "Tijdspiegel " : —"Wie God en godsdiienst buiten zijn wereld-beschouwing stelt, of, zooals het 00k wel heet, ' Scheiding maakt tusschen godsdienst en politiek,' moet—hetzij geheel en al, hetzij voor zoover de ons verschijmende wereld met irabegirip vian den Staat hterleeft—tôt mate-rialistische wereldbeschouwing komen. Ob-jectieven maaitstaf of nonn voor zedelijkheid en recht levert deze niet; openlijk of bedefc-telijk moet men zich steilem op het sofistische staindpunt vtan wiililekeurige bealissing van elk individiu, vara den ' m'ensch als maat aller d'inge.11.' " En, hij beslnit : "lin bet belang eener nationale oratwikikeiling van het Nedter-landsche volk ware te wenschen, dlat steeds meerd'eren bet bedenkelijke inzagen van dteze staatsbes<3houwing, van dit geestesproduct van antielte en moderne sofistein." Wat hier gezegd wordt van Holland is even toepasse-lijk op de Belgische staats'nrichting vco^r de toekomst. En zij, die daarin rekening hou-den met de beiangen van den godsdienst, mogen niet beschuidiigd worden. diezein te " verlagen" ; zij hiouden hem integendteel in eore, juist in die gevallen, wiaarin hij van het hoogste belang is. De godsdienst immers is er niet enkel op aangelegd om deln enkeling te heiligen, doch 00k om de TOlken uit de barbaarschbeidi op tie heffe'm en de ware beschaving te bre-ngen ira die menscbeilijke maatschappij. H'adden de Staatslieden hlem minder verdrongein uit hunin'e berekeningen e.11 hunne poiitieke en economische plannen, dan zoud'en wij de rampen van dezen oorlog n:et te betreurem hebben. Officieei Nieuws. Onderwijsdiploma's. Om met meer gemak bet regulariseeren van de tijdensi dien. oorlog gedûine midd'elbare stu-dJiën. van dien hoogeren graad toe te Laten, stelde de Koning o-nlamigs, op voorstel van den Mimistter van Wetenschapp.en en Kun-s-ten, eene Jury in die geLast zal zijn : 1. De getuigschri'fifeen vian' humianiora (oudere of moderae) [goed te keuren. 2. Voorbereidende pro'even af te nemen, wel!ke voormelde getuischniften vervang'en en toegang geven to-t d-e wtet'ttelôj'ke gr-aden der hoogescholen. De zittijd van de jury zal verdieeld zijn in verscheidene reek^en zittingen. De eerste reeks zitti'nigen van de jury zal geopend worden te Parijs op Dionderdag 3 Januari 1918, te 10 uur, in de kiantoren va n d'e Belgische diensten, rue Jules Lefèbre. 1. De jury z/al voor eerst de tôt g'oedkeuring overgeîegde getuischriften onderzoeken : tôt het afnemen van de voorbereidende proeven zal zij waarschijnlijk eerst kunnen overgaan rond de miaa.nd'en FebruaTi-Maart iqiS. Voor de eerste reefcsi, zu.llen de aanvragen tôt goed'keuring van getuigschrif'ten en tôt i:nschrijving voor de voorbereidende prceveix iin. omtvaings.t genomien wordiem in het M^nr ste-rie van Wete-nschappen en Kunsten te Havre, van af Zaterdag 17 Novemiber, tôt Zaterdag 22 Diecember 1917. Zoo daaraan bahoefte gevoeld. wordt, zuLlen 00k in Engelaind, Nedenland en Zwitserland jurys mgerichit worden. voor de kandidiaten d.ie de voorbereidende proeven, bedoeld in bovenstaamd 2), wenschen te oiude/rgaan. ■ ■ ■> - In Memoriam. Gustaaf Oste, van Antwerpen, en Jerôme Van Hoenackere, van Zweveghem, beidein gesneuveld in d)en nacht van 12 November 1917. Weder heeft de wreedie, oortog, twee onzer beste soldaten uiit ons midklen gerukt. Tv/ee aan eilkaar verlmochtie vrienden, eera-voudige soldiatera die eemvoudig hun heihge plicht vervulden. Samen leefdeni zij, sam'en ledea zij, drie jaren lang en saman als tweetrouwe vrienden zijn ze gesneuveld in een afgriiselijk bombar-demiemt'in den' nacht van 12 November 1917- Hun heengaan h'eefit ons d ep geschokt, en wij verliezierr in hun twee onzer heldha.tig-ste so'Jdlatein, echte Vlamingen, en goede chris-tenen.Laten wij, die gespaard giebleven zijn,

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.