1 aefste jaargatfâ N<3. zonaag, 23 Augustus I91S S CeraS DE VLAAMSCHE STEM ^ volk zal niet vergaan! ALGEMEEN BELGISCH DAGBLAD Eendracht maakt macht REDACTIE- EN ADMINISTRATIEBUREELEHi KALVERSTRAAT 64, bovenhuts, AMSTERDAM. Telefoon No. 9922 Nocrd. Onder loiding van RENE DE CLERCQ en Dr. A. JACOB. ABO.NNEMENTSPBiErS (b« vooruitbetaling): Voor Nederland per jaar Kld. 6.50 - per kivartaal g d. 1.7» - per maand g|d. 0.75. Voor Belgie, Engeland, Fraakrijk per nutamer) " dezelfdo Pr»zen> met verhooging van verzendiugsiosten (2J/S «est A DVEETENTIES : 20 Ont per regel. Tot klaarder inzicht. IBij een onbervooroordeeld beschouwen de pnderscheiden elementen van dezen benai ailes aantastenden strijd, die zich voc Vlaânderen voordoet onder een dubbele g« (jjaite, den strijd om den vadergrond, de f{rijd om de moedertaal, zou het ons vei fcazèo te ondervinden hoe er ondanks lie v,; -1er voorkomen dea* dingen en fteite: ûiiistere. verwarring kan bestaan in de gees (en van vele Vlaamsche leiders en Belgi (die staatslui, indien uit het onderzoek nie tegelijk bleek dat die verwarring door lier jolf gewenseht.is en gewild. Om tôt klaarheid te konien en te dwin ?ca zal het noodig zijn, af en toe, te wijze ] op de meeet élémentaire waarheden. Tôt die waarheden beliooren onder meer Pat een Ylaming Vlaming is, aleer Belg Boîg alteer Europeeër ; Dat het Vlaamsche volk kerngezond i ci in zich ailes bevafc wat vereischt word toi normale wasdom en ontwikkeling va] een volk; Dat Vlaanderen door zijn verleden bewe Kn lieeft dat het in de rij der volkeren op grosien kan, boven de middelmaat; Dat de jiuidige achterlijkiieid van eei greot deel van onze menschen niet te. wij ton is aan die meaischen zedf, maar aar itâafckufidig geknoei en knevelarij ; Dat een niet verdrukt volk geen taalwet feu behoeft; Dat de Belgisohe regeering, die 2dch ii fijd van nood beroept op de onvoorwa'arde lijke toerwijding van Wallonie en Vlaande ren, wetens en willens toesfcanden heeft il het leven geroepen of in 't leven golaten die Vlaanderen verhinderen moesten in d< vrije, regelmatige en' volledige ontwikkeling van zijn kultureel wezen ; Dat wie plichten opkgt, geen recht mis kennen mag ; Dat gelet op de stelselmatigheid, waar mede de wetgevende en uitvoerende machter afbrenk hebben gedaan aan het Vlaamsct bdang, het aanmatigend, met gezag optre den van het franschsprekend <?edeelte va? België niet te verwonderen valt ; dooh daar-om niet langer geduld moet worden; Dat de ïVanschsprekenden dit zelf moee-ten inzien in het belang van het vaderland, dus ook in hnn eigen belang, en bil'lijkheids-halve, zoozeer ' als uit plicht van brooderlij ke liefde, hnn onrechtmatig overheerscher moàstefl verzaken ; Zoo niet, dat de Vlaming zich de oude eiprenk herinneren zal: Help uzelf, zoe helpt u God; Pat het jammer en zonde is dat er een Vlaamsche Beweging moest ontstaan ; dai het nog grooter jammer en zonde ware die Beweging thans over het hoofd te zien. Dat men de moeilijkheden niet wegruim* met zijn oogen dicht te doen ; Dat ©en kwaadaardige, diepingewortelde ivaal niet met lapzalf wordt bestreden; Dat op dezen schrikkelijken tijd of onze volledige ondergang of onze algeheele red-ding volgen zal ; Dat ons, die houden aan de politieke grenzen van België, gelegenheid moet gege-ven worden om door Vlaanderens Zelfbe-6tuur, tè worden wat we zijn moeten : vrije menschen, flinke Vlamingen, goede Beigen. Dat wij tôt bespoediging van onze kul-tureele vrijmaking steun moeten 2»oken bij de normaal ontwikkelde, wezenlijk hoog-Etaande broeders uit Nederland ; ^ Dat Holland ons dien steun niet weige-ron kan omdat de Vlaamsche bcschaving deel uitmaakt van de Groot-Nederlandsohe, en omdat Vlaanderen, zoowel door zijn grootheid in het verleden als door zijn ramp-6poo<i in het heden, dien broederlijken steun ruimschoots verdient; Dat wij voor het welzijn van België en den roem van onzen heldhaftigen Koning bereid zijn op te offeren ailes, behalve yiuanderen; Dat door een duidelijk woord aile misver-Btand kan worden opgekla&rd ; Dat we de Regeering oproepen zonder dralem dit woord uit te spreken, opdat de Vlaming voortaan geen anderen vijand te Vreeîen en te bekampen hebbe dan den ovenveldiger die, zijn woord brekend, op de gruwzaamste wijze ons grondgebied schond. Dat daarop met een kloppend hart ge-wacht wordt! Dat wij, indien onze regeering onze loyale, onomwonden uitgesproken inzich-iben niet. begrijpen wou, indien zelf s een lauw gedealte van ons volk, door langdurige en stelselmatige verknechting verlamd en door de vreeselijkste der gebeurtenissen zoo jammerHjk geslagen, ons vooralsnog niet begrijpen kon, ook dan onverpoosd en moe-dig zouden voortstreven, vertrouwend op de hoogere macht der Rechtvaardigheid die niet gedoogen zal, dat de wereld een volk nitsluit, dat leven wil. Dergelijke teksten toelichtend zullen wij, Pp tijd en stond, handelen over loyauteit, over liefde en wederliefde, ©ver verkettering, ©ver kairakter, ©ver moed, over het vaak parallel loopen varf lei-den en lijde.u, over het prachtig stelsel van verdacht-tnaking waarmede sommige tegenstanders de eerUjkste Vlamingen, d'een na d'ander trachten te ondermijnen om het Vlaamsche volk zelf in zijn beste krachten aan te tas-ten,' ovçir de macht der eendracht in den lande wanneer die eendracht niet ten koste van •on groot deel der natie bereikt wordt; over het komisohe en tragiscliè yjno, ew-éracht anders opgevafc, over burgerplicbfc, ©ver staatstrouw, feodaJitei,fc in yiaanderen ; over het onvlaafnsch-zijrl der meeste in 't Vlaamsche land gekozen volksvertegen-woordigers,over het ongerijmde kiesstelkeï dat die r wantoeîtand mogelijk heeft gemaakt, over het Haagsche Koningsfeest, r over de Bussumer Leeuwenvlag, over allerlei dilettantisme; 1 over het getal analphabeten in Vlaan-' deren, t over het taalgebruik bij èns leger, bij 't 1 gerecht, in de school, over zuiverheid van uitspraak in verband " met onzen strijd, t over volksgeest, over kunst, over duizend en éen ding en aldoor over ■ vrij Vliaandei-en in vrij België ! 1 Dit ailes zullen we doen in liefde voor het vaderland, uit open overtuiging en ge-: moed, een gretig oor leenend aan het woord > van anderen, zonder nijd, zonder haat, zonder uitvaren of schelden, scheidend de 3 personen van de opinies, slaande met argu-men ten alleen op argumenten, en verwach-1 tend van allen die in deze groote dagen niet klein willen wezen, zoo nieb instemming eu. - waardeering, dan tooh belangstelling, on- ■ derzoek, en alleszins eerlijkheid, waardig-heid en waarheidszân. L RÉNE DE CLERCQ. —a,©—g» : ; Toetreding. Van de hand van Prof. dr. J. d e Co c k, • hoogleeraar aan de Universiteit te Leuven, l den voortrsffelijken schrijver van het be-, kende ,,Uit mijn Reistesch", gewerd ons r deze vereerende en verheugende brief : ; Z w o 11 e, 19 Augustus 1915. Aan de Redactie van, ,,î)e Vlaamsche Stem" te Amsterdam, Zeer Geachte. Heeren, Nu de ,,Vlaamsche Stem" werkelijk een Vlaamsche stem wordt en het lot van Vlaanderen behartigt boven dat van den . ,,Belgischen Staat" die ons, Vlamingen, zijn leven lang stelsel m atig heeft verdrukt, nu word ik met genoegen abonnent op Uw blad. • In de hoop dat uit den Europeeschen baaierd een zelfstandig, levenskrachtig Vlaanderen herboren wordt, blijf ik met aile hoogachtihg en goedgunstigheid Uw dw. J. DE COCK. In een tweede schrijven zegde Prof, de Cock ons zijn zeer gewaardeerde medewer-i king toe. DE REDACTIE. ■ «q . a i Fierheid. Sinds lang bevocht de grave Gent, de vrije 6tede, en grave en Gentenaars verlangden naar den vrede ; men staakte moord en brand, en op een zeekren dag, ten vrijen vree gereed en eerelijk verdrag, reên Gentenaars, gemanteld en in 't goud geregen, den hertcg-graaf Filips aldoor de velden tegen* 't Klaroen schelt in de verte — en Gents gezanten staan. Te midden stuivend stof naârt statig langs de baan de trotsche grave, en rond hem, prachtig om te aanschouwen, de bonté stoet der heeren en der eedle vrouwen. De Gentsche poorters, fiër en hunner stede wèerd, begroetten heuscl^ den stoet, maàr blev'en op hun peerd. En prachtig reed de schare binnen Door- niks wallen, en spreidde bont'en weemlend door de wijde hallen rondom den gouden zetel waar met trot-seben zin ging tronen d'hertog met der lieve gemalin. . De Gentsche poorters kwamen, en een hunner z<eide daar hij, met hoofschen groet, een haud- schrift openleide : ,,Heer grave, vrouw gravin, u groet uw. goede steêji en bdedt u, roo't u mag gelieven, dezen vree en las het perkament. De grave, in korte rede, zei : ailes was hem wel en dat hij sçhonk den vrede.^ ,,Maar," voegde hij er bij, ,,daar ge onge- hoorzaam en weêrspannig zijt geweest mij die uw heere^ ben, zoo zult gij hnielen om den vrede dien 'k belove." Die grave was een waal, gekweokt ten franschen hove. De Gentenaars en roerden niet, en eenen stond, was ailes stille en zweeg verwachtend in het rond. ,,Heer graaf," zei een gezant, ,,geen een van ons wil knielen." Filips, vrij spreken ongewend en vrije zielen, schoot uit en riep : ,,Dan krijgt gij mijnen vrede ook niet!" Zijn vlaamsche gemalin een zucht ont- snappen liet, en keek, half wondrend, half bedrukt, naar de gezanten. De hovelingen wezen hun van aile kanten dat zij op staanden voet den knieval zouden doen: want d'hertog beefde er bij. Maar kalm, ferust en koen, en hem in korte rede: ,,Heer grave, geef bescheid! Wat melden |vij ter stede?' De hovelingen morden grimmig: ,>Onge-hoord."De herteginne keek bedrukt en sprak geen woord. Filips schoot woedend uit, verweet den Gentenaren, ail wat men in Parijs van Vlaanderen wist te maren, verweet hun ihooveerdij en wederspannig- iheid, maar bovenal dier ijzretf koppen kop-• pigheid, en : , ,Laat ons proeven wie van ons zal . 't koppigst blijven," riep hij, „of neen, hoe ver ge uw koppigheid zult drijven ! Den knieval of den oorlog onverbiddelijk !" — ,,'t Waar' : ,,Knieval of den dood", ons antwoord bleef gelijk." — Het antwoord hong ter lip, maar-de eedle gravenede zeeg bij Filips ten gronde en zuohtte smee- kend : ,,Vredie". Filips keek neder en het zoete wezen zag, « dat smeekend, bijna weenend, hem ten voete ' . . en voelde liefde en woede worstlen in zijn ziele. „Sta op", sprak hij bewogen, — maar zijne oogen vielen op 't kalm gelaat der Gentsche poorters daar voor hem, en schoten schichten. Maar weêr bevend klonk de stem der lieve teedre vrouw die ' zuohtte en smeekte: ,,Vrede!" Filips en kon niet meer. ,,0 trotsche, trot- ] * sche stede," sprak hij, ,,gaat heen, en dankt uw vree mijn gemalin." En groefcend hoofsclr hun grave en dank- baar hun gravin, gerust en kalm vertrokken d' eedle Gentenaren.Helaas, waar is der Vad'ren fierheid nu gevaren! \ ALBRECHT RODENBAOH. ^ Jan FransWillems, De Vader der Viaamsche Beweging. Het jaar 1846 kenmerkte zich in de jaar-boeken der Vlaamsche Beweging als een jaar van rouw, van droevige tsleauftelling; er viel een man uit dergelederen, een hoofd- , man, de stichter van het Belgische Miise-um, met wien ook dit tijdschrift moest ophouden J te bestaan. Hij die eens zoo dapper den volksgeest \ tegen den Franschen geest zou verdedigen, j werd als het ware tusschen een Fransch regi-ment geboren. Het leger van D u m o u-r i e z .betrok de kantonnementen rondom Antwerpen, om het beleg dier beroemde ^ vesting en handelsstad te ondernemen, een y troep sansculotten was zich in het naburig j dorp Bouchout komen nederslaan, wanneer j aldaar, op den 11 Maart 1793, de huisvrouw € van Jan Willems aan de Republiek den eersten. Bouchoutschen burger schonk, J. die den naam ontving van Jan Frans. Deze r geboorte was gewis geen der gelukkige voor-teekenen voor den Franschen geest hier te lande, en bestaat er. werkelijk voorgevoel, het vaderland moet. op dien dag van vreug- j. de gehuppëld hebben bij dé geboorte van j. dengene die eens zijn kloekste verdediger j zou worden. Willems' vroegste jaren waren reeds ge-kenmerkt door aanleg tôt studie en een on- j leschbaren dorst naar kennis. Nadat hij in ^ het vaderlijk huis de eerste grondbeginselen der spraakkunst had geleerd, ging hij naar Lier wonen om er lessen in den zang en het orgelspel te ontvangen; want Willems was bestemd om, gelijk zijne voorzaten, in zijne geboorteplaats te leven en te sterven. Het geschiedde anders. Terwijl de zangmeester . L i e k o n s den ingeboren zucht voor de toonkunst in zijnen leerling geleidde,-brach- _ ten de kinderlijke spelen dezen in een huis-gezin, waarvan de vader, bij het toenmalig achteruitstaan van aile openbaar onderwijs, de taak op zich had genomen ook de school-opvoeding zijner talrijke kinderen waar te nemen. Toenmaals bezat Lier, in den per- ^ soon van den procureur Bergmann, £ een van die oudvaderlijke mannen welke het v huiselijk geluk boven allen uiterlijken tooi e stellen, een waar toonbeeld van het vader- I" landsch karakter. De jonge Willems deeld» mede in het ondenvijs zijner speel'genootjes, 0 en weldra had hij de voile liefde van zijnen e onderwijzer gewonnen, zoowel door de ont- ^ kiemende goedheid zijner inborst als om de j bijzondgre vatbaarheid welke hij blijken liet. a Gewis veel van hetgeen hem later ten op- d zichte van karakter en kunde onderscheidde 1' ' is hij aan het verkeer met dat gelukkig huis- 0 gez.in verschuldigd. c Het was tijdens zijn verblijf binnen Lier a dat hij eenen voor een onmondigen jonge- n ling ongelooflijkeiï arbeid ondernam, het i< overschrijven namelijk van Feitama's verta-ling der Hcnriade, eene bemoeiing, die hem t gewis grcotendeeîs die fiksheid van vérsbouw n deed verkrijgen waardoor zijne alexandrij- ^ nen zich zoo gunstig onderscheiden. Hij j, oefende zich van toen af in de dichtkunst, (j en het vroegste zijner overgebleven stukken dagteekent van 1807. Het is een ,,hekel- d dicht op den meijer en de municipaliteit v van Bouohout", die willekeurig zijnen va- P der van den post van ontvanger van bêlas- Sl tingen ontzet hadden en in de gevangenis geworpen hadden. Ik deel hier de acht eerste regels mede van dit gedicht eens nog niet ten voile veertienjarigen jongelings, wien het geluk te beurt viel zoo vroeg zijne denk-vermogens op het edelaardigst te kunnen be-steden:Mijn zangnimf! moet gij thans een hekeï- v schimptoon voeren? En met een bevend hand de gramme veder *oereQ?' Gij, die nog nooit besmet, veel liever t' allen / . Uw waardtsche diohttafereel de zuivre deug-den wijdt! Maar d'onderdrukte deugd gebiedt u soms te spreken, Om door uw pen den smaad, u aangedaan, te wreken. Het wangedrag des Mairs en van zijn schel-menstoetZij 't voorwerp dat u thans de stem ver-heffendoet!Des jongelings aanleg was binnen Lier voor geen mensch verborgen. Ook beijverde zich eene der twee aldaar bloeiende rederijk-kamers, de Groeiende Boom, om hem onder hare leden op te nemen, wat des te minder moeite kostte, daar zijn muziekmeester-, bij wien Wiljems inwoonde, er insgelijks deel ; van maakte. Hij zelf gaf in het Belgisch Muséum een naief vérslag van zijn eerste tooneelwerkzaamheden. Zijn toevallige leermeester in de letter- ' jefeniugen had den snelvoortstrevenden 1 jongeling hartelijk lief gekregen. Bekom-nerd over het toekomstig lot van zijnen eerling,. beducht dat zoo een heerlijke aan-eg in een gering dorp mocht verstikt blij-rën, sloeg de prokureur Bergmann aan de ' juders van Willems voor : zij zouden liunnen soon naar Antwerpen zende;n, waar hij een .mimerçn uitkijk én voor zijn maatschappe- i ijk bestaan, én in de kunstwereld vinden nocht. De jonkman werd ook werkelijk in 1809 in de hoofdplaats van het toenmalig " îepartement der beide Nethen als klerk ge-)laatst bij den notaris VanPuyenaer, ' :en man niet minder genegen voor schoone îunsten en letteren dan de prokureur Berg- ' nann. Het was op aanraden van dezen îieuwen meester en begunstiger, dat Wil-ems het waagde naar den eerelauwer te lingen, in den prijskamp ten jare 1812 door ! le Gentsche Fonteinisten uitgesehreven op ien veldslag van Friedland en den daarop | jevolgde vrede van Tilsitt. Willems behaal-le de overwinning op zes-en-twintig mede- • îingers. Doze triomf bracht hem in aanzion mder de burgerij en in nauwere betrekking \ net de voornaamste letterkundigen van* : Antwerpen. Onder deze laatste muntte voor-i-1 uit de zoo jong gestorvene V ander-n a e s e n, 'n jongeling van beschaafdenom- ] ?ang, even rijk aan grondige studiën als aan ] lichterlijke verbeelding. De vriendschap J 1er beide jonge letterkundigen begon met i ene briefwisseling over de verdiensten en 1 eemten van bovengemeld dichtstuk, bij ge- * egenheid dat Willems aan Valider Maesen :ene beoordeeling en eene Fransche verta- ^ ing van zijn stuk vertoonde, vervaardigd < loor eenen anderen Bouchoutenaar, zekeren ;bbé P a 1 m s, die van den slag van Fried- i and een overdreven lof had gemaakt. 1 Beide vrienden telden thans onder de ' oornaine leden van het in 1803 opgericht c ;enootschap Tôt nu-t der jeugd, waar toe ^ lkeen behoorde, die binnen Antwerpen ala ►eoefenaar of aanmoediger der nog voort-bvende nationale beschaving bekend stond. îehalve met het uitgeven van schoolboeken, n tusschen 1815 en 1822 van een jaarlijk-chen dicht- en prozabundel, hield dit ge- ^ ootschap zich onledig met tooneelvertoo- p tingen; en Willems, die te Lier zeer vroeg s p de planken was getreden, was ook hier 1' an zijne vroegste opneming in het genoot- 1 ;hap met deszelfs dramatische werkzaam-eden zeer ingenomen. Niet alleen vervulde ^ ij onderscheidene rollen op het Antwèrpscli j efhebberij-tooneel, maar nij deed zich al p poedig opmerken onder de tooneelschrij-ers. Behalve de twee gedrukte blijspelen, v )e Bijke Antwerpenaar en Quint en Matsys, ^ et eerste in 1815, het ander e in 1816 ge- .]■ rukt, schreef hij nog oen derde, de Too- ^ eclUefhebbcrs getiteld, hetwelk in do îaand Mei 1818 vertoond moet zijn ge- ^ reest, doch door de pers niet gemeen ge- n iaakt is. e F. A. SNELLAERT. o (Wordt vervolgd.) ■ in 3 crw n n Bekendmaking. \ In de buitengewone algemeene vergadering v er aandeelhouders der N. V. ,,De Vlaamsche e tem" op 16 Augustu6 1915 is bij eenparigheid S an stemmen tôt liquidatif besloten, over- f enkomstig art. 47 § 2 van het Wetboek van J1 [oopliandel. De bevoegdheid der liquidateuren is nàder rnschreven door art. 114 en 115 vm de Bel-ische wët; ,,A défaut de disposition contraire dans les tatuts ou dans l'acte de nomination, les liqui- ateurs peuvent intenter et soutenir -toutes j( étions pour la société, recevoir tous payements, j, onner mainlevée avec ou sans quittance, ré'a- sei' toutes les valeurs mobilières de la société, c ndosser tous effets de commerce, transiger ou ^ >mpromettre sxir toutes contestations. Ils peu- ent aliéner les immeubles de la- société par s rljudication publique, s'ils jugent la vent' v écessaire pour pay^r les dettes sociales ou si 1T ; nombre des associés est do sept ou plus. ^ Ils peuvent, mais seulement avec l'autorisa- ,, on de l'assemblée générale des associés, don- § ée conformément à l'article 112, continuer, \ isqu'à réalisation, l'industrie ou le commerce v o la Société, les donner en gage, aliéner ses î nmeublés, même de gré à gré, et faire apport e l'avoir social dans d'autres sociétés." De liquidateuren hebben dan ook besloten, l> och met stricte bezuiniging, de exploitatie i an het blatl voort. te zetten, en het voorloo b ig dagelijks op twee bladzijden te laten ver n îhijnen, v- Het College van Liquidateuren : y Mr. J. EGGEN. T Dr. 0. GERRETSON. ' Mr. L. BRULEZ. ^ « De pllchten van elken Vlaming ten opzlchte an „de Vlaamsche Stem" zUn; MEDEWERKEN. AB0NNEEREN. ° .VER8PREIDEN. <1 KLEINE KRONIEK Kern. 0 Vlaanderen! breke uw zon de wolk uit. Weze elk een kracht, een macht, een mensch. Goedheil ! de wereld sluit geen volk uit ; Het rijk der braven heeft geen grens. RENÉ DE CLERCQ. Finland gedurende den oorlog. Een Finsch sociaal-democraat 6chreef aan ,,Het Volk" : Slechts zeer moeilijk komen berichten uit Finland naar buiten, men heeft geprobeerd het and hermetisch af te sluiten. Daarom worden lier zelfs de binnenlandsche privé-brieven zon-ler eenig voorbehoud aan censuur onderworpén. ieen kranten mogen uit Helsingfors naar liet Duitenland worden verzonden en zelfs in mon-lelinge mededeelingen moet men uiterst voor-jichtig zijn, omdat men te vreezen heeft overal jespionneerd en beluisterd te worden. ,,Reeds voor den oorlog was liet doel der tlussische politiek de planmatige vernietiging 1er Finsche konstitutie en onondtrbroken Rus->ificeering van het gëheele land. Deze politiek s sedert den oorlog ononderbroken voortge-set. Zoo werden b.v. in strijd met de Finsc.te vetten — 10 kranten stop gezet, de meeste reeds in den herfst van 1914. Vijf daarvan varen arbeidskranten. Het regent boeten op le uitgevers der kranten. Op het einde van îet jaar 1914 waren reeds 24 kranten voor F50C0 mark beboet. De oorlogscensuur woedt ils de pest. De onzinnigste bepalingen volgen )p elkaar. Zij komen van den gouverneur en restingkommandanten." ,,...Vergaderingen mogen nog slechts plaats inden onder politieke-kontrole. Politieko Investies îiiogen daar niet besproken worden. Werk-itakingen worden door het wachtwoord der ■egeering voor verbo<len verklaard." Kortom, ille grondwettige rechten zijn opgeheven. Aile •eroVdeniugon en verbodsbepalingen komen in lot eindo hierop neer. Drie maanden gevange-îisstraf of 8000 mark boete. ,,Reeds in Augustus 1914 werden twee sociaal lemokratischo redakteuren, de partijgenooten kralisalmi en Huchta. wegens een artikel, zon-ler rechtelijk vonnis, op bevel van den gouver-îeur, ieder voor drie maanden in den gevange-îis geworpen. Maar toen deze straf voorbij vas, kregen zij hunne vrijheid niet terug, ma-ir verden zij, zooals het in dergelijke gevallen ;ewoonlijk gebeurt, aan de Finsche reclitspraak n strijd met de grondwet — ontrukt, naar Petersburg getransporteerd en naar Siberië rerbannen. ,,Nadrukkel:jk moet er den klemtoon op ge-egd worden, dat er in het land ,,rust" îeerscht. De berichten over opstanden en on-usten, die in de buitenlandsche pers voorkwa-nen, zijn aile onwaar. Docli daaruit mag men liet de konclusie trekken, dat deze ,,rust" ien bewijs was voor de tevredenheid der bevol-:mg. Tegenover de geweldige beWapeiide over-nacht blijft het volk niets anders over, dan zich andenknersend te schikken, maar dan ook tan-lenknersend. • Dit aijn slechts enkele voorbeelden van de egenwoordige willekeur, die in Finland leerscht. En bij iederen Fin komen' de bitterste ;evoelens op, als zij gedurende den geheelen luur van den oorlog. lezen en hooren moeten lat Rusland de oorlog voert, om do ,,volkevcn e bevrijden.'- Rcmain Rolland en de Oorlog. Romain Rolland geeft het qp. Hij lveeft &dert het uitbreken van den oorlog zijn best edaan een algemeene verwildering (1er geesten egen te houden. Aan beide zijden der betwisto renzen leefden, meende hij, menschen van be-diaving en ontwikkeling, kunstenaars en ge-;eiden, die als tevoren elkander zouden kun-en blijven waardeeren, of althans ontzien. Het is anders uitgekomen. En in het jongste ummer van den ,,Internationale Rundschau", eu te Zurich verschijnend tijdschrift, schrijft Rolland, in antwoord op een beschouwing van rof. Mosser, moedeloos: ,,Sins een jaarvheb ik mijn rust, mijn schrij-. ersroem en mijn vriendschappen geoffërd aan e taak, onverstand en haat te bestrijden, heb j getracht onze beide strijdende volkeren, in ; bijzonder het mij ne, tôt het bewustzijn te rengen, dat de tegenstanders ook menschen ijn. In zijn artikel verwijt mij prof. Messer, at ik de loyale gevoelens mijner vrienden heb îiskend, en dat ik mij zoo Jieb gemaakt tôt îu medeplichtige aan het voortduren van den orlog, van dezen oorlog, dien ik, de eenige aast onder do Fransche schrijvers, minder ard en meer menschelijk wilde maken, ten linste onder deukers. Dit is te veel. Ik trek lij vermoeid terug uit het blinde strijdgewoel, aar ieder strijder geen andere stem wil hoo-?n dan die <van zijn eigen hartstochten, zon-er zelfs naar middelen om te zien, deze door nderen langzamerhand te doen begrijpen. Ik ildç het, beproefdo het onmogelijke, en heb r geen 6pijt van. Het was mijn plicht, de poing te doen, maar ik voel dat volliouden nut-îloos ie en trek mij terug in mijn kunst, als et eenige nog ongesclionden a6yl, en zal wacli-;n, tôt de wanen der wereld zijn opgetrokken. (Ebl.) Prljsvraag. ,,De Haagsche Post'' looft twee prijzen uit oor de beide beste uit vijf-en-twintig, in den >op van den winter in dit blad te publiceeren, lorte Verhalen (Novellen) en wel een eersten rij s van vijfhonderd gulden voor liet beste, en on tweeden prijs van honderd gulden voor op §n na het beste dezer verhalen, boven en bc- 1 alve het gewone honorarium, waarop de ! ?hrijver of schrijfster van elk opgenomen erhaal aanspraak heeft. Men zoekt verhalen let een levendige, boeiende verwikkeling, die )t een logische, liefst verrassende ontknoo-ing wordt geleid. De Verhalen moeten oor-,>ronkelijk zijn, werk van Nederlandsche of laamscho schrijvers of scbrijfsters, en dienen ier kolommen van dit blad, (circa 2300 woor-en) niet te overschrijden. (3000 woorden is a uiterste grens). Zij moeten uiterlijk 25 September de redactie ereiken. Uit de ingekomen verhalen kiest de ?dactie do 25, welke volgens haar oordeel de este zijn. Deze worden in het blad geplaatst, let vermelding van den naam Van den schrij-er, of van de schrijfster. Elk geplaatst ver-aal wordt op de gewonè wijze gehonoreerd. oodra aile 25 verhalen zijn verschenen zul-in zij worden beoordeeld door een jury, be-:aande uit de heeren Cyriel Buysse, Louis ouperus en S. F. van Oss. De twee eerstge-oemden zullen elk een verliaal tôt de reeks ijdragen, dat echter buiten mededinging blijft. Zonsverdulsterlng en draadlooze telografie. Zooals men weet, gaat liot draadloos seinen iet al tijd ©ven gemakkelijk. '6 Naohts gaat het ijv. beter dan overdag en in den winter zijn 6 berichten duidelijker d&u m deu zomer^ . Geblekon is nu, dat ook een zonsverduiste-ring mvloed op het draadloos seinen heeft. In iiet algemeen kan men zeggen? dat liet seinen pemakkehjker gaat, wanneer de verduisterine tooneemt, en dat de berichten het duidoliiksc WfTami-wr vorduistering zijn maximum heeft beieikt. AVordt de zonneschijf van lie-yerlede dan weer grooter, dan vermindert de auidelijklieid dçr bericliten weer. De draadlooze telegrafie-specialiteiten zien thans reikhalzend uit naar de resultaten van de veidmstenng van de vorige week, die in Azio werd waargenomen. De morphlnisten en de mobilisatie. In do Société" de Médecine Légale is de in-vloed van de mobilisatie op de morphinisten besproken. Velen hunner waren door het ver-trek van de personen, die lien van morphine ■voorzagen, plotseling in grootste moeiliikheid gekomen om aan hiin zucht te vol doen. Een aantal meldde zich dan ook uit eigen beweging in St. Anne aan, tôt het ondergaan van een ontwenningskuur. De meeste dezer patiënten zyn vrouwen ; de mannelijke morphinisten zijn grootendeels onder de wapenen. Daarvan ;;ijn sommigen, bij gebrek aan gelegenheid om: zich morphjne te verscliaffen en onder den invloed van het leger van hun gewoonte genezen. Anderen zetten haar voort. Ballet merkte bij de discuss:e op, dat sommige morphinisten goede soldaten zijn, als zij telkens bij tijds morphine kiijgcn. Gelukt dat niet, dan beliooren zij in de ambulance. Zij die morphine nemen om zich té verdooven, moeten op één lijn worden ^c-steld met lien, die zich moedwillig verminken om van den dienst af te komen. Ballet is van oordeel, dat ook het bezit van morplijne en cocaïne in bepaalde hoeveolheden strafbaar moet worden gesteld : het straffen van onrecht-matigen verkoop en het sluiten van opiumkit-ten zijn maatregelen, die den verbruiker niet bereiken. Uiterst ongunstig werke<n de groote w insten, die de handel in cocaïne oplevert. Men koopt een gram voor 10 of 15 centimes on verkoopt liet aan cocaïnisten voor het Î20-vou-dige (Lancet). Bchandeling van litteekens met Radium. Sedert liet begin van den oorlog zijn in het radium-instituut van het academisch zieken-liuis te Berlijn tôt nu toe 81 gevallen van litteekens van gewonde soldaten met radium be-straald. De gunstige invloed van radium op ontsierende litteekens is het eerst in Frankrijk met succès gebruikt. Dr. Kaminer, de plaats-vervangende chef van liet radium-instituut doet m de ,,Berliner Klinischo Wochenschrift" mededeeling van de resultaten der bestraling. Hij noemt do behandeling uiterst gunstig. vooral goed schijnt de invloed te zijn op do hardheid, vcrschuifbaàrheid en pijnlijkheid van de litteekens. Ook tôt het verbetercn van het uiterlijk zal do behandeling misschien te ge-bruiken zijn. Iiet ziet er vooral naar uit, alsof de radiumbestraling van kaaklitteekens gunstige gevolgen heeft, wat de mogelijkheid om den mond te openen betreft. In vele gevallen is thans reeds geconstateerd dat de pijnlijkheid geheel verdwijnt. en dat de ledematen weer hun vollo bewegclijkheid krij-gen. AVat de behandeling van dergelijke litteekens op do ledematen betreft, kan men slechts dan een herstel van de functies ver-wachten, als onder het litteeken niet te veel pezen, spieren en been verloren zijn gegaan. Vllegende bliksemaflelders. Do Franschen gebrùiken — zoo deelt een Duitsche luitenant in een Duitsch blad mede •— wanneer zij 'snachts liet terrein willen ver-kennen, magnesiuinfakkels, welke zij door mid-del van een stuk geschut van klein kaliber ^an 2<X> tôt 300 meter in de lucht schieten, eu die dan vervolgens, door een valscherm ge-dragen, gedurende eenige minuten de om»o-ving helder verlichten. In den beginne werden de daartoe benoodig-do. fakkels expressèlijk voor dit doel vervaardigd. Thans echter gebruikt men uit zuinigheid oude parapluies en parasols van allerlei soort. Wij hebben reeds een half dozijn van zulke valschermen verzameld. Kort gele<îen hadden wij drie, viermaal ach-ter elkander, nachtelijke onweersbuien, waar-bij het ongewoon sterk weerlichtte on blik-semde. Hoewel de geheele ômtrek daardoor reéds volledig verlicht was, achtten de franschen het toch noodig lichtfakkels af te "schieten. Toen was het intéressant te zien, hoe de magnesiumfakkels, wanneer zij langzaam dciaî-den, herhaaldelijk den bliksem tôt zich trok-ken. Vier à vijjfmaal zag men de electrische vonken uit de wolken naar de Iichtende raket overspringen. De Franschen schenen plezier te hebben in hun vliegende bliksemafleiders, want zij schoten veel meer raketten af dan anders. Antlqulteiten-lndustrio. De Amerikaan wordt door den oorlog rijk en in vèrband hiermede neomt zijn belangstelling voor de kunst toe. De Europeesohe kunstlian-del is door den oorlog echter voor een groot In het eerste half jaar van 1915 zijn in de Ver-îenigde S'taten genoodzaakt zelf te voorzion in de noodige kunstbelioefte. Amerikaanscho >childei-s maken goede zaken en de industrice-len. die zich op de vervaardiging van kunst-irtikelen toeleggcn, verdienen grof geld. Wil een Amerikaansch parvenu zijn degelijke ifkomst demonstreeren, dan koopt hij antiek. In het eerste halfjaar van 1915 zijn in de Ver-?enigde Staten niet minder dan 180 fabrieken van antiquiteiten (men geeft zo natuurlijk een inderen naam) opgericht. In dit tijdvak verd in deze echt-Amerikaanscke industrie eon lca-pîtaal gestokon van 53 millioen dollar. Op allo mogelijke wijzen wordt beproefd, kunstmatig le verscliillende voorwerpen door don tand des bijds te laten bewerken. Men zou praehtige re-sultaten bereikt hebben en men moet in staa.t îijn langs electro-ch'emischen weg tal van slof-fon te ,,verouderen", even goed als wijn cf kaas kunstmatig kan worden veroudel/d. Sinte Maertensavond, Kinderlied. Sinte Maertensavond De toren gaat naar Gent; En als mijn moederke wafels bakt, Ik zit er geern omtrent. Zit ik in het hoekske 'k Kryg een bectje van 't ksekeke, Zit ik bij het dresken 'k Ivrijg cen beetje vân 't kermesken, Zit ik bij den triptrap 'k Krijg een fermen schop in myn gat, Met roerpap, met roerpap ; Vrouwke, laat me zoo lango niet staan, •'k Moet van den een naar den anderen gaan. (Te Deerlijk, opgeschreven door Rend ,01erç<x J*

Er is geen OCR tekst voor deze krant.