I Crfgte Jaafgaiig H»." 134 îttaanaag w «/uni 3»io s cent REDACTIESUREEL: KALVERSTRAAÏ 64, AMSTERDAM. — TELEFOON No. 5922 Noord. Os Vlaamsche Stem verschijnt te Amsterdam elken dag des morgens Dp vier bladzijden. Abonnementspr\js b\j vooruitbeftaling : _ Voor Holland en België -per jaav / 6.50 — per kwdrtaal / 1.75 — per maand / 0.75. Vocr Engeland, Frankrijk en buitenland dezelfde pryzen, met ver-hooging van verzendingskosten (2cent per nummer). HooftlopstelBon s Mr. ALBERIK DESWARTE Opstelraad s CYRÎEL BUYSSE — RENE DE CLERCQ — ANDRE DE RIDDER Voor ABONNEMENTEN wende men zicli tôt de A dministratie van het blad. KALVERSTRAAÏ 64, AMSTERDAM. - Tel. N. 9922. Voor AANKONDIGINGEN wende men zich toi de Administratie van de VLAAMSCHE STEMj Kalverstraat 64, Amsterdam. — Tel. N. 9922. A DVEKTENTIES : 20 Cents per regek korte ÎNHOUD Ieïlad.bg d e. Airlrecht en onrecht. — Cyriel Bwjsse. Oad-Minister Oollijn en België. L. du Cas-tillon.Klèine Kroniek. (brlogsbibliographie. Mr. F. TVittemans. 2 e B1 a d z ij d e. Vit het Vaderland. . Brieven van het 'Front. Grônskroniek. l'it bet Staatsblad. Voor de Uitgewekenen. Bij do Vluchtelingen (4). — Joli. Demaegt. 3 a B1 a d z ij De Europeesche Oorlog. | De Amerikaansche nota. Voordrachten en Feesten. Ingezonden Stukken. 4e Blad zijd e. Het roemrijke epos van den Yser. | îooneel. — André de Ridder. Weekbladen. « I l'it de Karapen. Asyirecht en onrecht. Iemand, — een Vlaming — schrijft niij,. naar aaiilpiding der diverse artikelen in Tçlegraaf, Eandelsblad en liotter-l dai/mer, over de kwestie van het asyirecht der Belgen in Nederland en over wat zij I er al mogen doen en over wat zij er al I moeten laten: „Is het niet bedroevend dat de machtige | ïïct'erdamsche Courant, die ons zoo goed [ zoukunnen verdedigen, zich tegen ons keert I en duidelijk te kennen geeft dat wij, of vel ons gevoel moeten doen zwijgen, ofwel I het lard waar wij de gastvrijheid genieten, | moeten verlaten! Is dat geen onmensche- ; l lijks tyrannie tegenover ongelukkigen, die reeds zoo veel en onverdiend geleden heb-I ten! En wil de ,,Rotterdammer" hier niet I een recht uitoefenen, dat men een schreeu-I vend onrecht zou kunnen noemen?" Ik kan bôvengaand schrijven niet anders | dan afkeuren. De geachte inzender geeft ; I zich blijkbaar in ?t geheel geen rekenschap ! van den toestand waarin de Belgische vluch-[ telingen in Holland verkeeren. Hij plaatst | ziçh op het totaal verkeerde standpunt, als-of de overwonnenen, de geruïneerden, de Mitgehongerden en haveloozen nog eenig I recht bezaten. I In een van mijn vroegere artikels in de r j ucgraaf m een ik duidelijk genoeg gezegd ! te hebben, dat de Belgen hoegenaarnd geen j rechten meer bezitten, omdat zij arm zijn, I omdat zij verslagen zijn, omdat zij, zonder I de genade van anderen, geen dak meer bo-p'en hun hoofd en geen stuk brood meer I te eten hebben. I Ti ai?6 -kohman, in de Hollandsche Lelie, | eeft het nog beter uitgedrukt. Zij heeft I Tedelaars" genoemd en daardoor vol-[ ,oen^0 te verstaan gegeven, dat wij heel I,raa en moeten zijn of dat wij er van iIaijgs zouden krijgen. \p ,(reuJe kohman had gelijk; en ook de [ heeft gelijk. Noem dat nu 03 s ge veilt, mij goed, maar recht is het, an ' Vo'gens het begrip dat onze vijanden hebben is Macht Recht, en de S['rr.animer machtig en dat zijn wij i ^Us heeft de Rotterdammer geliik en tabben wij ongelijk. » ont est malheur aux pauvres gens", I irpla n?&°*re» en Gringoire was een ietwat Ifilns p °r?-C^e' maar W01 sereene en diepe pn ï!°i ^ ï^.as arm' hiJ was landlooper ^ J ka.^ sinds dagen niet gege- i ^'Z1Jr-,l6eren ^ingen in lompen om zijn ' eaar f en s^ra^s zou ^ij wel in den boom-I ,r«rden L™ k£"ing Lodewiik opgehangen veer ' ? tt-i ^ z?n£ en hij dichtte, onge-•ioTirl ^°a -ir? nspiegel' de geestigste vage-?eliik an,. afn^®yen deed. En in zijn on-vi«f v- in..ziin ^eemoedige berusting-en rlaf^ ï0-? zlj1T waardigheid te redden k0!Den ^ m ^roost en sterkte voor wat ^ ^oen zooa^s Gringoire of, beter fipunr 0 ^I120 TJilenspiegel. Hun mooi gU'Hcr^M1 , a me ^elatenheid en snaaksche in 'f v ? fi?1 en nobel en verheven 'Vf11 en 00^ toekomst, fc-el 7«L mogen wij misschien toch no? spoedia n-€eu vo^> ons volk zal nog zoo poe<llg met vergaan. [ CYRIEL BUYSSE. onze ielegrammen e" Saatste leqerbec ichten °P de derde bladzjjde OEfd-Riinister Goliji enBelgiê We aanzien den heer Colijn, oud-Minister van Oorlog in liefc vorig kabinet, als een der hel-derste kôppen en energiekste karakters onder de Staatsmannen van Nederland. Tereoht of ten onreojit staat hij ibekend als een vriend en bewonderaar van Duitschland, zooals zijn chef dr. Kuyper er een is. Over die gevoelens zul-len wij ni t twisten. Wij houden zelf te veel van onze vrijheid en overtuiging om niet breed verdraagzpam voor anderen te wezen, doch het is best dat de lezer wete wien wij aan het woord laten ko men. Van zijn Hollandsch doch Duitscli-gezind-standpunt beschoùwt de oud-Ministei*" den toestand. Hij lioudt het niet voor zeer waarschijn-lijk, dat nog verandering ten gunste van de geallieerdrn intreedt. Blijft die verandering uit, dan blijft de vijand België bezetten. Juli en Augustus moeten beslissen. Zoo niet, wat dan? Frankrijk dat zijne lichting 1917 reeds oproept, is daarmee aan het eind zijner reserves, zoo meent de heer Colijn, doch is hij goed ingelicht? Duitschland heeft die van 191o(?) 1916 en 1917 dan nog ter beschikking,. samen allicht nog 'n millioen sterk. Het is twijfel-achtig dat Engeland dit millioen nog over-treffe. Ruslands militaire kracht acht hij op haar hoogste punt. Als er dus geen belangrijke wijziging in do eerstvolgende maanden komt,' dan is zij zeker niet meer te verwachten. De oud-Minister van Oorlog gelooft niet aan een tweede «intercampagne. Dat zou dan eene vredesonderhandeiing worden met een nage-noeg geheel veroverd België en een gedeeltelijk bezet Fr, nkrijk als eerste inzet. Dat Belgiës onafban.k-hjkheid weer hersteld zal worden acht hij, gelet op Engelands houding — heeft de heer Colijn misschien geen vertrouwen in Frankrijk, Rusland en Italië? — waarschijn-lijk.Hij ziet niet in lioe België eene compensatie voor het geledene zou lîunnen bekomen. De bondgenooten hebben die vraag nog niet onder-zocht, daar zij nog vol vertrouwen zijn er in te zullen slagen de Duitschers met geweld tôt ontruiming van België's bodem te dwingen. En natuurlijk dan behoeft er van uitwisseling geen sprake te zijn. De lezer zal onmiddellijk de kwetsbare plaats van de argumentatie van den heer Colijn hebben opgemerkt. Hij zegt immers niets over een nieuwen gewichtigen factor, die machtig genoeg is om den doorslag te geven. Ik bedoel Italië. Wat den duur van den oorlog 'betreft, het Kamerdebat over den tijdelijken gezant bij het Vaticaan bewijst dat, de regeering er anders over denkt dan de heer Colijn. De heer Loudon, Minister van Buitenlandsche Zaken, die het stellig moet weten, heeft verklaard dat de vrede in langen tijd er niet zal komen, dus is een nieuwe wintercampagne niet uitgesloten. Wij, Belgen, houden evenmin van een kreu-pelen vrede als onze geallieerden. Aangestij>t zij nog dat de heer Colijn geen woord rept over het verlies der Duitsche kolo-| niën. Of wegen zij misschien niet op tegen de ontruiming van België en het noorden van Frankrijk in veronderstelling dat er overwin-naars zouden zijn of Duitschland zou zege-vieren in Europa? De heer Colijn uit ten slotte de vrees, dat | het eindresultaat van de worsteling voor Nederland van het grootste belang is, omdat de vredesonderhandelingen een nog gevaarlijker periode zouden kunnen inleiden dan de oor-logstoestand.De oud-Minister meent, dat, zoo Duitschland België behoudt, met Antwerpen in Duitsche handen, het Schelde-vraagstuk naar boven komt. Hij meent tevens dat de nieuwe bezit-ter beide Schelde-oevers zou begeeren, dus ook Walcheren en Zuid-Beverland. Winnen daartegen de geallieerden, dan koes-tert de heer Colijn denzelfden vrees. Onder Belgen, zelfs onder onze Belgische ,,gasten", hoort men daarover soms onomwonden spreken : ,,\Vij krijgen bij den vrede natuurlijk Zeeuwsch Vlaanderen " De oud-Minister van Oorlog voegt erbij, dat, men dit gewest zal moeten halen, onverschillig wie en op welk tijdstip hij komt. Een vraag aan den heer Colijn. Kan hij namen van bedoelde ,,gasten" aanhalen? Kan hij een verantwoordelijken Belg citeeren, die voor de annexatie van Zeeuwsch-Vlaanderen of van Zeeuwsche eilanden heeft geijverd ? Is de Belgische regeering destijds niet correct en wel-willend geweest in zake het Vlissinger fort? Heeft een gezaghebbend blad als Le XXe Sieclc nog dezer dagen kwaadwillige geruch-ten over Zeeuwsch Vlaanderen niet gelogen-straft? Compensatiën zouden in het Oosten worden gevonden. Wij, Belgen, vragen er n-eene in Nederland. Dit spreekt van zelf. ° De heer Colijn uit den wensch, dat België zijne onafhankelijkheid lierkrijge, omdat die onafhankelijkheid een Nederlandsch belang is, doch zonder dat Nederland grondgebied zou moeten afstaan. Daarvan akte. Ten slotte vreest do heer Colijn dat paniek-aclitige berichten Duitschland of Engeland zouden kunnen bewegen Nederland te schen-den, omdat Nederland's macht te zwak zou zijn. Hij stuurt dan ook op tôt het parool blij-ven van leger en vloot. LEONCE DU CASTILLON. tma Q I De pllcht van clken Vlaming ten op-zlchte der Vlaamsche Stem zijn: INTEEKENENI AANBEVELEN! MEDEWERKENt Kleîne Kroniek. Wat meer nationale fierhejd. ,,Antwerpen Boven", het kranig orgaan der Antwerpsolie ,,Groeningenwachten,* wekt zeker schilder tôt meer ,,fierheid" aan.' We drukken het flink aanklachtje met gretigheid over; ook vele in Holland verblijvende Belgen mogen tôt meer nationale, fierheid worden opgespoord. En laten wij Vlamingen — nu méér dan ooit — de voorzichtige verwittiging van j3Antwerpen Boven" in eero houden; de laatste zinsnede van 'tstukje is niet de minst belangrijke... ,,Wat moeten we denken over de vader-landsche gevoelens van dien schilder, die in het magazijn ,,Chicago Store", in de Kerkstraat, oorlogstafereelen tentoo'nstelt ? Reeds vier schilderijen heeft hij daar uit-gestald met ,,Zichten van de Yzer". Welnu in al die gevecliten heeft die nationale kun-stenaar nog geen enkelen Belgischen soldaat laten optreden; men ziet er niets dan En-gelsche ,,Tommies" en Fransche ,,piou-pious".En wij die meenden dat onze historisch gewordene Yzer, vooral door ons leger met weergalooZen moed verdedigd is geworden. Dus, al de offers daar door onze jongens gebracht, hebben op dien schilder nog niet eens dit uitwerksel gehad, dat hij zou be-grepen hebben dat op schilderijen door onze kunstenaars vervaardigd en in ons land : tentoongesteld, in allereerste plaats onze soldaten zouden moeten verheerlijkt worden ! Vlamingen, leert fier zijn; dan zult gij niet eeuwig en altijd de kastanjen uit 't ?uur moeten halen voor anderen." België en Italie. Wat ook de Duitschgezinde pers moge Tbewe-ren, zeker is dat de schending onzer onzijdig- , heid, de ongehoorde gruwelen in ons land bç- ! dreven, de heldhaftigheid onzer jongens en de fiere manhaftigheid van onzen geliefden Ko-ning, onnoémelijk veel hooge geesten in Italië tôt eene gewapende deelneming aan het be-strijden van het Pruisisch militarisme hebben doen overhellen. Daar rinden wij een nieuw bewijs voor in de briefkaart die onze medewerker de heer Ed. Peeters van den voorzitter voor Italië van ons Internationa-al Bureel komt te ontvangen. Zij vermeldt enkel deze veel zeggende woor-den:Leve België! Leve Italie! Op den dag der verklaring van den Heiligen Oorlog, 24 Mei ,191o. Dr. ATJGUSTO DE BENEDETTI. Italië wil ons helpen.- Het zal ons. helpen 1 Belgische Hoogeschooluitbrelding te Oxford. Er wordt flink gewerkt in Engeland om de lange ballingschap onzer landgenooten zoo vruchtbaar mogelijk te maken en zoodoende het zaad te strooien, waaruit een rijke oogst zal opbloeien, tôt grooteren zegen van ons land. Zoo ontvangen wij het programma der Belgische Hoogeschool-uitbreiding te Oxford. Eerst en vooral bestatigen wij met groot .ge-noegen dat onze moedertaal niet vergeten werd en zeker eene eereplaats inneemt. De inrich-ters hebben begrepen dat onderwijs slechts dan vruchtbaar kan zijn, wanneer de toehoorders het gegeven geestesvoedsel kunnen opnemen m eigen ta al. Si 't Nederlandsch spreken Dr. Julius Persyn, lioogleeraar, over „de geschied-kundige overeenkomsten tu^chen Engelsch en Vlaamsch" ; Mr. Jozef Muls, secretaris van do Hoogeschooluitbreiding, over ,,Guido Gezelle", terwijl hij ook eene reeks van wandelvoordrach-ten inricht in het Ashmolean Muséum. Verder worden aangekondigd eene voordracht van Sir Cecil Herstlet, consul-general van Engeland te Antwerpen, lezingen van Maurice de Cock, leeraar aan het Hooger Handelsinsti tuut van Antwerpen, wandelvoordrachten in het Ashmolean Muséum en een bezoek aan Oriel College, onder leiding van M. F. de Vis-scher, advokaat bij het beroepshof te Brussel, eindelijk een bezoek aan Christ Church onder leiding van M. Alb. Merten6, lioogleeraar te Leuven. Den inrichters zij hier hulde gebracht voor hun flink, kraclitdadig optreden. Deze roor-drachten over kunst en beschaving zullen j-a deze dagen dubbel welkom zijn, nu de geest zoo'n behoefte heeft aan hooge, reine, waar-menschlijke idealen. De oerlijke houding der Duitschers in Amerlka. De ,,Newyork Sun" verzekert, dat gelieime agenten van de Duitschers, die ruim van geld voorzien zijn, druk doende zijn om stakingen onder werklieden in de verschillende Amerikaansche wapen- en munitiefabrieken aan te stoken. Een staking onder de werklieden in de nieuwe gebouwen van de Bridgeport Arm Works is door de beambten van een vakver-eeniging wegens ,,liaar vreemde karakter" ver-looohend. Duitsche agenten zijn ook bijzonder Toerig onder de . bootwerkers, die goederen, welke vopr de geallieerden bestemd zijn, laden. .Landbouwhulp. » Men is 't nog niet eens, in Engeland, hoe het probloem moet opgelost worden om den oogst goed en snel binnen te krijgen, nu er zoo veel geoefende werkkrachten ontbreken. In het zuiden van Engeland moet dit over drie weken aanvangen. Er zijn allerlei voorstellen gedaan, o. a. of de soldaten ook konden helpen, of de knjgsgevangenen, maar tôt nog toe blij-ven de landbouwers overal voor 5t raadsel zit-ten. Er is nergens een surplus aan werkkrachten, waaruit in het gebrek aan arbeiders dit-maal kan geput worden. Op de groote boerde-rijen kan wéuswaar met de lanbouwwerktuigen van groote capaciteit veel gedaan worden. Waar die machinierieën niet aanwezig zijn, is men aangewezen op de hulp van vrouwen en van tijdelijke, meestal amateur-volontairs. Die hulp lieeft meer of minder waarde naar-mate te oogsten zijn vruchten, hooi of koren. Voor don vruchtenpluk is vrouwelijke hulp beter dan mannejijke en men ondervindt geen moeiliikheden. Bij den hooioogst en vooral bij den korenoogst is de vrouwelijke werkkracht veel meer be-perkt. Het koren binnen te brengen is zwaar werk. Het sclioven-binden gaat nog, maar het opladen is mannenwerk. Schoolmeesters hebben zich thans aangemeld voor het oogstwerk, maar het aanbod dier heeren, die meestal uit de steden komen, wordt niet al te gretig door de landbouwers aan-vaard. Geen wonder, want 't is heel iets anders vcor de klasse op een schoolplaat te ver-klaren hoe het oogsten gescliiedt, i^an eenige schoven koren omhoog te steken, een heelan dag lang, ter oplading. Ook de quaestie van loon speelt een roi, want alhoewcl volontairs nu en dan op vrije dagen gaarne voor niets helpen, denkt niemand er over om voor den boer voor niets zijn oogst binnen te halen. Men heeft nu besloten om aan het ministe-rie van oorlog te vragen om soldaten, die het werk kennen, onder bevel van een officier, te zenden naar die plaatsen en districten die door het département van landbouw aange-wezen worden als hebbende die hulp dringend noodig. Men meent dat 't beste daarvoor in aanmer-king zouden komen de ,,territoriale", die niet teekenden voor buitenlandschen dienst. ,,Wanneer zij eenige weken een hooivork hebben leeren hanteeren, zijn ze reeds uitmuntend geoefend voor de bajonet", zegt men. Duitsche waarheid. Hoe de Duitschers het aan .boord leggen om de bevolking, die in België gebleven is, te overtuigen dat Duitschland zeker zal winnen; dat aile pogingen door de Entente-mogend-heden aangewend fataal mislukken en dat dus de Belgen best doen zich als geannexeerd te aanzien, kan men best nagaan bij het lezen der bladen die in België verschijnen. Niet tevreden met hunne bekendmakingen aan de muren der steden uitgeplakt, sturen zijn aan de bladen ,.Beshiiten, mededeelingen en kenni'Sgevingen der Duitsche regeering". Hier één dier staaltjes Duitsche waarheid: Constantinopel, 23 Mel. Het aantal der aan de Dardanellen geland-de Engelsche en Fransche troepen dat door de aangevoerde versterkingen ongeveer 90.000 man beloopt, bedraagt tegenwoordig ingevoi-ge de verliezen àangevallenen, gevonden, ge-vangenen en zieken, nog slechts 40,000. Waarom maakt Wolff zoo iets niet wereld-kundig? Wondere mentalîteit. 't Was een bouwmeester uit Duitschland, welke niet lang geleden, in de dorpen rond Leuven rondkuierde, en aan de eigenaars der venvoeste huizen zijne diensten aanbood. Hij had mooie plannen meegebracht, zoo zegde hij, uit het land der Kultur, en zou al die platge-braiide huizen herbouwen volgens de eischen der moderne bouwkunst... indien de Belgen zijne diensten maar wilden aanvaarden en hem goud geven. Doch ziet! overal werd hij afgewezen en de dour uitgezet. En treurend ging l^ij terug naar het land van Gretchen, jammerend over het lot dier onver-standige Belgen. welke zoo halstarrig weiger-den. hunne vernielde huizen en hoeven door een Duitscher te laten heropbouwen Wachtwoorden. Het is bekend, dat het door de Hollandsche schildwachten gebruikte woord ,,werda" niet anders beteekent dan .,wie daar?" Het is even Duitsch als het gebruikelijke ,,liait" (houdt stil), dat bij ons ook het burgerrecht heeft ge-kregen.De Duitsche soldaat gebruikt diezelfde ter-men : ,,Halt, werda?" De. Russische soldaat op wacht roept personen, die hem verdacht voor-komen aan met liet simpelo ,,hoe?" En de Engelsche schildwacht vraagt kort ,,Who goes?", wie gaat daar? De Belgische en Fransche militaire voorposten gebruiken het bekende ,,Qui ^rive?" Deze uitdrukking beteekent woordelijk ,,Wie leeft er" en is zonder korte verklaring niet begrijpelijk. De aanroep is echter afkom-stig van oud-Fransche oorlogsgebruiken. Destijds riepen de schildwachten ,,Vive qui?" of ,,Longue vio? — à qui?" zoodra een vreemde-ling naderde. Het antwoord daarop luidde steeds ,,Vive François", welke naam aîs parool gold. OorlonsbihliDarsiihie ~ *22* yUIIUydUIUlSU^ltl|JIIICa Neen, het diep-tragische van de zaak is, dat in het bewustzijn yan een volk, dat De Belgische Ncutraliteit gc- door België werd vertrouwd en geëerd, een schonden door Mr. Dr. J. volk, dat door de humanisten werd geliefd H. Labberton; Amsterdam, 0111 het werkelijk geniaJe, dat zijne denkers, 1915, W. ,Versluys. zijne dichters en zijne musici aau de wereld rr . • i■ i j , ç -, - , . gegeven hebben — zulk eene geestesver- Het is een daep bedroevend feit, met al- draa.mg en zulk eene krankzinnigheid slui- leen voor den moraliet of den peyeholoog, merden, zoools men er het bewijs van vindt maar ook voor îeder reohtscljapen man, dat in het boek van Mr Labberton En hier de oorlog een geestestoestand ontwikkelt, in ligt tevens ook zijn verontschuldigine • zelfs bij degenen welke er heelemaal buiten hij heeft niet ingezien hoe zeer de ïedach 5 ta an, die beschouwd kan worden als eene ten die hij onbewust overgenomen heeft =ollectieve afdwaling van aile normale den- aile gezond verstand, aile gevoel van recht en en van aile zuiver begrip Het lijkt en eerlijkheid vertrappen, want anders had waarlijk alsof een gezamenlijke suggestie hij zo stellig niet uitgedrukt zich van een volk meester heeft gemaakt, Hoe gaarne ook de criticus een werk zoo dat het belet eenige andere gedachten te als dat van Mr. Labberton onaangeroer'd zou mtwikkelen, dan degene die m de nationale laten, wegens zijne terugstootende gedacli tijdstemmmg opgesloten zijn; d!t is dan ten en wegens de verhooging van verbitte x>k de verontsehuldigiug voor den enkeling, ring die het in het hart der Be^en zal ivelke aan de suggestie onderhevig is. doen ontstaan, moet hij kalm In on- Laat ons :n dit hcht het boek van Mr. bevreesd zijne. taak vervullen in de Labberton, dat in Nederland zooveel op- hoop, dat juist uit het kwkad iets schudding verwekte, beoordeelen. grootsch Çal geboren worden. Door Mr Lab- In de tegenwoordige wereldgeschiedenis, berton's uitingen zien wij, hoe ziek deDuit- verklaart de sehrijver m zijn inleidmg, „is sche geestestoestand is, en wat daar teeen wel mets van zoo diepgaand belang als het over geplaatst moet worden om de samen- lot dat Belgie getooffen heeft; dit spreekt leving tôt een hooger peil van zedelijke ont- sterk en onmiddellijk tôt het zedelijk be- wikkeling te doen stijgen wustzijn, en dwingt welhaast tôt een zede- Volgens hem is het volkenrecht eigenliik hjk oordeel van geweldigen omvang en geen recht, daar er het onmisbaar klimerk draagkracht. De eerste mdruk is zonder van 't dwingend gezag aan ontbreekt. Noch tw'jfel m de hoogste mate ongu;istig voor tans erkent hij dat geen volk het recht heeft Duitschland zlch zelf te redden ten koste van de persoon- Hoe verbhndend het Duitsch gekleurd hjkheid van een ander volk. „Duitschland glas, waardoor Mr. Labberton aangedaan heeft tegenover België en in België te^en- wa^, de wereldgebeurtenissen doet aanschou. over de menschheid een schuld op zich g°ela- wen, wordt aangetoond m de ontwikkelmg ten. Op den grond dat Duitschland in de van zijne thesis. . toekomst van ethische genialiteit doorslaan- De bmdende kracht van tractaten, is de bewijzen ft ka8n aU .. volgens hem geen jundische, maar een zui- houd van moerfe T,.aarde zijn dan d^ ver ethische. Het znn moraalcodices zonder lijkheid van België " spoor van rechtsdwang. De politiek heeft Hier vinden wij'weer hetzelfde gebrek dan ook mets te maken met moraal De bm- aan , k dat ^ reeds hierbov9Jf aan. dendo kracht der tractaten is met onbe- duidden: een feit dJat in zich 2elf slecht ■ grend; ondanks de hooge zedelijke waarde kan niet ^ worden door ; van de „trouw heeft eene levenslange digheden; deze kunnen het kwaad hoogstens belofte, een onnatuurlijken onrechtvaari- verzaohten maar men ^ ^ g d gen grondslag. Om dit te begnjpen, haalt verrichten met de hoop, dat de toekomst het Mr. Labberton de woorden aan door Faust eenigszins zal vergoed^ want dif, ho kan uitgesproken op het punt znn pactum cum weI e6ns verijdeldSworden de v6rwach£ toe. diabolo te sluiten. Ongelukkiger argument komsfc kan ^ ^ ^ bl'.. kon hij met vinden, daar men algemeen t-x. j • j ^ , aanneemt, dat blinde of duistere machten , i, ° ^eza». es^aafc achter deze wereldgebeurtenissen staan. °m ,het ^enrecht te handhaven is inder- Politieke ontrouw is zedelijk verschoon- daad vfr> ,.deze toestand hoeft met baar, vervolgt de schrijver, wanneer een oa™r.a^d te bl.jven. De, menschheid wil hoogere zedelijke plicht haar onvermijdelijk Zlc 1 ^u,ls °f ma 2'au macht der wa- maakt. Welnu, Duitschland stond voor een PenLa!s eel"S=" rechter tusschen de natiën strijd van leven en dood; zijn doormarsch Tractaten tusschen natien moeten evenyeel door België was een eisch van zelfbehoud. bmdende kracht hebben als contracter! tus- Dat die doormarsch werkelijk noodzakelijk schf "^ividuen. Het stmt tegen aile ge- was voor Duitschlands zelfbehoud, is echter VOelf va" ^heid en eer, dat diplomaten heelemaal niet bewezen. Ook verklaart Mr. «?»traeten ^iten, met de gedachte zich er Labberton uitdrukkelijk, dat hij een opzet- ™et aan te houde?>,™et de achterdocht dat telijk betoog daarvan niet zal trachten te de sfcaten gee,116 verplxchtmgen door leveren, daar hij dan op het terrein der mi- deze overeenkomsten aangaan. Een mterna- litaire deslcundigen zou komen; en verder tl0vuaal Ho van Arbitrage door aile staten zegt hij, dat zelfs indien bleek, dat Duitsch- erk®nd>,zal ,eef ,,tot ^and moeten komen, land zich ten slotte vergist had, dan is voor omdat deze mstelhng thans door het hooger het ethisch oordeel aldlar het feit van ge- bew«stzijn van b!jna :alle volken geeischt wicht, dat het bij zijne beslissing uitging van wo£_ '. .... . de meening, dat de doortecht onvermijdelijk „ Het is voornamehjk wegens het verzet van was voor het welslagen der beoogde actie duitschland en Oostenrijk, dat op het laat- tegen Frankrijk ° ste Vredescongres van Den Haag de ver- Ieder lezer zal' nu wel opmerken, dat hier Thchte.artitrage niet aangenomen werd. De de schrijver in een p'etitio principu gevallen vra.a? 15 ,?u of 1x1,16 lainden is; hij moest bewijzen, dat de schending van goll3k zJulIe1n hebben fTJ1 EUfpa' .n?et.de" België's neutraliteit een hoogH zedelijke §e"e" dle ^eweren, dat de oorlog met af?e- plicht was, en geeft onmiddeilijk toe, dat schaft worden, dat de menschheid met de waan yan dien plicht voldoende is, om v00rul,t Saa?- Ja of d<:ze açhteruit zal bnjyen hem als zoodanig te beschouwen. Het nuod gafn door de toepassing der nieuwe handel- erat probandum^wordt vervangen door het- w,elko Duitschland m dezen oorlog geeri de omstandigheden zullen bewijzen, al aai* 7.en gelegd heeft. leveren zij niet het gevraagde betoog op. , Wij waehten gedu dig en met vertrouwen Dat Duitschland zijn zelfbehoud alleen te de tesbssing der toekomst af Deze zal uit- danken zou hebben aan België's doortecht, faken of' z0°a's M.r -Labberton jmst m de kan toch nimmer bewezen worden; maar dat tegenovergestelde nchtmg verklaart „Prm- doet er niet toe sen zedetyk gezonde kem van burojxt- Zwï ™eten nog leeren te denken en te ™arv<"> de ^lijhe regeneratie gevoelen volgens de hooge moraal, welke van on!e doodzieke wereld zal wtgaan. Duitschland door zijn ■wereldhistorische daad Mr. F II ANS WITTEMANS. ■fnri.rt nfi.'instn nu.rp.* rrJ. lip.rff Vnlcrp.na rlpyr» moraal moet een land dat door zijne geogra- . phische ligging tôt stj'ategisch doortochts- n* DaL!aaUa Dnrn im DhUanIhhJ land gestempeld was, van zelf den vorm ll8 MSIISCtie fSrS III t i!llîenl3R0. aannemen van den plicht, om aan de zedelijk Behalve de couranten, welke in het door de geniale partij^ bij de beslissing van een we- Duitschers bezette België verschijnen en die reldhistorisch feit, waar aan haar bestaan natuurlijk niet kunnen zeggen wat zij zouden Jiangty qeen kunstmatige beletselen in den willen of onder Duitschen invloed staan, be- weq te leggen."- staau op 't oogenblik: . tt < r>Q-i -v- ■» . In Frankrijk: XXe Siecle; Patrie Jtiet veizet van l5ei£rie, dat ver- -, . n t> 'i , ,, , i ■ -1 viTI i.--j belge; Nouvelle Belgique. koos ailes te lijden, besloot te etrijden en Engeland: De Stem uit België; l'Indé- liever te sterven dan de miskennmg van'het pondance belge; la Métropole; le Courrier volkenrecht te dulden, is in het oog van belge; l'Echo de Belgique; la Belgique nou- Mr. Labberton: den roi van don Quichotte velle. epelen. Juist. de daad van de schending der Holland: l'Echo belge; Do Vlaamsche Belgische neutraliteit, zegt hij, is als ethi- Stem; la Belgique; Les Nouvelles; le Courrier sche nieuwe schepping, een bewijs van de îa Meuse ; Eet getronwo Mdeghem - y-, -, rr , J- ?' • 7 t . In het onbezette deel van Belgie vmdt men gemahteit. Het diep-tragische^ van het De Belgische Standaard (te De Panne); geval was voor lielgiè — en liierm hgt een ^ Poperingbenaer en het Journal d'Ypres ver- verontschuldiging tevens — dat het om de schenen tôt de ontruiming van dezei beide juiste, kcus te doen, noodig zpji hebben ge- plaatsen, daar ze niet meev bewoonba^r waren.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.