Het tooneel

806 0
close

Why do you want to report this item?

Remarks

Send
s.n. 1918, 28 April. Het tooneel. Seen on 28 March 2024, on https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/en/pid/1g0ht2h330/
Show text

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Het Tooneel h> Taaraang Nr 33 — 28 April 1918 Beheer en Redactie : Kerkstraat, 13, Antwerpen 15 Gentiem HEER AUGUST KIND. Iets over Kinema Wanneer in het jaar 1890 het eerste, eigenlij-ke kinematografische apparaat op de markt te Lyon gebracht werd door de Gebroeders Lumière, wist men niet welke stelling het zou verove-ren. Het was als elke nieuwe wetenschap, met wantrouwig oog begluurd, die in de sfeer van het reeds bestaande, zijne zelfstandige evolutie begon. Dooh de Gebroeders Lumière zouden zich te-vreden stellen met het uitbaten hunner^ uitvin-ding, want het zou de Gebroeders Pathé — die klaar inzicht hadden in de toekomst der nieuwe nijverheid — voorbehouden blijven er de grond-slagen van te leggen. Het succès dat zij, geruimen tijd voor Lumie-re's uitvinding, reeds oogstten met de tooneelen op banden van celluloïd, bij middel van Edison's Kinetoskôop, zou hen aansporen het verbeterde toestel met groote belangstelling te gebruiken. Gedreven door het geloof — het noodige voor de verwezenlijking van elke onderneming — niet-tegenstaande scepticisme en tegenwerking, werk-ten zij onverpoosd, en men mag zeggen dat elke belangwekkende ontdekking, elke voortgebrachte vordering, uit hunne werkhuizen is gekomen, tôt zulk punt zelfs dat de geschiedenis van dit huis de geschiedenis van de kinematografie, aange-past aan het werkelijke leven is. Sedert die eerste beginperiode en het huidige ontwikkelingsstadium der jonge wetenschap is er een gansch tijdperk van onverdroten arbeid voor-bijgegaan, op zulke wijze dat in de laatste jaren de kinema een vooruitstrevende plaats ingenomen heeft, als een der voornaamsten van de moderne techniek en der moderne nijverheid. De invloed op het sociale leven is van zulken beslissenden aard geweest, dat in elk land — het huis Pathé navolgend — zich machtige maatschappijen heb-ben gevormd, met groote finantieele ondersteu-ningen. Zoo kwam uit Frankrijk — het aange-\egde lancl van de kinema, en waaruit ook de eerste kinoartisten afkomstig zijn — het eerste massaprodukt der filmen (Pathé vervaardigt te-genwoorclig' meer dan 80 kilometer band dage-lijks, meer dan de gezamenlijke voortbrengst van ai de andere maatschappijen der wereld) en al-lengs rezen kinemauitbatingen als uit den grond, die de vreemde filmen afrollen. Van uit Frankrijk, met zijn groote uitgevers-maatschappijen, als : Pathé frères, Gaumont, Eclair, Eclipse, Radios, Lux, zou het gedacht in de andere landen verspreid worden en Italië zou verschijnen met zijn Cinès, Pasquali, Ambrosio, Aquila, Itala, Milano Films; Duitschland met de .ITesster's Projektion, de Pharos, de Bavaria, de Deutsche Bioskop Gesellschaft - Filmen ; Ame-rika met de Vitagraph, de Kalem, de American-Bioscop, de Thanhouser Company's. Zelfs kleine-re landen als Denemarken, met zijn beroemde Nordisk Film en zijn Continental Film, en zelfs Nederland met zijn Hollandia - Film Maatschap-pij en Spanje met zijn Hispano- en zijn Barceïo-na - Films wedijveren in sfchoonheid en oorspron-kelijkheid. En is de film internationaal, toch draagt hij in zich het karakter van het voort-brengende land, meer dan welk ander kunstpro-dukt ook; de ethische bijzonderheden blijven on-aangeroerd, hoe veelkleurig en bont de handeling ook toeschijnt. Slechts in ons land bestaat er dergelijke maat- ! schappij niet; elk afgerold tooneel is niet door- i prent van ons gevoelen, van onze zeden; elk komt uit het Zuiden of het Oosten, terwijl den eigen grond, op dat gebied, braak blijft liggen en die nochtans zoo vruchtbaar zou kunnen gemaakt worden. De droeve, zandige, als met den vloek beladen Kempen, de arme, barre streek van het Moeren-land met daarachter de eindelooze zee.aan wiens boorden leven menschenwrakken, uit Vlaanderen; het weelderig - schilderachtige, het geweldig -wilde, rotsachtige Wallonië, — wat heerlijk décorum voor het leven van onze menschen!... De nationale grootheid en schoonheid van 't land!... En daarbij is zulke onderneming eene groote bron van inkomsten voor het land en een faktor j van groote intresten. De verkoop van filmen in het buitenland is een tastbaren, winstbrengenden handel, terwijl in het land zelf duizenden ar-beiders van aile slach — een gansch leger — werk vinden in de verschillende werkplaatsen. Onder finantieel oogpunt is zulkdanige onderneming zeer geschikt. Zoo bijvoorbeeld was het kapitaal van Pathé frères in 1898, 1.000.000 fr.; in 1907, 6.000.000 fr.; in 1911, 15.000.000 fr. en het volgend jaar was die som verdubbeld! Gaumont had in 1906, 2.500.000 fr., in 1912, 3.000.000 I fr., terwijl maatschappijen als Eclair, Cines, Lux, Milano, werken met een onderscheidelijk kapitaal van 1.250.000 fr., 3.750.000 fr., 1.400.000 fr. en •500.000 fr. Onder kunstopzicht is de kinema een middel van groote ontplooiing: filmen als «Koning OEdi-■pus» (Hecla - Film, met de beroemde Mounet-Sully), «De Laatste dagen van Pompeï» (Ambrosio), «De Goddelijke Komedie» (Milano), «Quo Vadis» (Cines), zijn uitingen van ontegenspreke-VijVe grootsche kunstgevoelens. Kunstenaàrs, die wellicht in den vergeethoek zouden gebleven zijn, zijn tôt sterren opgeleid, terwijl de wedden van sommigen aile gedacht te bovën gaan : — Max Linder bekomt jaarlijks 330.000 fr.; Fritz Abé-lard, een tienjarige knaap van «Gaumont», 15.000 fr.; Asta Nie'.sen, voor medewerking in tien drapas, gedurende vijf maanden, 85.000 mark. Voor eene uitvoering bekwam Giampietro 12.500 fr. en Madame Polaire 18.750 fr. . Kunstenaars, niet geschikt voor het tooneel, zijn vaak allereerste krachten geworden voor het kinematografisch objectief, terwijl letterkundigen 7- en niet de minsten — hunne werken omwerken in scenario's, en zelfs dokters in laboratoria, hunne wetenschap ten beste geven, voor de algemee-ne nieuws^ierigheid van eenige vluchtige stonden, want de kinema is het tooneel van het Volk! Eene dusdanige maatschappij, met zijne me-Rigvuldige voordeelen, zou in België, onder aller-.ei oogpunt, een gewel'digen invloed uitoefenen : na de huidige crisis zal het ekonomische leven met voile kracht heropbloeien; van aile zijden zal er gestreefd worden om herstel van de geschokte toestanden en elke faktor dient als hulpbron van net algemeen welzijn, uitgebaat! En terwijl een massa werklieden overvloedig werk zou vinden, zouden ook onze kunstenaars, dank aan den Film, in het buitenland verschijnen, er het karakteris-tieke van onzen volksaard en kunstenaarsgevoel ! j^engend, die nooit of zeklen buiten onze' gren-gaan, in afdoende vulgarisatie... Een gansch toeuwe toekomst! Tôt het doel eener Maatschappij van dien aard tot stand te brengen, is de «Vereeniging voor nlmopname» gevormd. Ieder die belang stelt jn het ekonomische leven, zal de groote voordee-'en inzien van zulke onderneming. Er wordt dan °ok een beroep gedaan op ieder die de zaak ge-ttegen is,op aile belangstellenden, maar bijzonder op finantiers, techniekers, ingénieurs, fotografen, bouwkundigen, vaklieden, elektriekbewerkers, me-•vaniekers, kunstenaars, tooneelspelers en tooneel-bevoegden, schilders, teekenaars, letterkundigen. Eene eerste bijeenkomst zal gehouden worden °P Zondag 28 April e.k. om 12 uur (T. U.) in het 'yafé Suisse», Groenplaats, waar verdere bespre-"Jflgen zullen gehouden worden. Voorafgaandelijke inlichtingen worden, met de meeste genegenheid verstrekt. ten bureele, Offe-randestraat, 44, van 5 tôt 8 uur (T.U.) Aan ieder, mede te werken om aan ons land, een eigen Filmuitgeversmaatschappij, werkefnd ouiten aile politieke aangelegenheden, te geven! A. v. D. Toekomende week geven wij een overzicht van net afgeloopen tooneelseizoen 1917 — 1918. InenomdeSchouwburgen LYRISCHE VOORDRACHTAVOND. — De kunstavond, ingericht door heer Gustaaf Cauwen-berg, de knappe en gevierde artist van onzen Koninklijken Nederlandschen Schouwburg, bege-leid door toondichter Karel Candael en met de welwillende medewerking van Mej. Marg. Van Weddingen, de jonge en veelbelovende zangeres, op Zaterdag 11 Mei, ten 9 ure (T. U.) in het Ko-ninklijk Kunstverbond (Cercle Artistique), Arem-bergstraat, 28, belooft een succès te worden van belang. Al de bewonderaars van het groot talent van onzen grooten Vlaamschen acteur, — en die zijn legio — zullen er stellig aan houden tegen-woordig te zijn op die kunstplechtigheid. De personen reeds in het bezit der plaatsen van 3 en 2 fr. kunnen deze laten nummeren SPOOR-STRAAT, 10. Bijtijds plaatsen bestellen blijft dus de bood-schap, want wij verwachten een zeer talrijke op-komst.AUGUST KIND f. — Op Dinsdag 23 dezer, overleed, in den nog jeugdigen ouderdom van 32 jaar, de gunstig gekende kluchtzanger en too-neelspeler August Kind, die laatst in den Scala: schouwburg optrad. Toekomende week geven wij een volledige levensbeschrijving van den betreur-den artist. Onder een zeer grooten toeloop van volk werd heer Aug. Kind, Vrijdag morgen om 10 uur be-graven. De Anneessensstraat krioelde van eene groote menigte, waarin de Antwerpsche tooneelwc-reld schier heelemaal vertegenwoordigd was. De wandelzaal van de Scala was in een rouwkapel herschapen; eene massa kronen sierden de baar. Het rouwbeklag duurde ruim een half uur... Bij het vertrek van den stoet werden de kronen ge-dragen door het koorpersoneel van de Scala. De teraardebestelling greep plaats op het Kielkerk-hof.VLAAMSCHE OPERA. — Heer Van den Eyn-de is tôt hiertoe niet gelukt in zijn onderhande-lingen met de stad voor het huren van de Vlaam-sche Opéra. Ook heer Fontaine schijnt van aile exploitatie voor goed af te zien.. HEER FE DERICKX is bepaald geëngageerd als hoofdregisseur van het gezelschap onder be-stuur van heer Villier, dat toekomend^ seizoen zal optreden in den schouwburg der Variétés. »DE NIEUWE OPERAVEREENIGING<c sluit hare reeks vertooningen op Vrijdag 10 Mei a. s. met de opvoering van de 3e akt van «Manon», (Cours la Reine en St - Sulpice), de «Proloog van Paljas» en de 2e akt van «Tosca». «CARMEN». — De laatste opvoering van deze opéra wordt gegeven op Dinsdag 7 Mei, voor het ajscheid van Mevr. Dora Nordier. De vertooning wordt ingericht door de Vereeniging van Kaai-agenten, ten bate van de «Onderstandskas der Stadsbedienden». MEJ. JEANNE JANSSENS werd door het be-stuur van den Hippodroomschou\vburg geëngageerd om de titelrol te vervullen in «Trees Kar-met», dat tijdens het zomerseizoen zal worden op-gevoerd.SCALA. — Na «Les 28 Jours de Clairette» . wordt «Uffra Beulemans gaat trouwen», de lieve operette door Fr. Fonson en F. Wicheler, met mu-ziek van Van Oost hernomen. Dit werk behaalde destijds in denzelfden schouwburg, zeer veel suc-ces.MEV. LAUSANNE. — Deze graaggeziene artiste is erg ongesteld. Van af verleden Maandag werd haar roi door Mej. Abs overgenomen. PALATINAT. — Wij waren goed ingelicht toen wij verleden week de heropening van deze spekta-kelzaal aankondigden. Inderdaad, op 4 Mei a.s. wordt zij heropend als kinema- en variétés -schouwburg, onder het bestuur van heer Edmond Dirks, medeeigenaar van den «Odeoh». GEZELSCHAP PIET JANSSENS. — Het gezelschap van heer Piet Janssens trad verleden Zondag met «Zijn eerste vrouw» te Lier op. AD. DE WACHTER, die gedurende het laatste seizoen in het Vlaamsch theater optrad, is voor de zomermaanden aan den Scala-schouwburg ver-bonden.MEVR. MINA DANIELS. — Deze verdienste-lijke artiste zal welhaast een omreis ondernemen met «Bietje» door Maurits Sabbe. Reeds sloot zij talrijke verbintenissen met Music-Halls te Brus-sel, Leuven, Hasselt, Antwerpen, enz. In plaats van één menuet zal «Bietje» een reeks dansen uitvoeren. Deze dansen leert^ Mevr. Mina Daniëls onder de leiding van Miss Kind aan. NIEUW OPERETTENGEZELSCHAP. — Onder deze titel werd een gezelschap gesticht met het doel in den schouwburg Thalia operetten op te voeren. De regie zal in handen zijn van heer Eug. De Vos. Gust Janssens, uitgever, Kerkstraat, 13, Antwerpen. A ELKE WEEK verschijnt bij mij minstens één f wj/| I vlaamsch boek. Deze week verschijnt : JAN BLOKKER (Vervolg en slot) door Flor Heuvelmans (Uitgave "Onze Leestafel,,) Prijs : fr. 0 15 De Idealisten ONDER DE ACACIA'S. Les sauvages de l'Amérique ont consacré l'acacia au Génie des chastes amours; leurs arcs sont faits du bois incorruptible de cet arbre, leurs flèches sont armées d'une de ses épines. «Le langage des fleurs». Aimé Martin. Amice, Er hangen witte wolkenbanken tegen het roer-loos hemelblauw. Het weeke zonlicht kantelt tel-kens weg. De stroom, stil tusschen ebbe en vloed, buigt weg achter het groen voorjaarsgeschemer, dat wemelt boven het opgeschoten baggerzand... Boven de grijze kaaimuren dreigen de levenloo-ze kraanarmen. Een enkele schuit zeult traagjes afwaarts. . Eenzaam staat een stevige kerel aan de sluis-geul. Wat peinst hij ?. Bezwaart ook hem de ver-latenheid wraar eens het roezig leven van den arbeid zong? Wat roept het water bij me op ? Eens toen het klotste en schuimde. Tochtjes naar Zeeland met. idealisten!... Verwaaid zijn zij door het toeval, door uiteenloopende betrachting of meening en door al wat in 't leven scheiding meebrengt voor idealisten en andere menschen. Toen was de wereld jong! Sindsdien hebben wij allen wat verloren met de jaren, wat illusie, wat strijdlust, wat geloof. Roekeloosheid was ons eigen. Zonder te kunnen zwemmen sprongen wij voor Lillo in het water, en toen wij terug aan boord waren zei de jonge dichter, die zich niet gewaagd had, ons zeer wijze dingen. Thans hebben zij haast alîeri geleerd nooit meer zoo vermetel te handelen. Het haar droegen deze idealisten lang en weelderig,nu moeten de meesten onzer, met kunst en vlieg-werk, hun aangroeiende kaalheid bedekken. O die heerlijke dageh van zon en open lucht, gewiegd dag en r.acht door de stuwende water-glijding.En toch blijven die dagén onbeschreven... Over de brug komt een oud gladgeschoren baas-ken aan, sl-eurend zijn contrabas. Ik herken hem... 't Is een idealist die eens mijn levenspad ge-kruist heeft... Jaren .geleden, ik was amper acht-tien jaar, werd ik op hem uitgestuurd om achter-stallige huishuur in te vorderen. Ik genoot een uur lang zijn gastvrijheid en genoot van zijn aan-genaam gezelschap. Zijn huiskamer was tevens een vischwinkeltje en voor zijn venster stonden gebakken pladijsjes en ingelegde pekelharing uit-gestald. Hij gaf zich veel moeite om zijn kostje te verdienen, leurde met genever op het exercitie. plein. Maar noch de vischjes, noch de alcohol hiel-den hem in # 't leven. Zelfs zijn contrabas ver-mocht het niet, vooral nu er zooveel boeten waren bol te werken, boeten voor leuren zonder patent. Met een zelfgenoegzaam, blozend gezichtje en licht - onschuldige oogjes zat hij voor mij, zorgeloos en opgewekt, en speelde rare, ouder-wetsche dansairkens. We konden het samen goed vinden en dronken een paar pintjes op den hoek... En ik bracht geen huishuur mee, maar... een in-sect.Ook deze idealist heb ik vergetén, hem .en vele anderen. Mijn vriend die, zoo trouw en onverdroten, de grilligheid van mijn fantasia hebt gevolgd,-wat blijven er veel portretten onafgewerkt liggen!... Ik denk aan de bent idealisten die niet opge-voerd werden... Aan de apothekersjongen uit een weeshuis die er een liefhebberij in vond verzweringen te gene-zen, maar aan de kweekelingen aile hulp weiger-de wanneer zij zich niet opereeren lieten... Hij had een zwak voor de snijkunst.'-.- Aan de oude dame, suf geworden in haar lief-de tôt de honden, die haar huis- tôt een honden-asyl had ingericht. Hierdoor verpestte zij de buurt, en door een. geur van vervuiling, en door een gehuil en gejank van de lieve dierkens. Het was een oude, lieve dame, zeer ongevoelig voor menschenleed, maar zoo trouwhartig voor bees-ten.Aan een boetvaardige neef die, om de zielsrust van twee oude nichten niet te verstoren en zijn erfenis met te ontloopen, zijn ongeiooî net va-ren, te biechten ging en in staat van gratie kwam ontbijten bij de dames. Wanneer hij afscheid nam was hij honderd frank rijker. Aan den directeur van een warenhuis die de meisjes, welke hij niets lcoket vond, liefst maar afdankte. Hij zei het hen openhartig en stak tevens een sigaar op. Ik denk aan een naaisterken, dat liever met heeren liep dan armoe te lijden, aan woekeraars en poëten, aan schurkjes en kinderlijken, aan menschen zooals wij allen zijn, met een ziel vol ; goede en kwade neigingen. En, mijn Vriend, zooals het meer voorkomt in het leven, van wat ik me voornam bleef veel ach-tenvege!En als een broeder onder mijn broeders be-schreef ik hen maar zooals zij mij toeschenen, en peinsde niet aan degenen die ik vernalatigde. Terwijl ik schreef, mijn Vriend, en portret naast portret schoof in de rij, vergat ik en liet mis-schien een oogenblik vergeten wat andere idealisten ontketend hebben... De geweldige wereldtra-gedie...Nu is mijn winterwerk af.Aan ailes komt een einde. De lente krielt in de bewolkte lucht en lokt mij. Ik kan toch niet eeuwig van idealisten ver-hden, al is de stof onuitputtelijk! « Daarbij, in vertrouwen gezegd, mijn idealisten begonnen mij wat ergernis te geven! Verbeeld u dat sommige menschen zich meenden te herken-nen. Gelijkenis treft men altijd aan... Doch dat is mijn schuld immers niet? En het leven heeft steeds mijn verbeelding geholpen... Toen ik verleden jaar in mijn vacantiedagen op den Roodhuisberg te droomen lag en het Kempen-land bij Aarschot overschouwde, toen zijn ze op-gedoken. Het was een bonté menschenschaar. En keer op keer, wanneer ik daar terugkeerde onder de acacia's, werd de lust grooter om hen te be-schrijven. Verloren lag ik in het wijde landschap, turend naar de vreemdstaltige wolken, naar de • zon die stralend uitschoot en naar de lucht zoo diep en blauw. . Als een naroes van lentevuur bloeiden de witte vlindertrossen van den acacia. _ De acacia heeft een milde, fijne geur... Frisch en rein bezwangert hij de lucht. Tusschen de teer-groene bladeren hangt zijn witte weelde... Onder het symbool der onschuld en afwezigheid van booze driften heb ik aan mijn idealisten gedacht... En de leeuwerik hing onzichtbaar in den hemel. Wanneer ik traagjes huiswaarts kuierde droeg ik een bloeiend takje in de hand... In mijn buurt, in de stad, rook ik nog den na-bloei van den acacia in de tuinen. Zoo werden, in de schaduw der acacia's, de vertellingen verzonnen. Weer lokt de lente. De verbeelding ligt gebon-den in woorden, ik herleef mijn droomen en be-treur de uren der verbeelding. Ik keer van de haven, van de doode haven weer om u dit epiloog te schrijven. Doodstil is de kamer. In de verte, verloren, kraait ieverans een haan. Aan ailes komt een einde!... De stilte beklemt mij!-.- 't Is me precies alsof ik maar weer onge-veer geschreven heb wat ik zeggen wou. 't Is nu eenmaal zoo, mijn vriend. Schep maar behagen in wat u behagen mocht, en denk aan mij als een idealist onder de idealisten... want zoo zijn, wij menschen, nu eigenlijk allemaal... Ik beschreef niemand boosaardig, wel glimlach-te ik of was verteederd terwijl ik getrouw naar het leven probeerde te teekenen wat ik gefanta-seercl had onder de bloeiencle acacia's... Vale LODE BAEKELMANS. «De Vlucht der Saksische Kanarievogels» heet het verhaal van Lode Baekelmans dat in het volgend nummer van «Het Tooneel» aanvangt. Het is een, stuk Antwerpsch leven dat de lezers van «De Idealisten» met genoegen zullen lezen. V oordrachtavond G. Cauwenberg Den lien Mei a.s. gaat dus de lyrische voçr-dracht door, waaraan Mej. Marg. Van Weddingen, heer G. Cauwenberg, de talentvolle kunste-naar en bekwame verzenvoordrager, en heer Karel Candael, de gekende toondichter, hun medewerking verleenen. Langzamerhand vinden de lyrisch gesproken avonden meer ingang bij het Antwerpsch publiek en dit verheugt ons oprecht, daar wij er een be-wijs in zien, dat de kern onzer fijnproevers van dag tôt dag toeneemt. Men zal zich nog herinneren, de groote kunst-waarde die Peter Benoit hechtte aan het lyrisch drama, 't is te zeggen, het gesproken drama met muzikale onderlijning. De heropvoering van «Charlotte Corday>>; enkele jaren geleden, zal vele lezers nog duidelijk voor den geest staan. De muziekbegeleiding van dit werk wekte de geestdrift der kunstenaars en met vereering gedenken zij den Meester die het lyrisch spel tôt op die hoogte bracht. Ofschoon v. Beethoven in 1810, Weber in 1820, Mendelssohn in 1826, reeds dergelijke werken schreven, mag men, zonder de waarheid te kort te doen, beweren dat het lyrisch drama in de jaren 1859 nog in staat van wording was, en dat men er toen voor 't eerst ernstig de aandacht op vestigde. Zonder veel moeite zou men het verband kunnen vinden tusschen het lyrisch drama en het Grieksch tooneel, waarbij een kunstmatige dekla-matie aan muziek en mimiek verbonden, het we-aen der dramatische voordracht uitmaakt. In schijn is de vergelijking juist, in werkelijk-heid is de afstand zeer groot. Inderdaad, de toon-kunst der ouden en die onzer dagen berust op een grondig verschil. De Grieken kende.n niets van de moderne polyphonie, en daarom ook is het lyrisch drama wezenlijk een nieuwe kunstuiting, al mo-gen dan nog de diepste wortelen in de bescha-ving der Iielenen schieten. Zoo in het zuiver gesproken drama de duurtijd van handeling en voordracht bepaald wordt door de nabootsing van het leven, en voor het grootste deel overgelaten is aan de vrije interpretatie van den sneler, dan wordt in het lyrisch drama de duurtijd der voordracht en van het spel nauwkeu-rig geregeld door de muziek, en praktisch aange-^vezen door den kapelmeester, die den snelleren of trageren polsslag van den tijd met juistheid aanduidt. In het zangspel zijn zang en orkestbegeleiding uitsluitend onderworpen aan de muzikale wet. In het lyrisch drama moet de orkestbegeleiding zich aansluitencl bij de gesprokene stem met volkomen vrijheid, tôt in het oneindige kunnen moduleeren, zonder dat haar de verplichting opgelegd weze tôt het slotakkoord van de toonsoort terug te kee-ren, vanwaar zij vertrokken is. Over het algemeen werd in Vlaanderen weinig aandacht verleend aan het gedicht waarmede een symphonie tôt een geheel is geweven, zoodanig dat het orkest geen enkel oogenblik ophoudt het te begeleiden, de stemming aldus vertolkend en steunend.' In de Fransche toondichtkunst treffen wij talrijker voorbeelden aan; deze werken zijn ongelukkiglijk over het algemeen van zwakken bouw. De Noorsche en Duitsche toondû hters, de eersten in het bijzonder met Ed. Grieg, lieten zich met meer welgelukken met dit genre in. Enkele maanden geleden richtte een Antwerpsche vereeniging een lyrisch gesproken voordrachtavond in, die veel bijval oogstte, en de nieuwe werken toenmaals voorgedragen, werden reeds in talrijke andere kringen heruitgevoerd. Het komt ons voor alsof de bezieling voor die kunstuiting van Peter Benoit overging op Karel Candael. Dank aan zijnen iever, konden wij in de laatste jaren de lyrische kunst vaak naar voile waarde genieten. J. D. S. Inkoop OCCASIF JPVËELEN Verkoop F. YAN KERCKHÛVEN 1, Anneessemtrait, 1 .Goudsmid Horlogiemaker Diamantzetter Het Schilderboeck van Karel van Mander Karel van Mander is een merkwaardige figuur in onze letteren, en zijn proza behoort tôt het kleurigste dat wij kunnen noemen in de 17e eeuw. Hij beschreef het leven der vermaarde en door-luchtige schilders, van ouden en nieuwen, zoo vreemden als Nederlanders. En dat boek bleef tôt heden een merkwaardig dokument dat Henri Hy-mans, in Fransche vertaling, in het licht zond (1884). Wel schreef een Vlaming, Leopold Plettinck, in 1886 een boekje over onzen eigenaardigen dichter, geschiedschrijver en schilder Karel van Mander, maar pas iri 1906 liet Dr R. Jacobsen zijn, compleete studie verschijnen die aile belangstellenden mag worden aanbevolen. Intusschen nam geen uitgever het initiatief om het vrij zeldzaam geworden Schildersboeck te her-drukken en nieuwe belangstelling te wekken. Eug. De Bock heeft nu enkele «levens» uit zijn ocniicierDoecK getroKKen en vuui uen iieuen-daagschen lezer overgeschreven. Het boekje, 130 bladzijden, is het tweede nummer der Fonteine - uitgaven, die voor doel hebben een Vlaamsche keurbibliotheek te vormen en zoo te helpen aan de meerdere verspreiding der eigen letteren. De Fonteine - uitgaven zijn handige, goedge-drukte boekjes, die uitgegeven worden door De Neclerlandsche Boekhandel, aan den tijdelijk ver-hoogden prijs van 3.25 fr. Wat Eug. De Bock betracht heeft, lezen wij in zijn voorwoord: « Reeds lang koesterden wij den wensch, om 1 op de een of andere wijze het mooie boek van van Mander in omloop te brengen, dat in de oor-spronkelijke uitgaven voor zoo weinigen leesbaar is. Ten slotte leek het ons geraadzaamst, om een keuze te doen uit de levens van de Nederlandsche schilders, en daarbij de minder belangrijke bladzijden te laten wegvallen. Wij hebben echter meer willen geven dan een- gedeeltelijken herdruk, en met een eerbiedige pen den ouden tekst dichter bij den lezer gebracht... Wij hebben getracht een door eenieder genietbare lektuur te bezorgen, — waarin het oorspronkelijke naar inhoud en klank niettemin volkomen geëerbiedigd werd. » Zoo krijgen wij nu in dit smaakvol boekje het leven van of een deel uit het leven van P. Brue-gel, J. Schoorel, Aartje van Leiden^ Frans Floris, M. Heemskerk, Rijkaart Aartsz, Pieter en Karel Vlerick, Pieter en Frans Pourbus, Marcus Gee-rarts, H. Gotzius, H. C. Vroom en ten slotte ook 't Geslacht, de geboorte, het leven en de werken van Karel van Mander, mitsgaders zijn overlij-den en begrafenis. Wie het kleurige proza wil genieten van dezen Vlaming van Meulebeke (1548) moet zich het boekje van de Bock aanschaffen. 't Is een uitmun-tende inleiding tôt het werk en het wezen van deze figuur uit de vroeg-renaissance, die Vlaanderen van dat oogenblik zoo edel vertegenwoordigd in het zich ontplooiend Holland, waarheen hij, naast zooveel anderen, uitgeweken was voor de geloofsvervolging. L. B. IK KOOP nog altijd Brillanten. alsook Horlo- | giën aan hooge prijzen OUDE STEEXWKG, *> Antwerpen, nevens den hoek der St-Jansplaats Unis van Oecasiejuweclen Nwe Operavereeniging ANVERS - PALACE. TWEEDE OPVOERING VAN «RIGOLETTO». Voor de tweede opvoering van «Rigoletto» was de opkomst iets of wat minder dan bij de eerste. Het succès der vorige vertooning werd nochtans in ruime mate bevestigd. De held van den avond was natuurlijk heer Georges Villier, die om zijne prachtige uitbeelding van de titelrol enkel lof verdient. De eindscène van II (2e tafereel) met Gilda (Mej. Krinkels) werd nogmaals gebisseerd. Ook heer Paul Scapus bekwam veel bijval en hij moest zijne koepletten in III onder luid handge-klap hernemen. De overige vertolkers waren op de hoogte hunner taak en deelden in het algemeen succès. * * * FEESTAVOND PAUL SCAPUS. De eerste feestavond welke den heer Scapus in zijn nog jonge carrière werd aangeboden, zal wel voor hem eene blijvende en hoogst aangename herinnering beliouden : een voile zaal, enorm veel geestdrift en een macht van bloemen, eerepalmen en geschenken. Het is te Aritw*rrpen dat de sjmipathieke ténor de vuurproef heeft doorstaau aïs zahger op een concert van de Nieuwe prkestvereeniging en op zeer glansrijke wijze. Zijn optreden was een ver-rassing voor al de toehoorders en nog wel zelden zal een débutant zulk een overweldigend succès behaald hebben. Eu als dan op 't einde van het seizoen, op initiatief van de leiders van diezelfde orkestvereeni-ging: de ievervolle en belanglooze werkers, de heeren Van Dyck en .Van Heurck, heer Scapus optrad in «Paljas», dan was de verrassing nog grooter en nog aangenamer. Het was waarachtig een openbaring en gerouti-neercie artisten getuigden ons persoonlijk dat het debuut van heer Paul Scapus hen wezenlijk ver-baasd had. Nog nooit was een zanger bij zijn eerste optreden in een moeilijke roi als die van Paljas, zoo rolvast, zoo los, zoo zwierig en soepel. Met machtig veel genoegen werd dan ook ver-nomen dat hij zou deel uitmaken van de Nieuwe Operavereeniging, die geregeld zou optreden in Anvers - Palace. Kij toch zou de groote attrac-tie zijn van het nieuw gezelschap.'En de verwach-ting is niet beschaamd geworden: het publiek is bij elke vertooning in massa opg;ekomen en de Nieuwe Operavereeniging heeft zich mogen ver-heugen in een tweevoudig succès : financieel en artistiek. De talrijke abonnenten en gewone bezoe-kers, hadden dus van de gelegenheid gebruik gemaakt om hun dankbaarheid, hun groote bewon-dering te betuigen aan den gevierclen en gelief-clen ténor. Bij zijn optreden werd hij reeds lang en aan-houdend toegejuicht, maar bij de hulde, op het einde van het tweede bedrijf, na de zeer gemoe-delijke toespraak van den regisseur, heer De-rickx, scheen er aan de ovatie geen einde te willen komen. Heel het tooneel stond vol bloemen, kransen en palmen en prachtige geschenken, waartusschen een van de Nieuwe Orkestvereeniging. De overgelukkige feesteling moest heel dik-wijls voor het voetlicht komen groeten. _ Heer Paul Scapus bezit jeugd en frischheid, élan en geestdrift. Hij heeft wel het karakter van den Luikenaar, dien meridionaal van België : — durf en zelf vertrouwen ; maar deze beide kwali-teiten gebaseerd, goed gesteund op natuurlijken aanleg, groote begaafdheicl en benijdenswaardige ontwikkeling. Waren in het begin van zijn carrière niet aile intonaties vlekkeloos en was de stem ook bij de groote geluidsuitzetting nog wat scherp, soms ook wat vlak, thans heeft zijn schoon, mooi en genereus orgaan een breedheid en buigzaamheid verkregen, die hem zelfs geschikt maken als hel-dentenor. Zijn dictie is zeer gekuischt en zijn hal-ve tonen hebben een bewonderenswaardige zachte fluweeligheid, buigzaamheid en helderheid verkregen.Wij sluiten ons van harte aan bij de grootsche en buitengewoon sympathieke hulde die hem zoo welverdiend gebracht werd en wij hopen van harte hem toekomend seizoen terug te zien. De andere vertolkers hebben zich op heel bij-zondere en hoogst gelukkige wijze onderscheiden, vooral Mej. Krinkels, die hare zware roi goed vol-gehouden heeft. De vertooning van «Manon» was er een van de bovenste plank. V. K. * * * LAATSTE OPVOERING VAN «RIGOLETTO». Feestavond, den heer en Mevr. Verbeeck, toe-zichter en buraliste aangeboden, op Vrijdag 3 Mei aanstaande. Wordt opgevoerd : «Rigoletto» opéra in drie bedrijven, van G. Verdi. ROLVERDEELING. — De Hertog van Man-toua: Hr Paul Scapus. — Rigoletto; Hr Georges Villier. — Sparafucile: Hr Dils. — Monterone: Hr. Wera. — Borsa: Hr. Fabry. — Marcello: Hr. Marcou. — Gilda: Mej. H. Krinkels. — Madeleine: Mej. Elly Vlieckx. — De Gravin van Ceprano: Mej. Troyard. Ivorte inhoud: — Rigoletto, de hofnar van den Hertog van Mantoua heeft zich den haat der ho-velingen op den hais gehaakl en den vloek van den graaf van Monterone. Zij schaken Gilda, de dochter van Rigoletto en leveren haar in de handen van den hertog van Mantoua", die er zijn maitresse van maakt. Rigoletto zal zich wre-ken op zijn meester en koopt Sparafucile om, die de Hertog zal vermoorden. Maar Gilda die hiervan op de hoogte is en den Hertog nog im-, mer lief heeft zal zich opofferen en wordt in zijne plaats om den hais gebracht en in een zak gestoken, die Rigoletto halen komt om in 't water te werpen. De nar die het verraad bemerkt is radeloos. Hippodroom «DE DOCHTER VAN DEN KRUINOOT». De gevierde, Antwerpsche parodist heeft zijn «Dochter van den Kruinoot» eenigszins gewijzigd en aan den tijd toegepast, want meerdere steke-lige, scherpe zetten aan 't adres van de Komitei-ten — niet verdiend of misschien wel zeer ver-diend — komen heel het stuk door en worden door de toeschouwers dapper toegejuicht. Die toe-juichingen moeten dus bewijzen dat Pouillon geen ongelijk heeft. Het overtalrijk publiek dat verleden Zaterdag bij de première aanwezig was, heeft zich kostelijk heel den avond door geamuseerd, en het heeft ge-lachen als bultjes. Eene groote kwaliteit van deze parodie op de «Juive» is voorzeker zijn stij-gende grappigheid en vooral het slot, het tweede tafereel van het laatste bedrijf, is werkelijk goed gevonden. De gerechtszaal is voorzeker een van .ic cwnu^cuiLùLe uuuneeit:ii lue we loi- niertoe m een parodie of een revue gezien hebben. Gansch het stuk is doorspekt met smakelijke, A.ntwerpsche ze tten en pikante spreuken, som s wel wat gewaagd, die er de vroolijkheid voortdu-rend in houden. De bestuurders waren andermaal voor geen on-kosten teruggeschrikt : — de décors zijn effenaf prachtig en de monteering di primo cartello. In liet eerste bedrijf komen niet minder dan 5 ossen, sen bespannen rijtuig en baron Panis te paard... Ook de stoet der maatschappijen is werkelijk goed gelukt en zeer schilderachtig, vol leven en beweging. De groote scène van den Hippodroom was heelemaal gevuld, en dat wil nog al wat zeggen.De vertooning was verzorgd tôt in de minste bijzonderheden en liep heel vlot van stapel, zooals maar zelden met een première het geval is. Al de rollen waren goed gekend en de figuraue en de balletten waren uitstekend. Van de vertolkers moeten we in de allereerste plaats den heer Alfons Darden noemen, die zijn roi op prachtige wijze gespeeld heeft. Op sommige momenten, vooral aan net slot van het eerste tafereel in 't vierde bedrijf, kreeg zijn prachtige vertolking het karakter van een Shylock-ult-beelding. De Kruinoot zal wel nooit zulk een artist als uitbèelder gehad hebben. Wat andermaal viel te prijzen, was de uitstekende dictie van den heer Darden: van zijn jiddisch ging niet één woord verloren. Het groot succès van heer Darden was ruimschoots verdiend. Heer Condès was een goed getypeerde baron Panis, los, zwierig en goed rolvast. Zijn liederen droeg hij heel goed en duidelijk voor. Heer Neutgens heeft zich op heel bijzondere wijze weten te onderscheiden, eerst als commis-sair, daarna als rechter. In die laatste roi vooral was hij onbetaalbaar en heeft hij getoond zoo plankwijs te zijn' als de geroutineerdste artist. Anclermaàl vond hij gelegenheid zijn rijk gestof-feerde stem te doen gelden . Heer Pierry had nogmaals in de roi van Bart Vermiljoen een kolfje naar zijn hand, die zijn acrobatenstreken goed wist te pas te brengen... Heer Van den Branden was een stijve, statige generaal Poot. De heeren Van Eeckhout en Bison waren bijzonder gelukkig als De Kneur en de Ivakker; de andere mannenrollen waren in handen van heeren Keyl, Nicol, enz., en voldeden best. Mej. T'Seyen was Sarah, de dochter van den Kruinoot. Zij heeft haar lang niet gemakkelijke roi tôt het einde toe, zeer goed volgehouden en alhoewel zij over geen zeer goede stem beschikt, klonken haar liedjes wel aardig. Ook Mej. Peenen wist zich zeer verdienstelijk te maken, eyenals Mej. Vervoort, die heelemaal op haar gemak was en zeer natuurlijk als Mie de Spons. Het balletkorps, met Mej. Katicza en Nelly aan 't hoofd, werd meer dan eens warm toegejuicht... Vooral het ballet van het derde bedrijf op het stadhuis, stond goed ineen en werd met veel zwier en fijne gracie uitgevoerd. De kostumen waren effenaf prachtig, waarvoor het gekend huis Ducheyne - Smits natuurlijk zooals altijd met een uitgezochten smaak gezorgd had. Het orkest van den heer Faes verdient ook een pluimpje. Slotsom: de opvoeringen van «De Dochter van den Kruinoot» zullen meer dan succès be- leven. J. K. * * * «DE DOCHTER VAN DEN KRUINOOT». Zaterdag 20 April 1918 en volgende dagen, telkens om 7 uur T.U., Zondags in middagvertoo-ning om 3 V2 T.U. «De Dochter van den Kruinoot», parodie-revue in vier bedrijven (vijf tafe-reelen) op de opéra «La Juive», door W. Pouillon. Muziek bewerkt doorE. Frederickx en P. Ver-hoeven. — Eerste bedrijf : De opschep der kot-jes. Politieballet. Optocht der maatschappijen. — Tweede bedrijf : Het joodsche paaschfeest. — Derde bedrijf : Ontvangst van Baron Panis. — Groot ballet en optocht der genoodigden. — Vierde.bedrijf (eerste tafereel) : De Amigo. — Ge-. barenspel der dronkenschap. — Vierde bedrijf (Tweede tafereel) : Simpel Polies. — Groot mu-zikaal procès. Verdeeling: Mczes de Kruinoot, heer A. Darden. — Sarah, zijn dochter, Mej. 't Seyem — Baron Panis, heer F. Condès. — Mad. Panis, Mej. Peenen. — Generaal Poot, heer Van den Branden. — Bart Vermiljoen, heer Pierry. — De Kneur, heer Bison. — De Kakker, heer Van Eeckhout. — Mie de Spons, Mej. Vervoort. — Lagasse en de Voorzitter, heer V. Neutgens. —■ De koetsier, hr Keyl. — Huissier, heer Nicol. — De burgemees-ter, heer Nicol. — Jan de Keuter, heer X. — Klaasken, heer Z. — Net, de kuischvrouw, Mej. X. — Margot, Mej. Z. — Fien, Mej. Z. — Agent Schoepen, heer Keyl. — Agent Knevelenbosch,_hr Cré. — Volk, heilsoldaten, leegloopers, gardevils, te voet en op een os. Korte inhoud: Eerste bedrijf : Sarah, dochter van den kruinoot, wordt door baron Panis, het hof gemaakt. Hij zegt jood te-zijn en schilder, en terug te komen van eene kunstreis naar Rome, in plaats van uit Congoland. Generaal Poot, hoofd van het heilleger, wil den jood bekeeren, doch te vergeefs. De kruinoot blijft trouw aan zijn geloof en verwijt aan Generaal Poot zijn vroeger losbandig leven. Prachtige stoet die baron Panis naar het stadhuis brengt om er ont-vangen te worden. Tweede bedrijf : Het paaschfeest der joden wordt gestoord door de komst van de gravin van Krotteghem, vrouw van baron Panis. Deze zit verkleed tusschen de joden. Zijne vrouw kent hem niet en koopt bij den kruinoot een prachtig ge-schenk voor haar man, dien ze zeer bemint... De kruinoot betrapt Beni (Panis) met Sarah en, vernemende dat hij geen jood is, wil hij hem doo-den. Panis springt door het venster en ontkomt de wraak van den kruinoot. Derde bedrijf : De kruirîoot door Sarah verge-zeld brengt het geschenk dat de gravin in het bij zijn der overheid haar echtgenoot wil vereeren. Optocht der genoodigden en ballet.Sarah herkent in Baron Panis haar verleider Beni, en legt hem het kind in de armen. De gravin valt in onmacht terwijl de baron naar het gevang wordt gebracht. Vierde bedrijf : De kruinoot in den amigo,tusschen al het schuim van de straat, dat met hem den spot drijft. Generaal Poot, tôt hem gedreven, komt hem spreken. De kruinoot zegt Poot dat de-zes onwettige dochter nog leeft, doch wil, niette- v gènstaande dezes aandringen, niet zeggen waar zij is. De kruinoot wil zich aldus ôp generaal Poot wreken dien hij verdenkt de schuld te zijn zijner aanhouding. Vijfde bedrijf : Het gerechtshof, waar verschillende zaken worden gevonnist. Ook de kruinoot staat te recht. Generaal Poot beschuldigt den Jood en zijn dochter een verdacht huis te hebben opengehouden en beiden worden gestraft... De Generaal heeft zijn eigen kind der oneer prijs- gegeven. De kruinoot is nu gewroken. * * * Verhuringsbureel voor het Centrum : «Galeries des Parfums», hoek Leys- en Jezusstraten. Scala «DE DOLLARPRINSES». Zaterdag 27 April, om 8 Vz uur T.U. eerste opvoering van «De Dollarprinses», operette in drie akten, naar het Duitsch van A. M. Willner en F. Grunbaum, bewerkt door Ant. De Graef. — Muziek van Léo Fall. Rolverdeeling. — John Couder, heer Toontje Janssens. —■ Alice, zijn dochter, Mej. Maria Abs. — Daisy, zijn nicht, Mevr. Lausanne. — Dick, zijn neef, heer Aerts. — Freddy Werburg, heer P. Van den Eynde. — Hans, baron van 't Slip, heer Possemiers. — Olga, Mevr. Angenot. — Tom, Couder's broeder, heer G. Van den Hoeck. ■— Miss Thompson, Mevr. Mertens. — James, hr J. Willemse. — Genoodigden, dactylographen en danseressen. — Het eerste en het tweede bedrijf spelen ten huize van Couder. Het derde bedrijf te Aliceville. Korte inhoud. — Eerste bedrijf: John Couder, voorzitter van den Steenkolentrust en meermaals miljonair, houdt er fel aan zich te omringen van doorgetobte nobiljons, waaraan hij zijn minder-waardig werk toevertrouwd. Zoo heeft hij Hans, baron van 't Slip in huis genomen. In de meening d§£ ook Freddy Werburg van adel is heeft hij deze ook een plaats bij hem bezorgd. Hans vindt in het nichtje van Couder, Daisy, en Freddy, in de dochter van Couder, Alice, het gewenschte vrouwtje. De voorzitter is weduwnaar en wil her-trouwen met eene edele dame. Hij heeft zijn broeder Tom en zijn neef Dick naar Europa ge-zonden om er eene te zoeken. Zij brengen hem Olga, eene music-hall zangeres aan, onder den naam van Gravin. Tweede bedrijf. — Alice wil met Freddy trouwen, maar deze, hoewel hij het meisje innig bemint, wil zich niet laten koopen en vertrekt. — Hans. daarentegen, heeft een huwelijkskontrakt met Daisy gesloten, waarin hij verklaart zich als broeder tegenover zijn vrouw te gedragen, in de hoop dat Olga wel van meening zal veranderen. Couder trouwt met de tingeltangelzangeres. Derde bedrijf. — In Aliceville. — Freddy is door gelukkige speculaties miljonair geworden... Niets verzet zich nog tegen zijn huwelijk met Alice. Couder gelukt er in van zijn vrouw af te geraken,mits een half miljoen,en door een slim-me streek wordt Hans de werkelijke echtgenoot van Daisy.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
This item is a publication of the title Het tooneel belonging to the category Culturele bladen, published in Antwerpen from 1915 to 1940.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Add to collection

Location

Subjects

Periods