Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad

1012 0
close

Why do you want to report this item?

Remarks

Send
s.n. 1917, 14 July. Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad. Seen on 29 March 2024, on https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/en/pid/7940r9n46g/
Show text

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

14 Juli 1917 Nr 28 40e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekhlad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen INHCHRUVING«PRIJ» Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1-50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Lusemburg. . » 5.50 Voor andero landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teekent in bij den TJitgecer en in aile postbureelen, alsook bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artikelen en mededeelingen moeten vôôr Donderday avond ten bureele besteld zijn, alsook de aankondigingen. 1 Àfzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onien bureele, Carnotplaats 65. — 1 O centiemen het nummer. AANKONDIGINGEN Den regel tr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbencht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencle H A VAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Carnotplaats (Laar) 68, Borgerhont-Antwerpen GEEST EN VERSTAND Tusschen geest en verstand is nog al een groot verschil. Er zijn groote gees-ten die soms weinig gezond verstand hebben, terwijl eenvoudige lieden meer-maals uitblinken door eene klare opvat-tingvan zaken en toestanden. Bij groote geesten ontstaat dikwijls « geestver-warring », zoodat de overdreven groote geesten of geniussen wel eens aan zinneloozen gelijken. En 't is juist door die neiging dat zij soms wonderlijke werken uitvoeren. * * * Hetzelfde wordt bestatigd in de hel-denwereld. De helden blinken niet altijd uit door gezond verstand en over-weging ; zij zijn meer geleid door drift en onbezonnenheid, die hen groote, vermetele daden doet plegen. Bij kalme overweging zouden zij terug schrikken voor gevaren, die zij nu manmoedig trotseeren. * * * In de gewonewereld,in den gewonen strijd om het leven, waar geniussen en helden niet thuis hooren, bestaat niet-temin ook meermaals geestverwarring, bijzonder in deze tijden, dat geweten, zedenleer en levensregei nog weinig in aanmerking komen. De opvatting over de bestaande toestanden is zoo verschil-lend en willekeurig, dat er geene vaste gedragslijn meer te ontwaren is. Wij leven volop in de vrije en onafhanke-lijke levenswijze, die aile groote en gezonde gedachten uitsluit, zoodat velen het eigen belang boven ramp en ellende stellen. * * * Bij groote en kleine rampen zijn er vele menschen die "hunnen geest kwijt geraken, ten minste tijdelijk. Bij gebrek aan «tegenwoordigheidvangeest», gelijk merï het noemt, maken zulke menschen de rampen voor hen zelven en anderen nog grooter dan deze werkelijk zijn. En dit gebeurt heden ten dage veel. Door woeker en meer andere slechte daden, worden de oorlogstoestanden voor de groote meerderheid pijnlijker gemaakt dan zij werkelijk zouden zijn, indien iedereen een klaar besef had van zijn geweten. * * * Heeft de oorlog veel ontredderd op stoffelijk gebied, onder verstandelijk opzicht heeft hij ook vele menschen doen ontriggelen. Zelfs lieden die als leiders hunner medemenschen aange-steld zijn, hebben niet altijd eene klare opvatting hunner verantwoordelijkheid. Zij meenen blijkbaar dat de zoogezegde « Godsvrede » hun het recht geeft willekeurig te handelen en dat zij geene rekening zulien te geven hebben aan het kiezerskorps. * * * In gewone tijden waren velen dier leiders niet opgewassen voor de taak die hen werd toevertrouwd. Het is dus niet verwonderlijk dat zij in deze buitengewone tijden niet beantwoorden aan hunne zending, bij gebrek aan gezond verstand en tegenwoordigheid van geest. Mistoestanden en gegronde misnoegdheid zijn daar het onvermijde-lijk gevolg van. •Jt * * * Dit betreft slechts den stoffelijken kant der zaken, maar ook op het gees-tes- of ontwikkelingsgebied worden misslagen gepleegd, die in de toekomst erge gevolgen kunnen hebben voor de noodzakelijke heropbeuring en een-dracht tusschen het volk. Zij die voor de heropleving van het volk ieveren, bijzonder op taalgebied, zoo innig ver-bonden met de waardigheid, de ontwik-keling en de welvaart van het volk, worden bekampt en onderdrukt op eene wijze, die niets goeds voorspelt voor de toekomst. * * * Onder dit opzicht gaat men den weg op van den ongelukkigen schoolstrijd van 1879, die nog maar pas is uitge-woed, maar die nog immer pijnlijke sporen nalaat, bijzonder bij hen die toen de grootste opoffering pleegden die van een mensch kan gevergd worden. Zij wierden vereerd en gevierd als helden, maar het bleef voor velen enkel bij woorden, gelijk het nu weer het geval zal zijn bij hen, die, om zich te wreken over de misslagen van enkelen, eigen landgenooten willen onderdrukken om wille van het heiligste volksrecht, de onmisbaarste bronader van een volks-bestaan : de taal. # * * Groote geesten doen soms groote misslagen. Een weinig gezond verstand, gepaard met kalmte en vastberaden-heid, is tôt grootere daden in staat. Wij wenschen dat het gezond verstand bij grooten en kleinen moge zegevieren over onbezonnenheid en verwaandheid. J. L. DE TOESTAND HIER EN ELDERS NEDERLAND. — De opstootjes verwekt bij 't verzenden van aardappelen naar 't buiten-land, hebben aanleiding gegeven tôt een ernstig optreden der openbare macht, omdat die opstootjes aldra gepaard gingen met het plun-deren en vernielen van goud- en andere winkels. Het waren dus geene opstootjes meer, maar oproeren. Spijtig genoeg zijn er dooden gebleven, een viertal menschen, en velen wierden gekwetst. — Dinsdag hadden in heel Nederland gemeentekiezingen plaats. Opmerkelijk mag het heeten dat het getal onthoudingen zoo schrikkelijk groot was. Bij de herziening der Grondwet is benevens de evenredige vertegen-woordiging, ook de verplichte stemming voor-zien, althans voor de Kamerkiezingen. Die verplichting zou ook voor de Gemeentekiezingen mogen ingevoerd worden, om aile staats-burgers in 't geheugen te printen, dat zij niet alleen rechten moeten doen gelden, maar ook plichten te vervullen hebben. De kiesplicht is een der voornaamste. —o— OOSTENRIJK. — Ondanks de goede inzich-ten en tegemoetkomingen van den jongen Keizer, die blijkbaar een goed regeerder wenscht te zijn voor al zijne volkeren, leggen de verschillende partijen hunnen wrevel tegen elkander niet af. Zelfs het Keizerlijk kwyt-scheldingsbesluit waarbij aile politieke veroor-deelden genade of ophefflng van straf of vervolging bekomen, heeft niet tôt eene algemeene politieke ontwapening geleid. Geest-driftig ontvangen door de eenen, is het door de anderen vinnig afgekeurd, aldus de spreuk der wijzen in herinnering brengende : « het is moeielijk eenieder en zijD vader te bevredigen. » —o— CHINA. — De « hertroning » van den jongen Keizer is nog geen voldongen feit. Er zijn nu vier partijen in het Hemelsch Rijk die naar het oppergezag dingen en zulks met de macht der wapens. Tusschen Keizerlijken en Republikei-nen zijn er reeds gevechten geleverd, waarbij plundering en moord en het opbreken van ijzerenwegen gemeld worden. Het eerste bericht, meldende dat ailes kalm en als een pleegvorm was voltrokken, was dus onjuist en China kan nog erge dagen beleven. Het ergste is voor de aldaar verblij vende vreemdelingen, die gewoonlijk bloot staan aan de volkswoede, opgezweept door dweepers van allen aard. De Keizer heeft zijn ontslag reeds gegeven. —o— ZWEDEN. — Het congres der Socialisten te Stockholm zal tôt geen eindbesluit leiden. Beroepen om over den vrede te handelen, schijnt er in hun midden geene eensgezindheid nopens dit punt te bestaan. Ook is er sprake dat dit congres voor eenige maanden zal uit-gesteld worden. j RUSLAND. — De Joden trachten in Rusland, vooral in Polen, een eigen volksbestaan te verwerven. Nogtans zijn zij eigenlijk geen volk gelijk de andere volksstammen, die uit den vaderlandschen grond zijn opgerezen en eene geschiedenis hebben. De Joden zyn zwer-vers in verschillende landen opgehoopt en die oorspronkelijk in Palestina thuis hooren. Het zal dus moeielijk gaan om hen in andere landen een eigen volksbestaan te geven, bijzonder niet daar, waar het zoo moeielijk is aan inlandsche overoude volksstammen dit recht toe te kennen. Ioburgering met gelijke rechten zou reeds schoon zijn, om hen te behoeden tegen wille-keur en verdrukking. Pax UIT DE GAZETTENWERELD De kiezingen in Nederland Ieveren weer het zonderlinge schouwspel op, dat de bladen de aanbevelingen en manifesten der verschillende partijen als aankondigingen opnemen. Zoo iets zou in België onverklaarbaar en ontoelaatbaar zijn, maar de politieke strijd is in Nederland ook heel anders dan hier. De verdraagzaam-heid wordt er nog gehuldigd, de tegenspraak geduld, terwijl hier te lande de hevigheid aile verdraagzaamheid uitsluit en de onverdraag-zaamheid geene tegenspraak wil. Zaken en belangen die alleen in de bevoegdheid van het kiezerskorps vallen, worden hier te lande maar al te gauw aan onbevoegde rechtbanken onder-worpen, gewoonlijk door gekozenen die zich zelven tegenover het kiezerskorps niet kunnen verdedigen. Hildebrand SCHRIJVER8_JEN BOEKEN XIII JA\.FRAIV8 BUERBAUM Ik « lag » te dien tijde in het Port 3, te Borsbeek... en schreef er Vlaamsche en Pransche gedichten en proza, die echter heel diep in den kolk der « archieven » gedompeld liggen, om eenmaal hun natuurlyken dood in de papier-mand te sterven. Mijn handschriften werden in het Fort heel druk gelezen, en ik herinner me nog heel wel welk een vleienden bij val mijn ongeveer twintigbladzjjden tellenden «roman»: Fleur-de-Caserne in het Borsbeeksche gar-nizoen verwierf. 't Is mijn schuld niet dat die naam u op iets « pornografisch » doet denken, want het meisje dat dien mooien naam droeg in mijn verhaal was een rein bloempje, evenals de held van mijn anderen veel toegejuichten « roman » — een Vlaamschen ditmaal : Een gebrohen Leven, — de edelvoelende Jozef van Boven was. Nu, 't vat geeft uit wat het in heeft, zou ik willen zeggen, indien ik niet vreesde u een al te gunstig gedacht te geven van den toenmaligen slungel, die als « de lange korporaal van 't 7e », of soms, kortweg, als « de lange van 't 7e », heel wel gekend was in de omliggende regimenten. Dit gebeurde rond den tijd dat J.-P. Buer-baum zijn Vondeling van het Jan van Lier-straatje in afleveringen deed verscbijnen, en door Zwarte Marjan deed opvolgen. 't Was, voor zooveel ik kan vaststellen, de bloeitijd van den Antwerpschen volksverteller, die het echter onmogelijk op dien voet kon volhouden, en die tengevolge van dit overmatig werken voorzeker ook wel zijn bloeiende gezondheid en zijn wondere verbeeldingskracht er zal bij ingespeeld hebben, vrees ik. Want de natuur laat niet met zich spelen. Maar te dien tijde liep menigeen héél warm voor Buerbaum — en tusschen die menigeen ook schry ver dezer regelen. Natuurlijk was ik er dan ook erg op uit te vernemen wat Buerbaum van mijn « letter-kundige proeven » zeggen zou. Maar daarvoor moest ik hem eerst kennen, hem spreken, en 'k ben altijd — zelfs toen ik bij 't leger was — zoo een beetje menschenschuw geweest. Op zekeren dag echter nam ik al mijn moed bijeen en schreef hem een langen brief om hem mijn geval uit te leggen. Per keerenden post ontving ik een antwoord, dat ik zorgvuldig en met ontroering bewaard heb, en waarvan ik thans nog — hoewel 't jaren geleden is dat ik het nog ter hand kôn nemen — den aanhef vôôr mijn oogen zie : « Beste Korporaal », las ik er in, « ik wist niet dat ons leger Vlaamsche letterhundige korporaals bezat die, in plaats van hun vrijen tijd in hroegen door te brengen, hem liever besteden tôt het beoefenen hunner moedertaal. » Volgde een uitnoodiging om hem een bezoek te brengen, wat ik zoo spoedig mogelijk deed. Buerbaum woonde toen in de... mijn geheugen laat me in steek... ik meen dat het Korte Kievitstraat is, te Antwerpen, de straat links als gij de « passarel » van de Kievitstraat over zijt... althans zoo komt het mij voor, hoewel ik juist niet veel betrouwen stel in mijn topo-grafisch geheugen... Nu, 't komt er weinig op aan, 't volstaat met te vermslden dat ik hem in i, zijn familiekring rond, en heel vereerd was met hem te mogen kennis maken. Hij en zijn vrouw waren heel hartelijk voor dien onbe-kenden « letterkundigen » soldaat. Nu zou ik heel graag hem afschilderen zooals ik hem leerde kennen, maar ik stuit op een eigenaar-dig gebrek van me, waardoor ik van de menschen waarmede ik omga, weinig meer medeneem dan de uitdrukking der oogen. Indien ik me mijn besten vriend vôôr den geest roep, dan zie ik slechts een vaag-omlijnde persoonlijkheid, maar des te beter de warme, doordringende, sprekende oogen. De oogen zijn voor mij ailes ! En in de oogen van Buerbaum vond ik een warme belangstelling ...terzelfder-tijd als een blijde verwondering bij het vaststellen dat die » soldaat » zoo gebeel en al « homme du monde » bleek en zoo goed op de hoogte was van de letterkunde. Aan die verwondering bemerkt ge wel dat dit ailes lang geleden gebeurd is. Natuurlijk had ik allerlei « volledige werken » bij, en ook mijn — onuitgegeven gebleven, want een Hollandscb uitgever, wien ik het later toestuurde, vond er een « verheer-lijking van de zelfmoord » in, iets waar ik in mijn jeugdige onbezonnenheid niet op gelet had — GebrohenLeven, en Buerbaum beloofde me dat ailes eens goed na te zien. Op 't einde van ons gesprek ried hij mij aan eens een grooter verhaal te schryven, en denzelfden avond stond bijna gansch de inleiding van Het Erfdeel derWeeze op papier... dat echter nooit verder dan 't tweede hoofdstuk geraakte. Want — de jeugd is drifiig... en ik was onder dit opzicht dubbel jeugdig — toen ik geruimen tyd niets meer van Buerbaum hoorde, wat heel wel te begrijpen was in zijn overdrukken werkkring, vroeg ik op zekeren dag mijn papieren terug, on brak onbezonnen de kennis-making af. Dat was nu wel ààrtsdèm, te meer daar ik wel me had kunnen vergewissen dat de schrijver het heel goed meende met me. Maar, indien er geen domheden begaan werden, dan zouden de wijze menschen ook niet in prijs stijgen. Wat er ook van zij, indien deze in Holland neergeschreven woorden den Antwerpschen volksverteller onder de oogen komen, dat hij verzekerd weze dat ik die eenige ontmoeting met hem nog steeds met ontroering en dankbaarheid herdenk. Buerbaum had als schrijver slechts een gebrek : dat menige zijner werken veel te omvangrijk waren, — meer drakenromans dan verhalen voor ons volk, schreef ik reeds vroeger (3) — hoewel hij tevens heel mooie, kleinere werken leverde, als b.v. zijn Uit ons Volk, door het Davidsfonds uitgegeven. Maar nu ik me in dien tijd terugplaats en er in m'n gedachten in leef, kan ik me dat uit-leggen : dat hing m. i. samen met het doel dat hij beoogde, en waarin hij dan ook, zooniet geheel, dan tocli deels, en misschien wel grootendeels geslaagd is. Zijn optreden greep plaats in de beroerde tijden toen de draken-afleveringen weelderig tierden : Op Gods Genade van d'Ennery, De Dramas der Ellende van de Navery, werden overal gelezen, terwijl het uitstekende Zondagsblad van Lodewijk Janssens het met moeite twee jaren volhouden kon. En de wekelijksche draken van 't Brusselsche Nieuws van den Dag : De Brooddraagster, Het Roode Testament, en tutti quanti, die waren geheel het land door verspreid ! Buerbaum kon dus niet beter doen, om ons volk van dieu dwazen kost af te trekken, dan het nemen zooals het was, om het langzamerhand terug te brengen tôt dege-lijker en minder de maag overladende waar ; en hy was daar best toe geschikt daar hy minder letterkundige dan volksverteller was, in zijn grootere werken althans. Voor zooveal ik persoonlijk heb kunnen nagaan, is de invloed van Buerbaum op de verspreiding in Vlaanderen van allerlei uit het Fransch ver-taalde — en vaak erbarmelijk geradbraakte — drakenromans niet te miskennen : hij heeft den bloei van dien volksontaardenden uitwas ver-broken door zijne noeste tegenwerking, waarbij hij het volk trachtte op sieeptouw te nemen, van waar het toen was, tôt waar hij het brengen wilde. We zijn maar al te licht genegen een lang-zame kentering als iets natuurlyks te aanzien, en miskennen daardoor niet zelden het yverig streven van hen die uit al hun kracht aan die kentering werkten, en er dikwerf onder bezweken. Daarbij komt nog dat, ten tijde van zijn optreden, Buerbaum een gapende leemte kwam vullen, welke alleen door de Pransche drakenromans onzichtbaar gemaakt werd voor het oppervlakkig oog. Conscience was dood en uitgelezen, Renier Snieders was insgelijks dood en Splichal was het niet gelukt dezes werken zoo ruim te verspreiden als die van August Snieders, die, van zijn kant, ook niet zoo héél ruim verspreid was, en die daarbij op ï zijn laatste was ; Mevr. Courtmans werd door j al te yverige ketterjagers als « liberaal »

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
This item is a publication of the title Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad belonging to the category Katholieke pers, published in Borgerhout from 1878 to 1930.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Add to collection

Location

Periods