18 Juli 1914 Nr 29 37e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL \/nî! An HnndiAnlfA I ■ î I# l/ntlinlînl/ ifnll#cno-*ïnrl uiaclrhlorf unnp Uhamcr>ho on Alnomoono Ralanrioti IN8CHRIJVIIVG8PRU8 Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— M en teehent in l den Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artikelen en mededeelingen moeten vôôr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avona. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65, alsook Turnhoutschebaan 43, te Borgerhout. AAKKONDIGUVGEN Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbencht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt e Agencic HA.VAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Bours-laats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Verkeerd Ordewoord Sprekende over de nieuwe legerwet, zegden wij in ons vorig artikel, dat sommige gekozenen die vroeger tegen aile soldatenlasten waren, zich hadden laten verblinden door Minister de Broqueville, en in plaats van vijanden, nu als propagandiste!! voor de legerver-zwaring optraden. Wij voegden er zelfs bij, dat zij het kwaêlijk opnamen, wanneer anderen, getrouw aan grond-beginselen en -politiek programma, hunne vroegere vijandscbap tegen aile soldatenlasten bleven behouden. * * * Er wierd over twee jaren een ordewoord gegeven om op het volk te drukken en het te doen begrijpen dat het alleman soldaat en aile nieuwe krijgslasten onvermijdelijk en nood-zakelijk waren. 't Was een « verkeerd ordewoord », want het volk is toch zoo onnoozel niet, zich appelen voor citroe-nen te laten verkoopen. Zij die het volk aldus wilden paaien en misleiden, maakten zich enkel belachelijk en tevens onwaardig van aile volksver-trouwen.* * * Welnu, dit ordewoord, hoe verkeerd en oneerlijk ook, wordt nog niet opge-geven. Deze week nog heett een Minister in eene bijzondere vergadering van politiekers te Antwerpen gezegd, dat de propagandisten aan 't volk de noodzakelijkheid van 't alleman soldaat moesten doen begrijpen, en dat het volk dan niet zoo vijandig aan 't alleman soldaat zou wezen ! ! ! * * * Die zoo spreken, kennen het volk niet. Althans hebben zij een klein gedacht van 't volk, want zij veronder-stellen dat dit volk geen eigen denkver-mogen heeft en zich door den eersten den besten propagandist van de eerste broek, blauwe bloemkens op de mouw zou laten speten. Zôô is het volk niet. In vele zaken van minder aanbelang laat het zich nog al eens misleiden, maar in zake van 't « alleman soldaat », waar het al de nadeelen en nutteloos-heden van kent en gevoelt, daar is het niet met schoone of logenachtige woor-den te paaien. » * * Die heraanbeveling van 't « verkeerd ordewoord », doet ons niets goeds vermoeden. Het is een bewijs dat er andermaal eene verzwaring op handen is, eene verzwaring van diensttijd namelijk, en daartegen kan het volk zich niet genoeg verzetten. Uit grond-begin en als naleving van ons politiek programma, moet hier aile aanbeveling afgekeurd worden. * * * Ten andere, wie is er in staat tegen zijn gemoed, tegen zijne innige over-tuiging, tegen zijn programma en tegen de ware belangen van 't volk te spreken en zaken aan te bevelen die in strijd zijn met dit ailes ? De Ministers kunnen onder dit opzicht, een rekbaar geweten hebben of over geene voldoende vrijheid beschikken, maar dit is het geval niet met belanglooze en eerlijke politiekers, die alleen het algemeen welzijn en het opperste belang van beschaving en goede zeden in 't oog houden. * * * Er kan dus niet genoeg ingegaan worden tegen de voortdurende verprui-sing van België, gepaard met Fransche onverschilligheid engodsdienstloosheid. Want het alleman soldaat en de ver-meerdering van diensttijd hebben geen ander doel dan de Katholieke partij, den godsdienst en onze taal belangen te benadeelen. De opdringers van dit stelsel zijn geene oprechte vaderlanders, zij voeren enkel het ordewoord der Loge uit, gelijk anderen door een « verkeerd ordewoord » het volk willen doen foppen en misleiden. J. L. D ET 0 EST A ND HIE R E H E L D ERS OOSTENRIJK. — De moord op den Kroon-prins is nu gevolgd van de plotselinge dood van den Russisclien gezant von Hartwig, te Bel-grado. De Serviërs beweren nu dat hij geene natuurlijke dood is gestorven en hij moet gedood zijn door Oostenrijkers als wraak-neming. von Hartwig was de opstoker en aanmoediger der Serviërs en zijne dood is voor hen een groot verlies. Intusschen zitten ze aan 't Hof ook met een ei. Koning Peter houdt zich nog ziek en Prins Alexander durfde niet naar het Te Deum gaan, dan omgeven door eene groote krijgs-waclit. Er was gezegd dat er een moordaanslag op hem zou gepleegd worden. —o— VRANKRIJK. — Het Ministerie Viviani kwam bijna ten val, door onthullingen over de geldverkwistingen in 't leger en de ontoe-reikendheid van oorlogsgetuig. Clemenceau zette hem het mes op de keel, door een bijzon-derea zittijd te eischen voor 't opklaren dier zaak. Sinds 1870, zegde hij, is er nog nooit zulk eene slordigheid aan te stippen geweest. Wij hebben geene verdediging noch eene regeering. Viviani beloofde de zaak dadelijk te doen ouderzoeken, al moesten al de sterren uit den hemel vallen of afgerukt worden van den kraag der hoogere offlcieren. —o— ENGELAND. — De Protestanten van Ulster blijven volharden in hunne dweepzucht en onverdraagzaamheid. Zij zijn gereed tôt gewapenden opstand, indien de wet tôt vrij-making van lerland ook op hen wordt toegepast. Zij willen onder geen Katholiek lerland leven ! DUITSCHLAND. — Marokko brengt weer oneenigheid teweeg tusschen de Pranschen en de Duitschers, betrekkelijk eenige handels-belangen. Duitschland zal de zaak aan het scheidsgerecht van den Haag onderwerpen. In zake der Balkanstaten en Rusland, trekt Duitschland partij voor Oostenrijk en eischt kranig, dat de Serviërs hunne ophitserijen tegen Oostenrijk zouden staken. Ook Engeland en andere Mogendheden eischen eerbied toor Oostenrijk. NEDERLAND. — Prins Hendrik is met een oorlogschip naar Rusland getogen, waar hij door den Czar plechtig is ontvangen. De reden van dit bezoek wordt niet opgegeven, maar 't is van ouds gekend, dat Rusland met Nederland altijd in goede betrekkingen heeft geleefd, bijzonder met de vloot. Ook is het gekend, dat de bevelen op de Russische oorlcgschepen in 't Nederlandsch worden gegeven. 't Is ook in Nederland dat de Russen den scheepsbouw aan-leerden, zooals Pieter de Groote. Nederland is nog machtig ter zee en zijne vloot is niet te misprijzen. Pax Uit de Gazettenwereld Het Liberaal weekblad van Tongeren, dat koster Brauns van Eysden van moord had beschuldigd, is veroordeeld tôt 500 fr. schade-vergoeding en een ander blad tôt 250 fr. waarbij onkosten en inlasschingen. De senateur De Blieck, die zich dienaangaande ook lasterlijke bewoordingen in een blad van Luik had laten ontvallen, is veroordeeld tôt 750 fr. schadevergoeding, de kosten en de opname van 't vonnis. * * * In eene zaak van moord die deze week voor 't Eedgerecht van Antwerpen kwam, was de beschuldigingsakt door een « vertaler » van Brussel zoo slecht overgezet, dat de advokaat van den betichte besluitselen nederlegde tegen die verregaande verknoeiing onzer taal. Het-zelfde gebeurde reeds dikwijls met vonnissen die Vlaamsche bladen moesten opnemen en waarvan zij de gebrekkige vertaling nog moesten betalen. Er moeten fameuze gezworen vertalers zijn ! En dan wordt er nog beweerd dat de Vlamin-een geene reden tôt klagen hebben ! ! ! ; Hansi, de Fransche spotprintmaker, in Duitschland veroordeeld tôt een jaar gevang, wenscat geen saùerkraùt te eten en is gevlucht. De 25,000 fr. die hij gestort had om voorloopig in vrijheid te blijven, zullen dus verbeurd verklaard worden. * * * Er wordt thaDs veel over het nut der aankondigingen gesproken. De eerste aankondiging in de oudste gazetten aangetroffen, was deze betrekkelijk eene belooning voor het terug brengen van twee gestolen paarden, in het zevende nummer van de Impartiale Intelligence, een Engelsch blad van Candish, den 12 April 1649. Maar den 26 Mei 1657 verscheen er reeds een blad gansch voor aankondigingen, de Public Advertiser, en in 1659 de Mercu-rius Politicus. De andere dagbladen hadden slechts twee of drij aankondigingen. Thans echter leveren de aankondigingen de voornaamste winsten der dagbladen, zonder welke zij niet zouden kunnen bestaan. Hildebrand LEVENSBEELDEN XXX Willem Pauwels verlaat de Normaalschool En zoo was onzen Wim allen weg afgesneden om « vrij » te worden ! Maar dat wil niet zeggen dat Wim zich schikte in zijn lot, want daartoe is er meer wilskracht noodig dan Wim te dien tijde bezat, bonderdmaal meer dan om « weg te loopen ». En 't ware voor den jongen bakvisch dan, rechtuit gezegd, ook moeielijk geweest om zich in zijn lot te schikken. Deels door de merkelijke terugstootingskracht die van hem uitging, deels door het verdiepen in eenzame droomerijen die hetn al verder en verder van de wezentlijkheid wegvoerden, deels ook de onbegrijpelijke, zeer ingewikkelde wording van zijn karakter die hem lijnrecht tegenover de bestaande begrippen en de voorvaderlijke overleveringen plaatste, verergerde de toestand eerder nog. Thuis werd hij aanzien als zoo'n soort « halve zot », van « verloren kost », van « kerel waar geen recht eind aan te krijgen was », van « koppige steinezel », en in de Normaalschool was hij een « slechte kerel », een » gevaar voor zijne gezellen », een afschuwelijke « dunpunter-gezinde »... Nu de grijze Willem Pauwels zich dat al vôôr den geest brengt, gevoelt hij geen wrok tegen deze allen, want op die wijze werd zijn huidig geluk bereidt dat hij anders nooit zou getroffen hebben. Maar wat hij wél gevoelt, is deernis met zijne duurbare, in den Heer ontslapen ouders, die groot gevaar geloopen hebben hun zoon zoo'n waarlijk » slechte kerel » te zien worden, wellicht een « bommen-smijter », indien hij niet bij tijds in eene rechtere baan ware geleid door de » drie oude jufvrouwen » die hem zôô wel begrepen en aan wie hij, eerst en vooral, zijne huidige zielerust, zijn huidig geluk te danken heeft. Het smart hem diep dat zijne aangebeden moeder het tijdelijke met het eeuwige verwisseld heeft zonder éérst te hebben geweten, hoe baar « groote zot » toch terecht gekomen is, niet-tegenstaande ailes ; maar vader, die dit wél heeft mogen zien niettegenstaande het weinig belang dat hij er scheen in te stellen, zal dit wel aan moeder medegedeeld hebben toen hij ook haar vervoegde waar wij allen ook eenmaal hopen te komen. Met die klaarziende blikken, de gelukzaligen eigen, zullen zij thans bemerken dat Wim's vijf-en-twintig jaar buiten schreef-loopen enkel voortspruit uit een onbegrepen karakter, en, voorwaar, in die gelukzalige sferen zullen zij beiden de « drie oude jufvrouwen » die hen daar vervoegd hebben, uit den grond hunner harten danken, omdat zij Wim zôô wel begrepen, en hem daardoor wisten te leiden waar hij zijn moest. En voor-zeker zullen zij goedkeuren, wat ook levenden mogen zeggen, dat Wim de ouders waarschuwt vcor de hen bedreigende gevaren, door hen zijne levensbeelden ter overweging te geven. Maar een gevoel dat hij niet kan omschrij ven, overweldigt hem wanneer hij de leeraars van tusschen de grauwe muren vôôr de rechtbank van zijn geweten oproept. Zij, vaklieden, bedreven in de opvoeding, vermits zij die aan anderen moesten voortleeren, waren niet op de hoogte hunner taak, of beter, zij kwijtten zich werktuigelijk van hunne taak zonder dat één enkel onder hen — leeraar Hannes uitgezon-derd — het zich verwaardigde het raadsel van Wim's ingewikkeld karakter op te lossen. Leeraar Hannes alleen deed dit door zijne aanhoudende goedheid en vriendelijkheid, en daarom heeft Willem hem nog altijd het liefst. Het « Vosken » in de « groote school », en Hannes in de Normaalschool : die twee leeraars vergeet hij niet, hoewel de tweede hem nooit zoo goed begreep als de eerste. De leeraars van tusschen de grauwe muren, zij, de opvoeders in de opvoedingskunde, moesten een overwegenden invloed op Wim's gemoed uitgeoefend hebben, want zij waren de rechte mannen daartoe. En nochtans, zij deden het niet ! Of bestaat de opvoeding dan alleen in les geven, lessen doen opzeggen, huiswerk doen maken, straf doen schrijven ? Zôô verstaat Willem het niet, en thans, nu zijne hairen vergrijsd zijn tusschen groote en kleine kinderen, mag hij in geweten verzekeren dat hij toch er steeds aangehouden heeft de levende raadsels op te lossen die vôôr hem op de schoolbanken zaten. Dât aanzag hij steeds als zijn éérste plicht, en dâârmede wist hij immer de harten der kinderen te winnen. Kost wat kost moest er een einde gesteld worden aan den ondragelyken toestand waarin Wim als in doodstrijd worstelde. INog een jaar volhouden, was hem onmogelijk. Een jaar ] 't Is zoo kort wanneer men den levensberg afdaalt ; 't is zoo oneindig lang wanneer men hem opklimt ! Een jaar : drie honderd vijf-en-zestig dagen, elke dag van vier-en-twintig uren, elke uur van zestig minuten, elke minuut van zestig seconden : zestig gelegenheden om speldeprikken te ontvangen die op den duur den sterksten mensch zouden ontzenuwen en in vertwijfeling brengen ! Een oogenblik kreeg hij het gedacht gedurende de les van leeraar KoTop testaan en luidop te roepen : « Mijnheer Kot, gij hunt mijn botten hussen ! » maar daar ware, bij de schande van weggejaagd te worden, nog een goede voorraad «ranselingen» van vaders' stok in vooruitzicht... en dât vooruitzicht was toch zôô aanlokkelijk niet. Neen, er moest iets gebeuren waaraan hij « onnoozel » of ten minste « half en half onnoozel » was. Op zekeren dag meende hij het gevonden te hebben. De leeraar van tuinbouwkunde had de verschillende manieren van enten uiteen gedaan, en te dien einde een dik stuk boom-stam medegebracht. Zijne les werd opgevolgd door die van leeraar Kot, en terwijl de leeraars elkander begroetten, de hand drukten en een snuifje namen, had Jef d... W... den boomstam binnengepalmd. Toen leeraar Kot zich naar het spreekgestoelte begaf, liet de snaaksche Jef dien blok hout, vlak achter Kot's hielen, met veel gedruisch op den plankenvloer vallen. Kot sprong, natuurlijk, op van verschot en de geheele klas barstte in een daverend gelach uit. Kot werd woedend : niemand dan Wim Pauwels kôn dit gedaan hebben, en daar Wim zijn maat niet wilde verraden — zijne gezellen zouden zoo nauw niet gekeken hebben indien 't Wim had gegolden — vloog onze kerel met klank aan de deur. En hij recht naar Mieken uit den Lanteern, waar hij zoo wat thuis was, om die " goeie farce » te vertellen. Maar nog werd hij niet buitengesmeten ! Niet dat men er geen lust genoeg toe had — ze zouden wel graag van dien « slechten kerel » afgeweest zijn —, maar wellicht kende " men » wel het fljne van de zaak, en verkoos men, daar de ware dader een «kwéze-laar » was, ailes maar blauw-blauw te laten. IDe examen van den laatsten trimester kwamen aan. Nu of nooit, meende Wim, en opdat er niemand hem iets zou kunnen aan- Îwrijven, deed hij gewetensvol elke compositie meê. Wellicht ware ailes nog goed afgeloopen, doch de laatste was die van Vlaamsche taal, \ door leeraar Kot, die een hekel had aan Wim, j en vice versa. Kot gaf de vragen op en ieder teekende ze aan. Toen het exaam dus feitelijk begonnen was, nam Wim, in een plotseling besluit, een groot blad wit papier, en ernstig alsof het eene levensvraag was — wat het dan ; toch ook was — schreef hij boven op zijn blad \ in groote letters z'n naam Willem Pauwels, ! en daaronder : Allés voor God en Vlaan-| deren. Nog eene sierlijke streep onder elken regel, dan stond Wim op, ging tôt bij den leeraar en gaf hem heel ernstig zijn blad af. \ Leeraar Kot bekeek heel verbaasd dat blad ; wit papier en den jongeling die vôôr hem ! stond ; dan barstte hij in een schaterlach uit en riep, het blad aan geheel de klas toonend : — « Mijnheer Pauwels heeft âlles aan God en Vlaanderen gegeven en niets voor mij over-gelaten. » ] Iedereen lachte mede, doch menigen lachten | geel. Zij wisten immers zoo goed als Wim dat deze nu onmogelijk de helft der punten in dit I vak kon behalen en dus feitelijk reeds | « gebuisd » was. Onder het gedurig lachen van I leeraar en leerlingen — waar Wim veel ; « Schadefreude » meende in te vinden, doch ; daar zullen wij God en den maalder laten over beslissen — boog Wim nog eens heel ernstig, deed met de hand een teeken van vaarwel aan zijne medeleerlingen, en vertrok. Het lot was geworpen. Hij keerde voor goed den rug toe aan de grauwe muren waar hij twee jaar lang zoo veel bittere ervaringen had opgedaan.., en waar hij door niemand betreurd werd dan door den goeden, braven, hartelijken leeraar Hannes ! Vervolat

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.