Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad

1878 0
close

Why do you want to report this item?

Remarks

Send
s.n. 1914, 11 April. Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad. Seen on 28 March 2024, on https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/en/pid/g44hm53m30/
Show text

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

11 April 1914 Nr 15 37e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen IN8CHRIJVIIVGSPRIJ8 Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1-50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . ' » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Bit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— M en teekent in bij den Uitgever en in aile postbureelen, alsook bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artihelen en mededeelingen moeten vôôr Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aankondigingen, die worden ingevcacht tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke miœmers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureele, Carnotplaats 65, alsook Turnhoutscheba&n 43, te Borgerhout. AAIVKONDIGINGËIV Den regel fr. 0.20 Kieine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencle HA. VA.S, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele (Laar) 6S, Borgerhuut-Antwerpen Insclirljviogsprljs aan 't Vlaamsch Heelal, van heden tôt 31 Oecember, ii*. 3.£>Q. Paschen en Rerum Het Paaschfeest brengt niet alleen in de godsdienstige wereld eene langge-wenschte herleving, maar ook in de burgerlijke wereld doet het, te zamen met de ontluiking der lente, nieuw leven ontstaan. Het zijn gelukkige dagen voor hen die zich te dezer gele-genheid eens heropkwikken en een nieuw leven aangaan in 't belang van zich zelven en van de algemeenheid. * * * Het Paaschfeest zal aldra opgevolgd worden door het feest tôt herdenking van den pauselijken wereldbrief van Léo XIII, gekend onder de benaming van Rerum Novarum. Deze brief bracht ook een nieuw leven te weeg niet alleen in 't belang der werkende klas en der misdeelden van allen aard, maar ook in 't belang van hen die er eenen leiddraad in vonden voor hunne ievens- regeling tegenover de misdeelden. •£ * * Nogtans heeft die brief in zijne uit-eenzetting der onverdiende ellende, nog niet genoeg uitgewerkt. Wel zijn er onder de opwekking van dien brief vele wetten gestemd en instellingen tôt stand gekomen die de heropbeuring der minderen beschermen en aanmoe-digen, maar zij hadden dikwijls een verkeerd uitwerksel, doordien het voor-deel aan de eenen toegekend, aan de anderen wierd ontnomen. # * * Het is vooral de kieine burgerij die daar het meest heeft door geleden. De kleinhandel en de kieine bazen wierden opgeofferd en in den grond geboord om eenig voordeel aan anderen te kunnen toekennen, maar het hoofddoel van Rerum Novarum bleef gewoonlijk op 't achterplan. * * * Wat die brief vooral beoogde, was het familieloon. En juist de ondermij-ning der kieine burgerij maakte het toekennen van 't familieloon onmoge-lijk. Haar wierden immers aile midde-len ontnomen om de werklieden goed te betalen, want de mededinging wierd door de nieuwe instellingen zoo groot, dat de kieine burgerij haar goed hart meermaals moest tôt zwijgen brengen. iÉr * * En 't zijn evenmin de groote instellingen die een familieloon aan hunne werklieden en bedienden betalen, zelfs godsdienstige instellingen doen dat niet, want er zijn bij hen bedienden genoeg, die noch familieloon, noch een gewoon loon trekken en daarom aangezet worden mede de kieine burgerij door mededinging en onderkruiperij in andere zaken te ondermijnen. * * * Dit hoofddoel van den wereldbriet Rerum Novarum zal dus moeielijk te bereiken zijn, wanneer juist zij die het voorbeeld moesten geven, zich enkel bezig houden met de kieine burgerij te ondermijnen en met instellingen tôt stand te brengen die, onder den dek-mantel van werkmansliefde, veelal uitbuiterij ten doel hebben en enkel aangewend worden om invloed te ver-werven op een zeker deel der bevolking, zonder na te denken dat juist het grootste deel hen daardoor ontsnapt. * * * Dit zijn punten en vraagstukken die j ■ op het aanstaande feest voor Rerum j Novarum wel eens konden aangeroerd worden. En daar M. Frans Van Cau-welaert thans voorzitter is van het feestkomiteit, is dit juist eeneoverheer-lijke gelegenheid om door zijne wel-sprekendheid de waarheid daaromtrent eens goed te doen gelden. * * * Dit zal hij des te meer kunnen, daar hij vrij en onafhankelijk durft handelen, gelijk het meermaals gebleken is uit zijne voordrachten in Nederland en uit zijnen strijd voor de Vlaamsche Hooge-school. Reeds te veel kieine burgers en nijveraars zijn ten onder geholpen door lieden, die het hoofddoel van Rerum Novarum uit het oog verliezen, om enkel hunne eigene belangen en hunne heerschzucht te dienen. J. L. DE TO EST AND HIER EM ELDERS DUITSCHLAND. — Pas wordt er eenige minuten gezwegen over de fratsen van den Kroonprins, of nu is het de Keizer zelf die onzinnigheden pleegt. In eenen brief aan eene Duitsche prinses, die van Protestante Kaiholiek is geworden, heeft hij soiadelijk gesproken over den Katholieken Godsdienst, hij die anders aan aile godsdienstige uitingen hulde brengt en ailes doet opklimmen tôt GoJ. De echtheid van dezen brief wordt dan ook betwijfeld, alhoewel de Keizer nogtans gewoon is onzinnigheden of tegenstrij ligheden te plegen, waardoor hij reeds dikwijls in moeielijk heden is geraakt. Zijn telegram aan Kriiger en meer andere daden, blijven daarvan droevige bewijzen. —o— VRANKRIJK. — Alhoewel het door getui-genissen en door bekenteoissen voor de vaste waarheid is erkend, dat Caillaux en Monis drukking hebben uitgeoefend op 't gerecht, ten voordeele van den aftruggelaar Rochette, die er gebruik van maakte om nog eens zestig miljoen uit de zakken of kousen der spaar-ders te kloppen, heeft de Kamer hun toch deze misdaad kwijt gescholden. 't Is nu alleen de advokaat-generaal Fabre eu de voorzitter van 't Beroepshof, huane onderdanige dienaars, die de gebroken potten zullen mogea betalen. De moord op M. Calmette zal echter niet zoo gemakkelijk weg te cijferen zijn. Door de getuigenis van M. Poincaré, voorzitter der Itepubliek, is het andermaal gebleken, dat het eene beraamde moord is geweest en dat, zoo mevrouw Caillaux niet de erge had willen uithangen, M. Caillaux zelf de moord zou gepleegd hebben, al ware het zelfs . in tweegevecht. 't Is dus een schoon wereldje de hooge wereld van Vrankrijk. De Republiek ware reeds lang in haar eigen slijk verstikt, indien de Katholieken zich daar ernstig als Staats-partij hadden ingericht, en zich niet hadden bezig gehouden met flauwskens over eene witte of eene driekleurige vlag. —o— ENGELAND. — De ophitserij van Ulster tegen het Katholieke Ierland is thans reeds zeer bedaard. Minister Asquith die nu, door 't aan-nemen van 't Ministerie van Oorlog, moet her-kozen worden, zal denkelyk eene groote meerderheid bekomen. N.-B. — Hij is herkozen zonder strijd ! ALBANIË. — Prins von Wied, de nieuwe vorst van Albanie, heeft reeds af te rekenen met eenen cpstand van Albaniërs tegen de Grieken. Maar Italie zal er tusschen komen met zijne kanonnen, anders ware Albanie wellicht om zeep. ITALIË. — Het nieuw Ministerie heeft zich ■ rondweg tegen de Radikalen verklaard, als-mede tegen de echtscheiding, en 't bekwam daardoor eene groote meerderheid. De Kamer telt een aantal leden die hunne kiezing aan de Katholieken verschuldigd zijn, en daarmede zullen aile Ministeries moeten afrekenen. Pax Uit de Gazettenwereld Het mag eene tegenstrij ligheid heeten, dat Duitsche gazetschrijvers geen lid van't Konings- J huis mogen belachelijk maken, alhoewel die ! leden zelven ailes betialve ernstig zijn. Aldus zijn Dr Zepler en de opsteller Schneidt tôt zes weken vestingstraf veroordeeld, om met i den Kroonprins ietwat gespot te hebben. En 't is nogtans gekend, dat die Kroonprins nog al ; veel van zich doet spreken. * * * De Volkstribuun die vroeger leefde op de kas van den Antwerpschen Diamantslijpers-bond, zal voortaan op eigen vleugelen moeten vliegen. De Bond geeft geene toelage meer. Het schijut nu dat de Volkstribuun zal ver-smolten worden met De Werher, dus twee « wroeters » bijeen. Schoone liedekens duren niet lang. Hildebrand CO GELSJPA. FtK OPEWBARE IIVGAIVG Met die I*aasctidapçen zal liet Gogelspark voor liet puljliek. toegankelijk zijn. Zie aankoudiging op de vlerde bladzijde. 5847 LEVENSBEELDEN XVII » Zijn Boek » verschijnt... en Vlaanderen valt NIET in stuipen Ja, later, toen hij nog de Willem Pauwels niet was die hij nu is, zou tiij dikwijls terug-denken op zijn sctiooljongenskwellingen eu op die duizelingwekkende vraag : « Hoe gedrukt gerahen? » die zoo menige schrijver ook kwelt. In romans vindt men altijd een Deus ex machina, en, wonder genoeg, Willem, wiens leven wel romantisch maar geen » roman » is, vond er ook een onder de gedaante van z'n oom Sus, die kooptnan was in marmeren schouwen en grafzerken. Op zekeren keer, toen Willem zijn oom over het nog in handschrift liggende » werk » sprak, kreeg deze laatste een geniaal gedacht. « Luister eens ; jongen, » zei uij " ge moogt dat bij Van Os-De Wolf laten drukken op mijne kosten ; misschien mag ik hem dan ook de schouwen leveren voor zijn nieuw gebouw. » En die echtige sinjooraciitige bere-deneering had ten gevolge, dat weldra de « gedrukte » naam van Willem Pauwels prijkte op het titelblad van een 26 bladzijden groote brochuur. Natuurlijk werd er aan gelieel de Vlaamsche pars een afdruk « ter bespreking » toegestuurd, met uitzondering van 't Vlaamsch Heelal, waar de jongen zoo wat benauwd van was. Over de betrekkingen van 't Heelal met Willem Pauwels zal wellicbt ook wel eens gesproken worden, het volsia hier echter te vermelden dat er geen afdruk gestuurd werd aan 't Heelal, dat, in dien tijd zoowel als nu nog, den naam had heel onafhankelijk te zijn en niemand in de oogen te zien. Toch was er Willem Pauwels eene groote vreugde beschoren. Ons landje bezat in dien tijd, te Brussel, een groot Vlaamsch dagblad : Het Land, dat na eenige jaren door bloed-armoede — lees : bij gebrek aan inschrijvers, wat eene echt-Vlaamsche ziekte is — onbe-treurd in den kolk der vergetelheid neerdaalde. R. I. P. Toen Wim Pauwels zijn « meester-werk » liet drukken, echter, was het nog in vollen bloei, en Wim, die het dagelijks las, had er ook een afdruk van zijn schriftje ter bespreking heengezonden. Er bestaat in ons landje — en elders — eene erbarmelijke gewoonte, namelijk den schrijver van gelijk welke pruts op te hemelen wanneer hij tôt het eigen « kliekje » behoort, en den steller van een meesterwerk af te breken wanneer hij van een ander « kapelletje » is. Kritiek, ernstige kritiek, wordt niet meer, of toch zelden, beoefend, en zij die het wél durven [ doen, komen dikwijls heel aardige — onaange-name — historietjes tegen. Wilde het Vlaamsch Heelal eens uit de biecht klappen, ge zoudt er van staan zien. Wat er ook van zij, Het Land had deze \ « specialiteit — bij gebrek aan andere — dat I het een razende ophemelaar was van al wat « Vlaamsch en Katholiek » was. Ge tnocht den ; grootsten onzin, den flauwsten prietpraat, den ongerijmdsten runratn op lienen ; van het oogenblik dat ge « Vlaamscu en Katholiek » waart, wierd ge aanstonds een nieuwbakken « roem van Vlaanderen », en uwe pruts « een waar meesterwerk, vol ovenuiging. dat niemand mag nalaten zich aan te schaffen » — iets wat men, nota bene, toch nalaat, is het niet uit gezond verstand, dan uit ecut-vlaamsche pinneken-dun ziekte. Ook groeide Willem nog wel een paar voet " — en de jongen was ai bliksems lang ! — toen hij op zekeren dag Het Land ontplooide, en 1 9 er een heele kolom lof over Willem Pauwels, de glorie van ons vaderiand, het nieuw genie, mocht in lezen ! Hij begrijpt nu nog niet hoe 't hem mogelijk was niet aanstonds een hon-derd exemplaren van dat nummer op te koopen! 't Zou dit voordeel gehad hebben, dat hij er thans nog eens zou kunnen van « genieten » Maar, eilacie ! die geniale uitboezeming van den genialen kritikus van het geniale Land, over het geniale boekje van den genialen... snotneus, is al lang uit zijn geheugen verdwenen, en vond nooit eene plaats in zijn nochtanswel voorziene « Archivenburg ». Te Leuven waren ze toch een beetje ernsti-ger, om te beginnen, Dââr toch schreven ze over « zijn boek » : Da schrijver van dit vlugî-chrift wil de zede-loosheid van onze Fransche naburen bloot leggen en hunnen verderfelijken invloed in Vlaanderen te keer gaan. De roman weerspiegelt de zeden van een volk. Verre het meeste deel der Fiansche romans zijn walgelijk, zij hemelen de ondeugd op en hitsen de laagste driften aan. De slechtste Fransche romans worden bij duizenden afdiuksels naar ons land gestuurd, zij liggen hier overal ten toon en avérai worden zij gekooht en gelezen. In het vljgiclii'ift vinden wij de namen van de Fransche romanschrijvers die meest in België gelezen woiden, met een ged. cht over hun godsdien-stig karakter, hunne zedelijkheid en den titel hunner voornaamste werken — en daartegen onze Vlaamsche sclirijvers. Er wordt gewezen in 't voorbij gaan op het verschil dat bestaat tusschen de Fransche eu de Vlaamsche schrijfwijze : langs den eenen kant lawaai en blaai, langs den anderen renvoudigheid. Kortom, er zit goeds in het werkje van Willem Pauwels. Maar, om rechtuit te spreken, wij hadden gewild dat het meer bestudeerd ware en de stijl beter geschaafd. De titel geeft een te breed en geen waar gedacht van den inhoud ; wanneer schrijver in zijn slotwoord zegt, dat hij een kort begrip gegeven heeft over de Vlaamsche en Fransct.e letterkunde, daarmêe zegt hij te veel. Eindelijk bij de goede Fransche schrijvers had hij ten minste Octave Feuillet en Daudet moeten voegen en vooral moest hij ae lijst der Vlaamsche schrijvers vollediger gemaakt hebben. Ziedaar onze bijzonderste bemerkingen. Er moet ingezien worden dat Willem Pauwels een jonga schrijver is en daarom te meer o'idersteuning verdient. Zijn werkje is niet onnuttig voor ons die hier zoo dinwijls over Fransche romanschrijvers hooren spreken, zooniet hunne schriften in de handen krijgen. Aanbevolen. Dat « Aanbevolen » staat er zoo wat bij als « uit noo.izakelijkheid des gebods ». Maar toch krulde Willems neus naar omhoog toen hij dat las : hij was nu toch onder « de Vlaamsche schrijvers » gerekend. Over den verkoop der « brochuur » zullen we natuurlijk niet spreken : twee Joden weten wat een bril kost ! Kort daarop kreeg onze Willem eene andere bespreking van « zijn boek » ; maar hier werd hem in hofielijke woorden gezegd : « Jongen, ge zijt nog te nat acuter uwe ooren om over zoo'n dingen te schrijven », en tezelfdertijd werd hem de pil verguld met deze voorzegging : " In Willem Pauwels zit stof, en zulk slach van jongens brengt later veel goeds voort. » Zoo men de weteuschappelijke wereldpers gelooven moet, is dit zeer juist voorzien geworden ! In de Normaalschool liep het echter niet zuiver af met zijn boek ». Het bleek nu immers klaar en duidelijk dat hij « slechte boeken » gelezen had ! Ook reed hij er niet weinig over de tong Maar 't kon hem al niet schelen, behalve één feit dat hem nog versch in 't geheugen ligt. Een der leeraars, met den toenaam « Pere » gedoopt, had op een zekeren keer laten hooren : « Vruchten geven vôôr men ri.jp is, is een » onzinnig werk. En toch staan er altijd apen » gereed om toe tejuichen. Moest ik te Brussel » komen, in de bureelen van een zeker dagblad, » 'k zou er willen ailes stuk slaan. Maar in » Leuven, daarentegen, zou 'k gaarne de hand -> drukken van verstandige menschen ! » Dat was nu wel zeer « allegoriek », maar iedereen verstond waar « Pere » naartoe wilde, temeer daar hij gedurig Willem Pauwels strak aankeek, die gaarne in den grond zou gekropen hebben... Hij oogste de eerste vruchten in van zyn « genie-zijn », de sukkelaar ! « Pere » moet toch een heel slechten dunk van den jongen gehad hebben, niettegenstaande al het kernactitige, het ware en het uiistekende zijner woorden. Want toen, jaren later, Willem hem nog eens een bezoek bracht en hem toonde wât hij dân geleverd had, dan kwamen de tranen in « Pere's » oogen ; hij greep Wims beide handen vast en zegde, diep bewogen : — « 'k Had nooit gedacht dat er iets goeds « uit u zou groeien. En 'k ben blg dat ik me » bedrogen tieb ! » Ja, er zijn er velen die zich in Willem Pauwels bedrogen hebben, omlat ze hem niet kenden..., omdat ze niet wisten wat er in zestienjange jongensiiersenen omgaat ! Maar daarmele behoorde ook « zijn boek » tôt de geschiedenis die er van zweeg... en die daarin heel verstandig deed. ( Vervolgt)

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
This item is a publication of the title Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad belonging to the category Katholieke pers, published in Borgerhout from 1878 to 1930.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Add to collection

Location

Periods