31 Januari 1914 Nr 5 51*7© Ta o r»a*Q r» cr HET VLAAMSCH HEELAL Vrii en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen IM8CHRIJVIRIGSPRIJ8 Voor een jaar 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1-50 Voor Nederlarid " 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Bit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— Men teehent in bij Hoqfdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam Aile artikelen en mededeelingen moeten vôôr Donderdag avond te bureele besteld zijn, uitgenomen de aanhondigingen, die worden ingewaci tôt Vrijdag avond. Afzonderlijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzen bureeL AAWKONDIGINGENI ^ Den regel fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht » 5.00 n Groote aankondigingen bij overeenkomst. lt Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men lich tôt de Agencie HA VAS, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-3, plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele ïnschrljvlngsprijs aan 't Vlaamsch Beelal, van heden tôt 31 Oecember. ir. 4.SO. Recht en Wet Het is een gekend en betreurens-waardig feit, dat de wetten tôt erken-ning en handhaving der Vlaamsche rechten gestemd en in 't Staatsblad algekondigd, veelal niet nageleefd worden door overheden en ambtenaars die deze wetten moeten eerbiedigen en toe-passen. Maar het is eveneens gekend dat vele Vlamingen, over bestuurlijke macht beschikkende, die macht niet waarnemen om de overtreders der Vlaamsche wetten tôt de orde te roepen. * * # Hier en daar zijn er ambtenaars die de punten op de i's zetten en daar door den besten uitslag bekomen. Zij die moedwillig of onbfidacht de wet schon-den, begrepen dadelijk hunnen misslag en zonden Vlaamsche brieven of al andere Vlaamsche bescheiden. * Zelfs tegenover Waalsche bestuur-ders moet er dikwijls herinnerd worden, dat de Vlamingen niet verplicht zijn te hunne believe st.ukken te vertalen. Zoo iets kost tijd en geld, en 't is de over-schreeuwende trap van taal- en volks-miskenning, van de Vlamingen te eischen dat zij Vlaamsche stukken zouden vertalen ten behoeve van onkun-digen, meestal betaalde ambtenaars die voortdurend de Vlaamsche wetten schenden. * * Het deed dan ook deugd aan de Vlaamsche besturen, in 't Mémoriaal der provincie Antwerpen, het volgende te kunnen lezen : « De Bestendige Deputatie, kennis » genomen hebbende van den brief van » den heer Minister van Landbouw en » Openbare Werken, om tweetalig te » doen opmaken, ten einde deze aan de » Koninklijke goedkeuring te kunnen » onderwerpen, de bescheiden betrek-» kelijk de nieuwe rooilijnen van de » provinciebaan Oude God-Lier, grond-» gebied van Lier, beslist aan den heer » Minister te doen opmerken, dat de » Provincie niet kan verplicht worden » hare bestuurlijke akten in twee talen » op te maken. » Verslaggever M. Montens » * * Dit besluit der Deputatie moet de mindere besturen aanzetten, op dezelfde wijze te handelen. Het toegeven aan den onkundigen Franschen geest dient enkel om de Vlamingen als minder-waardigen te behandelen, om gestemde wetten te schenden en al hunne rechten te miskennen. Dit is het loon dat zij krijgen voor hunne goedheid en inschik-kelijkheid van wege Walen en Fransch-gezinden.* * * Het is dus noodig dat er kranig gehandeld worde om onze taalrechten tegenover de eeuwige miskenners van ons volksrecht te doen gelden. Dit moeten wij ook doen tegenover de kwaadwilligen en mouwstrijkers, die beweren eerst Katholiek en dan Vla-ming te zijn, zoo bijna of de taal van een volk niet een godswerk of een godswil ware, die beide dienen geëer- biedigd te worden. * * * In de Kamer zijn de eeuwige toege-vers en kortzichtigen met die versleten spreuk afgekomen, om het voorstel er | de handelwijze van M. Van CauwE' : laert te laken. Maar tusschen hen dit eerst Katholiek zijn om de Vlaminger te kunnen miskennen en te vernederen zijn nog al dikwijls vieze apostels, di< den naam Katholiek geene eer aandoer en beter deden over hunne Katholiek* uithangerij te zwijgen, want deze doe doorgaans meer kwaad dan goed aai den godsdienst. » ** Stellig is het, dat in vele zaken he samengaan met Liberalen met aan t< bevelen is, omdat zulks te dikwij 1: uitloopt op fopperij ; maar stellig is he ook wanneer de Vlamingen geen rech kunnen bekomen van Katholieken zelfs niet den eerbied voor en de nale ving van gestemde wetten, dat zij elder: hun heil mogen en moeten zoeken Daarover zijn aile oprecht Katholieki Vlamingen het thans eens, en de belee diging naar 't hoofd van M. Van Cau welaert geworpen, als zou hij samei spannen met andersdenkenden om dei Vlamingen recht te doen wedervaren treft geene eerlijke lieden die het go«i meenen met ons heilig taal- en volks recht en niet langer de « gefopten ■ willen zijn van leiders, die de Katho lieke gezindheid en zelfs den gods dienst waarnemen of misbruiken, on hunne taal- en volksmiskenning t verschoonen. J. L. DE TOESTAND HIER EN ELDERÎ DUITSCHLaN!). — Het zit nog leelijk schee tusschen den Keizer en den Kroonprias. L>ez laatste wordt door zijne uitlatingen een gevaa voor den vrede tusschen de Duitschers en d FransChen. Hij wordt blijkbaar opgestook door losbollen, die niet eens overwegen well een groot ongeluk, welk eene groote rarnp ee oorlog is, zelfs voor het zegepralend land Intusschen houdt de Keizer zich onledig me hout te kappen, gelijk de Engelsche Gladston zulks deed, om zich wat oefening en bewegin] te geven ten bate zijner gezondheid. Den wijz is niets te gering of te klein, en het houtkap pen des Keizers doet de ijdelheid der ijdelbede: dezer aarde best uitscbijnen. —o— VRANKRIJK. — In tegenstelling met d oorlogspartij aan beide zijden van den Rijn willen de Staatslieden van beide landen doo vriendschapsbetuigingen, aile vooroordeele wegnemen. Zoo gaat de Keizer te Berlij noenmalen bij den Franschen gezant, e: M. PoincarÉ te Parijs bij den Duitschen gezant De vurige haanijes van Parijs kunnen dit nie goed verdragen, en 't scheelt niet veel of zi maken PoincarÉ voor land- en volksverrade uit. Maar stellig is het. dat het volk in algemeen liever de Staatslieden met de voetje onder de tafel ziet, dan als adelaars en liane op het slagveld. ROME. — Velen zijn bekommerd met de gezondheidstoestand van den Paus en doe geregeld melden, dat hij zeer ziek is en het nie lang meer zal uitnouden. Gewoonlijk zijn di jobstijdingen het tegenovergestelde der waar heid, gelijk nu andermaal het geval is Bisschoppen en voorname personen die me Zijne Heiligheid hebben gesproken, zeggen da Hij blakende van gezondheid en vol moed e iever is. —o— PORTUGAAL.— De Portugeesche Republie is geene volksrepubliek. Allerhande werksta kingen breken er voortdurend uit, nu onlang zelfs eene algemeene staking tusschen d bedienden der ijzerenwegen. En Costa, d alleenheerscher, doet al die volksuinngen me geweld onderdrukken. 't Is een oprecht schrik bewind, waardig van de Fransche bloedhonde van 1793. Vrouwen en kinderen worden nie gespaard en de gevangenissen zijn als galeie en martelaarsplaatsen. En de Mogendhede komen er niet tusschen, denkende wellicht di die Republiek in haar eigen siéent werk z< stikken. Het Ministerie-CosTA heeft zijn ontsla gegeven. —o— OOSTENRIJK. — De zaken van Turkije e der Balkanstaten worden hooflzakelijk in e door Oostenrijk geregeld met beuulp va I i Duitschland. Beide landen trachten zoo veel mogelijk den Rus eD den Italiaan uit dit spel te 1 houden. De Turk blijft echter op weerwraak " bedacht en richt zijn leger, zelfs zijne vloot, op ' oorlogsvoet in. De vloot bijzonder is het voor- , ; werp zijner bezorgdheid, want 't is door de ; vloot, dat Italie den Turk klein heeft kunnen , krijgen. Het kost nogtans stukken van men- 1 schen en de Turk heeft geen geld. Maar voor J zoo iets is er toch geld te bekomen, want ^ oorlog en zwendelarij gaat gewoonlijk samen. 1 Pax POST. — Alwie te kingen heeft over de laattijdige bestelling of acbter-t houtling vau ons blad, wordt viTzin-ht j ons znlUs n.»delijlc te doen kennen. Oe nummers worden ten 8 ure 's mor-J gen» ten powtbureele besteld, en kunnen t dus reeds in den voormiddag, of ten laatste in 't begin van den namiddag t bij de Inschrljvers toekomen. Uit de Gazettenwereld M. Bon^e. beheerder van Le Cri des Flandres van pri^ster Lemire, heeft zijn ootslag als zoodanig gegeven en is tevens door den j Sisschop van Rijsel ontheven van den banvloek, 1 tegen hem uitgesproken Het is nog niet gekend wat priester Lemire eindelijk zal doen. j » * » De zaak der geestelijken van Berchem tegen , De Werker is uitgesteld, omdat de schrijver van 't beleedigend artikel beloofd heeft zich te doen kennen. * * * Te Rome komt de beroemle Italiaansche J geleerde, F Augusto de Benedetti, Doctor in Letteren. Rechisgeleerdneid en Wijsbegeerte, een groot opvoeiikundig werk te doen verschij-, nen, dat aan een Vlaming opgeiragen is. * Inderiaad, wij lezen op de derde bladzijde : ~ Ail' illustre Pedagogista belga Dott. Edward Peeters. con ammirazione, con affetto. con e riconosce'iza. Wat in 't Vlaamsch betei-kent : r Aan den beroemden Belgischen opvoed-e kundige Dr Edward Peeters, met bewon-' dering, genegenheid en dankbaarheid. Ter gelegenheid eener aanhaling uit een van 1 Edward Peeters' werken, noemt hij hem verder : vere pioniere deiï educazione, 1 (ware baanbreker in de opvoeding),wat, evsnals E de opdracht, overvloedig bewijst hoe zeer het ' werk van den VlauDischen opvoedkundige ook e in Italie gewaardeerd wordt. Opmerkenswaardig is het, dat in het buiten-3 land niemand zich kan voorstellen dat de beroemde schrijver niet eens « Dr » is. Er loopen nogtans Doctors honoris causa, die 8 niet half zooveel deden als de groote Vlaming. 't Is waar, hij loopt er niet achter, en dus... r * * * a De Minister van 't Postwezen heeft beslist, a zooals wij het reeds hebben gemeld, dat de a dag- en weekbladen moeten verzonien worden met den titel langs buiten geplooid, zoo niet ! zullen zij als brieven « getakseerd » worden. j Liberale bladen zien daarin eenen aanslag r tegen... de drukpersvrijheid, zelfs eene sluwe 1 streek van de buitenpastoors, die jacht maken s op Liberale bladen. De waarheid is dat dag- en 1 weekbladen niet gelijk staan met ander druk-werk ; dat zij 75 gram mogen wegen, terwijl andere druksels slechts 25 gram voor een a centiem, 50 gram voor twee centiemen, enz. n De postbedienden moeten dus dadelijk kunnen t zien of het wel dag- of weekbladen zijn die e onder band verzonden worden. Het kan van hen niet vereischt worden dat zij al die bladen ontplooien om te zien of zij wel voldoende t « gefrankeerd » zijn. t Deftige bladen moeten zoo iets niet vreezen n of beknibbelen ; 't zijn alleen *uile bladen van Parijs die er bezwaar kunnen in vinden voor hunnen winkel, want die zijn van de verzen-ding uitgesloten en worden binnengesmokkeld ^ met den titel langs binnen geplooid. Hildebrand s • LEVENSBEELDEN Q | V" it Wimpje krijg-t heimwee... n | Naar wat ? ? n ; Onderiusschen was Wimpje, die nu al een 1 heele « Wim ». hoewel om rectituit te zeggen, nog geen « Willem » geworden was, lang-® zamerhanl, heel langzaain, vijfiien jaar oud geworden, en nu gebeurde er in hem een omkeer, dien hij zelf nooit verstaan had v66r n hij. toen reeds de vier kruisjes voorbij, door n zijne studiën er in gelukte het raadselwoord te n „ verklaren. 4 Steeds was 't zoo een afgetrokken jongen > geweest die geen plekje verkoos boven den ? zolder, en later, toen hij « eene kamer •> kreeg ; — al was 't ook maar eene mansarde — « zijne kamer ». Op straat loopen deed hij niet graag, en 't was wonder om zien hoe zij er thuis aan gewoon waren : den dag der prijsdeeling trok hij met z'n boeken « z'n kamer •> op... en bleef daar. Nooit riepen zij hem, 't ware toch boter tegen de galg gekletst. Slechts wanneer honger of dorst of eene andere noodwendigheid hem plaagden, kwam hij beneden, nam 't eerste 't beste dat hem onder de handen kwam, voldeed aan de behoelten die drongen, en trok terug naar boven. 't Was vacantie voor iets, meende hij. Toen hij zoo'n vijftien jaren telde, werd hij zeer, zeer zwaarmoedig ; hij liep met het hoofd in den grond, voelde dat hem iets ontbrak, zonder te beseffen wat. Er is reeds gezegd dat vader Pauwels hoegenaamd niet gernakkelijk was : gedurende 't schooljaar zat hij Wim druk achter de hielen, en onder de vacantie... och, dan moest hij helpen in moestuin en veld, waar vader Pauwels veel genoegen vond, maar waar Wim, daarentegen, zich duchtig ver-veelde... behalve wanneer het zwaar werk gold. Dât was het eenige wat hem by al die hovenierderij aanstond. Wim had eene andere liefhebberij : de jongen schreef verzen. Hoort g'het : hij schreef verzen ! O gij Droogstoppels ! makelaars in koffie en andere dingen, die daarmede lacht, zijt ge misschien ook niet jong geweest ? En toen ge jong waart — waart ge 't ooit, zegt Droogstoppels ? — hebt ge dan ook « uwen dorst niet gelaafd aan de verkwikkende bron der edele poëzij » ? Die echte vijftien- of zestien-jarige jongensuiting, hoe pralerig ze ook klin-ken moge in de ooren waarboven grijze hairen prijken. is nogtans zeer juist ; zoo'n « natuur-lijke » neiging heeft veel goeds in... zoo men ze weet te gebruiken. Wat er ook van zij, vader Pauwels had een hekel aan * kribbelarij », aan « kajeeijes vol-schrijven », en zat er Wtm duchtig voor in 't vaarwater. Dat de jongen dan nog zwaar-moediger en lusteloozer werd, behoeft geen betoog, en de Willem Pauwels met de grijze hairen bestatigde in zyne oude dagen, dat de jonge Wim geleden had aan heimwee. Naar wat ? Dat zullen we aanstonds zien. Ook stond vader Pauwels als van den bliksem geslagen toen hij op zekereu dag op Wim's schrijftufel een cahier vond met de volgende stuks, die, ten goeden verstande van de uitleg-ging, hier letterlyk wedergegeven worden, hoe « griezelig » zij ook zijn mogen : LEVEN EN DOOD Dood en Leven. Wat is leven ? Wat is dood 1 Dit goed, dat niet. Dood. Dat woord doet ieder beven : Ieder denkt dan op den niet. 't Leven in der menschen oogen Is zoo schoon, zoo prachtig lief. En dat zal ik nooit gedoogen, Dat is, ja, mijn ergste grief. Leven is de dood der mensohen. Dood is leven. Dood is rust. Dood is de eindpaal mijner wenschsn, Daar toch ben 'k van niets bewust ! De lezer denke nu niet dat die griezelige | karamellenverzen hier aangehaald zijn om i wille der verzen, ofwel dat ze gemaakt zijn | après coup. Verre van daar : ze bestaan nog j en zijn geteekend : 6 Januari 188.., en zoo Ize hier vermeld worden, is 't alleen om te toonen wat een 15-16jarige jongelingsgeest soms voor stormen doorstaat ! Op dezelfde bladen stonden nog de volgende ! gedachten : ; — Het leven is slechts een proeftyd, vervult met wrange droefheid, met bitter hartzeer, dien wy te doorstaan hebben totdat de dood ons eene rust bezorgt, die noch door verdriet, noch door vreugde ; zal gestoord worden. Gelukkig de dooden 1 ; — Het noodlot bracht my op aarde en schonk mij het bestaan. Nooit lachte het mij toe. Indien ik eens hadde kunnen gelukkig wezen, dan stond het noodlot onverbiddelijk vôôr myn ideaal en joeg my weg ; ja zelfs in droomen zag ik het noodlot staan, en ik wist dat achter zynen rug mijn geluk te vinden was, en nooit kon ik tôt daar geraken. ! Vervloekt zij het noodlot ! — Vreugde. Dat is een ydel woord, eene zins-begoocheling. Vreugde bestaac niet op aarde, steeds is zij vervangen door het wee. En wanneer het wee ons een oogenblik verlaat, wanneer het noodlot ons i een wijle gerust laat, dan noemen wij ons verheugd. iBijgevolg bestaat d# grootste vreugde in den dood ! Zoo'n dingen schreef Wim toen bij 15-16 jaar oud was ! En dat het geene zuivere woorden-I kramerij was, maar een diep gevoel van ' pessimisme, blijkt klaar uit de logische aan-eenschakeiing van het laatste hier medegedeelde | gedacbt, dat, voorwat het ten gronde liggende | denkbeeld aangaat, aan de « pessimistische » wijsgeeren van Schopenhauer's en Nietsche's school doet denken. Ja, indien eenieder altijd wist wat er in de jongelingskoppen broedt? Vader Pauwels zelf begreep er mets van, en hij besloot met te I zeggen : « Die jongen is horendul, en dat is l

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.