28 Maart 1914 Nr 13 37e Jaargang HET VLAAMSCH HEELAL Vrij en Onafhankelijk Katholiek volksgezind weekblad voor Vlaamsche en Âlgemeene Belangen UV8CHRIJVING8PRIJ8 Voor een jaar fr. 5.— Voor 6 maanden » 2.75 Voor 3 maanden » 1.50 Voor Nederland » 5.50 Voor 't Groot Hertogdom Luxemburg. . » 5.50 Voor andere landen » 7.00 Dit blad verschijnt den Zaturdag morgend.— M en teekent in bij en Uitgever en in aile postbureelen, alsooh bij de briefdragers. Hoofdopsteller : JOHAN LEEMANS Deo Juvante Vincam ! Aile artikelen en mededeelingen moeten v66r Donderdag avond ten bureele besteld zijn, uitgenomen de aanhondigingen, die worden ingewacht tôt Vrijdag avond. Afzonderiijke nummers van dit blad zijn te bekomen ten onzeu bureele, Carnotplaats 65, alsook Turnhoutschebaan 43, te Borgerhout. AA.iVïior*iJ(jiGiJ*rtïEm f Den regei fr. 0.20 Kleine aankondiging » 0.50 Begrafenisbericht ......... » 5.00 n Groote aankondigingen bij overeenkomst. Voor aankondigingen buiten de provincie, wende men zich tôt de Agencie HAVA8, Martelarenplaats 8, Brussel, en Beurs-i, plaats 8, te Parijs. Voor aile andere aankondigingen ten bureele Camotplnats (Laar) 6S, Bor;(erhout'Antwerpen finschrijvingsprijs aan 't Vlaaiisch I1i:i:lal, van liecien tôt 31 Oecember. fr. 4.00. ONDER DEN DUIM Er wordt dikwijls gewezen op de karakterloosheid der Vlamingen, die niet genoeg hunne reehten eischen en hunne leiders steunen, maar die lamme geestestoestand moet niemand verwon-deren. Van jongs af worden de Vlamin-gen onder den duim gehouden en nog kinderen zijnde, worden zij reeds vervolgd als Vlamingen en vernederd als menschen. *** Is dit 't geval niet in kost- en andere scholen, waar de overheid er over-brievers of verklikkers op nahoudt om leeriingen aan te klagen die in liet geheim of toevallig Vlaamsch spreken, en deze kinderen te straffen op verne-derende wijze? Die gemeene daad, die reeds menig kindergemoed moet mis-vormen vermits zij in strijd is met openhartigheid en broederiijkheid, wordt aangewend en verschoond onder voor-wendsel dat zij dienen moet om de leeriingen te verplichten goed Fransch te spreken ! * * * Het « goed « Fransch spreken bestaat niet in bestendig Fransch te « babbelen « en nog veel minder door zulks gedwon-qen te moeten doen. De overheid zou beter doen zoo iets te bekomen door overtuiging en goedheid, en nog meer door zelf goed Fransch te spreken en te schrijven, iets dat dikwijls nog al veel te wenschen laat. Wanneer leeriingen in lateren leeftijd in betrekking komen met oud-onder-wijzers of oud-leeraren, zijn zij meer-maals verwonderd over de onkunde dier menschen in talen die deze moesten onderwijzen. En 't zijn vooral degenen die met dwang en geweld, met verkiik-king en andere onwaardige middelen voor het Fransch ieveren, die door de grootste onkunde uitblinken. (1) * * * Worden de jonge Vlamingen aldus in scholen en kosthuizen tegen hunne moedertaal opgeleid, in 't gewone leven is 't niet beter gesteld. Meesters spreken in tegenwoordigheid van werklieden en dienstboden Fransch, om goed te doen gevoelen dat de Vlamingen slechts verachting waard zijn ; zelfs zij die, als politieke uitbuiters, verplicht zijn eene inschrijving op een Vlaamsch dagblad te nemen,maken daarinsgelijks gebruik van om het Vlaamsch te vernederen door het dagblad naar de keuken te verbannen. 't Is dan goed genoeg voor dienstboden, maar niet voor vergulde nulliteiten of verfranschte waanwijzen, die met groote moeite Fransch kunnen lezen en het nog minder kunnen verstaan. * * * Al die vernederingenenmiskenningen moeten de Vlamingen van jongs af verkroppen. Enkelen worden er door gestaald en verbitterd en nemen later )laats in de rangen der voorkampers. let grootste deel echter laat het hoofd langen en geeft aan velen den indruk, dat het Vlaamsche volk geen karakter of geene wilskracht heeft. * * * Die loomheid is echter slechts eene misvorming, die van lieverlede zal \erdwijnen door den moedigen kamp der Vlaamsche voormannen, die ook op 't gebied van kunsten en weten- i schappen de eerste plaatsen innemen. j Er komt daardoor herleving en beroe- ! ring in den lande, waartegen 't verach- ! telijk, smadelijk en laf stelsel van | schooloverheden en vergulde weetnieten i niets meer zal vermogen. * * * De bevechting en verachting eener moedertaal is het grootste schelmstuk dat tegen eenig Godswerk kan gepleegd worden. En nogtans wordt dit schelmstuk gepleegd in scholen, waar de eerbiediging der moedertaal een deel ! moest uitmaken der godsdienstige belij-! dénis. Nevens het eert vader en moeder is er geene grootere en heiligere plicht dan de taal van vader en moeder te eeren, want wie die taal veracht en vernedert, schendt zijn eigen wezen en zij ne eigene eer. J. L. (1) Dit blijkt andermaal uit het verslag over den algemeenen wedstrijd (sic) voor het middelbaar onderwijs, eerstt-n en tweeden graad, in 1913, gevoegd bij het Staalsblad over enkele dagen. DÉTÔIST'ÀNDHÏER EN ELDERS VRANKRIJK. — De zaak Calmette-Cail-laux toont meer en meer aau, dat de zoogezegde Staatslieden der Fransche regeering eerder « zaaklieden » zijn. Het bewijs is tnans gele-verd, dat Monis eu Caillaux aan den aftrugge-laar Rochette den noodigen tjjd hebben gegeven om nog voor 60 miljoen aftrugge-larijen te plegen. Zonder de moord op Calmette zou dit bedekt gebleven zijn, maar nu vrouw Caillaux, de moordenares, en Caillaux zelt de nagedachteuis van Calmette wilden bevlek-ken, hebben dezes vrienden bet bewijs geieverd dat de Procureur Fabre de vervolging tegen Rochette moest staken op bevel van Caillaux en Monis. De Procureur liad toegegeven aan dien eisch, uit vrees afgesteld te worden, maar nu zal hij zelf het meest door en voor die zwakheid lijden. Er is dus geen gerecbt meer in Vrankrijk, zelfs niet bij de hoogste ambtenaars, wat zouden de minderen zich nog stôren om tegen-strevers slecht te bebandelen ? ENGELAND. — De ontvoogding van Ierland loopt niet op rollekens. De Protestantsche dweepers van Ulster hebben in "t leger zelf opstand gestookt. Verscbeidene officiers hebben bun onlslag reeds gegeven om niet te moeten optreden tegen hunne partijgenooten van Ulster. Dit ailes wordt ech;er grooter opgege-ven dan het werkelijk is, en daarin helpen dagbladen meê, die anders nooit valsch of ongegrond nieuws zouden verspreid hebben. Het Ministerie Asquith wordt aldus langs aile kanten in moeielykheden gewikkeld, maar het houdt moedig stand en wordt door den Koning gesteund. —0— CHINA. — De Republikeinen hebben niet alleen te vechten tegen de « Witte Wolven », maar ook tegen « zwarie verraders ». Tôt in de bureelen van 't Ministerie zitten verraders, zoodat de Chineesche Republiek ook op dit gebied met Europa wil gelijk staan. —0— DUITSCHLAND. — Buiten de ophitsing tôt oorlog tusschen Rusland, Duitschland en Oostenrijk, wierd er ook gezegd, dat Duitschland Oostenrijk in den steek liet en met Rusland tegen Oostenrijk zou handelen. Om te bewijzen dat zulks niet waar is, ging de Keizer van Duitschland deze week zijnen vriend den Keizer van Oostenrijk bezoeken. En beiden waren blijde elkander weer eens te zien en zich gemoedelijk te onderhouden over de Euro-peesche toestanden. Voor 't overige is de ophitsing tôt oorlog reeds in rook vergaan. — De Duitsche Katholieke kloosters mogen met toestemming van Turkije, godsdienstige gestichten in het Oosten inrichten. Dat is weeral veel verloren voor de Franschen, die daar vroeger heel en al meester waren, dank aan de zendelingen. —0— ROME — Bij den Paus zijn twee negersche priesters ontvangen, voorgesteld door Mgr Streicher, vertegenwoordiger van den Paus in Oeganda. Deze was tevens vergezeld van Prins Jozef, neef van den Koning van Oeganda, den gouverneur en twee aanzienlijke negers. Zij kwamen den Paus bedankea omdat hij de i negers tôt het priesterschap had toegelaten. PAX \ Uit de Gazettenwereld Naar aanleiding van onze bemerkingen nopens den prijskamp van Carolus, zendt de goede heer en vriend Yours ons bet volgende : Vlamingen en centen. — Ja, 't is waar, Yours beweert dat de Vlamingen wel centen willen hrijgen maar er geen willen uitgeven. Maar 't is genoeg geweten dat Yours een « kniesoor •>, een « zeventeen » is, en dat het allemaal niet waar is... .. zoomiii als wat Fabricius in Ons Recht van 15 1.1. schreef. Verbeeld u dat een » vroede vader », die meende dat de stapmarschen van Peter Benoit iets weerd waren, zoo'n l,SOO omzendbrieven stuurde aan de Vlaamsche muziekmaatschappijen om ze aan te bevelen. Hoeveel honderden meent ge, dat er aangevraagd werden ? Of beter, want 't zijn toch Vlamingen die 't moesten aankoopen, hoeveel tientallen% Nog te veel gevraagd. Nu, hoeveel marschen werden er gevraagd? R<tad, raad, raad ? Ken enkele ! ! ! Wablief? In Vlaanderea "Vlaamsch! niet waar? Nu, roepen en razen tusschen pot en piut, en pinneken-dun spelen voor de rest, dat is misschien het allerzuiverste en allerhoogste » flammgantisme » I Yours * * * Over hetzelfde kapittel van « pinneken-dun » heelt Minister Helleputte, op eene vraag van M. Maenhout, in de Kamer verklaard, dat er op 't Fransch, bulletijn van den landbouw slechls twee inschrijvers zijn, en op het Vlaamsch bulletijn vier ! ! ! De Vlamingen spannen hier dus de kroon ! En de uitgave van dit tijdschrift kost aan het land fr. het een jaar door het ander. * * n De giftmengi-r Hopf, die den dagbladschr'jver Passauer valschelijk deed veroordeelen, — zie ons vorig nummer, — is deze week te Frankfurt onthoofd. * * * Er wordt dikwijls misbruik gemaakt van het recht op antwoord. Aldus wilde een advokaat antwoorden op een verslag over een geding in een dagblad, maar het dagblad weigerde en de rechtbank gaf ongelijk aan den advokaat, omdat de zittingen der rechtbank, volgens de wet, openbaar moeten zijn en iedereen er dus verslag mag over geven, zonder de waarheid te kort te doen. Hildebrand LEVENSBEELDEN XV Willem Pau wel s wordt po'èet Ja, ja, ge hebt gojd gezien : Willem Pauwels wordt -po'èet. Jef Casteleyn zaliger was immers tocti ook een poëet. eh ! Hij was zelf po'èet nachonal! En voorzeker, Willem kon het toch eenigszins beter dan de « bard van Eecloo ». Een zestieojarige student, vol geestdrift voor de lîtterkunde, vol « Vlaamscue Beweging », moet immers verzen schrijven? Dat is eene stuJentenziekte, evenals de mazelen eene kinderziekte, en het pinneken-dun zijn eene Vlaamsche ziekte is. Hoe was hij daar geraakt ? Dat is moeielijk om na te gaari Hij kribbelde gaarne hajeetjes vol, schreef heel gaarne opstellen, en reeds in de klas van 't Vosken had hij reeds als devoir een ttedicht gemaakt dat de geliefde leeraar in de klas verbeterde als stijloet'ening voor heel de klas, en dat dus goed op z'n pooten was komen te staan. Maar, het is genoeg geweten, zoolang een dichter of schrijver niet gedrukt is, blijft hij een « onbegrepen genie »... en het is daarom dat Laurens Koster of Gutenberg, wie van hen ook de boekdrukkerskunst moge uitgevon-den hebben, vele jaarkens, en eeuwen, vagevuur bij verdiend hebben : sinds hunne anderszins zoo nuttige ontdekking is het aantal der « onbegrepen genies » en der wél begrepen — vermits gedrukte —, maar toch best onbegrepen gebleven genies, op duizelingwekkende wijze gestegen. Willems' eerste proeve van dichterlijk genie verscheen — ja, werd GEDRUKT ! — in een hoekje van bet toenmalig studentenblad Jong Antwerpen, nr van 2 Augusti 188..., onder titel : Aan mijnen Vriend, en het mag wel de moeite loonen het hier mede te deelen, omdat het klaar aantoont waar Willem zijne inspiratie vandaan haalde. aan mijnen vriend Ik was in mijmering verzonken Toch slapen deed ik niet, En als aan mijnen stoel geklonken Verviel ik in het niet, Daar zag ik Vlaandrens groote mannen, De Vorsteri van het Kunstgebied. Zij zagen hunne taal gebannen, En toch, zij weetiden niet. Hij, die zijn volk eens leerde lezen, Trad statig nu vooruit : ; « De Leeuw nog altoos, 't is bewezen, » Briescht in zijn enge muit ! » î. - — —r rgrrTrMMM— Zoo sprak hij : « Aan u, jongelieden, » Aan u die eedle taak, » Doet, 'lijk wij eens, de Gallen vlieden, » De Leeuw zij uwe baak I » « Wilt uwe taal, uw schat beschermen, » Beoefent heur altoos, » Gedo' gt rond haar geen vreemde zwermen, » Verlaat hsar niet een poos. » « Gedenkt haar ede1, grootsch verleden, » Op îeder oogenblik. » Gedenut dat wt ook ons Vlaamsch beleden, « Doet het 'lijk zij en ik. » En hij verdween uit mijne oogen Met zijnen riddrenstoet. Zij zongen, klimmend tôt den Hooge : " Weg met het Fransch gebroed ! » Hoe dat nu eigenlijk ineenzit, hoe het komt dat Conscience (« hij die zijn volk eens leerde lezen ! ») met zijne « riddren », die « vorsten van het Kunstgebied » zijn, daar gevonden worden in « het niet » waar Willem neer-daalde terwijl bij op « zijn stoel geklonken » -was ; hoe zij in « he^ niet » zoo'n preek kunnen houden " zonder te weenen » — weenen over het verval van Vlaanderen, scheen Willem het nec plus ultra derVlaamscbgezindheid toe — ; hoe de Leeuw (met een hoofdletter) in eene « muit » gestoken is en daar brieschen kan ; hoe ze daar in « het niet » nog zoo bard en zoo heel Flamingantachtig « Weg met het Fransch gebroed ! » kunnen roepen... zie, dat ailes en nog veel meer ware moeielijk om uit te leggen ...en te verstaan. De noofdzaak echter was : het stond gedrukt, hoezeer ook 'zonder schrijversnaam, en dit laatste griefde Willem ten zeerste. Een ander voortbrengsel zijner « dichterlijke Muze » verscheen in De Student. 't Was maar vier regels groot, maar Droogstoppels alleen meten de poëzij met de el. De Student had een raadsel opgegeven, waarvan de oplossing « Kortrijk » was, en weldra zond Willems dichterlijk genie het volgende versje op : OP KORTRIJK De Pranschman schoot te kort om Vlaandren te onderwerpen : De Vlaming was te rijh aan kracht en heldenmoed. Nochtans woei Frankrijks vlag op onze Vlaamsche terpen : Zij viel voor Kortrijk neer, besmeurd met Frankrijks bloed. En ook dât werd gedrukt! Willem was dus dichter, gedrukte dichter. Medewerker aan Jong Antwerpen, aan De Student, kandidaat-muoewerker aan De Eikel (van Piet Van Assche, geloof ik ?) die eikel bleef en i;a een nummer in zijn vurig bloed verstikte, medewerker aan een ander tijdschrift, eene Brussel-sche illustratie, a. u. b.. waar zijn naam in groote letters onder een tamelijk mooi dicht-stukje prijkte...'t was al zonneschijn geworden. Willem was poëet. Gelukkige Willem... zoolang hij in zijne dr^omerijen verslonden was, zoolang hij pen of potlool in de tiand had om zijn ■■ dichter-lijken geest » op het papier over te gieten. Van dat oogenblik leidJe Willem Pauwels een dubbel leven, dat der fantasie, der verbeelding, waar geen koning gelukkiger was dan hij, en dat der werkelijkheid, dat hemelsbreed ervan verschilde. Want niettegenstaan Je zijne Fiamin-ganterij wierd hij ter Normaalschool al slechter en slechter aanzien, en het leven er hem weergaloos bitter gemaakt. En thuis, ja, 't ware zoo gemakkelijk geweest Willem te leiden waar vader hem hebben wilde, maar daarvoor moest hij eerst den jongen kennen, hem doorgronden. Doch vader Pauwels was van zijnen tijd : hij dacht er niet eens aan en meende te goeder trouw dat opspelen, kijven en oorvijgen geven de beste huiselijke opvoeding uitmàakten... voor zoover het hem in het gedacht kon komen dat het huisgezin moet medewerken met de school. Een kribbelaar, gelijk Willem toen was — en nog i? — is gedwee als een klein kind en doet al wat men wil, zoo men slechts zijne neiging ten goede weet uit te baten. Zoo, bijvoorbeelJ, had Willem een hekel aan « géographie » — hij zou er later zich des te meer moeten mede bezig houden. — Hadde de vier kruisjes-achter-den-rug-hebbende Willem Pauwels in de plaats gestaan van vader Pauwels, hij hadde tôt zijnen zoon gezegd : « Wim, jongen, zoudt ge me eens een leergang van aardrijkskunde kunnen opstellen volgens deze gegevens? Gaat het goed, dan laten we het drukken ! » En Wim, dat staat vast, hadde zich met hart en ziel in de aardrijkskunde geworpen en de opgegeven taak tôt goed einde gebracht. . en, vooral, hij ware van toen al een baas geweest in de •< géographie. » Maar de ouders denken nooit zoover niet ; om opvoeding, huiselijke opvoeding, bekom-meren zij zich al heel weinig. Zoo ging het ook in Willems huis. En, faute de mieux, of beter bij gebrek aan verstaudige leiding, bleef Wim po'èet... tôt hy, vele jaren later, onder leiding eener Willemien, en vooral onder die van Willomiens moeder, een practisch mau werd, echter niet van idealisme ontbloot. Vervolgt

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.