Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad

2073 0
09 February 1918
close

Why do you want to report this item?

Remarks

Send
s.n. 1918, 09 February. Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad. Seen on 28 March 2024, on https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/en/pid/hq3rv0f18h/
Show text

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

BORGERHOUT, 9 FEBRUARI 1918 ÎO Centiemen Nr 6, 41* Jaar HET VLAAMSCH HEELAL Weekblad voor Vlaamsche en Algemeene Belangen MENSCH EN WERELD Allerhande plannen en vooruitzichten ! worden bekend gemaakt en besproken , betrekkelijk eene nieuwe wereld of eene ! nieuwe wereldorde die uit de groote ; ramp van den wereldoorlog moet te i voorschijn komen. Te dien einde worden het meest allerhande stoffelijke belangen besproken betrekkelijk het inrichten en het doel van nieuwe staatsbesturen, zonder rekening te houden van de gebre- ken en kleinzieligheden der menschen. * * * Uit de wereldramp die wij beleven en uitboeten, zouden nieuwe en betere menschen moeten ontstaan, want zonder betere menschen zullen aile nieuwe inrichtingen en staatsbesturen geene verbetering of oplossing aanbrengen. Die betere menschen zijn slechts te vormen door eene betere zedeleer en eene betere opvatting van eergevoel en eigenwaarde, twee hoedanigheden die tijdens den oorlog veel hebben geleden en bij de menigte grootendeels verdwenen zijn. * * * Welk een beter menschdom kan er voortspruiten uit den woeker en allerhande oneerlijkheden, gepaard veelal met zedenverval en miskenning van aile recht, die heden ten dage den scepter zwaaien en immer uitgebreid worden ? Langs dien kant is er geene verbetering te verwachten, en de hulp en redding moet dus elders gezocht worden. ♦ * * De godsdienst die thans insgelijks veel lijdt door die mistoestanden, is nogtans geroepen om door zijne welbegrepen zedeleer, gesteund op eerlijken levens-wandel, tôt het groote werk eener betere wereld al zijne krachten aan te wenden. Hij bezit in zich de noodige levensuitingen om ailes tôt or de en zedelijkheid te doen weerkeeren, niet door uiterlijk vertoon en kwezelarij, maar door eene juiste opvatting en uitwerking zijner doeleinden. * * * In samenwerking met het volksonder-wijs, zal hij in staat zijn de menschen terug tôt hunne plichten te roepen en uit de wereldramp niet enkel eene nieuwe wereld, maar bijzonder « vernieuwde » menschen te scheppen. Zijn doel is het zedelijk belang te bevorderen, zonder het stoffelijke te verwaarloozen, terwijl thans het stoffelijke alleen in aanmerking komt en velen van den rechten weg doet afdwalen. * * * Dit wordt maar al te veel vergeten door hen die de nieuwe wereldorde alleen op stoffelijke belangen willen vestigen, getrouw aan het spreekwoord ubi bene, ibi patria : waar het goed is, daar is mijn vaderland. Maar het stoffe-lijk belang kan niet uitsluitend het goede zijn, zoomin als het vaderland alleen steunen kan op het persoonlijke welzijn. Want velen die dit persoonlijk welzijn genieten in een vreemd land, vinden daar toch hun vaderland niet, en worden door het heimwee terug naar hunnen geboorte-grond gedreven, al is het daar minder goed dan elders. * * * Dit onderscheid vindt men ook tusschen stoffelijke en zedelijke belangen. De stoffelijke voorspoed kan nog zoo groot en goed zijn, er ontbreekt toch iets om hem volmaakt te maken. Hij moet steunen op godsdienst en goede zeden, en velen komen in latere dagen tôt die opvatting terug, gelijk anderen door het heimwee terug naar hun oorspronkelijk vaderland worden gebracht. Die invloed is zoo krachtig, dat weinigen er kunnen aan weerstaan. * * Uit die natuurlijke en onzichtbare stuwkracht alleen kan eene nieuwe wereld geboren worden, niet eene nieuwe wereld van politiek of staatkundig eigenbelang, dat door grenzen beperkt wordt en aldus verscheidene landen en werelden vormt, die het aardrijk aan een arlekijnskleed doen gelijken, — maar eene eensgezinde en volledige algemeene wereld, die het menschdom ééns van hart en ééns van zinnen maakt, om door liefde en ver-broedering voor het algemeen welzijn te zorgen. * * * Na aile groote oorlogen en omwentelin-gen zijn het volk en de staatsbesturen tôt die opvatting en levenswiize weer-gekeerd, tijdelijk slechts want de volhar-ding bleef achterwege. Zal de huidige wereldoorlog een grooteren invloed op 't gemoed der volkeren nalaten en doen mzien dat niet uitsluitend eene nieuwe inrichting van staatsbesturen, maar eene vernieuwing van 't menschdom zelf nood-zakelijk is ? Zonder een beter menschdom, gelouterd door zedeleer en zelfopofiering, is er van al het beloofde « nieuwe » niet veel te verwachten. Voor 't oogenblik schijnt dit doel en die uitkomst twijfelachtig. Eene onver-wachte en spoedige heropleving van godsdienstzin en eerlijkheid is nogtans niet uitgesloten. Er zijn in de geschiede-nis nog erger tijden geweest dan deze die wij nu beleven en die toch opgevolgd wierden door een beter besef over de menschelijke waardigheid. Uit een over-tollig kwaad kan een uitgebreid goed voortspruiten, zoodat wij nooit mogen wanhopen, eene betere wereld te zien ontstaan. Het heimwee naar het goede kan even groot en overweldigend zijn als dit naar 't verlangde vaderland. J. L. i m DE TOESTÀND HIER EN ELDERS BELGIË. — Bij verordening van den generaal-gouverneur in Belgrië, zyn de Vlaamsche gemeenten Bever, Edingen, Lettelingen, Mark en St-Pieters-Kapelle van de provinoie Henegouw afgescheiden en gevoegd bij de provincie Brahand, arrondissement Brussel ; en de gemeenten Everbeek en Twee Akkers worden gevoegd bij de provincie Oost-Vlaanderen, arrondissement Aalst. Van de provincie Luik worden ook de Vlaamsche gemeenten afgescheiden en g«voegd bij Limburg, namelijk Attenhoven, Elisem, Laar, Landen, Neer-hespen, Neerlanden. Neerwinden, Overhespen, Overwinden, Rumsdorp. Waasmond, Wals-Houthem, Walsbets, Wange en Wezeren ; zy zullen deel uit-maken van het arrondissement Hasselt. Deze schikking zal vele moeielijkheden voor het taalgebruik uit den weg ruimen. —0— NEDERLAND. — In Nederland is eene algemeene werkstaking uitgero^pen om verzet aan te teekenen tegen de zoogezegde distributie of rantsoeneering. Het is daar ook moeielijk eenieder te bevredigen. Ongelukkiglijk gaat door den woeker, het smokkelen en de misbruiken in den kleinhandel, de »rije handel geheel te niet. Het Ministorie is verplicht immer nieuwe maatregelen te nemen, om een einde aan die misbiuiken te stellen, voor zooveel moge-lijk, want de woekeraars en smokkelaars zijn sluwe lieiien, die gemakkelijk hun doel weten te bereiken. Zelfs vele maatregelen, met de beste inzichten genomen, werken den woeker en het smokkelen in de hand. —o— RUSLAND. — De Socialisten maken van Rusland een hetde hutsepot. Niemand kan juist vatten waar zij naartoe willen. Hunne handelwijze bij de vredes-onderhandelingen is al even raadselachtig en mis-leidend, zoodat de vertegenwoordigers-afgevaardig-den der Midden-Staten dikwijls de kwispelturigheid van Trotsky en an< ere Russen moeten bestatigen. Wanneer zij meenen dat eene zaak opgelost is, komt Trotsky met atdere voorstellen voor den dag, die de onderhandelingen in de war sturen en aan zijne goede trouw doen twijfelen. Intusschen is de strijd tusschen Roemeniërs en Russen nog niet uitgevochten. De Ruemeensche opperbevflhebber schijnt 200,000 man onder zijn bevel te hebben en heeft tôt 'heden de overiiand op de Russen. Die broedertwisten leveren het zelfde schouwspel als het einde van den oorlog tegen de Turken. Wanneer de Turk verslagen was, begonnen Bulgaren, Grieken en Serviërs onder elkander te boteren. Met al die kleii e-lanôjes-oneenigheden is een algemeene vrede moeielijk te bereiken. FRANKRIJK. — De Fransche schrijver Jean Camus doet in Paris Médical uitschijnen, dat de geneeskunde de eenige wetenschap is die tydens den oorlog niet tôt verdelging en moord is gebruikt, maar tôt leven en herstel. Hij bestatigt tevens dat het wel opmerkelijk mag heeten, dat tôt nu toe, na drij jaren oorlog, geene pest of besm>.ttelijke ziekte is uitgebroken. Die tweede volksramp, zoo onaf-scheidbaar van oorlogen, is tôt heden kunnen bezworen wordeii dauk aan de geneeskunde, die in aile landen hare pogingen met den besten uitslag bekroond ziet. SPANJE. — De opsianden in Spanje nemen voort-durend uitbreiding. Het is duidelijk dat er een algemeen ordewoord schijnt te bestaan om in aile landen werkstakingen en oproeren te verwekken, zoowel in de oiszijdige als in de oorlogvoerende landen. De bedoeling om daarmede een einde aan den oorlog te stellen, schijnt niet oprecht te zijn. Het is hoofiJzakelijk eene gekende politieke of Staatspartij die daardoor in aile landen a .n 't hoofd wil geraken. De twisten in Rusland zij a daartoe weinig aanbevelenswaardig. Pax Eeuwige Ontevredenen Er is een soort lieden die immer ont«yreden z«n- .. .. Nog het meest zyn zy misnoegd, wanneer zij meenen dat anderen begunstigd worden, betgeen nogtans dikwyls ongegrond is en enkel voortspruit uit hunne jaloerschheid. Door die eeuwige ontevredenen zijn reeds vele maatregelen, genomen in zake van bevoorrading, veranderd, maar die veranderingen maakten de regeling moeielijker en nadeeliger voor 't algemeen. De ontevredenen zijn dikwijls lamlendigen, die de noodige maatregelen niet nemen om zich zelven te redden en die met kunnen lijden dat anderen door bet nemen van voorzorg zieb uit den druk hebben weten te helpen. Niet zelden slaagt die ontevredenbeid en inisnoegdbeid tôt onmenschlievendbeid over. Dit bleek uit de beknibbelingen tegen het Zinneloozengesticht van Mortsel, dat zijn rant-soen aardappelen volledig zou ontvangen hebben en anderen niet. Zinneloozen zijn wel de ongelukkigste menschen hier op aarde en wie zou hun eenen aardappel of een stuk brood misgunnen ? Schepene De Backer van Mortsel logen-strafte bovendien de bewering der ontevredenen, door aan te halen dat dit gesticht hoegenaamd zijn voile rantsoen niet had bekomen. Maar nu sprongen de vitters van den os op den ezel, en brachten andere beschuldigingen in 't midden, die eveneens ongegrond waren. Hetzelfde gebeurde met eene logenstraffing van M. Kintschots, beheerder van den Bevoor-radingsdienst ran het kanton Santhoven. De hoedanigheid van sommige leveringen wierden beknibbeld, en toen M. Kintschots de ware oorzaak en de genomen maatregelen deed kennen, sprongen de eeuwige ontevredenen in den regen en beweerden dat het onmenschelijk was eenige druppels op hunne kleederen te laten vallen. 1 Uit beide feiten blykt hoe weinig gegrond zekere beknibbelingen zijn en hoe zij enkel voortspruiten uit onwetendheid of kwaden wil. * * * De bevoorrading van aardappelen zal in 't loopende jaar, indien de vrede niet tôt stand komt, veel moeielijker zijn dan verleden jaar, door de scbuld der eeuwige beknibbelaars en vitters. De vooruitziende liaden die de noodige maatregelen wisten te nemen om zich in regel te stellen met de bestaande verordeningen, wierden ben'jd door hen die meenden niets te moeten doen en door de gewone rantsoeneering beter te zullen varen. Nu zulks veel te wenseben laat, zijn zij opgekomen tegen de overeenkomsten door vooruitziende burgers genomen en hebben weten te bekomen, dat deze niet voor de behoeften van hun huisgezin zullen kunnen zorgen. De eeuwige ontevredenen zullen er persoonlijk niets meê vooruit zijn, maar zij zullen zich misschien verlustigen in het teit, dat vele medemenschen door hunne schuld in den druk zullen geraken. Zoo weinig menscblievendheid is bij de vitters aan te treffen. Het is hier zelfs geene onberedeneerde daad van zelfbehoud, het is enkel een aandrang om slecht te doen en anderen te benadeelen: Te hopen waren het, dat overheden en komiteiten geen gehoor gaven aan die onmenschlievende beknibbelingen en de vooruitziende lieden aanmoedigden die voor 't welzijn van hun huisgezin zorgen zonder anderen te benàdeelen. Hildebrand SCHRIJVERS EN BOEKEN XXII EUGEE1V ZETTERUTAM Vervolg Mijnheer Luchtervelde is Zetternam's meesterwerk, en Voor twee Centen minder is onder maatscbappulijk oogpunt eveneens van groote waarde. Rowna was veeleer e«n fantastische gril, en bij de verschijning had dt schrijver zijn geschenk-exemplaren in 't zwart met zilveren letters laten inbinden om die schepping van zijn ongebreidelde, en door de lezing van Victor Hugo's romantiek opgfhitste verbeelding zoo akelig te maken van buiten als van binnen. Een Zonderlinge Bedelares, waarvan Lodewijk Janssens destijds een nieuwe, goedkoope uitgave bezorgde, is ond«r letterkundig oogpunt heel v#rdi«nstelijk, wat juist niet altijd van zijn kleintre werkjes mag gezegd worden. Ik denk hier namelijk op Hoe Pietje Triste fortuin deed, in Bultje Hamilton's Alleman's Vriend van 1860 of 1861, en bij miju weten nooit afzonderlijk ver-scUenen. Simon Cokkermoes is een heerlijke bladzjjde uit onze vaderlandsche geschiedenis, en levert menige hoofdstukken op die als voor-beeld van letterkunde en stijl kunnen gelden — hoewel, voor zooveel ik me herinner, alleen Jan Bouchery in zijn Edelgesteenten er de aandacbt op getrokken heeft. Dan herinner ik me nog enkel Hoe men Schilder is, destijds ook door Lodewijk Janssens in drie deelijes opnieuw uitgegeven... maar ik kan me van dat werk geen bijzonderheden meer vôôr den geest brengen. Wanneer ik hooger over dê maatscbappelyke strevingen sprak in betrek tôt het werk van Eugeen Zetternam, dan bedoelde ik ook hoofdzakelijk Mijnheer Luchtervelde en zyn Voor twee Centen minder. Het eerste werk, het machtigste dat hij schreef, werd te Gent in de kazerne « 't Kasteel » voltooid en her-tooverde den jongen korporaal van het voet-volk in een bekroonden schrijver. Zetternam was de eerste om in Vlaanderen de realisiische, maatscbappelyke romanletterkunde aan te vatten ; hij was, als zoon van werklieden en zelf werkman, best daartoe geschikt. Doch juist die geschiktheid, en die haast photo-grafische weergave van de werkelijkbeid moesien hem vaak leiden tôt onkiesche voor-stellingen, evenals de spiegel de onkiesche handelwijzen die vôôr zijn ongerept vlak plaats grijpen, ook onbewogen en ongesluierd weer-geeft. Doch ztlfs die onkiescbbeid, die deze werken beslist gevaarlijk maakt roor de eerste en vo<fr de rijpere jeugd, wordt slechts dan te voorschijn gebracht wanneer het noodig is voor de stelling van den schrijver, om ze te bewyzen of meer kracht bij te zetten. Onkiesch is b. v. het dagboek van Mevronw Luchtervelde, en toch is het in al zijn eenvoudige onkieschheid m. i. veel voortreffelijker dan het beroemde treurspel van Brieux : Les Avariés — ook in Nederland verschenen onder den titel De Beschadigden — dat in aile landen zoo een warmen weerklank gevonden heeft. Zetternam was de eerste om de heden-daagscne pest onzer Samenleving te bestrijden. En nochtans. zij die in Vlaanderen en in Nederland den mond vol hebben over Brîeux en zijn Avariés kennen niet eens Mijnheer Luchtervelde, ot, indien ze het wel kennen, stellen ze het beneden het Fransche tooneelspel, bejegesen het met minachting, en zelfs met afschuw... omdat ze steeds dit meesterwerk van den Vlaamschen werkman als zedeloos hebben hooren uitkrijten Zoo groot is de kracht van de chose jugée, in dit geval van het voor-oordeel.Voor twee Centen minder was langen tyd mijn lievelingslezuig, en tevens de aanieiding om me steeds tegen het verplichtend onderwijs te verklaren. Die twee gezegden schijnen weinig samenLang te bieden ; inderdaad bieden ze er beslist geen voor wie dit prachtige werkje van den macbtigen Vlaamschen tendenzer leest om de vertelling, zonder de redenen na ta speuren die den schrijver de pen in de hand gaven en die hij ten andere in den loop zijner behandeling ontvouwt. Het is mij echt«r niet te doen hier een pleitreden te houden over e®n zoo opvoedkundig onderwerp als het verplicht onderwijs ; zij, die zieti tôt het onderwerp aangetrokken gevoelen, doen best het veel te weinig gelezen werkje van Eugeen Zetternam aandachtig te bestudeeren. Weliicht komt later de gelegenheid wel eens om zelf op dit onderwep in te gaan, zoo diep als het noodig is om niet als « acbteruitstrever » gebrandmerkt te worden door hen die er over prateu als de blinden over de kleuren, d. i. door de meerde.rheid. Ja, Eugeen Zetternam kan in onze verlichte XXe eeuw nog groote, heel grooie diensten bewijzen onder maatscliappelijk oogpunt. Want in zijn werken ligt veel, *éél meer dan de oppervlakkige lezer wel vermoedt ! Yours Dp volgende schets handelt over Paul Féval. In deze sch^tsen zijn reeds de volgende schrijvers beoordfeld : 1. Selma Lagerlôf ; 2. Charles Dickens ; 3. Ft-lix Ortt; 4. Jack London ; 5. Her.drik Conscience ; 6. Jan Ligthart ; 7. Mevrouw Courtmans-Betchmans; 8. Jules Verne; 9. M. J. Brusse ; 10. Gerrit van de Linda ; 11. Harriet Beecher Stowe ; 12. Conan Doyle ; 13. J. F. Buerbaum ; 14. Frans Coeckelberghs ; 15. Augusf Snieders ; 16. Emiel De Grave; 17. Renier Snieders; 18. Henri Borel ; 19. Louewijk Janssens; 20. Ina Boudier-Bakker ; 21. Camille Flamarion ; 22. Eugeen Zetternam. Zullen volgen : 23. Paul Féval ; 24. Anna de Savornin Lohman ; 25 Louis Coupérus ; 26. Jan de Vries; 27. Lodewijk van Mierop ; 28. Upton Sinclair; 29 Mevr. C. van der Hucht ; 30. Multatuli ; 31. Edward Vermeulen ; 32 Rubert-Hugh Benson ; 33. Baronesse Orcry ; 34. Gustav Fr«nssen ; 35. Helen Kellar; 36. James Oliver Curwood ; 37. Léo Tolstoy ; 38. Théo Hamilton van Boigerhout. OVERZICHT Bevoorrading De bevoorrading van België door het Natio-naal Komiteit, onder bescherming van Nederland en Spanje, betreft in 't bijzonder de bevoorrading van brood. De andere ingevoerde artikels zijn klein en weinig afdoende. Om die reden breiden de gemeente-komiteiten hunne werking uit en zullen dit jaar door eigen gewin van erwten, boonen en andere levensmiddelen de bevolking helpen. Tevens zal er in die artikels minder kunnen gewoekerd worden. Kleed en Naam Een Vlaamsch blad doet uitscuijnen, dat vele Vlamingen eene betere houding in kleeding en fatsoen dienden aan te nemen, in de plaats van een slordig opschik en een Boneemsch voorkomen. Hetzelfde leeraarden de Socialisten wanneer zij in de Kamer als volksvertegen-woordigers kwamen. In plaats van met den sebeeven hoed en de kromgeloopen polevies," kwamen zij te voorschijn met pikfijne afborsteling, zoodat zij niet afstaken tegen nobelen en flskens. Maar er is nos iets anders dat de politiekers en ook anderen in acrit dienden te nemen, 't is den goeden naam en een onbevlekt verleden. Zij moesien uit hun midden aile lieden verwijde-ren, die dienaatigaande iets te wenschen laten onder opzicht van eerlykbeid of deftig gedrag. WEKELIJKSCH VERSLAG Borgerhout Ziekten In een vorig nummer hebben wij aangehaald, sprekende over het groot verschil tusschen geboorten en sterfgevallen, dat deze laatsten gelukkiglijk niet toe te schrijven zijn aan heer-schende ziekten, vooral niet aan besmettelijke of aanstekelijke ziekten. Daar de lijders aan die ziekten thans meest allen in 't gasthuis moeten opgenomen worden, kan er ook met juistheid b^paald worden welk een invloed die ziekten bebben uiigeoetend op de openbare gezondheid en de s'erlgevalh-n. Tydens het diens'jaar 1917 zijn er 22 kro^p-lijders verpleeg'i, waarvan er sleclns drij over-leden zijn.alsouk V2 yp <uslij<iers waartusschen slechts twee sterfgevallen. Tusschen deze 22 typbuslij lers waren er 13 van Deurne, die allen genezen zijn ; tusschen de twee sterfgevallen was er een, dat hoofdzakelijk veroor-zaakt wierd door eene bijkomende ziekte der huid. Het getal kinderen lijdende aan roode koorts was 48. Op dit getal is er slechts één over-leden, woonachtig te Wommelghem. Twee personen hadden de roos. Beiden zijn genezen. Uit deze opgave blijkt, dat de verzorging in 't gasthuis wel goed moet geweest zijn, want vele lijders kwamen daar slechts in behandeling wanneer zij buiten het gasthuis reeds erg door de ziekte waren aangetast en soms in hopeloo-zen toestaud verkeerden. De dienst der heelkunde gaf insgelijks prachtige uitslagen.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
This item is a publication of the title Het Vlaamsch heelal: katholiek - zondagsblad belonging to the category Katholieke pers, published in Borgerhout from 1878 to 1930.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Add to collection

Location

Periods