AiONNEMENTSPRIJZEN ! Voot tin m«*nd 1.76 Voor 3 maaad fi. - Voor 6 maaad 10.— Voor tén j**r II.— Redaktie, Befacer co Aankoudifilngen : 44, ROODESTRAAT, 44 ANTWERPEN I-'iasdag 27 INfov. 1917 - 3de Jaarg. Nr 328 Prijs © Ceatiem voor Helgië AANXONDIQINGEN j tweede blad, den regel 2.60 Derde id. id I.— Vierde id. id 0.59 Doodabericht S.— Blke medewerker is persoonlijk frerantwoordelijk voor zijn pchrijven, en bindt niet heel de Redaktie. HET VLAAMSCHE NIEUWS VERSCHMNT 7 MAAL IN DE WEEK Iraad. [jat V UHÏi UI.ST, Dr. Ang. BORMS, Alb. VAN DEN BUANDE; met lie vu te medewerklnjj v«o Hoojjleeri»! Doctor Antoon JACOB VAN DUITSCHE ZIJDE DUITSCH AVONDBERICHT Berlijn, Zondag 25 November. — 01 ficicel : In Vlaanderen eu bezuidwestcu Kainc rljk, levandigé vuurwerkzaamheid in or kele vechfeektoren". Op den Oostelijke: oever van de Maas zijn Fransche aanval len tusschcJi Samogiieux ci) Beaumoii aau gang. Succesvolle gevcchton in het gebergt tu«whpn Rrenfa nr> Piav*> VAN FRANSCHE ZiJOE WESTELIJK GEVECHTSTERREIÏ Parijs, Zondag 25 Novembcr. — Offi cieel : Gekenmerkte bedrijvigheid der two< artilleries in de streek ton Noorden vai dea Chemin des Dames en ten Noord vvesten van Reims. Op den rechteroevei der Maas, na een korte artillerie-voorbe reid:ng, hebben de Franschen dezen na middag ecn gedeeltelijke oporatie ter Noorden van de hoogte 344 uitgevoerd ondaPks een hevige wind1- en regcnstorin Op een front van 3 1/2 km. ongeveer tusschen Samogncux en de streek ter Zuiden van de Anglemont-hoeve, hebber de Fransche troepen schitterend de ter-s'e en tweede Duitsche limes genomen, Alsmede diep-ingebouwde onderkomeU; van de Duitschers, op de Zuidelijke hcl-lingen van den Ravijn van het Caures-beseh. Het getal der tôt nogtôe getelde (tevangenen overtreft 800. In de Vogezon een Duitsche overval op een kleine Fransche post van deti sektor van Sondernach (ten Zuidwesten ■ ran Munster) is zonder gevolg gebleven. Niets te tr.elden op het overige van front. VAN ENGELSCHE ZIJBE WESTELIJK GEVECHTSTERREIN Londen, Zondag 25 November. — Of-ficieel : De gevechtën in en rond het Bourlon-oosch, in de nabijheid va® Kamerijk, werden gisteren in den namiddag en des avonds met groote hardnekkigheid aan beide zijdeii voortgezet, de vijand ver-scheidene malen tegenaanvallen uitvoe-rond. In den nacht van 23stC'n dezer dwongon sterke tegenaanvallen onze troepen het dorp Bourlon te ontruimen, waar onze voorposten waren binnenge-drotigen, en in den oehtend van den 24n drecf eon krachtige vijandelijke aanval, meer Westwaatts losgekomen, ons over korten afstand terog op den heuvel in het Bourlon-bosch. Later in den oehtend verjoeg can suksesvolle aanval der onzen den vijand van den heuvel terug, en v66r don middag haddon wij onze liuie aan dtn N'oorde'.ijkeu rand van ljet Bourlon-bosch hersteld. De gevechten werden des namiddags voortgezet, en bij valavo"d viel do vijand opnieuw met sterke strijd-krachten aan van uit. het Nofflrdoosten, onze troepen een weinig terugdrijvend in den Noordoostelijkein hoek van het woud. In den aanvang van den nacht vie. len de onzem opnieuw aan en rukten Bourlon binnen, het na een woedendeu strijd heroveretnd, ofschoon de Duitschers in zekere gedeelten heftigen te-gonstand boden. Bourlon-dorp en [cite-lijk geheel het bosch, den heuvel om-vattend, zijn nu in ons bezit. In den loop dezer operaties hebben de Engelsche, Wallische en Schotsche bataljons, door miterij gesteund, den nitersten moed en •tandvastigheid getooad, zoo in den aanval a!s in de verdediging. Vijandelijke versterkingen, konvooien fn verkeerswegen werden aangevallçn en vele bommen werden acliter het ge-vechtsfront, op belangrijke kruispunten van spoorwegen geworpem. TELEGRAMMEN df. groep van giolitti Volgens een boricht uit Zwitscrland aan Duit "-Ho bladen ielt de hoofdzakelijk uit volgelingen "an Giolitt/i bestaande groep der Panlement-aire in Italië ongeveer 127 leden. Als de Ka-mer midden December heropend is.. het ontwerp in behandeddng om parlemen-kommissiee tôt het houden van toezicht op f^georing en legerbevel iu te stellen. De radika ^ blad en staan op de vorming van zu.lke kom-met vèr-strekkende bevoegdhedeiî. Dp ^ionaiistiiache pers is er \-ierkant tegen. bnoelsche generaalsbenoemingen Londen, 24 November. — Officieel : ^neraal Pjviraer is benoemd tôt aanvoerder faa de Britache «trijdkra^hten. in Italie, luite-^ntrgeneraai Marshall van die in Meaopotamiê. de duikboot-"en MIJNOORLOG J®Kjn, 24 November. — Officieel : onxer duôkbooteai heeft im de Noordelijke opnieni'w vijf stoomschepen met ee<n in-van 14.000 bruto reg. ton tôt zinken ge-waaronder d» gewapende Engelsche ^^mgchepen « Zillah » (3788 t.) en * Hderton> » ^26 ton), beide mett een lading hou-t vn/n Ar-^gel naar Engeland, alsmedo de « Baron ^•foQti» (3991 ton) met eeii lading mijnhout, r-^ schip trit een konvoi geschoten werd. Voorts , ^ gs^apende Russische stoomschip a Irina » ton) met levensmiddelen van Archangel Aîoxandro-veks. ^'lijn, 26 November. - Officieel : . V- Ucn in he; vei'boden gebiod rondom Engel( weer 12.COO br. reg. ton vei-nietigd. Oaider de gebrachte schepen bevond zich een a»t-o« ifchip van 6000 ton. TORPEDEERINGEN Den Ha a g : Mac Nam axa deelde in het Laj liras mode dat sedert einde Februari tôt «ni - Oktober 10-13 sohepen door duikbooten of mijo verloren zijn gegaan. 1 DE DUIKBOOTOORLOU EN ENUELAN1 Het « AJgerneen Handelsblad » vemeemt Londen dat de xaadgevende komnnissie v ^oheepsbouw afgetreden is alô protest tegen ? regeeringsbeôciiikking aa;ngaande het ver\anj der verloren schepen. ïot deze komm^issie hoordeai voox-aanstaande personen der sche vaartwereld DE EVENREDIGE VER fEGEN WOORDIGING , VOOR HET ENGELSCH PARLEMENT De « Nieuwc Rotterdamsche Courant » v neenit uat Londen dal het Lagerhuis zich n 302 stemmeJi legen 126 uitgesproken heeft i > g'unste van de fvenredige ver tegen woordiging. UIT l'OLEN Beriijai, 24 -November. — Voigens de « V aische Zeitung » heeft prins liadsziwill, die n ■ de leden van don Poolsoheai regoutschapsra , nauwe voelioig houdt, over de 'ndeaiwe Poolsche , geering gezegd,. dat de uàtiatingen van den gentsciiapsraad en de dadeii der regeering, w lté spoe<iig te verwachten 2ujn. geen twijfed de rijzcn dat Polen eeiLijk en io}-aal tôt een teg de mjiddo.rijken aanieunetnden staat zal word opgobouwd. De Poolsche gemeenschap is ex- zi van bewiist dat het haar ndet vergund is tha reods tôt een voiiedige staatknndige ontwiki ling te komen, doch ue eigeniaandiig geschrev brieven der beide keizers hebben een diep v< , trouweai bij de Polen. gewekt. Indien de aeid* vau den l^ooLsclaen et«uit midden in ooriogstâ Ln handen der nalie zelf wordt gelegd en een inoreele grondslagen rustende steun bij de mi delrijken wordt verkregen, dan worden de « guinstdgo opmerkingen over Polen's gebrek a poiitieke posilie of besluiteloosheid bij het i nemen d'&arvan van zelf in het reine gebracht. NAAR EENE NIEUWE SÔCIAUSTISCHE KONFERENTU Stockholm : De Deensche sociaaldemokrat heeft het Internatiionaal Sekretariaat verzoe onmiiddeiiijk eene algemeene socialiistische ko ferentie "bijeen te xoepen, ook al zou doze onv< ledig zijn. Het voorscel wijst op de reëele mog lijkliedén van een. afzonderiijken vrede. De s kretaris der Internationale, Kaaniel Huysman heeft naax Londen en Parijs gotelegrafieerd o de méening der Engelsche en f ransche sociaiist< ûi te winnen. Se Gebeurtcaiâsea in Ruslan De solda ten verlaten de loopgraven Kopsnhagen, 25 November. — îelegrammc uit liaparanda belielzen : lien Franschmai die gisix-ren uit Kusland te Haparauda aaj kwam, deelde mede dat de solaaten aan h' front in twee groepen verdeeld zijn : Noven bristen en Decemoristen. De eersten liebbc ' besloten het front nog deze maand te verl; ten, de tweede groep wil met Kerstmis van c loopgraven naar het vaderland terugkeeren. De wapenstiistaud met de Centraien iiopenhagen, 25 November. — De buite] landsche persvertegenwoordiger der bolsj-wiki aan de Zwitsersche grens ontving ee offiaeel teiegram uit iSt-l'etersburg, iuicU;r hétwelk de oppeibevelhebbjr generaal Duch< nin m heciitenis werd genomen, omdat hij g> »,ei^era had net voorsiei tôt net siuiten va ecn uapeiisuistand aan hed het Iront over i inaken. De regeering gaf bevel aan de ve: senmende frontie^ers zeif over heel het froi de vred^sonderhandelingen in te leideu. De posiîie der Ententegezanten te Petrograd t De Matin » meldt dat de Russische rege< ring het korrespondentie in cijferschrift d< gezanten te Petrograd verboden heeft. H< telegrafisch verkeer der gezanten werd onde toezicht gesteld. Het schriftelijk verkeer tu: Bchen de Pransche regeering en haar gezar te Petrograd is opnieuw onderbroken. De toestand te Petrograd Men meldt uit Stockholm dat te Petrogra de orde volkemen is, .dank zij het optrede der inilitairen. Oproerlingen worden met zw£ re straffen bedreigd. De dagbladen publicee ren dekreten die getuigen van de groote vooi ■'-org der regeering voor het ekonomisch lever lien moratorium werd ingediend voor de: duur vau 3 maanden. Verschillende organisa ties werden in het leven geroepen oin de ovei heid bij te staan in de voedingskwesties. D regeering publiceert dagelijks een openhartij overzicht over den toestand der bevoorradiug De internationale socialisten zetten hunne be moeiïngen voort voor het tôt stand komen vai een Uouiogeen socialistisch ministerie. Uit de Oostenrljksche pers \\ eenen, 24 November. — De verklariugei van de minister-presidenten Seidler en Weker le laten er, naar de bladen eensteminig ver klaren, geen twijfel over bestaan dat de mid delrijken elk ernstig en aannemelijk voorste tôt het sluiten van een wapenstilstand, het welk hun uit Rusland bereikt, op tegemoetko tnende wijze zullen behandelen.*Ck>stenrijk Hongarije zal geen moeilijkheden in den we£ leggen om het neerleggen der wapenen op he" Oostelijk front te bewerkstelligen. Oostenrijk Hongarije heeft in den laatsten tijd z66 vele onweerlegbare, oprechte en duidelijke bewij-zen gegeven van zijn bereidwilligheid tôt der vrede, dat een welwillende ontvangst van hei aanbod geheel in de lijn van zijn politiek lig-gen mo^t. De moeilijkheden liggen, naar hel geval Doechonin (de Russische opperbevel-hebber) aantoont, aan Rusland's zijde. V6ôr de tegenwOordige toestand in Rusland niet opge-helderd is, kan ook de aangelegenheid betref-fende een wapenstilstand niet worden gere-gcld.Engeland en Rusland Hnmburg, 24 November. — Voigens be-richten in Deensche bladen heeft de Rngel-»che regeering aile in Engelsche havens lig-§;ende Russische stoombooten alsmede eenige schepen, die tusschen Archangel en Engeland ^aren, in beslag genomen. Voorts is de Russische kruiser «Askold», lie zich in de Middellandsche Zee bevindt, >nder Engelsch kommando gesteld. De Vereenigde Stnten en Rusland New-York, 24 November. — De korrespon-ient van de « Associated Press » meldt : De iTerheid3per«»onen te Washington houden be! ►rv*or, dat d c vredes1»ew®ging d-.-r boi^jewiki ^ Kusiand bijna bij de nati«s plaatst, waarme< W- geen vriendschappelijke betrekkingen wordei % onderhouden. Indien ze slaagt, zal het buiten * gcwoon lastig zijn, Rusland als een ohzijdigei g staat te behandelen wegens het voordeel, da Ç voor Duitschland daaruit voortvloeit De ge&eime verdragen en de Fransche pers Parijs, 24 November. — Over de bedoelinr v™ van Irotzky, om de geheime verdragen alge w* meen bekend te inaken, zegt de Petit pari >ni- sien » • Men moet er rekening mec houden, dat dt geheime verdragen, hierbij in het spel, al ge ruimen tijd buiten werking zijn. De gealheer ;er- de regeeringen hebben hun oorlogsoogmerker ido m openbare verklaringen en de nota aan Wil ion son in het einde van 1916 onder woorden ge bracht. Al het andere is vervallen. De toestand lu Finland Het « Hamburger Fremdenblatt » vexneem iut van zijn korrespondent te Stockholm : >or Naar ik uit Helsingfors verneein beginner de de burgtrhjke bladen daar weer uit te komen >en In wcerwil van de afkondiging van de alge^ be- meene staking besloten de arbeiders in volks' »p- vergaderingen ter bescherming van het dooi de revolutie verkregene voorshands de wapens met neer te leggen. Op verlangen der « bur-gerlijke » groepen heeft de Danddag tijdens de staking niet vergaderd. Donderdag kwamen de socialistische groe-er- PCI* ter beraadslaging over het vrijlaten van let 2e gijzelaars en hervatting van de werkzaam-on heden door den Danddag bijeen. Ook heeft de socialistische partij den Danddag de lijst doen toekomen .met de namen harer kandidaten voor een louter socialistische regeering. Daar-op komen voor : Tokoi, voorzitter ; Màckelin, Let T^-unfn1*, za^en ; Oylling, firiauciën, alsmede . Dirola, handel en nijverheid. , ?,e a™btenaren, bij d'en Senaat betrokken, hebben besloten, den arbeid neer te leggeu ■ ' voor 't geval een onwettige Senaat tôt .stand en ?OCj j komen. Een Senaat, door een laatsten Danddag ingesteld, zou als wettig gelden en Lenln ch De « N'eue Freie Presse » vertelt iets uit na I/euin's ver le den. ;e_ J^enin woonde in het begin van den oorlog te Krakau. Door een vergbsing van een gen-sr- darme werd hij in heciitenis genomen. Zijn )g vrouw, die zijn eigenlijken naam Oeljanof heeft behouden, wist Heinold, den toemnali-gen mmister van binnenlandsche zaken, ech-u. ter weldra te overtuigeîn, dat Le nin geen spion uf- ^ei1 tsaar kon zijn^ dien hij zoo lang heeft U1 bestreden. Lenin werd dieutcngevolge aan-n. stouds op vrije voeten gesteld. Tegenstauders van de bolsjewiki hebben dit voorval gebruikt om Lenin in een valsch daglicht te stelleu De nationaliteitenpolltiek Stockholm, 23 November. — De bolsjewiek- 10 sche persvertegenwoordiger aan de Russisch-it Zweedsche grens deelt over Haparauda door u- tniddel van het Zweedsche tel. bureau de re-J. geeringsverklaring mee, voigens ' welke de e- maatregelen van den raad der kommissaris- 0. sen des volks omtrent de vrscliillende natio-e; naliteiten naar de volgende richtsnoeren zou- 11 den worden getroffen : ^n len eerste vrij heid en soevereiniteit voor aile volken van Rusland. Ten tweede, het redit, hun eigen zaken te j rege^en voor de volken van Rusland tôt aan de scheiding en de vorming van zelfstandicre staten. Ten derde intrekking van de voorrechten ii van bepaalde volken en nationale kerken en 1, van allerhande beperkingen. i- Ten vierde het recht van aile volken en ît volksstammen^die in de minderlieid zijn en i- op Rusland's grond wonen, op volkomen vrije n ontwikkeling. i- Deze meedeeling is uit naam der republiek e Rusland door StaHn, den kommissaris voor de zaken op het stuk der nationaliteiten en Leniu, den voorzitter van den raad der konnnissaris-sen, onderteekend. 1 Ontslag van den Russischen minlster van 'n marine s meldt udt Amsterdam dat de miuistex van marine, adimiraal Werderewski, afgetredem ia. BUITENLAND BRAND IN HET ARSENAAL VAN TOULON « Le Journal » meldt dat in het Axsenaal van l'o»tlon een brand m udtgebroken ten gevolge van i zoKontbranding. Er werd alleen materieele scha-d« aangexicht. (Katoen.) 1 MAATREGELEN TEGEN VREEMDE r DESERTEURS IN ZWITSERLAND 't : Dern : De Zwitsersche Bondsraad heeft het po-iitieke département gemachtigd in prinsiep de be-wiUflgâiig van burgerrecht te weigeren aan bui-tenLandache deaerteurs die na het begin vam. den oorlog in Zwitserland aangekomen zijn en vroe-^ ger nooit in dit land woonachtig waren. " IN HET SPAANSCHE KABINET VolgeiLS cen uiit Ma-drid te Parijs oHtvangen-boi'icht, hebben zich in den boezem van het • Spaansche kabinet raeeningaverschilleai voorge-daan over de toepa&sng van een besluiit tôt het " kwijtsclielden van straffen. Een deel der minia- [ ter .s wenscht nieuwe verkiezdngen en verruiming ~ van de gemeentelijke zelfstandigheid. De andere • achten de uitvaai-diging van een amneatie ala ko- • nimk'ijk besluit voldoende. 1 UIT ARGENTINJE Buenos-Ayres, 24 November. — Gemeld wordt dat Fernando Asquier tôt miuister van buiten-i landsche z;iken zal worden benoemd, in vervnn-ging van Pueyrredon. Het personeel der spooa-wegen in hat Zuiden ^ van Argentinië heeft plotseling het werk naarge-legd. De stations worden bewaakt. UIT ENGELAND Londen, 24 November. — Officieel : Ten gevolge van een plaatselijke ontploffing . gisteroehtend in een fabriek in het Noorden van Londen, is een vrouw gedood en zijn er twea licht gewond. Het gebouw zelf heeft geen «chada gel'eden. ?ELERLEI Het a Journal » verneenit uit New-York, dat Gérard, de vroegere Amerikaansche ge-7ant te Berlijn, zich uit het staatkundige leven zal terugtrekken. Het aantal inilitairen en burgers, die op 31 Oktober in Zwitserland geïnterneerd ( waren, bedroeg 24.136, o. w. 12.376 Franschen, i 8.594 Duitschers, 1.822 Belgen eu 964 Britten . 1 DE TOESTAND , De Engelschen hebben in de tweede helft , hun als door'oraakspoging te beschouwen aan- . vallen tegen het Duitsche front voortgezet. De dorpen Mœuvres, Fontaine, Bourlon, Ban- ^ teux, verspreid over een front van een 12-tal y kilometer vormden de brandpunten van den , strijd, waartoe de aanvaller, lijk uit bijzonder- lieden in de Duitsche berichten blijkt, aile \ krachteit iuzette. Fontaine werd Donderdag c ; i 1 : Bourlon Vrijdag door de Duitsche infant» l lieroverd, en tegen tegeuaanvallen behoud • Dat erkent ook Reuter. Onze verwachting o i een mislukking van het Engelsch ofien . wordt dus bewaarheid. Want al inag Rei ook op een terreinwinst wijzen zooals aan Westelijk front in de laatste maanden i ; werd behaald, de slag bij Kamerijk bew ■ voor wie hem onpartijdig becordeelt t\ ■ clingen : 1° dat de Engelschen de ontoereikendh ■ hunner bewegingen in Vlaanderen, tegen • Duitsche duikbootbasis insien ; 2" c^at ze. ook bij verrassing, — want i aanvallen bij Kamerijk waren cen verrass ■ -- geen op den algemeenen toestand invl • uitoefenende wijziging brengen kunnen. Want dat de verdediger thaus verplicht zijn troepen aan andere fronten te onttrekk in zulke mate, dat daar zijn aktiviteit verla worden zou, mogen we wel betwijfelen : meenen we dan te kunnen instemmen i volgende regelen van de hand van een n tair medewerker aan de « Nieuwe Rotterd; sche Courant » : « Wat den indirekten ste door de thans ondernomen aaiivallen, aang£ zoo zal deze alleen voor Italië wat baten, dien de toestand in het Westen voor de Di schprs zoo dreigend wordt, dat niet met aldaar aanwezige reserves kan worden ^ staan om dat gevaar te keeren. De Duitsch hebben hun front in Vlaanderen en Frankr yeker krachtig bezet gehouden en zullen reserves daar zoo min mogelijk worden a gesproken. Verder is aan te nemen, dat leidende persoonlijkheden zich niet spoe-door een tegenslag op het Fransche front \ liet hardnekkig doorzetten van hunne planr in Italië zullen laten weerhouden. » * * * Nu zijn na de verklaring van Clémence in de Kainer, meeniugsuitingen in verscl lcnde kringen daarover losgekomen. In de pers van de gematigde partij, even die van de rechtsstaande natioualisten wo: natuurlijk rond het regeeringsprogram groote trom geroerd, terwijl de socialisten, het zinledige van Clémenceau's woorden \s zend, het in werkelijkheid eeuig punt v zijn programma, onbeperkten oorlog, aan fe kritiek onderwerpen. Wat echter het met beroeriug verwekte is het verlooehenen v wat de yorige regeeringen als hun doel hadd te kennen gegeven : den statenboud. Thom: de vroegere minister trekt daaruit iu de « H manité » volgend besluit : de socialisten inc ten de openbare meening bewijzen, dat door hen voorgeslagen oplossing de een juiste is. En de vurige Sembat voorspelt in « Lanterne » : Heeft Clemenceau ook e meerderheid weten te verkrijgen, toch zal e ommekeer in de Kamer niet op zich lat. wachten ; de Kamer heeft zijn programma ni kunnen aanvaarden, daar hij er geen hec ontwikkeld. In Amerika en Engeland houdt men eve ee.is aan het door den Franschen ministe président van de scliouders geschudde idea vast. Vandaar een zekere spanning rond h vraagstuk van de oorlogsdoeleinden. Wanneer komt de konferentie der gealliee den, waarop die zullen besproken wordei Zonder eenige wrijving zal het ook hier di zel-er niet gaan, en mogelijk wordt daaruit li nieuws geboren. # * * Noch uit Rusland, noch uit Italië weet m< ons iets van doorslaand belang te melden. Kerenski, zoo lezen we in de « N. R. Ct. zou niet gedood zijn, ook geen zelfmoord lie ben gepleegd, maar op weg begeven naar P rijs, waar hij einde November verwacht word Op 't allerlaatste oogeublik lezen we in c « Vorwàrts » dat Doechonin, de opperbevt hebber van het Russisch leger, thans, na zi herhaalde weigeringen, het hem opgelegt aanbod van een wapenstilstand heeft gedaa: Uit het Dagboek eener Vlaamsche Moeder Als dia van Havere 't wel ludden geme«nd... o0 Juni 1917. — Als die van Haver ooit rechtzinnig gieweest waren en 't w< geineend hadden met liet Vlaamsch Vo!k, dan zouden zij niet hebben gezw< gqn om te behagen aan Frankrijk, d£ ons opslorpen wil, evenals uit diep ingt ■wortelden afkeer jegens ons volk waaj mode zij al tachtig j aar den gek houden dan zouden zij eigem v'jandige landg< uooten in dezer lagen strij d tegen de hei opbeurHig van Vlaanderen niet hebbe aangemoedigd en geldelijk gesteunc' maar rondborstig gezegd : « Vlaamsche meuschen, hebt gedulc Ja, de sinds 1830 elkaar opvolgeiude r£ geeringen- hebben u vernederd en mis kend, zijn zelfs misdadig jegens u t werk gegaan, daar zij u tôt heden zede lijk qn stoffeiijk gebroken en u op eigei bodem, waar gij de meerderheid uit maakt, als minderwaardigen en onderge sehikten behandeld hebben, iu die vot drukking toegejuicht en terzijde gestaaa door eein gedeelte der Belgische bevol king, dat u beleedigde en nog beleedigt dat u haatte en nog haat, om zelf in he voor u zoo stiefmoedeirlijke vaderlani meester te kunnen blijven «a, tôt uv îchade, er groote voordeelen uit te kun nen halen. Evenwcl, daar wordt nu een einde aai gesteld. Al uw vechten als volk, al wa jij aan tekortkomingen in uw strevei maar stoffelijke welvaart geleden hebt jaat vergoed wrorden. Wij leggon 't zwij jon op aan dezen die, met ons goud be aald, u in vreemde landen kleineereu et ui.nrandcn. Wij lake» hen. Zij waren he lie de tw.ee<]racht zaaiden ; zij hebbe' t vuur gestoken aan de lont d-e 't akti /isme losbarstefi deed. Zij hebben d< »gen geopond aan de zwijgende Via riragcn wier oogen toen helder zagen t Schot heeft dezen die hun volk innig ief hebben, wakker gesehud en die heb->en dan op r:dderlijke wijze, met opet ^izier den strijd aanvaard, zcoder vrec; ■oor de gevaren en de vervolgingen. G'; icbt gelijk, nu wij beweren voor de rech. en der kleine volkéien te strijdon, ooli uv stem te verheffen en uw rech ten, daai vij zwijgen, door Europa te zien erkenc >pdat uw z'elfbestaan, uw zelfstandig-„t.i c -cfifenc. :<o«.i bskrachtigd opgaar ■n€ uit de nachtmerrie van donkerte en bloed welke op het uitgeputte Europa blijft iief drukkên. Om een njeuw leve,n, om uw ter opstailding 1e gemoet te gaan, bcstaat het g-j rceds eeuwea, houderden jaren lan-Ijst ger c'e S'-aat België, die u altijd heeft vee niiskend; ee"s stond gij door handel en nijveiheidj beschaving en knnsteu, door "de UÎVrriitlei(îszuciït aaa de spits der volken. Wereldberoemd waart ge cil 't goud de stroomde toe naar uw havens eu hallen. ing Misdadig, ja, zou het voortaan wezen, ;,ed als ras uw ondergang door te drijven en zou le ^eweTkon dat gij, eons.zoo groot, in en, Europa 't eenige ras, buiten het Iersehe md wellieht, zoudt wezen wiens belangei:i en zoo rechten aan de glioeno tafel niet zouden ïu- worc,cn verdedigd, nadat de kanatuien .m- mijner Bondgenooten en de bommen un, hunner vliegers uwe oude stedera en dor-pen grootendeels vernield liebl.>en, en honderden weerlooze Vlaamsche men-de schen gedood ea verminkt. ol- Vlaamsche volk, wij, dç rnanr.en van Havere, moeten u vooral dankbaar zijn. Tôt heden drukte de oorlog 't zwaarst >n. op u. Gij vooral hebt uw zenen aain de de loopgraven moeten offeren, terwijl wij % vole Fransch-eentaligein hebben beguns-tigd en, buiten de frontgevaron, diensten laten bewijzen en gcmakkelijke postjes bekleedeo. Oeh, maar wat geeft het? La-au ter, na den oorlog, zal 't niet meer ge-iil- l>euren en ge z'jt dat nu al 80 jaar ge-wand zô6 te worden achteruitgestoken en .dt behandeld, en altijd hebben wij u zoo de wat honig oir. den moud wcteji te snie-op ren, en als kleine kleuters hebt gij de 'J- beloften geloofd waannede wij u iiaai-|le don, en dankbaar, deemoedig boogt gij ■ :st daarbij het hoofd. an 't Zwaarst drukte tôt heden de oorlogs-™ !ast op u, e,u zal nog op u blijven wegen. ; u' Grootendeels zijn het Vlaamsche men. •- sclien die naar den vreemde moestetn ; vluchten en er hun kinderon af9taan ; j je dorpen van Vlamingen zijn het die nog ;n worden verp-eld ; Vlaamscho menschen. " -n zoo'n brave kuddeslaven, moeten nog 1 -n maar steeds hun. haardstedcia, hun huizen | verlaten, en ee,ns teruggekeOrd, zullen zij er, onzeker voor het morgen, dak- en. ! n- broodloos, wellieht voor puinhoopen r" staan te treuren. Vlaamsche menschcn zijn het die zich nog dagelijks moeten afvragen wat het 1 r- morgen hun voorbeschikt : ondergang of 1 1? dood! s Wel gii armo, goedzaklcigo \rlamiu-geii, weest .nicttemin gerust aangaande f de toekomst. De door ons jegens u ge- , .n p'.eegde onrcchtvaardigheden gaan vergoed worden. Wij zullen de in 't bezette . ^ gebied gebleven vijandejn van uw volk, c a- uw land- en zelfs uw7 rasgenooten tôt ge- 1 t. zond verstand on tôt dankbaarheid wel 'je eens overhalen. Voortaan zult ge geen ^ J burgers van 2de klas meer zijn, wel op c le één zelfden voet van gelijkheid wordea v i. gesteld. 0e Vlaming zal heer en meester ? », zijn in een heropgebeurd vrij Vlaapde-ren, de Waal in eon vrij en zelfstandig " Wallonie. Doop die gelijkheid, door die v zelfbeschikk ng zal er, wie weet, onder ® beide rasseffi een onderlinge toewijding r ontstaain, en zal eendracht eindelijk z6â s eens een warçmacht uitmaken.., » 3 Hadden die van Havere zoo gespro- ^ ken, daa... ^ ® Maar zij zwegen, r Zelfs de vroegere beloften bleven uit, d e toch nooit gehoudeji beloften, die thans ^ onmoodig bîeken ter wille der overtui- e giing welke in die heeren rotsvast stak 1 f dat het Vlamingendom toch op een r " loopke door 't Latijne.ndom ging opge- ' slorpt worden. Geen beloften meer; geen v ' gunsten aan de miskende Vlaamsche jongens die bloed en kracht en gezond- 1; heid offerden voor de helft eener ondank- -z ' bare bevolking, helft die bon haten bleef k en tôt knechtschap neerbuigen, terwijl z boven de bevoordeelden de /on ne de n i- VI ij heid zou laaien. Geen toi van.dankbaarheid... n ; En de Vlaamsche arbeider an de s . Vlaamsche kleinbu.rger moeten — zoo z i toont aan het zwijgen van Havere — ver- ij - wijderd blijven gehouden van en nooit d . genoodigd aan de gemeenschappelijke ta. t< - fel ; niet gewaardeerd om de offers die zij « i brachtcn, niet geschat om de heldenda- 1< - dep, eens door zijn zonen volvoerd... a , Die van Havere zwegen... t Doch in den lande namen schrandcre v 1 maninen die jp vroegiere jaren steeds in de v i bres waren gesprongen voor de rechten d . van hun verdrukt volk, den kamp op. o Spijts laster en logep en haat, lof, ge- v i dreig cm gebroodroof, voerden zij d'en g t strijd met pen en woord, voeren dien j-< i steeds in stad en dorp ; wekten en wek- , ken de slapenden ; scliomken en schen- g . ken 't licht der waaiheid aaji de verblin- ■ den ; strooiden en strooien iu 't hart der a: i tijdelijk verlamden of hoorende dooven k : 't zaad dat ook eens opbloeien zal tôt ' schociuen wasdom... _ m En toen zij die gerechtigheid e'schen- te : de stemmen der vemederden en moê ver- ki druktem hoorden, toen zwegen die hee- H re,n van Havere niet meer, maar namen ' hun toevlucht tpt het wapen deir zwak- W ken en der haters, der van hun schuld be- m 1 wustera die woedendi zijn omdat hun de lu waarheid striemend gezegd wordt: 'nt R onbcsuisde dreigementen en tôt broed- li< roof ! w. Maar ik ook', moeder van een dezer ' die lijdeu en sterven aan d'IJzer, ik Toep v< tôt Havere: «Gerechtigheid voor mijn al Volk ! Zelfstandigheid ! » zc * Pie' VAN ASSCHE r: STAD en LAND Î>E GE.vlEENTESCHOLEN TE ANTWERPEN EN ART. 20 DER JONGSTE ONDERW1JSWET. — Vol- gens eene uityoeringsbepaling bij de b<v schikking betreffendeu de voertaal ira de gemeente-, aangenomen en aanpeembar» seholen, mogon in het Vlaamsche Land eerst dan Frapsche klassen ingericht worden, wanneer in één jaargang ten minste 20 leerlingen zijp, uncr mœder-taal n:et de Vlaamsche is. Welinu, in de gemcen.teondeirwijsge^ stichten van Antwerpe,n bestaan op heden JÎ8 Fransche klassen. Van die 38 Fransche klassen zijn er slcchts 10, die 20 of meer leerlingen tellen. En uit welke soort van leerlingen be-staat de bevolking diei Fransche klassen? Vooreerst uit kiraderen van Waal-^chen of uitheemschen oorsprong, (ook wel van Hollandschen !), doch vooral uit kinderen door hunne echt Antwerpsche ouders in het Fransch « opgebracht ». De kinderen van d^t laatste slag praten gewoonlijk Vlaamsch ou Fransch. De g«-/opde rede zegt dat zij in 't Vlaamsch zouden dienen onderwezen te worden. Maar... eene uitvoeringsbepaliing der Wet luidt : « Wanneer cen gezinshoofd in het Vlaamsche land verklaart ,dat het Fransch de moedertaal van zijn kiaid is, dan blijft dit aangenomesn, zoo lang niet blijkt, dat het kind onliekwaam is d^ lesaen, in 't Fransch gegeven, te volgen.» Daar die kinderen Fransch verstaan, mo. ïen zij voigens de letter, niet voigens den ïeest der uitvoeruigsbepalingen verder r'crfranscht worden in de school. Tal van onderwijzers en a'-iderwijze-•essen passen dit stelsel op hun kroost oe. Ziehier hunne redeneering : Het itraatvlaamsch zullen onze kinderen van :elf leeren en later i-n de hoogere klassen >oekenvlaamsch genoeg om in die taal .en briefje te kunnoti schrijven. Dat is renoeg Fransch kennen is de hoofdfcaak. Vis n;e,n die taal maar glad kan spreken :omt mon in België tôt ailes en wordt nen voor deftig, treffelijk, fatsoenlijk, leschaafd, e.nz., gehouden. Wat het bescliaafd Nederlandsch » betreft, daar icbben wij (schepen Desguin is ook van us gevoelen) geane behoefte aan. Im-niers, als wij ons bescliaafd willen aat»-tellen, dan praten wij Fransch. Door de uitvoeringsbepalingen wor-en klassen met gemengde voertaal (hot eurtelings aanwenden van 'Vnaamsch eii rrainsch) verboden. Op 't papier bestaan zulke klassen in e gemeentescholen der stad Antwerpen iet meer. Vanaf het zesde studiejaar mag er da-elijks Fransch onderwezen wordan, ocli slechts gedureude een half uur. Dit oorschrift wordt eveneens gewetensvol p de tafels van werkzaamheden nage-îcid. Kon men echter plots als een Deus ex machina i> in zekere klassen an zekere betalende seholen binnendrin-en, zou mon wellieht voor de zooveelste laal onde-vinden dat de oude Vlaam-che spreuk « Papier is verduldig » no£ ltijd waarheid is. V66r eenigen tijd werd door het 'laamsch Jlinisterie van Kuflsten e* Vetenschappen eene lcommissie be-oêmd u tot doorvoering van art. 20 in e provincie Antwerpen. n Naar onze meening (ze kan mistchien iet besctoçiden zijn) zullon de heeren :den dier kommissie niemandal doom/o&. ïn. Zij zullen niet kunnan, zij zullen niet àlltn. Ongetwijfcld zullen zij seholen bezoe- ^ en, leerlingen ondervragen, lijsteu n*-ien, feiten vaststeller^ verslagen opma-cn en naar Brussel zendon. Maar daarbij al het blijven. Verder ook strekt hunne îacht z^ch niet uit. Zoolaing art. 20 der jongste schoolwet ie-t uitgebreid wordt op al de lagere ;holen van het Vlaamsche land, zoolanf al de eerlijke teepassing van het artikel i kwrestie in de officieele seholen, enkfl ei'zelver ointvolking ten gevolge hebber. :n bate van het privant onderwijs, dat à outrance » zal verfranschen en dit al« ikm-'ddel zal aanwenden om leerlingan in te werven. Kan men redelijker wijze verwachten an dan heer Voorzitter der Kommissie, an hem, die tevens hoofdinspektor is, at hij de hand leene aan het werk der ntvolking van de officieele (ten minst» in de betatonde) seholen, voor wier roei en bloei hij ambtshalve moet ijve-m ? Dat daarom zoo haast mogelijk aile la-^•e seholen gelijk voor de wet worden ! Nog beter, men nerne als eenige regel in : Landstaal, oriderwijstaal. D^t is >rt en goed. Dat de Raad van Vlaanderen zich wat eer durvend, voortvarend, doofrtastend1 one en make dat die zaak haar beslag •ij et. Doorwerken, als 't u belieft, eerea, doorwerken. VOOR DE VLUCHTELINGEN BIT 'EST-VLAANDiEREN. — Bekom-erd om het lot der duizenden vluchte-îgen uit West-Vlaandereu, heeft d« lad van Vlaanderen een Centraal In-.htingsbureel voor Vluchtelingcn inge-?ht te Antwerpeu, Prinsesstraat, 6. De vluchtelingon kunnen zich in voile .rtrouwen tôt dit bureel wenden voor le moeilijke omstandigheden waarin zij ■uden kunnqn verkeeren ; zij zullen met ad en daad geholpeu worden.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.