De verwoesting der nijverheid Dinatit bezat drie belangrijke fabrieken. Die van Leffe is reeds weer opgebouwd, zij be-vattc 16 weefgetouwen, met 9.600 vorken, de af-werkings en twijnerijmacliines telden ongeveer6.8oo vorken. Er werkten op de fabriek een duizendtal arbeiders. De ,,Dinantaise" gebmikte op haar 300 getouwen 350 arbeiders en arbeidsters terwijl bij de ,,Mérinos" waarvan de fabrieken gevestigd zijn te Leffe en Bouvignes ongeveer 250 personen in dienst waren. Nu wij weer aan de heroprichting van die fabrieken meehelpen hebben we met plei-zier kunnen vaststellen dat het van een fabriek uit Dinant wac dat weer. het eerste geweven Belgisch linnen verscheen. Naar aanleiding daarvan willen we even er aan herinneren, ten bewijze van de toegenegenheid tus-schen werkgever en werknemers hoe op den eersten dag dat de werklieden weer aan het werk zouden gaan eenige arbeiders de directeur, den Heer Edgard Himmer, verzochten zelf de eerste stoommachine aan de gang te zetten, en den volgenden dag over-handigde hem een der arbeiders twee bobijnen saamgebonden door driekleurig Fransch en een drie-kleurig Belgisch lint. De vader van de Heer Himmer was Fraiïschman en aan het hoofd van een aantal zijner werklieden neergeschoten tijdens de treurige gebeurtenissen. Het geelkoper gieten. De industrie van het geelkoper gieten heeft voor den oorlog ëen belangrijke vlucht genomen. Dinant is steeds bekend geweest voor het maken van koperwerk, niet alleen voor gewone artiken, voorwerpen van huiselijke gebruik enz, maar bij-zonder het scheppen van werkelijke kunstvoorwer-pen, waarvan het grootste deel ten tijde der mid.' deleeuwen was bestemd voor kerken en kloosters Eenige jaren geleden werd te Dinant een zeer belangrijke tentoonstelling gehouden van kunstvoor-werpen welke groote bijval genoot. De tentoonstelling van geelkoperwerken verzamelde de meest-kunstvolle en belangrijke voorwerpen. Duizenden archeologen, geleerden mannen van wetenschap en smaak kwamen haar bezoeken. De ingezetenen van Dinant begrepen dat dit in-derdaad een bron van inkomsten voor hun kon zijn en zonder dralen begaven zij zich aan het werk, richten ateliers op en gingen met de h and verruk-• kelijke voorwerpen van allen aard maken. Maar weldra deed de Duitsche conkurrentie zich voelen, in vorm van ingedrukte artikelen. Een van hen die deze industrie hielp hernieuwen, de Heer Vctor Poncelet, inwoner van Leffe werd vermoord in tegen woordigheid van de zijnen die voor den onbarmhartigen Duitschen officier ge-knield lagen. Op het oogenblik stellen, gelukkig, weer eenige winkels deze voorwerpen tentoon. De groote hoeveelheid obushulzen heeft men overal verzameld heeft om er vaatwerk, bloempottenom-hulsels, enz. van te maken. In het kort deze industrie herleeft met kracht en zal binnen kort weer een groote uitbreiding nemen. Het is onnoodig in België van Dinantsche koek. te spreken. Wie de Maasvalei bezocht heeft, heeft er een druiventros of een aardig voorwerp, een sierstuk of een koek van Dinant mee naar huis genomen. Hun hardheid is spreekwoordelijk. Het is goed dat het publiek weet dat de Dinantsche koeken gemaakt zijn van gocde honing en met zuiver meel. De echte koek blijft niet goed dan wanneer ze bereid is uit eerste klas grondstioffen,. Een van de meest intéressante koekenbakkers sneuvelde, en-kele jaren geleden op smartelijke wijze. Het was eem zachtmoedig en gcestig man, hij heette Victor C.ollard. Hij boetseerde zelf de vormen in hout bestemd voor het vervaardigen van de koeken. Die rampen inspireerden de boetseerders van mo-dellen om gezichten van het verwoeste Dinant te maken. en deze zijn zeer nauwkeurig nagemaakt. Ook nu en dan aïoesten de Duitschers als vermakelijke onderwer-pen dienen, zoo hebben we kortgeleden een énorme Duitscher gezien in de houding van een met de bajonet schermende soldaat en in een korfje op den rug zittende een zuigeling van een jaar. De legende. van deze koek luidt :, ,gij vrijschut t er, kapot De volksgeest vindt daar een uitstekende stofom zich te uiten. Een heel bijzondere bron van inkomsten voor de stad en de landstreek die vooral van den oorlog heeft geleden, is het rondreizen. Voor de catastrofe nam Dinant op dit punt een groote uitbreiding ten- gevolge van de gewone reclame, van een welbe-grepen publiciteit, van steeds gemakkelijker inge-richte hôtels restauratiehuizen en afspanniugen. Het kleine stadjo gaf bovendien aan den vreemdeling aile mogelijke comfort, tegen betrekkelijk zeer lage prijzen. Aan de anderen kant hebben de inwoners begrepen hoe noodzakelijk het is de bezoekers te gerieven met een vriendelijken omgang, om hun het verblijf in de stad zoo aangenaam mogelijk te te maken. Dinant en omstreken kende in Brussel slechts vrienden. Nu vooral ter oorzake van de groote ramp die de stad heeft getroffen verdient deze de aandacht van aile reizigers. Voor het steeds grooter aantal dergenen die de stad komen bezoeken mist men nog de groote en gemakkelijke hôtels van vroeger, maar dit wordt stilaan beter. Er zijn echtér nog een half dozijn hôtels en restaurants welke zich in uitstekeliden staat bevinden en waar men nachtverblijf en voedsel kan vinden tegen billijke prijzen. Aan den anderen kant is het waarschijnlijk dat de hôtels weldra weer opgericht zullen worden, want de regeering schijnt daar voor al het noodige te willen doen. Dinant zal het middelpunt worden van een machtige reizigersVereeniging die zich noemt „de Maas en de Ardennen." Deze toeristenbond is wer-kelijk uitstekend opgericht £n geeft de prachtigste resultaten. Wij geven in deze revue de foto's van de muren waarover w • reeds gesproken hebben, en waar ver-schillende mannen, vrouwen en kinderen gevallen zijn door de moordenaarskogels der Duitschers. Het is onmogelijk met een pen de droeve tooneelen te beschrij ven welke zich daar hebbben afgespeeld voor die steenen. Door verschillende personen werden mij de meest ontroerende dingen verteld met de verschrikkelijkste bijzonderheden. Ik heb getracht mij een omgeving te scheppen die mij in staat stelt de zaken te vertellen zooals ze zich hebben afgespeeld. Het is onmogelijk. Zelfs een soldaat kan al zou } j ook een voortreffelijk dichter zijn, en een niet minder voortreffelijk schilder aan zijn gehoor niet kunnen vertellen wat een slag is of juist af schilderen een voorpostengevecht, te meer is het onmogelijk voor menschen die de ontzettende slach-tingen bij hebben bijgewoond wat die verschrik-kingen beteekenen. Voor de Tschoffen-muur heeft men 166 ongelukkigen onder de oogen van hun vrouwen en kinderen doodgeschoten. De kreten welke de slachtoffers en hun vrouwer hebben geuit werden zelfs gehoord aan de ar.dere zijde van het water door de Franschen die aan de bewoners van de Philippevillestraat zeiden : Rcdt u want men • vermoord de geheele overkant. Voor den muur Bourdon doodde men 100 personen waarvan 46 vrouwen en kinderen ; in de Tannereies 28, bij "Bouille 19 en eindelijk te Leffe 136. Men moordde zoo wat overal zonder de ongelukkige mannen te ontzien waarvan eenige door hun gebrekkigheid het medelijden hunner beulen opwekte. De zoon van rechter Thirifais ging voorbij omringd door soldaten, en zei tôt eenige vrienden welke hij her-kende : ,,Mijnheer zeg hun toch dat ik niets gedaan heb. Het was een eerlijke en geachte jongeman, waarvan men niet de minste onrechtmatigheid zou kunnen verondcrstellen. De Heer Wasseige, directeur van de Centrale Maasbank, is gedood omdat hij weigerde inlichtingen te geven omtrent de brand koffers van de bank. Zijn zonen zijn op hun beurt ook gedood. De jongste vroeg te drinken. Men weigerde aan de moeder aan haar zoon een beker water te geven, en verdreef ze onder bedreiging van de revolver. Bij de Boudon heeft men een vrouw gezien, de armen ten hemel geheven, en met haar tanden de boezelaar vasthoudend waar haar kind van eenige maaiulen in rustle. Eenigen ontsnapten, een twintigtal ongeveer leven nog met aan het lichaam desporcn der verschrikkelijke won-den. Sommigen hebben uren lang onder stapels lijken gelegen, elk oogenblik de dood verwachtendé. Kort-om er zijn zooveel misdaden zooveel verkrachting-en gebeurd dat geen menschelijke pen in staat is ze te beschrij ven. Er blijft éditer nog een plicht te vervullen. Ten eerste de dooden te cercn. Daar-voor heeft de gemeenteraad onlangs een som van 25.0O0 frank uitgesclireven om een standbceld op te richten. Het is veel voor de gemeente maar het is niet genoeg voor het werk dat men wil ond cr-nemen. Ik doe een beroep op de edelinoediglieid van aile Belgen en zal gaarne elk bedrag ontvangen dat men mij daarvoor zal willen zenden. Op het oogenblik heb ik reeds 910 frank ontvangen. Dinant zal de gedaclitenis eercn van zijn soldaten die ten getale van een dertigtal voor het vaderland gestorven zijn. Vermelden wij ondertusschen nog het belangrijk aantal officieren en soldaten van onze stad die aan den oproep van België hebben gehoor gegeven. Vele toonen door hun wonden en hun On-derscheidingsteekenen dat zij de dood van hun ou-ders en hun vermoorde vrienden hebben gewroken. Nooit misschien heeft een stad een grooter per-centage weduwen gehad dan onze ongelukkige veste. Een wet geeft hen slechts 800 frank per jaar, en velen hunner hebben hun onderhoud en hun be-schermer verloren, en bevinden zich bijna in een een staat van algeheele armoede. Zij beWonen kleine barakken van béton afgestaan door het Nationale Hulp- en Voedingskomiteit. Wij hopen dat de wet zich wat edelmoediger voor hen zal toonen en ik doe nog eens een beroep op hetpartivuliereiniti-atief om die onge Ikkigen te helpen. Geleidelijk hebben de bouwvallen een minder t rcu-rig uitzicht gekregen. Men heeft mij verteld dat het uitzicht van de stad na de verbranding ver-schfikkelijk was. De verkoolde muren werden door de Duitschers tôt op den grond afgebroken en de overblijfselen buiten de stad gebraeht. Meer dan 150.000 M'2 baksteenen, mortel, dekleien en oud ijzer zijn daar opeengestapeld. Het gras groeit er hier en daar op. Men heeft kunnen zien, in den laat-sten tijd, dieren grazende in een notarissalon, of eenige bewoners die aardappelen jooiden waar eens de eetzaal van een lakenkoopman was. Karel de Stoute, in 1466. zeide (zegt de kroniek) dat hij de stad geheel zou verwoesten, en op haar grond koren zou zaaien. Na eenige eeuwen hebben de Duitschers ten tweedenmale de ideëen van den' Stoute verwezenlijkt. Zooals de laatste heeft ook Wilhelm II zijn straf gekregen, zooals hij, is hij overwonnen. Beiden hebben de stad doen uitbran-den en als eenzelfde misdaad heeft ieder van hen 600 menschen doen vermoorden. Hun val schijnt wel de straf van de Gerechtigheid te zijn voor eenzelfde misdaad. Maar zie er verschijnt voor onze ' oogen een prachtige toekomst, gelijdelijk zien we de stad Dinant zich uit haar bouwvallen opheffen. Aan het einde van het jaar heeft zich een bond tôt weder-opbouto opgericht met het doel de moed der bewoners weer op te wekken, het initiatief aan te moe-digen en de bestuurlijke werking te bespoedigen. Op het oogenblik hebben vereenigingen tôt weder-opbouw belangrijke aanbiedingen gedaan. Eene vaderlandsche vereeniging van nijveraars en ondernemers stelt zich ten docl den wederop-bouw van de stad. A. PANIER. Aan mijn zoon t je. Wij geven hier een afschrift van een origineelen brief van eene zwaar beproefde mot der aan haar zoon, opdat deze, groot geworden zijnde, zou we-tenAan mijn lieve jongen, De regels die ik je hier schrijf zijn het verhaal van de angsten en verschrikkingen die je arme moe der heeft uitgestaan tijdens den Duitschen inval op 23 Augustus 1914. Zij zijn aan jouw gewijd lieveling, en in al hun oprechtheid zulîcn zij een onuitwischbaar teeken in je hart achterlaten. 24 jaar oud, eenige dochter, en vertroeteld kn l van goede en toegewijde ouders, vereenigde ik mijn leven met dat van een weerlijken braves- jongen. Wij huwden in 1913. Gelukkig, en ongestoord van het geluk genietend, aile twee werkend, dachten we slechts aan jouw lieveling, en hadden we gouden droomen over jou, want jij waâ onze vreugde. On-geduldig wachten wij jou geboortc tegen Octobcr 19x4. Helaas Augustus bracht ons de eerste angst en het eerste lijden. De oorlogsverklaring kwam onze mooie en zachte vooruitzichten verschcuren. Op 15 Augustus om 6 uur 's morgens kwam het ge-luid van een vijandelijk kanon ons waarschuwf n dat de strijd aangevangen was. Verschrikkelijke dag, mijn kind, toen we in een hoekje van den kel der verscholen zaten, door angst verteerd. Reeds begon ons Calvarie en acht dagen later zouden we inderdaad gefolterd worden. De week verging in een zenuwachtige stemming, en dag aan dag was het of het ongeluk nader voel-den komen. In de nacht van 22 op 23. Augustus verdubbelde het kanonvuur zijn hëftigheid, en we 45o ONS LAND - -

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.