4d© JAARGANG, Nummer 40. DBTie . C rtI\TTït!MtJ\T 2 FEBRUARI 1917 ONS LAND STAATKUNDE - WETENSCHAP - KUNST - TOONEEL - LETTERKUNDE ri« •— ■ III III -■ . ..... ..... ABONNEMENTSPRIJS Per jaar fr. 3.— Voor 6 maanden » 1.75 Voor 3 maanden » i.— MEN SCHRIJFT IN TEN BUREELE VAN HET BLAD Opstelraad en Beheer : ROODESTRAAT, 44 - ANTWERPEN. AANKONDIGINGEN NAAR OVEREENKOMS Ongeteekende stukken worden niet opgenomen Voor 3 maanden £«n strijd ua» Belangen Hcel deze oorlog — evenals aile oor logen — staat in het tqeken van het be lang. Vroeger mag c-en dynastiek belan meer op het voorplan gestaan hebben e: werden er voor steden verwoest, lande: geplunderd, volkeren half of geheel uil gemoord ; — thans treedt het volkeren belang meer op den voorgrond. En ds is misschien. nog bij àl het betreurem vvaardige dat de oorlog met zich brengl precies waarovex wij het meest mogen te vTeden zijn : het belang is meer algemee geworden. Voor niemand is het een gc heim meer dat Engeland met Duitscl land strijdt. Dat hebben de Engelscber zelf voor het aanschijn van de wereld b< kend. Alleen menschen, die niet wete willen, — en die zijn ex ! — weten h< niet. Al die nevens die groote lande meevechten zijn door de politiek van El geland tôt vlak vôor den oorlog gebrach Het land dat dan het eerste kanonschc lost, beschuldigen van den oorlog te hel ben begonnen is kinderspel, waarmed men snullen vangt ; — waaraan gee menschen gejooven willen omdat zij e niet aan gelooven kunnen. Laat nu een ge kinders roepen : militarisme ; da antwoorden de andere kinders in koor navalisme ; en 't een en ander leidt oi tôt het onheil waarvaa wij, onsi ondank: de getuigen zijn. Daarenboven zien w nevens het navalisme optreden een in a les nage-aapt,alhoewel dan verfoeid mil tarisme (oh ! de woorden ! de woorden e hunne grave leugentaal !), en daam< vens een niet te verrechtvaardigen hul aannemen en hulp inroepen1 van vreemd rassen om het blanke ras te hçlpen vei delgen... Wanneer zal men toch eens klaar zie in de groote misdaad van de nooit-volpn zen beschaving? Zal men dan nooit t< het besef komen dat er iets deerlijks r< is in de maatschappij en dat hare gronc vesten moeten gejegd naar andere plai nen? Te lande is het nu eenmaal mode g< worden den aktivist, — die, metterdaa toont zijn vaderland te beminnen, wa; anderen uit de lafheid, bangheid of g< makzncht zwijgen, — uit te seheldt voor landverrader, verkochte, Duitscl Vlaming en wat weten wij meer... Wij, Vlamingen, kunnen nog al w; verdragen. Wij zijn het in Belgie ni< gewend als kinderen van den huize b handeld te worden. Wij nemen het oc den hondjes niet kwalijk dat zij na; onze beenen bassen... naar hondsche n; tuur. Maar, waar de Walen e® Walloni'zai ten tégen ons opkomen, schaamtelo< verdenking tégen 011s verspreiden, opei lijk niet alleen aanleuning maar steu van Frankrijk vragen en waarborge voor hunne toekomst eischen, — de liai den te gare houden en zwijgen en nalate te werken oan het Vlaamsche vaderlan te redden — kunnen, mogen, willen w niet. Te lande verschijnt L'Avenir Wallot wiqris artikelen dikwijls kwetsend vo< ons zijn, gelukkiglijk veelal onwaar, zo< dat wij ons wederom van zijn geschri; niets aandragen. Maar te Parijs vea schijnt L'Opinion Wallonne, en dit bla belastert ons niet alleen, verdraait ni< alleen al onze, inzichten, maar loopt han in hand met den Franschmau om zij Fransch-Waalsch belang, met opofferin en miskenning van ons Vlaamsch b< lang, te behartigen. Wij vragen het in gemoede. Is het n of nooit de plicht van den Vlaming, n dat er gestreden wordt voor elk volkslx lang, om aan den strijd al dan niet de< te nemen? Men spreke niet van krijgen en va gunsten. Als ooit Vlaanderen Vlaamsc wordt, weerorn wordt het Vlaamsche vi » Il deiland, dan moeten de Vlamingen het verdienen door het te maken. Men moet te fier zijn om het af te bedelen... zelfs van de eigen regeering, die daardoor be-schuldigd wordt van plichtsmiskenning. Lees wat wij overnemen uit L'Opinion 1 Wallonne, en als u lezen kan, zal u be-1 grijpen (het artikel is getiteld « Nos Garanties » : Onze Waarborgen) : . (( Nous autres, Wallons, que la ques-» tion du Rhin intéresse directement, » parce que nous sommes le dernier » rempart de la France, le bastion des » Gaules, la marche latine du Nord, » nous autres. Wallons, avons déjà dit _ » les garanties que nous voulons. Nous » voulons que la question du Rhin soit » résolue dans l'intérêt de la Belgique n, m et de la France. » ■t Het belang van België eji Frankrijk ! n Begrijpt de lezer goed? Dat wil niets [. anders beteekenen dan de opoffering t_ van Vlaanderen, opnieuw de verdoeming ,t van den Vlaming tôt minderwaardige zoolang hij Vlaming blijft. e Welnu, in den algemeenen strijd der n belangen, moeten de Vlamingen thans r optreden voor hun belang ; zij moeten i- verdienen onder de vrije volkeren opge-n nomen te worden, — en geleerd door wat al de -volkeren hebben gedaan als is hunne belangen op het spel stonden, >, hebben zij de middelen te gebruiken, die ij tôt het doel le.iden. Alleen aan die over-1- winnen is de zege. De verslagenen wor-i- den verschopt. Te groote loyauteit... van n' eenen kant... (veeleer heet het bangheid, gemakzucht, lafheid met dat manteltje p omhangen) leidt tôt het voorhatids ver-e slagen zijn. Een volk heeft het recht niet zich te laten verslagen... zelfs v66r het gestre-n den heeft. George P. M. ROOSE. >t )t — - - - ■ ■ Een Dhamsche Plicht ^ « Goede wi] 11 behoeft geen krans », d zegt het spreekwoord. Overal, behalve i,n ir Vlaanderen, kan het zoo zijn.Want over--- al, behalve in Vlaandeien1, heeft de door-snee-mensch zelfstandig oordeel en een-voudig gezond verstand genoeg om uit te vinden wat goed voor hem is en om it daar zijn voordeel mee te; doen.Die dood-gewone praktische zin zal men vergeefs -- zoeken bij een volk, dat haast een eeuw k zijn recht eischt, en nochtans een massa if van voormalige schreeuwers telt, die nu 1- dat recht niet durven nemen, ofschoon zij 't in eer en ge.weten kunnen doen ; 1- bij een volk, dat al zoo weinig inzicht >s heeft in de diepten van den strijd, dieu i_ het soms meer uit dilettantisme dan uit n onbedwingbaren aandrang van hart en n geest schijnt te voeren, en dat bijgevolg 1- niet in zijn vollen omvang te waardee-n ren weet noch verstandig versterken kan d wat het verwerft. Daarbij komt, dat over ij het algemeen stroovuirr-enthousiasme nog immer de terugslag is van elk ge-^ wichtig feit in de Beweging, niet een ir sterke reaktie, die verder schrijdt dan >. den bewustzijnsdrempel, den werkendein |f wil bepaalt, daden teelt en de spankracht van de karakters onder hoogere druk-d king zet. Om te verijdelen, dat dit dub-■t bel euvel, — stomp realiteitsbesef en d zwak volhardingsvermogen, —- de ge-n meene. zaak zou schaden, is af en toe wel g een spoorslag noodig, of een krans voor 5- den zeldzamen zoeten wijn, die een Vlaamsche tong.voos door het vele zuurs u dat zij proeven moest, niet onmiddellijk 1 smaken kan. In de sedert het uitbreken van den oor-1 log verloopen tijdspanne is van even groote beteekenis als het ontwaken van n de jonge Vlaamsche gedachte geweest h het opstaan van mannen buiten onze i- staatkundige grenzeu, die het hun plicht ROODESTRAAT, 44 - ANTWERPEIS als Groot-Nederlanders hebben geacht, het benauwde broedervolk met hun talent en hun invloed te helpen. Een Mr. van Es, ee.n prof. Bodenstein, een Van Vessem hebben kloekmoedig met ons de riemen gegrepen. Zij houden zee, .011-danks het herhaald protest van bed.il-zieke, kortzichtige landgenooten, trots laster vanwege Entente-klanten 'en gekef langs de zij de van Van Hamels. Nadat een paar van hen in Dietsche Stemmen met waarschuwenden klank gewezen hadden op de ernstige be.dreiging van de Groot-Nederlandsche belangen in Vlaanderen, hebben diezelfde geestdirftige na-tionalisten, één met onzen René de Clercq en met den onvennoeibaren heei Rietjens, de Toorts ontsteken, om ovei den Moerdijk de wanbegrippen te door-lichten. die samen met misplaatsten angst voor neutraliteitsbreuk door eigen sehuld, bij aanbidders van Sinte-Grens, samen met ingeroeste onverschilligheic of Fransche sympathieën de Nederlan-ders in gebreke doen blijven waar he1 geldt het volbrengen van de plichte;n de? bloeds. Deze gesteldheid wordt weerspiegelc door de pers. De bladen, die niet, zooals de beruchte «Groene», offéfisief tegen-over ons optreden, staan stug ten op-zichte van ailes wat er in Vlaanderer voor Vlaanderens kultureele vrijmaking gebeurt. De Nieuice Courant, het eenig< orgaan, dat onze Beweging een afzon-derlijke rubriek waardig keurde, blijkl nu tôt andere inzichten gekomen te zijn Het is vastgevroren aan het ijsveld dei openbare opinie. Het laat zijn bedruktc stamgenooten in den steek.Evenzoo han-delt het Hoofdbestuur van het Algemeer Nederlandsch Verbond. Zoo wij rechl hadden, steun voor onze zaak te ver-wachten, was het stellig van dit organisme. Ailes blijft uiterlijk star. Niet vooi Fransche kunst echter, noch voor Fransche muziek, noch voor « Amitiés françaises » ; de redevoering van den heei Johan de Meester, waarover wij 't on-langs liadden, is er een typisch bewijî van. I11 dit wisselend komplex van al-lerhande, nitgenomen pro-Vlaamsche. uitingen en stemmingpolitiekerij blijft de Toorts het dagelijksch gewetcn var Groot-Nederland. Zij vertolkt de verber-gen meening van velen, wier gemoec meevoelt met het beklemde Zuiden, maai I die, beschroomd voor de zich norsch too-nende buitenwereld, aarzelen om in dez< kritische oogenblikken hun « verdoem-den pli'cht » te doen. Zij knettert luidei dan het onwelwillend gekraak van kille korst rond Holland's nationaal bewust-zijn. Zij strooit op aile winden Groot-Nederlandsche vonken, en schittert meer naannate zij langer vlamt. Reeds velen van de jongeren, meesters der toe komst, heeft haar bezielende warmt« ontdooid. Maar opdat het haar mogelijl< zou zijn, door het smelten van aile mis-verstand een yloedgolf van sympathie voor het opwaartsstrevende Vlaanderer te ontboeien, moet zij lang nog, met stij-genden gloed, laaien als een vaste zon. De Vlamingen, om wier heil, in de eerste plaats, die lichtbaken werd opge-richt, schijnen echter niet klaar te be-vroeden hoç onontbeerlijk zij voor her is, wat een ramp het voor hen zou we-zen, moest dit brandpunt van heel onzer stam omspannend nationalisme gtdoofe: worden door de omstandigheden. Wanl was die schijn bedrog, dan zou er hier meer belangstelling bij de tallooze aktie-ven 'merkbaar zijn voor wat onze vrien-den in 't Noorden verrichten. Wij bedoe len een belangstelling, die zich metter-daad «penbaart. Misschien doet he c-euwig idealisme van de flaminganter hun ve;rgeten, dat in de harde werkelijk heid de dingen niet groeien door plato nische Îiefdebetuigingen. Een dag- o weekblad leeft niet bij water en wind Wil men een zaak bevorderen, dan hoef I ungeteetend1 men haar niet alleen toe te juichen, ma men moet tevens meehelpen bij h scheppen van waarborgen voor de t haar onbeîemmërd voortschrijden noo zakcl:jke stoffelijke onaanltastbaarhei Wordt die voorwaarde niet verzeker dan valt zij vroeg of laat vleugellai Vlamingen, die in dit opzicht niet do wat binnien hun vermogen ligt, — en zijn legio, treurig genoeg, — bewijz-dat ze 't goede, zoo schaarsch in onz tijd, niet weten te waardeeren, en dat niet begrijpen, hoeveel er in het ond< havig geval op het spel staat. De Toorts is, buiten den ring van st; die ons omknelt, de koene verkondi^ van Vlaanderens wil tegenover de Bel; sche Regeering. Haa.n dragers steken den noodhoo voor hun verdrukte broeders, dat heel wereld luisteren moet. Wie de Toorts steun t, helpt Vlaanc rens verzuchtingen dragen lot v66r rechtbank der onzijdigen. Wie haar helpt hooghouden, ge kracht aan het vriie Vlaamsche woe bij onze stamverwanten ! Wie haar voortgeeft,draagt bij tôt v wezenlijking van ons opperste idea? een kultureel Groot-Nedeiland, van Kaap tôt West-Indië, van de Friesc noordergrens tôt Insulinde ! Oscar de Smedt. BFSCHUIT MET MUISJF! « DE TOORTS » zet haar tweed jasrgang flink in! Op de titelpagi een mooie foto van het s+adhuis v Brussel. Vorvolgens geeft zij den vol digen tekst van de Vlaamsche nota a de Belgische Regeering. Daarna d< Van Es, in een ironische bijdrage, 1 ees'ook vanwege de Entente glashek' uitkome-n. Of het Nederlandsche v< echter die zijde kiezen zou, welke « Telograaf-lieden » aanbevelen, betvs felt steller, op grand van het in H land steeds sterker gevoel van sta samenhoorigheid met de, 00k nù n< zoo schandelijk onderiukte Vlaming< Een artikel van M. V. d. Rivière, wa in, tegenover een — (door den sebrijv als u vage Groot-Nederl. idealen » vo gesteld), — steunen van Holland Vlaanderen, rn wederkeeriglijk, veeli eer. '< verstandelijk patriotisme » is ai geprezen, wordt door N. B. Tenha breedvoerig ontleed, en in zijn gror slagen te niet gedaan. Over de ontvangst drir Gentsche p: f essor en door de studeniten, en over door deze laatste menisrvuldi.ere J stichte «Gilden», « Afdeelingen « Kringen » en « Kransjes », vernem wij velerlei, dat ons een sterkend be< geeft van het universitair leven aida: en 't beste voor de toekomst laat v< hopen. De « Stgmpolitiek » van heer Ri jens (die nu 00k officieel zitting he* : genomen in den redaktie-raad van « Toorts ») laat ons weer menigen k: pelsprong van « XXme Siècle », « Ec Belge», « Belgisch Dagblad », « Hei Belge», Terwagne, Maeterlinck en heel de « smala » bewonderen. Pal Stracke is nu 00k al veroordeel : maar Maeterlinck, die vroeger e (( Belgische » decoratie weigerde, thans een model-vaderlander gewi den... Tôt slot een merkwaardig in; zonden stuk over « Nationale of Ecoi miseh-Geografisehe Staat » waarin 1 ; toogd wordt, dat Bestuurlijke Scheidi t sleehts als een overgangsmaatregel ve het (( zieke » Vlaanderen kan aangei ; men worden. Een levenskrachtige « 1 t t:ou aliteit » moet bloeien i,n een uitsl tend 'eigen Staatsverband opdat t zich zonder remmende taalwetten, e< v î stuicken woraen met opgenomen ar nomisch en kultureel ontplooien kunrte et tôt àl hare mogelijkheden. En dat kan ot Vlaanderen, en wel zeer snel, met den d- zedelijken steun van het broedervolk d. uit Holland ! n! ' UIT ST-NIKIvAAS-WAAS. — Waar en wan-ïn neer betaalt men?... ze Er wordt hier rondgestrooid, dat al dezen ;n die naar de Voordracht van Zondag 17 Januari ;11 11., geweest zijn, 'n goed prêeken ofte drink-zc geld krijgen!... Daar het nu al den 3n Fe-;r- bruari is, en wij — talrijke toehoorders — nog niets tôt hiertoe, van dit zoogezegze fooitje laj zagen afkomen, durven wij ons in vol vertrou-cr wen richten om eenige inlichtingen hierom-trent, bij aOns Land» en bij de Vlaamsche Makkers ! ! Op voorbaat dankend ! ! ! rn Nog iets van... na den 17 Januari! Zeg, Mijnheer, hebt de — ook naar die voordracht geweest over 'n veertien dagen ? — |e_ —Ja' k, vriend! — — Ehwel, hebt-de-ook nen dubbel frank ge-had ? ? — f — Contrarie, ik heb er vijf gehad ! ! ? ? ^ (WAZENAAR). tUISTERT NAAR MIJN WOORDEN, -T- MAAR... — Ik ben heel tevreden, dat mijne d • Vlaamschgezinde confraters hunne oorspron-de kelijke taal gebruikt hebben, omdat zij mij he de gelegenheid verleend hebben dezelfde taal te bezigen om hun te antwoorden, en mijne genegenheid te toonen voor de moedertaal der Antwerpsche bevolking. == Gedurende mijne menigvuldige reizen in verschillende landen van Europa, heb ik kun-J nen bemerken, hoe hevig de strijd opgerezen is om de rechten*van de volkstaal te doen er-kennen en eerbiedigen. Die strijd is recht-vaardig, want overal is het bewezen, dat de 11 a beschaving en de ontvoogding van het volk alleenlijk door middel van zijnc eigene taal kan worden bereikt. an (Uit de rede, gesproken door Dr V. Desguia tijdens de Huldebetooging, hem gebracht in let 1910). 1er >lk IN « DE GOEDENDAG » Nr 3 lezen wij een .5 opstelletje, geteekend «Stroobanderj en dat onze voile instemming wegdraagt. Het 9telt 0 het gekke gedoe aan de kaak, dat ons al meer en meer proza onder oogen brengt, doorspekt '£» met overtollige fransche woorden, als onze n ■ eigen taal toch rijk genoeg is, om elk begrip volledig en klaar uit te drukken. Vooral de « jongeren » en de studenten gaan aan dit >r~ euvel mank. Is het om « geleerd » te schijnen, °P of a ongewoon » te doen?... Zij bereiken :er nochtans glad het tegenovergestelde van het- tn" gene zij moesten beoogen, ni. hun gedachten duidelijk te maken voor diegenen welke zij 'd" met hun bewijsvoeringen wenschen te over-tuigen. Laat het nu toch eens uit zijn met het 'o- «intens», aeventueel», « psysologisch n « li- de teratuur » enz. Wij zijn het allen eens dat re- beschaafde uitspraak onzer taal hoogt ge- ») wenscht is: laat ons ze dan ook zuiver spreken en en schrijven. Ontleende pluimen hebben nooit :ld iemand gesmukt ! il", T- TOESTANDEN OM VAN TE IJZEN. — Toevallig kregen wij een oud nummer van de ît- » Vlaamsche Gazet » van 1911 in handen, waar- :ft uit wij het volgende overdrukken: de <t — Uit de lijst der verzoekschriften ver- ir- schenen in het verslag der Kamerzitting van ho 23 Mei 1.1. knippen wij dit: ire De echtgenooten Martin-Bombaert, te Bié- de vène (eene Vlaamsche gemeeute in de provin- er cie Henegouw, aan de Brabantsche grens ge- d, legen), vragen dat twee van hun bloedvorwan- en ten, vrijgesproken door het Eedgerecht van is Henegouw, maar sindsdien opgesloten in een "jr- gesticht voor krankzinnigen, zouden onder- re- zocht worden door geneesheeren die Vlaamsch lo- kennetu » >e- Ge moogt bij zoo-iets niet denken!... 't Is ng nog verschrikkelijker dan de onthoofding van >or Coucke en Goethals, de onschuldige slachtof- 10- fers van Vlaamschonkundige rechters. ia- ji- 'WRAAKROEPEND ! — Met eigen oogen zij zagen wij een foto van een grafteeken ge- ;o- plaatst op de groeve van een Antwerpscheti

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.