16® Jaargang Nummer 29 10 Centiemen Zondag 19 Juli 1914 ons RECHT VLiî AMSGH G-EZIZETOD WEESZBLAD. ABONNEMENTSPRIJS 5 Fr. voor één jaar. 2,50 Fr. voor 6 maanden. 1,25 Fr. voor 3 maanden Uitwisseling van bladen en tijdschriiten wordt volgens overeenkomst geregeld. Voor inschrijvingen en briefwisseling wende men zich tôt het bureel : MARKGRAVESI RAAT. 19 ANTWERPEN. Boekwerken, waarvan één afdruk wordtgestuurd worden aangekondigd. Mits twee afdrukken wordt er verslag over gegeven. Men wordt verzocht aile briefwisseling vrachtvrij te zenden en slechts op eenezijde van'tpapier teschrijvcn. Al wat het opstel van het blad betreft, moet v66r Donderdag middag op het bureel ingezonden zijn. INHOUD : 1. Gaan wij voor-of achteruit? —2. 11 Julifeest. — 3. Dr Max Rooses. — 4. Karel Buis. — 5. Allerlei — 6. Kro-niek. Gaan wij voor- of achteruit De Guldensporenslag werd wel-licht nooit zoo plechtig en met zulke groote deelneming als dit jaar herdacht,vooral te Antwerpen en in de omstreken : Borgerhout, Berchem, Merxem, enz. Doch ook in het overige van het Vlaamsche land was dit het geval ; dit getui-gen de verslagen, die wij ver-scheidene dagen achtereen in onze Vlaamsche dagbladen te lezen kregen. Ons volk krijgt meer en meer het besef zijnereigenwaarde, maar het voelt ook des te dieper hoe het miskend, verlaten en zelfs verraden wordt door degenen, die het als eenen eersten plicht zou-den moeten aanzien het volk op te beuren en zijn rechtte geven. Want tegenover het volk staan degenen die geld bezitten en de machtige overheden,die heerschen en bevelen in de openbare besturen, in de Kamers, in het onder-wijs,in de politieke korpsen, in een woord al degenen die tôt de zoogezegde hoogere standen be-hooren : het Hof, dej ministers, de bisschoppen, de adel, de bestuur-ders van onze groote bankhuizen, nijverheidsgestichten, handelshui-zen, enz. Op heel weinige uitzonderingen na, leven die menschen niet voor het volk en beseffen zij het onrecht niet waaronder ons volk gebukt gaat, omdat zij zelven daar niets van gewaar worden. Wat geeft het hun dat ons volk bestuurd,gevonnisd, onderwezen, en gedrild wordt in eene vreemde taal ; zij immers hebben de mid-delen en de gelegenheid gehad Fransch te leeren en daardoor den voo'rkeur bekomen tôt het beklee-den van allerlei goedbetaalde plaatsen, en zij bevinden zich er goed bij. Moest ons volk ooit op gelijken voet behandeld worden als de Walen en degenen die maar eene taal, het Fransch, kennen, dan zouden er uit dit volk bekwame mannen komen om uit de openbare besturen en andere goed bezol-digde plaatsen degenen te verdrin-gen, die er zich nu in genesteld hebben, dank zij hunne onwetend-heid in de taal der meerderheid en niettegenstaande heel dikwijls hunne wetenschappelijke of beroeps-onbekwaamheid.Ja, de Vlaamsche Beweging gaat vooruit bij het volk, maar de massa heeft zoo weinig in te bren-gen, is zoozeer aan eene meer dan tachtigjarige ondergeschiktheid ge-woon,haar verzet is zoo leidelijk, dat het voor de zoogenaamde be-sturende klassen gemakkelijk is in het bezit te blijven hunner voor-rechten ten nadeele van het volk. Zoo zijn wij voorzeker in de laatste jaren op politiek gebied meer en meer achteruit gegaan. Te Antwerpen b. v. bestaat de sens zoo volksgezinde Meeting in feite niet meer. Een der hoofdpun-ten van haar prqgramma is voor goed vernietigd door hare gekoze-nen, die het Alleman soldaat hebben helpen invoeren.En wat het «InVlaanderen Vlaamsch» betreft, 3ok daar zijn wij ook eerder achteruit in gegaan. Noch in de legerwet, noch in de schoolwet werd er aan onze taal haar recht gegeven, terwijl de reeds bestaandeVlaamschewet-ten in al de openbare besturen, in t leger, in 't onderwijs, het ge-recht met eene vroeger ongeken-de schaamteloosheid overtreden worden. En zulks is niet te ver-wonderen, wanneer wij nagaan hoe lamlendig, kruipend en smee-kend de meeste vertegenwoordi-gers van ons volk zich voordoen tegenover ministers, die uit per-soonlijke vijandschap of uit ge-makzucht immer hunne Vlaamsch-latende bureaucraten beschermen în voorspreken. Wat geeft het dat dagelijks de îrgste overtredingen dier wetten, de hatelijktsemiskenningenen ver-^olgingen tegenover Vlaamsche beambten en het Vlaamsche volk aangeklaagd worden, wanneer îulks enkel voor gevolg heeft de nachtonzer vijanden te bewijzen, die boven de wetten en minis- terieele voorschriften staan. Wel hebben wij een dozijnvolks-vertegenwoordigers, die de voor-mannen en leiders der Vlamingen genoemd worden, maar die mannen laten zichzelven bij den neus leiden door de ministers en hunne partijhoofden, zooals wij dit bij de behandeling der legerwet en der schoolwet ondervonden. * * * Ja, de Vlamingen maken een talrijk leger uit en als ze op den dag der verkiezingen eens wilden samenwerken, gelijk ze o. a. voor hetvieren van 11 Juli deden, dan zouden ministers, het Hof, de Kamers, en de andere geestelijke en wereldlijke overheden wel reke-ning moeten houden met het recht der Vlamingen. Nu kan men op dit groot Vlaamsch leger de ver-zen toepassen uit «Uilenspiegels' rijmkroniek : Maar dat leger heeft geen leider, 't Moet ter plaatse blijven staan ; Daar die trotsche commandanten Met elkaar niet willen gaan. Onze strijdkrachten zijn van jaar tôt jaar meer verdeeld. Na de teleurstelling van de laatste schoolwet, werd het gedacht van Bestuurlijke Scheiding, vooruit-gezet voor voile zalen, in het Alg. Nederlandsch Verbond en in den Nederduitschen Bond en te Brus-sel toegejuicht. Er werd toen be-sloten een comiteit samen te stel-len in den aard van dit voor de Gentsche Hoogeschool. Meer dan een half jaar is voor-bij en van comiteit is er geen spraak meer. Wederom een gevolg van het gémis aan eenheid en samenwerking. Niet alleen heerscht die ver-deeldheid tusschen de Vlamingen van verschillende politieke par-tijen, maar zij bestaat zelfs in iede-re afzonderlijke partij. Bij dekatholieke Vlamingen zijn er die eerst katholiek, conserva-tief en ministerieel willen blijven, anderen zijn radikaal Vlaamsch-gezind en zouden een onafhanke-lijk katholieke Vlaamsche groep willen tôt stand brengen. De Ne-derduitsche Bond, die eens aan 't hoofd stond der Vlaamsche Beweging en den toon gaf aan de katholieke Vlamingen van heel het land. is zelf verdeeld over zijn programma en bezit weinig invloed,terwijl het «Katholiek Vlaamsch secreta-riaat» of «Vlaamsche Landsbond» aanspraak maakt op de hoofdlei-ding van heel hetKath. Vlaamsch Leger. De «LiberaleVl.Bond» heeft ook genoegzaam getoond dat bij hem de persoonlijke en de partijbelan-gen boven de Vlaamsche belan-gen staan. De socialisten, die eerst voor hunnen buik willen zorgen, laten K. Huysmans, Alb. De Swarteen andere overtuigdeVlaamsche voor-mannen in den steek. Wat nu de onafhankelijke Vlamingen betreft, die eene algemee-ne partij zouden willen tôt stand brengen, zooals de Ieren eene «Nationale Home-rule» partij bezitten, de Czeeken, de Polen, Ru-thenen, Finnen en andere kleine volken, die zullen nog lang moeten wachten eer zij hun ideaal, het eenige practische en natuurlijke, zullen verwezenlijkt zien. Over de vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool zijn er een zeker getal Vlamingen van verschillende partijen het eens gewor-den.Indien zij nu ook tôt akkoord konden geraken om de «Bestuurlijke Scheiding» te vragen (waarin Minister de Broqueville den dui-vel gezien heeft, volgens zij ne re-devoering te Turnhout), dan wa-ren wij weder een goeden stap verder. Het leger is immer een geducht middel van verfransching geweest en het «alleman soldaat» heeft de toestand nog verergerd, Het onderwijs hebben wij dikwijls genoeg besproken, daarin ook gaan wij achteruit,vooral wat de meisjes betreft, want zoo wel de wereldlijke onderwijsgestich-ten als die der kloosterlingen zijn op weinige uitzonderingen na broeinesten van verfransching. En daarom mogen wij wel be-sluiten dat zoo deVlaamschgezind-heid eenerzijds meer en meer in ons volk doordringt, de verfransching in de openbare besturen,in het onderwijs, 't leger en bij de begoede standen in 'talgemeen nog overheerschend is.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.