Voor België 5 centiemen, voor Nederland 5 cent iet nummer VIJFTIENDE JAAR Zondag 1 Februari' 1914 30, St-Pieterstraat, 30, finisse! ABONNEMENTEN: 1 jaar 6 maand 3 m. Bel}U, vraehlvii) fr. 14,00 7,KO 4,00 Nederland, » v 20,00 10,SO 8,80 Andere lancUn î 32,00 16,00 8.00 Men kan ip.schrijven op aile postkantoren De imchrijvcrs voor een jaar ( 14 franlt), keèbtn recht jyp eene gratis boekenpremu en un ftttluttretrd *ve\clij\tch bijvoegtel van 8 bled*» Vlaamsche Gazet Nr. 32 Zortdag' 1 Februari 1914 30, St-Pieterstraat, 30, Brasse! ÀÀNKONDIGINGEN 4a Blidzijde, per kleine ref»l „ . . fr. 0,50 l'Blïdiijde J • ■ » î« Bladiijde .« fr. * #n » 5.00 Reehterlijite eerherstellmttn . ■ ' *.0® loofdopsttlIer-Eigeniar : JUL1U8 HOSTE. BRUBSEL van BRUSSEL VERSCHIJNT 7 MAAL PER WEEK BBSTUUB H2ST RED A.OTIE » TELEFOON MO bericht. — Bij dit nummer van heden Zondag behoort een bijblad. Letterkimde en Volk In het tijdschrift Groo -t-N e dJ e r 1 a n d liet Hcrtnan van Puymbrouck een studie ver-schijnen over Georges Eekihouid! en zijn werk, waarin hij cok de redenen ondferzoekt, \vaar-om die Vlaamsctoe let'terkuindie diadieilij'k na 1830 .bliijlken gaf van jieveanswil en waarom «eer.sit vijftdg jaar .later die Fraiischi-Be'gisohe Jiteratuuir een bloeitijclperk in trad. Voor Vlamingen alis voor Walen aLoot 'het jaar 1830 een lang tijciperk van corust af, dat men wel op drie eeuwen mag sc'hatten: men dfenke maar aan de godiscMenstconlog^n, met i-nikwisdtie, îbu'rgjertwisten. uitwijikingj, uitput-ting ; aan Spaansohie, Oostenrijkschc, Fransche overheeirsching, zoodat de eeuw, die voor Hollandi de tijd der vol'kskrac'ht was bij uitne-miendlheid, in V.laanderen alite betdaijvigheidi stil legde, ç3us 001k het letterkundig leven. 011-moigelijik1 maakte. Dat de Vlaamsche letterkund'e zich) na 1830 •toeb onmidldiellijk uitte, heeft voor oorzaak : in de eerste pilaats, diait d'e. nationale geest., vertolkt dtoor de talrijke onde voi'kûboeken en voliksiliedleren, ni et te eenemaal was verloren gegaan, tervvijil voor eene .literatuur van Fransche uiting (troiUiwens een zeer kunistmatige strooming) die eigenlijke traditie was verdwe-nen met de hoidichters, welke de tBourgon-diisohe hertogen er als weelde-artikel op na-ihiitelden ; in de tweede pilaats, dat de Vllaamscbe lite-Tatuur in de vereeniging van Vlaanderen met Ho:l'<!and) eene voo'itreffelij'ke voorbe.reid5.ng fliad gevonden ; in d'e derde plaats, dat na de soheidiing er onmidldlellijke beboefte wa.s aan Vlaanusche literatuur, wijl: de taal, dus 00k 'het volk in jgevaaii* verkeerde en geen krachtiger bethoed-«ter dan de letterkunde te vinden was. Het is treffendl pm vast te stellen, diat aile Vlaamsche, letterbeoefenaars van dat tijdstip echte kind!e.ren uit <het volk waren, die besit îkonden begrijpen welke toekomst dât volfe met den ondergang zijner taal te wachten stondi. Ja.n Frans Williems, de vadler dter be-vreging, Conscience, Ledeganck, Van Rijs-•wijck, v.rouw Court ma,ns, Snieders, een weinig later Van Beers, Sleeckx, Gezelile, Vuylsiteke voorail'j zij: werktien stellig uit Liefde voot de vo!Î'kskid a s, en husn arbeid was de direkte iLiting van den voJksge<Q s t. Zij schiepen so-ciaalkunst in den goeden zin van Ihet woord. rioe gïng heu'iîfcussônfcn i 11 oih iandi mitu de ï^ransche letterkunde, waarvan d!e ont\\ikke-lingsgang vverd in die ihiand! gewerkt, diaat1 de Fransche taal aJs officieele taal we.rd aange.no-men en de VJamingen stonden waar die bezem staat ? Hare :prodluktie was. nagenoeg van geeinex, waarde. Tusschen 1830 en 1880 te'de orns 3and dirie' Fran>clhe schrijvers van onbetwist-baâr talent: Octave Pirmez, schrijver van Jours d'e S o- :1 i t u d e ; André van Hasselt, diohter van Les. quatre Incarnations d'u Christ en Charles D'e Coster, sohepiper van het Uilenspiegel-epos, dat zoo G^dor! ©n dioor Vla,amsch van geest, fhaewel1 Fransch van taal is. Misschien zou m en aan d5t dlriemanscthap1 ock CamilJ'e Lemonnier kun-nen toevoegeni, die in 1880 in vollen wasdotmi verkeerd'e;, maar zijn beste werk werdl n a dien tijd geschreven. Men moet daarbij nog in aanmerkiing ne-meiT, diat er in België in al die jaren geen e,n-kel ernstig literaa.r tijdlschirift van Fransc'he taaili we,r*d liitgegaven, dat d'egfelij'k Fransch werk niet eens op de boekenmarkt verscheeni, en dat, in bibliotheken, romans en gedtichten van goea'e Fransche auteurs onaangeroexdl blevein. Na. 1880, eindlelijk, trad, in een periode van tien jaar, een gansc'he pleïade Franscih-Bel- j gische dichters en proizasohirijvers te vodr-sdhiijm: Eekihoud, Verhae;ren, Maeterlinck. ; Demo'der, Van Lerberghe, Keyenberg (peeu-doniem' Gîraud), Georges- Rodfenbachi, ail en, met d'oor en dôôr Vlaamsclhe namen. En, eigenaardig genoeg., ze zijn in hunnen bîoeitijdl op een oogenbildk, waarop de Vlaamsche literaire beweging schijnt stil te vaMien. ; Indterdiaad1, omstreeks 1880 waren Con.scien- , ce, Sleeckx, Van Beers hun e-incle naibij 3 Ge- ; zelle bleef onbetkend en was zijn « zwijg^je-riodte » ingetreden: Vi rginie Love lang moest ; dch hoe Jiangeir 'hoe eenzamer voelen staan; A.lbrechit Rodenbacih werd) door het noodlot j [leeirgteveldl, en daar kwam nog alileen die .le- 4 wnslustige, hoopvodle Pol de Mont, die eoh- , .er nog geen kans zag om d'e jongeren rond 1 rich te groepeeren. 1 De Fransche literatuur in België schijnt dus ; .•eeieer een voo'rtzetting van de Vlaamsche cunst, en geenszins eene reaktie er tegeni j Dat zij' zoo1 lang ta'rnde alvoirens zich te -nten ligt ihieraan, dat de hoogere burgierij, ;ed zeilfzuchitiger dan de volksstanden en sonder edele idéal en, .eerst en vooral gezorgd îeeft voor stoffeiij'ke belangen. Het is maar ils zij tôt ongemeeine Avelvaa,rt gekomen was,* lat hare zonen zich om minder materieele vfoondeeileai beikommerden en biejhoiafte ge:- 1 ^oe-lden aan een breedte-r Jeven, dat zij zoeh- ( en in de kurnst. Ze grepen d'aarcm naar de ' >en en moe^ten wel pirodukten leveren, die in ^ a a 1 in g e e s t en in r i c h' t i n g verschil-îen van degenen, die tôt d'an toe in V.liaan- ] îieren in ee!ie stonden. In taal, want zij waren opgevoedl in het J ? ransch en -hieel (het onderwijs was op uiitslui-end Fransche leest geschoeidl ln geest, w'ant zij waren opgegroeid in en atmosfeer van voomamer iku'ltuur en be- -aten de middelen om zich, lektuur aan te c chaffen en daardoor bekend te géraken met. l!e .geestelijke stroomingen der groote Euro-neesche landen. Met onze Vllaamsche schrij- e ers was 'het toen ge'heel and'ers gesteld1. Zij v ^iaren valksjoingens, wildzangeni, autodlidfeik-e,n w.ier ointwikkeLing door gebrek aan ileiding il ;een vas-ten vorm had aangenomen, die niet taddlen (geleerdi hun gezichtskring te verrui-nen, die zich uit geldgebrek gee.n lektuuir ik!on- e lien aanschaffen en ze 00k niet aantroffen in- v fnze toenmaels slecht ingerichte en trnuwen.^ z chaarsche bibliotheken. ti In r i c ht i n g, want de Fransch-Belgische schrijvers hadden niet de bedbe'ling zich bij voorkeur te wenden tôt het volk, voor wélks heropbeuring zij niets gevoel den. Onder in-vloed van den sterken stroom van kosmopo-, .litisme, wtlke te dien tijde ons land doorvoer, indtien zij zich gaarne voor een zoo groot mo-gelijk geta'i menschen begrijpe 1 ijk maken. Ziji waren Vlamingen van geboorte en zij voel- . d e n Vlaamsch ; zij waren Fraiv;chen van op- voeding en zij, s ci h r e v e n F ranscih1. *** George Eekhoiid'heeft zich niet, als andere van de Fransch-Belgische auteurs, bezondfigd . aan ihet bespotten van de taal zijner landge-nooten; integendeel, hij ncemde dit misprij-zen eene dwailing, eene afvalligheid, eene ver-bastering. Hij h?.d het besef van de kloof, welke tusschen hem en zijn volk bestond, dat valk, waarvan hij met liefde, met fijnen en krachtig alealistischen zin met den wellust van een schiilder de zeden, gebruiken en eigen-aardfigheden weet te ma'en. En met eene be-wond'erenswaardigel zelfverloochening lei hij de ze verklaring af : « Heden, indien ik de Vlaa.m>>che taa.l mach-tig ware en indien ik nog den ouderdom be-zat, waarop ik mijn debuut deedl in de letterkunde, zom ik niet meer weerhouden worde.n dfoor de beweeggronden, die mij Jeidden in 1881 ; ^kJ zoo mâj 'bij voorkeur beidienen van deze waarachtig mooie taal, waarin VondeT; en Bilderdijk schreven, en waarin heden Stijn Streuiveils en Pol de Mont uitmunten ». Een andere verklaring moge ' hier 00k nog ^ aangeihaaj'id worden: sp a Ik geef de jonge, nog aa.rzelende Vlamin-gen dien raad, niet meer te rekenen in België de op een Fransch publiek, docih zich naar een mm andere zijde te wenden... Het beste dat zij dtoen kunnen zal zijn d'e Vlaamsche taal, ibunr ne moedeitaa.1. te beoefenen; dat het hun •hoogmoed \\x>rde deze al beter en beter te ^ spreken en te schrijven ». Mo-ge deze guide n raad gevo'lgd worden! De schrijvers zullen er hunne n a t u u r \ ij k e leziersi dbo»r b^reiken ; degenen, dlie de pen niet hanteeren zuilen in éénklank blijven met eei de zieîl van ons voi'ik. W. da 27 < de nederland ^ : x :—- ee; Schconheic! in opvoeding en onderwijs ^ De Xederlandsche vereeniging van dezen tw naam richt tergalegenheid van haar tienjaa'ig. VQ be/Sitaan een tentoonstelling in over de ^ « Schoonheid.. in hict leven van het Voilks-'kmd' », 6m t'e trachiten het Maagsiuk van de oe inrichting en versiering van het schoollokaal iets nader tôt een oplos.sing te brengen. Te ye- dien einde heeft zij een prijsvraag uitgeschre- zor ven voor de inrichting en versiering van een schoollokaal. van een gewone lageire school, lc dat 36 leer.lingen moet kunnen bevatten. ,|-jU D'e vereeniging hoopt daarmee te kunnen ^ aantoonen, dat de inrichting en versiering van een school.lokaa.l, zonder al' te hooge k'os- ^€( ten. kunnen beantwoorden aan praktische ge- sc] zondiheidkuindlige en aesthctische eischen. Uitgeloofd zijn prijzen van 125, va il 75 en van 50 gulden. vai Een onderzeeboot gezonken te Vlissingen na Bij de voorloopige proefnemingen met dp P° onderzeeboot nr 5 aan de werf der Konink- V(> lijke Maatscbappij « De Schelde » te Vlissin- .tei gen, is deze boot plots gezonken. Van de 7 av' werklieden die zich aan boord bevonden, wis- de ten zes zich te redden, waarbij een licht ge- t>e wond werd; de zevende, een gehuwd werk- man, wonend te Vlissingen, verdween met de da boot in de diepte. Uî; Een bergingsvaartuig is bezig het schip te 7îJ icbten. ^ : ni'$ ziji engeland KIND IN EEN SPOORWAGEN VERM00RD De aanhouding van den vader ! E Londen, 31 Jan. — Onlangs werd het lijk-je van d'en* kleinen StOTchfie'ld in een trein- per vagen aangetroffen. Het onderzoe'k over deze :aak, eerst zonder uitslag gebleven, trad nui kor îen nieuw tijdperk in. Indercî'aad, die politie (jer îeeft den vader van het kind aangehouden,. ,wej £en verpletterende getuigenis werdl tegen i>torchfie!ld) aangehaald. Zoo kwam vrouiw! kVord' verklaren dat zij , den dag van den noord1, op 8 Jan.uari nabij de statie van Caub-len-Tctrvy, een lief kereltje hadl ontmoet dat lie hand gaf aan een m an in wde'n zij' Stoirch-, ieild herkende. Een andere getuige» heeft îh Ifie statie den kleinen jongen ontmoet in ge-1 :e.lscihap van een man en,' naar dezes fotogra- j ïe, herkent zij den vader van het slachtof- er. . ! | Mijnramp in Duitschland VELE DOODEN^EÏTGEW0NDEN Dorlmund, 30 Jan. — Eene mijnramp vaarvan men de ware oorzaken n,og niet kent, loch welke men denkt aan eene ontpiloffing e moeten ' tooscbrijven, vie.l Vrijdiagnancen iij Doirtmund in den put Arembach voor. ' l.oind den avond had men reeds zes lijken en 0 zwaar verwonden opgehaald. Een zestigtal terklieden zijn in het diepe der mijn gebleven 11 om middernacht wist men nog niets over mm lot. Geen brand was in de mijn uitgebro-en.Op 18 Dec. 1912 werden in dezelfden put 2 mijnwerkers tengevolge eener grauwvuur-ntploffing gedood. Een veertigtai slachtoffers Dortmund. 31 Jan. — Tôt vannacht ha If en waren 22 dooden en 17 gekwetsten (waar- ^ an 10 zwaar) bovengebracht. een Men geloofde niet dat er nog meer dooden was 1 de scihacht waren. pa.r De laatste berichten dieï Dortmiund, 31 Jan. — Hedenmorgen lagen m: r nog 4 of 5 lijken in den put. Nog een ge- gI^ ond mijmverker is overleden. Drie anderen jn zoo zwaar verwond, dat men wnnhonpt ze fn.s î redden. slg de bràndramp te mechelen WAr EK OVERBLIJFT VAN DE WERKPLAATS PAS 1 ZooaJs wij gisteren melûden, is in deo nacht van Domlerdag op Vrijdag een zware and nitvebtoken in <le w&rkHuizen Pas. Staticstraat, te Mechelen, Het vuiw nain zoo oedig uiitbreidiing, dat de pomprers aUeen de 4anpal«nde huraen konden vnjwaren. De .ngerichte schade wordt op een liait milMoen geschat. Ruim tweehonderd arbeidets vallen or deze brandramp zonder werk. - * duitschland :EN NIEUW V00RVAL IN L0THARINGEN Pruisische officieren tegen Lotharingers Te Sablon, eene voorstad van Metz? hee 1 nieuw vooirva.l plaats gehad. Heti 2oste Pruisische gis^iie-bataJjjon 'ha a,r een koffieihiuis afgehuiurdi, om er d* ten Januari 's avonds den verjaardag Vc n Keizer te vieren. Twee Franischspre'kenc tharingers zaten er dien avond1 te luistere a.r de miuziek van de militaire kapel. tos I iluitenant op hen toekwain en hen verzocl litsch te spreken of de zaal te verlaten. E se mannen begaven zich dlaarop> naar ee yr de zaal gelegen restauratie en gebruikte a;r wat. Later voegden zich twee ande] ilharingers bij hen, en de vier voerden r i) gesprek in 'het 1' ransch. De luitenant kwam nu wéer 'naar beri toe € 'la.ngd'e andermàal' van hen, dat zij Duitsc iden spreken. Anders moesten zij, daar 2 : feest opzettelijk stoorden, de deur uit. E tharingers antwoorciden kalm, dat nieman II kon beletten met elkaar te spreken, e ten daa.rop hun gesprek voort. Een and^ tenant haaide er nu den majoor bij en de: : toen zonder verderen omslag de vier mei >en door cnderofficieren en manschappe hechtenis ne men. De vier Lotharingers werden onder geleic 1 twee officieren. en eenige onderofficierei vc het raadhuiis gebracht en daar aan c litie overgeleverdi, diie hen spoediig op vri îten stelde. Zij bleken vx)'lstrekt niet gew i te ihiebben, diat 'het koffieihiuis voor de )nd aan de militai r en verhiuurd was, en ; zaal wias dit 00k op geenerilei wijze aan c zoekers kienbaar gemaakt. Een telegram uit Metz meildt intusschc t de vier Lothiaringers Vrijdag een schrift ce verklaring hebben ingezonden, waar. ze^gen te betreua-en d'at zij het feest d< litairen hebben gestoord, betuigen dat 2 smand hebben willen beleedigen en bere: 1 d'en majoor-ibeveJlhebber mondeling ve rsclhuildiiging te vragen. Twee spoorwegongevallen ei"lijn, 31 Jan. — Biij Stettin >trad>en twe ipwar.emtrieinen in botsin.g. De Jiolvoimotii elf wagoms onlspoorclen. Versoîieider sonen zijn gewond. - Te Hof (Beier.en) ontspooirde een trein. L nitief en tenter vielen rec-hts van het spoo ,vijl twee pesomen\va,giens links omkante en in een poel vielen. Vijftien persone "den zwaar veirwond'. EEN POOLSGH AFZETTER DE BANKIER GERMAIN ; h. Germain, weltoe zicii aan het hoof< îr ba»k Ijevond en tevens de betheerde van het ftnan-oieel hlad La Côte, werd v i.is aan'gebomd'en. besohnldigd door îrnid vain diit Blad en te.n nadeele van deze: ndaeliiioiiKlers, a^Uiggelâfpijen te heblïe.r leegd. De h. Germain is eigenlijk een Pool ■rozynaki geaiaiarad en welke destijds n sseî verblieef, doch, na financiëel konkel , de wijk nain naar d'e Fransche hooid d. frankrijk De kiesrechthervorming Parijis, 31 Jan. — De afgevaardigde Puglie-si Conti stelde gisteren een motie voor om eene volksstemming te hou de 11 over de viraag ft over het meerderheidsstelsel bij de verkiezin-gen moest gehand'haafd, dan wel ven'angen d worden door dew instelling van de evenredige n vertegenwoordiging. 11 H'I'Jfdminister Doumergtie stelde daartegen le de ku'je.îtie van vertrouwen, waarop de moue n met 3S5 tegen 164 stemmen werd vexworpen. ,n _ Een onderzeër beschadigd lt CherJjour.a-, 31 Jan. — Na onderaeeseliei oefeniilgen in li.et ar.senaal terugkeerend, be-e vond 4V duikboo't Besthelot zich in d'e oramo-'n eielijktiokl te sturen en vaarde teigen de kaai n aan. I) ». boot werd zwaar bsecbadig'd. u pôrt'ûgal n De mânisterieele krisis h Lissabon, 31 Jan. — De m.inteterieele kirisis j; Hieeft nog- geen opilossiing onitvavn@en. De leader J der révolutionàiire groep deelide aan den h. de e AT'aga d'e besluâtsélen zijner vrienden mede. d De Voorzitter der Republlielk., denikt men, zal n morgeu 1«.. Gamaclho, lieider der Unioindstàsclie >r partij. ontvangen. ® japan~ Het bilan der ramp cp Sakoerasjinia e Den Haag, 31 Jan. — Het Japansoh ge-x zantschap al'hier ontving het volgende ambte-jig lijk bericht uit Tokiio: jc « Sedert de jongSte berichten hebben zich op Sakoerasjinia veelvuldige onderaardsche "n rommieilingen en aardsohokken voorgedaan; n maar het gevaar is reeds voor bij. Ih de dor-ie pen was slechts geringe schade aa.ngericht en (.le vluchtelingen keeren al weer terug naa,r n hun huizen. Daar evenwel toch het eiland voor de helft n of voor een derde ve7\voest is, zullen io tôt )r 15,000 inwoners moeten uitwijken. Te Kngosjima zijn op 21 dezer aile vluch-|j telingen teruggekeerd, en zij hebben er hun werkzaarnheden hervat. ! Tôt nu tôt bedraagt het aantal dooden op ! Sakoerasjima en in Kagosjima bij elkander 31, dat der gewenden 105, terwij:l nog 18 ver-mist worden ». : >-•♦•-< [Het Vergaan van de Monroe >■' NACHTELIJKE AANVARING — VIJFTIG SLACHTOFFERS. — PRACHTIG GEDRAG 1 VAN KAPITEIN EN BEMANNING. n Norfolk (Virginie), 31 Jan. — Men meld-t dat de M o n r o ë, op de breedte van Hogis-« .land in aanvaring gekomen met de stoom-boot Nantucket en gezonken, 46 passa-giers eerste klas aan boord had, 8 tweede klas en 79 leden der bemanning. Het schip is in 10 minuten tijds gezonken. 31 }xissagiers en 55 leden der bemanning werden door de Nantucket, zelf beschadigd, opgenomen en naar Nortb.lk gebracht. Drie en twintig passagiers en 24 zeelied.en ontbr^ ken. Men denkt dat ze zijn verdronken. . Op de Nantucket waren 00k twee . lijketi van passagiers, 11a hun redding overle,dcn. Een dezer is mevr. Thomas Harringtoii, \\ icjr echt-genoot vertelt, dat hij zichzelf en zijn vrouw ! (wier haar hij tuschen de tanden geklemd hield1) boven had weten te houden tôt. zij op-gepikt w^erden. Een der geredden vertelt, dat de boot, j waarin hij op bevel van den kapitein was ge-' sprongen, al was weggeroeid, doch terugkeer-I de toen men zag hoe snel de Monroe zonk. Al-j leen de kajïitein was toen nog aan boord van I het' schip. Men wist hem nog te redden. Zoowel de kapitein als de bemanning hebben zich prachtig gedragen. De aanvaring is 's nàchts om twee uur ge-schied. De Monroe werd vlak bij de brug ge-troffen.De Nantucket heeft de Monroe midscheeps aangevaren op een uur dat aile passagiers sliepen. Door den schok werden zij uit hun bedden gewoirpen en hadden nauwelijks tijd naar dek te snel'len voor het schip zonk. De Nantucket had na de aanvaring dadelijk booten uitgezet, doch het reddingswerk werd door den dichten nevel zeer bemoeilijkt. Men kon niets zien en moest uitsluitend afgaan op het geschreeuAv der schipbreukelingen, die in :het water rondspartelden. Eerst toen het haiilpgeroep was opgehouden en de bemanning d'ex reddingsbooten nergens - meer iets hoorde, is zij naar de Nantuckiet teruggekeerd. Oe Ontreddering op het Spoor Het wordt met den dag erger Ondanks de algemeene klaoliten, die sedert een paar weken opgaan, komt er geen verbe tering in de ontreddering, die op ons spoor heersoht. De toestan.d schijnt veeleer met den dag erger te worden. Wij willen hier niet gewagen van de' reiz.-gerstreinen, die nog meer dan vroeger 11a hun uur. vertrekken en dan tweemaal zooveel later ter plaats van bestemming aankomen. Men is daaraan in België stilaan gewoon geraakt. Met de goederentreinen echter laat de toe-stand zich nog bedenkc'.ijker aanzien. in liet Walentand kan de opbrengst der koolputten niet meer tijdig vervoerd worden, zoodat ve'.e puiten het werk hebben moeten stop zetten, bij gebrek aan plaats om den bovengehaalden voorraad te bergen. Dit heeft voor verd^i ge-voIgj dat andere werkhuizen, die . dagel.ijks grôcte hoeve.elheden kolen verbruiken, zonder brandsiof geraken en dus ôo-k den arbeid moeten stilleggen of beperken. Ook aan de Antwerpsche haven do^u de gs-volgen der ontreddering zich sterk gevoelen. Dagelijks geraken daar grooter hoeveeiheden koopw<iar opgestapeld, wijl het vervoer per. speorweg bij lange geen gelijken tred meer houdt met den aanvoer door de schepen. De ontreddering op het West-Europeesche sjioorwegnet is. algemeen, zegt men ; mogelijk is daar ;ets van, maar dan is zij toch wel bij-zonder'groot in België, want in 't buitenland en met naine in Zwitserland, weigeren de spcorwegbesturen nog verzendingen voor Eei-gië aan te qemen. 1 Regeeringsbladen laten den ronk gaan, dat er sabotage gepleegd wordt door de spoorwerk-l'ieden. Dat is een al te gemakkelijk middel om de verantwoordelijkheid van zioh te schuiven. Al bestond er nog d\varsdrijverij — en Ln <Lit geval zou dat a'Jeen bij de stokers en machi-nisten kunnen zijn — dan nog zou die op verre na niet kunnen leidefi tôt de thans heerschende i ontreddering.. Het is inderdaad nog al liohtzinnig te bewe-; ren dat de stokers en machinisten sabotage j zouden plegen, steunend op het feit dat een i tameLijk groot aantal dezer werklieden zich ziek zouden verklaard hebben. Vooraleer die lichtzinnige bewering te uiten, dient men na te gaan of er dit «ziek worden» va.n een tameiijK groot aantal machinisten en stokers geen na-tuurlijke oorzaak heeft. Hoe zouden deze nede-rigo arbeiders, \vier loon ailes behalve sch'it-terend is, niet ziek worden, wanneer men bo-denkt dat zij in dezen tijd tôt 1G uren en meer dienst moeten doen per dag ? OnLangs werd het geval aangehaald van een macliinist die 32, zegge twee- en dertig uren achtereen op zijn stoomwagen was moeten blijven. is dat niet ' kensehetsend ? Met heet dat het spoorwegbeheer geen plaats-vervangende machinisten meer kan vinden en heî daarom is dat er zooveei diensturen moeten gevergd worden van de anderen. Dat men deze werklieden wat beter betale en !hun een betere dienstregeling geve, dan zal men ; dadelijk over genoeg machinisten beschikken ; om de ontreddering op het spoor — voor zoo-| ve.iv die aan den man gel aan treinpersoneei] is , gelegen — te keeir te gaan. | Rcrel. De Voertaal in de Lagere School EEN LIBERALE DAGORD" 1 Overal is er roering geltomen naar aaniei-ding van het verwerpen der amendementen Franek-Van Cauweteert-Huysmans. Het hoofdbestuur van den « Liberalen Volks-bond van het Arrondissement Brussel » stem-de de volgendie dagorde : Het hooidbestuur van den « Liberalen Volks-bond van het arrondissement Brussel na ken-nis genomen t« hebben van de officieele Kamer-verslagen over de Schoohvet Poullet, betreurrt dat geen enkele der liberale verteiçenwoordi-gers van het arrondisseramt Brussel begrepen heeft : dat niet alleen het gezond verstand en do algemeen aangenomen onderwijskunde ook gedeeltelijik hun eigen programma hun opieg-de algemeen aangenomen onderwijskunde, maar ook gedeeltelijk hun eig,en programma hun op-legden wetsbepalingen te stemmen, die aan de Vlamingen, zoowel als aan de Walen, het recht waarborgen om in hunne moedertaal onderwe-zen te worden ; dat zij, als vertegenwoordigers van een twee-talig arrondissement, zoowel de belangen ran de Vlaamsohesprekende als van de Franschspre-kende burgers hebben te behartigen en dus tôt plicht hadden de voorstellen te stemmen, die het Nederlamdsch in de Vlaamâohe gemeenten, het Fransch .in de Waalsohe «remeenten als voertaal opleggen, alsook dat in de tweetalige ge-meenten het Nederlandsch de voertaal zij voor de leerlingen niet Nederlandsolie moedertaal, het Fransch voor lëerïïngen met Fransche moedertaal.Het hoofdbestuur van den Liberalen Yolks-bond drukt de vaste hoop uit, indien de onge-lukswet Poullet moet doorgaan, dat de liberale vertegenwoordigers van 't arrondissement Brussel in de tweede stemming zioh bij de andere vrijzinnige Vlaamsche vertegenwoordigers zullen voegen, om de reohtmatige wen-schen van aile bezadigde burgers te verwezenliiken, zonder bevoordeelinig nocli vercngetlijking van Vlaamsch- of Franschsprekenden. DE VERDEDÎGÏNG UËR TAALGRENS EEN OPROEP AAN DE VLAMINGEN fr Dapper is de Vereeniging «Taalgrens, Wuk-ket !» aan 't werk geschoten. De afdeeling Oo.st-Vlaanderen bereidt meeting met lieder-av:ind voor in De Hoppe (V'.aamsch gehuclit in Henegouwen, onder Floesberg), in het arme. verlaten Broeken «Vlaamsch gehucht met bij de 1,<JOO inwoners onder de Waalsche ge-méente P:ileze:Jes)^ de erg bedreigde gemeen-te Hever-bij-Edingen, en Louise-Marie bij Ron-se. Haar is de hulp toegezegd van enkele, be-reidwil'.ige studentm-zaiiigers van de Hooge-school te Gent. In de omstreken van Edingen is men niet ni in der aan 'i, roeren. Wat de s 11: d enten af d ee'. i 11g van het Alg. Ned. Verbond te I. eu ven betreft, die zich met de wer-kiug op de taalgrens onder I.euven belast. die is voor goed begonnen sedert verscheidene wa-ken Voor de eerstv.olgende Zonda.gen richt zij meetingen met Liederavond in te Meldert, te Ctinipîich en elders. En door het bekend maken van het oprichten der Vereeniging « Taalgrens, Wakker (lid-maatschap een frank per jaar) hebben zich voor andere strooken van de Taalgrens mannen aangesteld. die bereid zijn uit al hun krachien mee t? hel.pen om te redden wat nog le redden is. te .herwinnen wat ten deele ver-loren ging ; te voorkomen wat «moet» voorko-men worden. De plicht der Vlamingen is het die Vereeniging te steunen. Krijgt ze geen voldoende hulp, dan kan zij het door haar met zooveel moed begonnen werk «onmogelijk» voortzetten. En dan is het LW schuld, zoo duizenden en nog daizenden Vlamingen stilaan worden verbas-terd, zoo de taalgrens langzaam, maar zeker, te onzen nadeele verschuift... Ondergeteekende smeekt er de Vlamingen om gehoor te geven aan dezen noodkreet. Sint-Amand'sberg. D' J. Gôossenaerts. AiVTWEKPSOIIE KltOM Ih Van onzen berichlgever : Uitzonderlîjke afwijkingen van de wet. In zijn laatsten brief aan ons Schepenkclleg^ zegt minisrter Helleputte, dat, krachtens art. 83 der provinciewet, de grensscheidingen van gemeenten moeten verhandeld worden door de betrokkéne gemeenten en dat dan, na advk» van den proinjicieraad, het Staatsbestuur eem besluit neemt. Dit is zijn verweer, omdat hij, nog geen besluit genomen heeft over de inlij-vin<r bij Antwerpen van gedeelten grondgebied van Austruweel en lOeckoren, wat minister die Sinet-de Naeyer zich verbonden had te zuiïïen doen *4)5j brieve van 21 Januari 1899, dus zoo-wat lt5 jaren geleden. Maar, voegt de' h. Helleputte er bij, een schikking zou kunnen genomen worden, om bij nitzondering af te wijk en van art. 83 der pro-vîneiewot.Dat is dus blijkbaar bekennen dat, zoo de wet.iets verbiedt, er toch altijd middel te vinden is om do wetsbepal'ing te ontduiken, en dat middel is eenvoudig de goede wil, wat wil zeg-gen, jlat het maar van de rogeering afhangt, om deze zaak der grenssciieiding van gemeenten ten spoedigste te regelen. En ziehier een bowijs, dat dit ailes slechts zâak van goeden wil is. Kraclitens de wet heeft de Staat het recht niet « onteigeningen per gordel » te doen ; dit recht hoort alleon aan de gejneenten toe. Wat deed minister de Snvt-de Naeyer, om de werken tôt verbetering dei Schelde, het maken van het dolckenkanaal «mi van de nieuwe versterkingswerkon ten Noorden der Stad te kunnen uitvoeren ? Daarvoor moesten 3000 hektaren grond ont-eigend worden per .gordel, wat hij, volgens de wet, niet mocht doen. Welnu, hij vroeg aan de Kamers, bij u i t-z o 11 d e r i n g en a f w ij k i n g van de "wet, de toelating om zich in de plaats te stellen van de gemeenten en aan den Staat de macht te verleenen om per gordel d© 3000 hektaren te onteigenen, en de Kamer verleende hem zonder de minste moeite deze toelating en macht. Het gold hier noohrtans een uitgave van verscheidene mil'lioenen. Zoo nu minister Helleputte heb waarlijk goed meent en eenigen goeden wil aan den dag wil leggen, dan' zou d'eze zaak van zeer geringe grenssciieiding tusschen Antwerpen en de twee gemelde dorpen nog veel gemakkelijker 'af te handelen zijn, vermits ziij geen rooden dudt aan. den Staat zou kosten. Wat minister Helleputte inbrengt, is dus niets anders dan een uitvlucht, om zijn pad schoon te maken. Antwerpen sedert 1872. Dinsdag, 3 Februari, te 8 1/2 uur 's avonds, zal de h. Gust. Royers, volksvertegenwoordi-ger en gemeenteraadslid, in het lokaal der Liberale Asîociatie. Cité, een voordracht houden over het onderwerp : « Antwerpen sedert 1872 ». De h. "Royer is gedurende jaren hoofd'inge-nieur on«zer stad geweest en meest al de werken van uitbreidiing, verfraaiirugen en openbaar nut -werden onder zijne leiding uitgevoerd. Niemand zou dan beter dan hij dit onderwerp kunnen behandelen.' Gemeenteraadszitting. De leden van den gemeenteraad worden mor-gen, Ma an dag, te 8 uur 's avonds, bijeengeroe-penpen. Aan .de d a borde der openbare zitting staan 22 zaken. alleu van bestuurlijken aard, waaionder verscheidene in betrekking met uit-gaven die voor onze haven zijn te doen. Het laatste punt is een vraag van îaadsheer Stroum over het pol'itietoezicht aan de haiven en de omliggende st'rateL Bij den aanvang der zitting zal de raad ook te • stemmen hebben over de liohtino; van kas-bons.Te betreursn. Er is geaneld <àait juf. Lisbeth Meissne.r, dite, onlangs op onze \'laamsche Opéra zoo sc-hitte-rend als Brunliilde din d'e « WaLkire » O'ptradl en' ier klan-krijike, wel'luidende .s>tem zoo bewon-deixi Werd, voor een tijdsverloop van drie jaren eene verb'intenis 'heeft aangegaan met de grooto Op;-ra te Frank fort. Dit iberichit zal dbor aH'e bezoekers der Vlaamsche Opcra ten zeerste worden betreurd. Hefc dœt ons echter genoegen er bij te kunnen voegen, dat zij nu en dan ails gast- zal optreden in de Viaamsahe Opéra. De h. Aug. Dupent. Vrijdagavond :had de algemeene lierhaiing pdaats van « Alcea », het nieuw zangspel in 3 bed'iiij'ven, waarvan de schri.jver en toondiciiter de 'h. Aug. Dupont is en dat heden Zaterdag voor den eersten keer in d'e Vlaamsche Opéra ten tooneelie zou worlen gebracht. De h. Aug. Dupont, een onzer advokaten, is de zoon van AUg. Dupont, pianisb, toonkundige en leeraar aan het Konservatorium te Brussel, alsm'ede neef van Jozef Dupont, in leven orkest-meester in den Muntsdhouwburg te Brussel en insgelijks leeraar bij gemeld Konservatorium. BRIEF DIT GENT Van onzen bericht (lever : De grocte Toondichters en het Kind. Wij herinneren er aan dat Maandag 2 Februari, om 8 uur, in de zaal der Melomanen, het groot kunstfeest plaats heeft ingericht ten voordeele van het Werk der openbare Kinder-bïbliotheken.Op het programma : Uitvoering van Werken der grootste meesters in betrekking met 'het kinder leven. Daar de inscïirijvingslijs'ten een goed' onthaal hebben genoten, zoo mag men zich aan veeli volk ver wachten. Kaarten nog te bekomen deiu avond der uitvoering in de « Melomanen ». De Gentsche Tramwegen. De werken voor de vernieuwiiLg. der tramwegen in de Brusselsche straat en Lange Violet-teu^traat, tegengehouden door de -hevige vorst, zullen Maanclaig worden aangevangen. De dienst der rijbuiigen met wi-tte plaat nr 2 (Genitbrugg>>Zônnestiiaat) zal gedurende. dien tijd langs de Frèie-Orbanlaan çreschielen. De reizigers, komende van Ledeberg en die naar de stad moeten, worden verzocht, als heit zijn kan, die riebting te nemen, daar slechts een rij-tuig dienst zal <loen langs do Keizerspoort tôt iin de nabijheid der werken. Vcor de Patroons-Gasplaatsers. Het Syndikaat der Smidebazen -van Gent en omlliggende, Avetiig erkend sedert 1903, oinvat in zijne onderverleelingen de sloten- en kaehel-smederx, i-ijitirag- en hoefîmeden, werktuig- en konstruktiesmeden. Door de groote uitbreidiing der gas- en watertoestellen, komt deze maat-schappij, insgelijks eene afdeeling van patroons-gasplaatsers te sti.chten. Deze zullen bij de groot-handelaars n'an bijzondere voorwaarden genieten en tevens recht hebben op al de voor-deelen van inkoopen, enz., zooals de andere leden van dit syndiikaat. Het jaargekî i.s 6 fr. 's jaar s. Het Syndikaat is gevestigd' : Koornmarkt 18, Gent. VLAMINGEN, LEEST EN VERSPREIDT DE R VLAAMSCHE GAZET ». 41 if1 >i"9< •¥"!* 4* 4* (S14* 4* 414* Hh *f* 41 ■f'4* 4* 4* 4*

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.