. - ■' ■■ ■-„m.-.:.::,ll«r7.T-r-r-wr •'■■■» ■" . ■■ ^. . — :— ■ ■■ ==* 30 saar — N. 30© Priis per nummer : voor Belgie 3 centiemen, voot den /reomde 5 centieni6n Telefoon s fledaciie 247 - âsSîïîiissstipatïe 2845 VH»dan 27 November 1914 Orukster-U itgeetster Sam: Maatschappij H ET LICHT bestuurder » P. DE V!SCH. Ledcberg-Oen» . . REDACTSE . . ADMÎNÏSTRATIE HOOGPOORT. 29, GENT VOORUIT Orgaan des* Belgische Werkiiederspartif. — Verschijtiende aile dagert. ABONNEMENTSPRIJS BELGIE Orie maanden. » . , , 1t. 3.25 Zes maanden . . , , . fr. 6 50 Een jaarv fr. 12.50 Men abonncert zick op aile postbarçele* DEN VREEMDE Drie maanden (dagelijks , vcrzonden). ...... fr. 6.7$ ; Het vraagstuk der werkeloosheid De werkîoosheid die al de l^apitalisti- 1 fche landen der wereld treft, vertoont âit dubbel karakter, dat zij een gevolg ls en terzelvertijd eene oorzaak. Zij is het direkt gevolg van de kapi-talistische voortbrengingswijze. De wer-kende klasse brengt meer en meer voort en hare loonen zijn niet voldoende om <erug te koopen wat zij zelve gemaakt lïccft» Daaruit blijkt dat de loonsverhoogin-gen over 't algemeen hetzij dat zij vrij-uillig toegestaan werden door de pa-troons, hetzij dat zij afgedwongen werden door den strijd der werkende klasse, niet beantwoorden aan de ontwikkeling der voortbrengst en dus niet bij machte zijn om de crisissen en de werkîoosheid te verhelpen. En daar de nijverheidsontwikkeling voortduurt, zoo is het gevolg der klim-mende werkîoosheid onvermijdelijk. Men zal ons zeggen : Ja, maar de werkîoosheid die nu zoo buitengewoon groot is, dat komt voort uit een buiten-gewonen toestand, naraelijk de euro-! peesche oorlog. t'Akkoord, maar dan dient er ook in acht genomen te worden, dat gelijk wel-ken oorlog, deze altijd een economisch vraagstuk tôt grondslag heeft. De landen van groot-nijverheid ge-stuwd door het groot-kapitalisme, zijn onder het tegenwoordig regiem ver-plicht, meer en meer nieuwe uitwegen te zoeken voor den verkoop hunner voortbrengselen. En wanneer die landen eene dichte be-1 volking hebben wordt zulks voor hen eene kwestie van leven of dood. Het was wel die groote bekommering, ■ wanneer België overging tôt de aan-hechting der kolonie van den Congo en daara&n millioenen geld en vele man-acViappen offerde. Draait en keert het gelijk gij wilt, werkîoosheid en oorlogen hebben een economischen - kapitalistischen onder-grond.Zij zijn dus een onvermijdelijk gevolg van het stelsel waaronder wij leven.: # * # Maar is de werkîoosheid een gevolg, fcij wordt op hare beurt eene oorzaak. Zij is namelijk de oorzaak van veel ellende en wat daarmede gepaard gaat, aïs zedelijk en verstandelijk verval, klas-senhaat, enz. Daaruit volgt de verplichting der Sta-ten om maatregelen te nemen om de grootste armoede te lenigen, zonder daarom nog te ontsnappen aan de op-richting van de zoogenaamde bedelaars-gëstichten, die in België duizenden kost-gangers tellen en van gedwongen te zijn de gerechtshqven en de gevanhui-zen te vermenigvuldigen, omdat de overtredingen toenemen. En dat ailes belet nog niet dat de vredelievende betrekkingen tusschen de Staten moeilijker worden en dat trots al de behendigheid der diplomatie, de oorlogen een bestendig en klimmend ge-vaar blijven. Vandaar de stijgende militaire nitga-ven in aile landen, die onvermijdelijk de goevernementen naar de ruine leiden. Voegt daarbij de binnenlandsche o&-rust, veroorzaakt door onvermijdelijke werkstakingen, de bitterheid der inwen-1 dige politiek en het verscherpen van den kîassenstrijd, daar werkîoosheid betee-[ ksat volksarmoede te midden van stij-' genaen rijkdom, waartegen het bewust;_ proletariaat zich terecht verzet. Ziedaar waarvan de werkîoosheid, naast andere klassengrieven, een der bijzonderste oorzaken is., * * * Vele landen — wij hebben ze opge-somd — namen maatregelen tegen de gavolgen dezer kapitalistische plaag, het eene wat meer dan het andere land. ASIeen België deed NIEMENDALLE. Dit grieft en verontwaardigt ons. Zekerlijk bleven de gemeenten niet gati3ch werkeloos. Het initiatief der stad Gent, met de stichting van het Werk-loozenfonds vond navolgers ia België en in den vreemde. 't Is een parel aan de kroon van Gent en wij zijn eerder gelukkig deze yast-stelling te mogen doen. En met nog grooter voldoening stip-pen wij aan, dat het de werkerssyndika-ten waren die op dat gebied, in de mate hunner krachten, het voorbeeld gaven, om de werkîoosheid te lenigen. Ook m dees geval zeggen wij : Hoed af, mijne heeren, voor de georganiseerde werkende klasse. De belgische regeering sedert 30 ja-ren aan 't bewind, deed niemendalle. Waarom'? In deze droeve tijden deed zij veel voor de burgerij, door het mora-torium te proclameeren, door hulpban-ken, leeningen op titels, enz. Wij hebben daar niets tegen en wij zouden het in deze omstandigheden ook gedaan hebben. Maar als de nijverheids- en handels-bourgeoisie deze belangstelling verdien-de, waren de werklieden dan niet waar-dig geholpen te worden'?, De arbeidende klasse bleef voor onze brave klerikale regeerders geheel alleen staan in haar hemd, gelijk den gerui-neerden Job uit den Bijbel, kon zij op haren mesthoop gaan zitten en zeggen : God heeit mij ailes gegeven, God heeft mij ailes ontnomen, zijn naam zij gebe-nedijd.Wij vreezen geheel terecht dat zij deze redeneering niet zal gemaakt hebben en eerder zal gezegd hebben : de klerikale regeering heeft mij niets gegeven, maar veel genomen en geweigerd, haren naam en haar bestaan wezen ge-vloekt.Ah wij weten wel dat de hulp in tijden van werkîoosheid geen afdoend genees-middel is en de moraal dieper zit, zoo-dat geheel het maatschappelijk stelsel dient veranclerd te worden. Maar de geneesheeren geven tijdens de ziekten, in afwachting der volledige genezing, toch een middel om de pijnen te verzachten en om den lijder in staat te stellen zijne kwaal te boven te komen. De belgische regeering vond het tôt hiertoe beter niemendalle te doen. 't Is het gemakkelijkste en 't goed-koopste, voor haar en hare klasse. Maar onze klasse zal denken dat er nog andere dokters zijn en zich tôt hen wenden al waren het rooden. F. H. "Zij moeten worden, zooals lion vader was..." (Eene Oorlogsschets) Ik woon in België in eene arbeiders-huur-kazerne welk'e zeven traptoegangen en yier en-zeventig woningen heeft, welke vijf tôt zes honderd menschen bergen. Bijna de be-volking van een dorp, eene gemeente, een kleine wereld. Midden Àugustua. — Hoe stond de hof nog in voile pracht en hoe scheen de zon over gras en bloemen. Toenma&ls, toen de oorlog uitbrak, za-gen de allermeesten slechts de bloemen en de zon. De praters,de bluîfers en de gedaehteloozen beheerschten ailes. Zij geloofden bij ieder gnnstig bericht sLcchts te moeten ;ubelen en begrepen niet dat iedere ovenvinning offers en bloed kost. Zij zagen slechts de bloemen en de zon ! Midden Oktober, — Nog is het gras in den hof groen, maar in dit groen mengen zich de doode blaren die d® wind ran de boomen gescheiden heeft.— En de mi*t komli en de grijzs cîagen «n de roeper» en yoem-ruchtigen hebben eindelijk begrepen vat het, is : Oorïog. — I>e hei'fst en de oorlog trekken over de wereld heen en er vallen , blaren en menschen ; en in de huurkazerne 1 van de grootsfcad worden de menschen zich i.bçyntt: kotofiadft is»ta voorlooper vooruit eene grauwe herfst van sterren. In Augustus stond men daar, oud en jong, man en vrouw en wachtten. Wachtten op de exrtabladen die nieuwe overwinningen meidden. — Wachtten op lieden die iets «onder de lxand » hadden genomen. Men schreeuwde elkander het nieuws toe, riep het van den hof uit naar de vensters. Nu schreeuwt men niet meer. Nu heeft men beprepen wat het is «op dood en leven vechten». De schreeuwers en bluffers zijn rerdwenen. — Nu staat men voor de huis-poort en spreekt rustig, bijna fluisterend. Nu luistert men aandachtig naar die steeds bespottenen die zeiden : deze oorlog zal z<56 yree3elijk zijn dat het de laatste oorlog zijn nioet. En terwijl rroeger de maûnen, hetzij htel jonge of heel ouden het groote w«ord T«erden, «preken nu meest Yroimep. D» yiouwen welke reldpostbrieren hebben gekregen of deze teyergeefs verwachten.Ea hoewel men hare woorden niet hoort, weet men goed waarvan zij spreken, want deze zachte, fluisterende stem en met deze ge-zichtsuitdrukking kan men slechts van ccn .àiass.^a£fsk«iu. .vas, ^.Wi ken des oorlogs slechts twee groepen klaar ingezien hebben : de generale staf en — de soeiaal-demokratie. Deze beiden hadden reeds toenmaals klaar begrepen, wat het beteekent: we-reld-ooriog ! Men zeide mij : vrouw Zandern was aan mijn deur geweest en had gevraagd haar te waarschuwen als ik thuis kwam ; zij _moest mij spreken. Vrouw Zandern woont in het i zelfde huis, opgang D. Haar man, een georganiseerde metaalbewerker is reeds de der-den mobielmakings-dag naar 't slagveld vertrokken. Ik ben hem 111 het laatste ha-lf uur van zijn burgeriijk leven tegengeko-men. In zijn ernstige, bedaarde manier nam hij afscheid. Hij had zich in het onreran-derlijke gevoegd, maar toen hij mij de hand gaf, zei hij fluisterend : « Zal mijn bloed over deze hand vloeien of dit van anderen ? Ze denken dat men moorden moet... Hij voleindigde den zin niet, sloot de oogen en drukte hevig mijn hand. Toen zeide hij : «Toe, kameraad, kijk eens tusschen beide naar mijne vroiiw om. Zij stelt groot belang in onze partij en zal het' hard hebben met hare vier kinderen»... Daar riep hij in eens : «verduiveld, als onze partij met dien oorlog maar niet uit elkaar gerukt wordt ! Dat is de hoofdzaak ! Dat is ten slotte werkelijk de hoofdzaak !» En ik voelde 3t, die gedachte drukte hem het meest, nog meer dan de zorg voor zijn leven, om zijn vrouw en kinderen. Zooals haar man, i^ ook vrouw Z., gela-ten, bedaard en met ejen stil maar sterk in-nerlijk gevoel. Résolu ut heeft ook zij zich in het onvermijdelijke gevoegd en — als vroegere naaister — heeft ze spoedig naar thuiswerk omgezien, van de ond^rsteuning alleen kon zij er niet komen. — Eû in dezen tijd bezocht ik haar dikwerf, brach|fc haar bladen en boe-' ken en midden in hare zorgen en moeiten, interessee-rde zij zich levendig voor ailes. Ik wilde nu ook dade ijk naar haar gaan, maar ik vernam van e :n buur dat zij heden het bericht ontvanger had, dat haar man in den slag gevallen v, as. Toen vond ik het beter haar te laten zefegen dat ik haar ver-wachtte.Na tien minuten staat zij in mijne kamer. Bedaard en zich beheerschend als altijd, maar meer moede, ijÈ^ krachteloozer. Zij gloot de rouw in haar binnenste en daar teerde die aan hare kracht. Zij ver- klaarde mij ook waarom zij zelve kwam: zij wilde niet dat over dat ongeluk gespro-ken werd waar de kinderen bij waren, daa-r die dadelijk aan het schreien gingen. En dan verzekerde zij mij dat het doods-bericht haar niet onverwacht kwam. Sedert vele weken had zij het verwacht en haar man had hetzelfde voorgevoel gehad. Zij wisten beiden wel dat zij geen gelukskin-deren waren... en als er zoovele, vele duizenden vallen, waarom zou juist hij ver-schoond blijven? En haar man had dan ook voor de af-marsch zijn testament gemaakt. Ik keek verwonderd — Zandern zijn testament gemaakt? Hij, in zijn armoedsleven... Maar de vrouw verduidelijkte het mij reeds : «Ziet ge, zeide zij, de eenige achat die wij arme menschen bezitten, zijn onze kinderen en onze socialistische ideeën. En toen heeft mijn man gezegd, dat ik hem be-loven moest te zorgen dat onze kinderen in die ideeën opgevoed werden. Niet in de school en niet in 't dagelijksch verkeer mochten zij iets leeren, wat niet met onze ideeën strookte. Dat heb ik hem vâst moeten beloven, dat ik altijd er voor zorgen zou, dat uit de kinderen vrije menschen groeiden... Ja, en voor drie weken is zijn laatste reld-postkaart gekomen en zooals op ieder» kaart die hij geschreven heeft, weer er aan herinnerd : vergeet niet, wat ge mij wegens de kinderen belooM hebt; op de laatste kaart nog eens onder zijn handteekening. Het is dus het laatste wat hij mij geschreven heeft... zoo lag hem dat aan 'thart. En dan moet ik tocli dadelijk... Ja, van morgen af moet ik buitenhuis werk zoeken... ik heb dat al sinds weken overlegd... tôt nu toe heb ik zelve op de kinderen kunnen passen... maar als ik den geheelen dag afwezig ben — en de kinderen zijn dan alleen, op de straat of ergens anders, waar nu zooveel over oorlog en bloedig vechten gesproken wordt, dingen die kinderen niet moeten hooren... Ik zou il willen verzoeken om mij raad te geven : Kan men de kinderen niet ergens onderbrengen, waar zij niets hooren van wat zij niet hooren moeten ? Zij moeten worden zooals hun vader was» Dat was de eerste zorg va.n vrouw Zandern op den dag dat zij den dood van haar man vernam. (Naar de '« Vorwârts %.) Europeesche Oorlog Si West-Viaanderen @ii m 't Men van FrankriiK Olîicieels ielspiMi : Mil iiiiitssfo© ismsa BERLIJN, 24 November, (Wolff. Offi-jieel.) : Kennisgeving van vanochtend uit het groote hoofdkwartier : « Gisteren zijn opnieuw Engelsche oorlog-schepen bij de kust van Vlaanderen versche-n.en en hebben Lombaertzijde en Zeebrugge beschoten. Onze troepen hebben slechts on-beduidend nadeel geleden, van de Belgische inwoners zijn echter een aantal gedood en gewond. « Op het Westelijk front zijn geene noe-menswaardige veranderingen. » Uit F^anscla© PARIJS, 23 November. (Reuter).) Ofîi-cieel bericht van 11 uur ;s a-vonds : « Heden hebben er evenals gisteren be-schietingen met het geschut plaats gehad in de streèk van Soissojj&.en van Reims. • In Argonne zijn'hevige aanvojlen van beide zijden zonder rèsultaat gebleven. » PARIJS, 24 November. (Reuter.) Het offi-eieele bericht van heden middag 3 uur luidt : «De algemeene toestand heeft den 23n geen vera.ndering ondergaân. »Op het grootste gedeelte van het front beschiet bij tusschenpoozen de vijandelijke artillerie onze st-ellingen, echter anitnder hevig dan den vorigen dag. »Hier en daar zijn enkele infanterie-aan-i'allen gedaan,die allen zijn afgeslagen.Deze .anvallen waren bijzonder hevig in Argonne, waar wij in de streek Eour-de-Paris terrein hebben gewonnen.» PARIJS, 24 November. (Reuter.) Heto'îi-cieele bericht van heden avond elf uur Luidt: «De dag is betrekkelijk kalm voorbij <-s-gaan.»Bij tusschenpoozen hebben dè,D#tScljers m* Jxoot. feeschûta»-. . > sEnkele aanva-llen in Argonne zijn afgeslagen.»PARIJS 24 November (Reuter) : '« Op sommige plaatsen op het westelijke oorlogs-terrein zijn de loopgraven der tegenover elkaar liggende legers zoo dicht bij elkaar, dat de Franschen en de Duitschers tôt een S'iOrt modus vivendi gekomen zijn, die hen in staat stelt een oogenblik uit te blfl-een. Hefc was voorgekomen, dat de Duitschers ie.deren avond het werk te niet deden, dat de Franschen overdag geduldig hadden ver-richt, en daartegenover verWoestten do Franschen de verschansingen, die de Duitschers opgeworpen hadden. Ten laatste verlieten op zekeren dag- twee Duitsche officieren ongewapend de loopgraven, hun armen omhoog stelcend. Zij gingen naar de loopgraven der Franschen, waar ze een onderhoud hadden met Fran-sche officieren. Er werd overeengekomen, dat men de bedoelde grondwerken over en weer zou sparen. Gedurende de beschieting van Béthune, die een-en-twintig dagon duurde, is slechts weinig schade aangericht, Er zijn vijf menschen bij gedood, een oude man, twee vrou-wen en twee meisjes. Mit ifofi!&i3g|@c!i& fcraîî OOSTBURG,24 November (V.D.) : Vlifeh-telingen vertelden, dat het gisteren te Zeebrugge aan do haven in brand geschoten gebouw een Duitsche fabriek is. Van Tarder aangerichte schade wisten ;àj niets mede te deelen. Ook hednmorgen wordt er wederom geschoten, thans, naar het blijkt, verderop, in de richting Blankenberghe-Oostende. Gisterenmorgen was aan do ingezetenen te Blankenberghe bekend gemaakt, dat zij moesten vlucliten, daar men scheen te weten,dat deze kuststrook gebombardeerd zou worden. Van een drietal Hollanders, die dan ook gingen vluehten, werd er maar één doorgelaten ; de twee anderen werden aan-gehouden. ¥ ^ 3? Ion de Oesi-Pruinhe pus liât IfMStsniiia Ssi»on BERLIJN, 24 November (Wolff Offieiee^ Kennisgeving van vanochtend uit het groote hoofdkwartier : « Op het oostelijk oorlogstwem if 00g ! » In Oost-Pruisen handhaven onze troe- { pen hun stellingen bij en ten noordoosten li van de Masurische meren. y »In het noordelijk deel ran Polen hebben ' de hevige gevechten die hier gaande zijn, nog niet tôt een beslissing g-eleid. Ook in het zuiden van Polen, in de streek van Czentochowa, is de strijd nog onbeslist. »Op den zuidelijken vleugel, ten noorden van Krakau, maakt onze aanval vorderin-gen.» i Ilit HAnrijksGh-Hongaar-soh® iss*on ' WEENEN, 24 November. (Wolff. Offi-1 cieel.) De groote gfenerale staf deelt mede : ! «De veldslag in Russisch Polen wordt bij j strenge koude van beide zijden met kracht 1 voortgezet. Onze troepen hebben verschei- ' den steunpunten veroverd en hebben met1 name in de streek van Wolbrom aan beide,' kanten van het stadje Pilica terrein gewonnen. Wij hebben weer ta! jan gevangenen gemaakt. 1 sOverigens is de toestand onveranderd. 1 »In het binnenla.nd van de monarchie be-\ vinden zich 110.000 krijgsgevangenen, 0. w. ) ongeveer 1000 officieren. X X ^ T Aan de Rassisch-Poclschs-Galicischs gréas' Uit Oostenrijksch-Honpap-seli® liirosi WEENEN, 23 November (Wolff). Ken-] nisgeving van den plaatsvervangenden chef van den generalen staf, generaal-majoor von Hôfer : «In Russisch Polen is nog geen beslissing gevallen. De bondgenooten hebben hun aani vallen ten oosten van Czenstoehowa en ten noordoosten van Krakau voortgezet. jiBij de verovering van Pilica hebben on* ze troepen gisteren 2400 gevangenen ge* maakt. Het vuur van ons zware gesecliub had groote nitwerking. »De over de Beneden-Dunajec opgerukt» Russische itrijdkrachten konden niet verdet komen. »De stand der krijgsverrichtingen bracht met zich, dat wij enkele passen in de Karpa-then tijdelijk aan den vijand hebben gelaten. 1 »Vrijdag heeft een uitval van hefc garni-zoen van Przemysl de belegeringstroepen voor het westelijke en zuidwestelijke gedeelte der vesting ver teruggedrongen. De vij< and houdt aich nu buiten «chootsafstand.» Uit ESuitscfaa bpoia • BERLIJN, 54 November. (Korr. Ner-' den.) : Aa^e Madelung seint uit Ungvar; aan het «Berliner Tageblatt» da.t de toe* stand in de streek waar hij aich bevindt in vele opaichten herinnert aan dis welke hiî •r in Septembtr «Kintrof. Alleen schijneH( de gebeurtenisfen «eh ep witgebreidei scha.al te zullen ontwikkalea. j jGister middag hoorde men i« Ungva< duidelijk het kanongebulder uit de Karpa< then ; naar het «ehijnt maken de Russen minder van de berg-p^&*en en de gemakke-j lijk bega^nbare wegen gebruik dan van de met bosch hegroeid# hellingen, waar zij meenen ongemerkt overheen te knnnen| komen. Vermoedelijk hebben zij gidsen met! goède plaatselijke kennis bij zich. »Voor het geval zij in Ilongarije mochten-doordringen,hebben zij zich op eene warmej ontvangst voor het bereiden ; aile maat-1 regelen zijn daarom reeds op groote schaall genomen. De gezondheidstoestand van de» Oostenrijksch-Hongaarsche troepen is on-danks het winterweer voortreffelijki». Uit i%ussi@®gi0 broia PETROGRADE, 23 November, (Reuter) Mededeeling van den grooten generalen1 staf : «De strijd tusschen Weichsel en War« the duurt voort en draagt ten noorden van Lodz een uitennafce hardnekkis karakter., Gisteren hebben wij overal de den geheelen dag ondernomen onstuimge aanvaïlen der Duitschers afgeslagen. » Van den kant vsn Wielun zijn nieuwr vijandelijke strijdkrachten gesignaleerd welke den Russischen linkervleugel beoog den om te trekken. » Aan het front Céenstoehowa-Krakau oa-derging de toestand geen verandering van beteekenis. In de gevechten van eergisteren namen wij nog- 300 Oostenrijkers gevan-gen. » i PEROGRADE, 24 November, (Reuter)'": Mededeeling van den grooten generalen staf : « Y*rsch*id«B* gunitig* bsrichten zijn van hst s*T*«ht>t«ï3«&i Weich- sel »n d* Warths gskcmssk. » Mon fbftldt ««a 8tewe< ging van de Duitschers van de linie Stry< kow-ZgierK-Szadek-Zdunskawola-Wozniki.^ (D. i. in d® streek ten noordoosten, fce«

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.