Drukster-Uitgeeîstef £am: Maatschappij H ET UCHT bestuurder : P. DE ViSCH. Ledeberg-Ocnt . . REDACTIE . . ADMINfSTRATlE HODGPOORT, 29. GENT / VOORUIT utgaan der Dèigische Werkfiedetmarfij. — Yerschijnende aile dagen. ABONNEMENTSPRIjS BELGIE 0,-ie maanden. . . , . fr. 3.2$ Zes maanden . . , . . fr. 6.50 Een jaar fr. 12.50 Men abonneert zich cp aile postbureeie® DEN VREEMDE Orfe maandcn 'dagelijks verzonden). ..... fr. é.7*. js' • BERICHT Ons blad mag aan niet meer verkocht worden dan aan 3 CENTIEME*! PER NTJM-MER.Allé inbreuk daarop wordt men verzocht ter onzer kennis te brengen. Eegelmatige lezers betalen 20 CENTIEMEN FER WEEK (7 nummers). N.-B. — Daar er deze week, — tôt en met zondag, — enkel vijl bladen verschenen, hebben de gentsche regelmatige lezers, deze week maar 14 CENTIEMES te betalen. De administratie. EENE CEWICHTIGE GETUIGENIS i Hct is svel is waar, zonder met, dat wij în dezen oogenblik met ijver en geest-drift de gewapende natie \erdedigew, hoezeer die hervormiwg ons nuttig en noodzakelijk schijnt. in de tegenvvoor-dige omstandigheden is er loch niets practisch aan te vangen. Maar dat belet niet, dat wij de documenter) en de argurnenten moeten ver-zamelen, die onze zienswijee steunew, des te meer orndat wij meencn dat de gewapende natie eene der eerste punte» is, die aan de dagorde der wetgevende Kamers zal komen, na het zuiver A!ge-meen Stemrecht. Daarom willen wij de zienswijze me-deleelen van den heér professer Reinke, Hd van het Pruisische Heerenhuis, die hij doet kennen in het dagblad de Tag. Ziehier het bericht zooals wij het in I de Nieuwe Rotterdamscfte Courant aan- j treffen : Het Duitsche iriiiitarisms Professer Remke, lid van het Pruisische Meerenhuis, sehrijft in j de Tag : ' Ik ben er ech ter vast van ©\ er-tuigd dat indien een Fransch léger een Soorbri.sk door de Zwitsersche Jura zou hebben ondernomen, fiet trots den driejnngsn dfsnstplisht, door geiijkwaardîge scidaisn zou zijn ont vangen. De officieren en ©nderofficieren \an het Zwitsersche veldleger oefe-nen in vredestijd' in \eel grooter ge-tal een burgerberoep uit dan bij oii5 ; maar toch hoe groot is ook niet bij ons reeds in de huidige phase \ an den oorlog het getal re-serveofficieren en -onderofficiere* ? Oaarom is mettsrdaad hot onder-scheid tuesshen het Zwïtssrsche leger en het onze nist zôô groot, ais het op het eerste gezicht wef îijkt. ' Wat eindelijk de krijgszuchtige geest, de geest van het militarisme betreft, zoo s chat ik die Sîij ds Zwltsers nsst gerînger dan bij cm, ofschoon de Zwitsers hu« weer-macht toch zeker uitsluitend ten dienste van hun vaderland steîlen, wanneer het blijkt dat het in nood zou verkeeren. Dus de soldaten van Zwitserland, waar ds gewapende natie in voeg® is, besphikt volgens een duitsch professor over gsSijkivaartîige soldâtes!, aïs deze van Frankrijk die aan een driejarige diensiplicht zijn onderworpen. Uit deze verklaring moet direkt blij-ken dat het niet de lange dieiisttijd is die de goede soldaten maakt, maar vecl meer de geest, Let begrip en de over-tuiging dat zij, in dezen tijd als soldaat eene roi te vervullen hebben ora hun vaderland met zijne demokratische înrich-ting te \erdedigen. Wij hebben nooit anders gezegd of verdedigd en onze zienswijze wordt nu door een duitsche hoogleeraar beve-stigd.En de heer Reinke aarzelt verder niet van te zeggen, dat het onderscheid tus-schen het duitsche leger en het Zwit-schersche leger nïat 2Ô0 groot is als op het eerste zicht wel lijkt. Xochtans is de werkdijke cl-iensttijd bîj het duitsche leger ook van 2 tôt 3 jaar. Daarna volgt de inlijvmg bij de resex\e, vervolgens bij den eersten ban der landweer oin dan in den tweeden ban overgestort te worden tôt" dat men ten voile '39 jaar oud is. Dan volgt nog de inlijving bij den Landsttirm tôt wanneer men de vçlle 45 jaren bereikt heeft. Welnu dat ailes belet niet dat het ver-schil tusschen het duitsch en het Zwit-sersch leger bitter klein is. Er is meer de heer Reinke stelt vast dat de vaderiandschs kHjgsgeest in het Zwitsersch leger volstrekt niets te wen-schen overlaat. Ziedaar verschillende onverdachte ge-tuigenissen die ailes bevestigen over het degelijke der gewapende natie, zoolang de toestanaen medebrengen dat er nog legers noodig zijn. Wie hielden eraan ze aan te stippen, ©mdat zij vroeg of laat van pas zullen komen. F. II. Een Duitsch partijbiad over den oorlog ^ olgend artikei lazen we in het October nummer der . Franen-Zeifcuhg fiir das west-iicha Westfalen » (VrouweQ-blad voor Wes-telijk Wcstfalen), een partijbiad dat in Bo-tenum îvordt uitgege.eri en aan elk vrouwe-J'/k pa-Mijiid van vi-estelijk Westîaien koste-100s wordt bcsteld. ©0RL06 Hoeveel m'en ook .«teeds over den oorlog sprak, hoe dreigend men dikwerf dergelijke gebeuilem» veronderstelde. hoe «cherp men ze zich in hare ondenkbare gevolgen voorstelde : toen de oorlogsverkiaring Kwatïi. viel luod op de gemoederen. en ver-lanide gedurende uren, gedurendc dagen f oeslistheid eu krachtdadigheid. En zij ver-lamt ze nog. Het geheele maatschappelijk leven werd feestremd en — niettef enjtaande het tôt nu toe voor Duitschland gunstig verloop van tien oorlog — tast/men aarzelend Tarder, Jcle levens als overtollig afstootecd, aan bei onzekere o\ ergeleverd. Op de koortsige dagen \ an het mobiii-feeren, met hunae bonté en heftige bewe-r>mg, waardoor \eleti van het ernslige van | ''n toestand werden afgeweud, niet tôt be-1 imuncï kotideti komen, volgt nu het tijd-t'fi'k van het -îadenketi, van de opoffering. 'an vrees en hoop. Maar ook de dagen van illende: i e! is waar b?ijveren zicH vel» kanden im dp grootste ellende van de zwaarsfc ge-frotienpn, >,teeds de groote •• olbsmassa. te v 1 ivijdei'ëB. Maar alleen wie den strijd !"ot het bestaah der proletariërs in vredes-i bekwaara de oorlogsellepde 'Otiedig le beseffeo. • •• • • • • • Boven ailes staat nochtans de bekommer- j nis, den angst van allen die hunne gelief-den op het slagveld weten. de stomme ver-twijfeling der ivoningen welke reeds door de doodsberichten worden opgezoeht. Het is een sleehte troost, te weten dat iedereen, rijk of ann. door hetzelfde lot kan getrof-fen worden. Maar wanneer de zorg voor het bestaan ophoudt. kan al het overige gemak-kelijker gedragen worden, hoe drukkend het ook weze. En hoeveel van deze zorg ontheven zijn, kan men ongeveer raden.Wanneer men door de bijzonderste straten en andere w'andel plaatseh onzer steden loopt, de groote drink- oî spijshuizen voorbijgaat. Daar is nog niet* van ellende, weinig van neer-slaehtigheid te bemerken. Menigmaal hebben de burg'erlijke dagbla-den hunne verontwaardiging uitgedrukt over de aanmatiging. uaarmede vooral de dames der hoogere wereld haren staat ten toon spreiden in deze treurige dagen. Zij doen het wellicht in de overtuiging, dat zij daardoor medeheîpen. de nijverheid recht te houden, maar sparen daarvoor zooveel te \!ijtiger op het loon der dienstboden, enz., aan deweîke het nu bonderdvoudig wordt voorgehouden, roor hct eten te ar-beiden. Het a-idus gespâarde kan dan op het altaav des vaderlands als Iiefdegift worden geofferd. Het is in werkelijkheid eene pijnlijke te-genstrijdigheid : aan den eenen kant rekent. men zelfs op den penning der armen voor de vrijwiltige liefdadigheid, aan den anderen kant ziet men de dames en heeren der hooge wereld, wier offefvaardigheid blijk-baar niet de grens vstn hun werkelijk kun-nen bereikt. Men zal ze nog dikwijls moeten vermanen, rolledig het hunne te doen. * * • Het beeld der straat is \ eranderd. Het is over het algereeén stiller en rustiger ge-worden. De luide, zeer luide bespiegelin-gen over vaderlasdsliefde ruifljeci plaats voor een» meer bedaavde stemmiag. Daar-toe helpt ook de aanbHk der soldaten mede, die als genezenden aan de straat een bij -zondei uitzicht geven. Het zijn nochtans maar de lichfe gewonden. Zij herinneren ons, zouden ons minstens mosten herinneren aan het leger zwaar gewonden — en aan de doo-den ! —. Vele lieden kunnen zieh eehter nog de koortsachlige beweging tiiet ontwennen. Zij kennen geene andere manier, bonne goede inzichten te bewijzea, dan door het inriehten van zegepraslfeesten. Door de pijnlijke, dagbladberichten van medebur-gers, welke. persoonlijk in heb verre oosten de verschrikking en de grnwëlen van den oorlog leeren kennen, zouden zij er moeten aan herinnevd worden dat de tijden veel te akelig zijn, om nu — ver van het einde der ellende — in ijdel zegepraalvieren op te gaan. Het lot onzer bondgenooten in het deel van Oost-Pruisen, dat door den vijand werd overrompeld, laat ook den geest dwalen over de grenzen. Daai1 staan voor onzen blik ook vaders en zonen welke uaar den oorlog moeten ; wij zien ook dnizenden ouders, echtgenooten, \ erlooîden en kinde-ren die beven voor het lot liumier geliefden, EK VOOK HUiN" VADERLAND. Juist als wij. Ja, de oorlog werpt adles onder elkander en ondereeu. Volkeren, welke gedurende tientallen van jaren in goede overeenstem-ming leefdew, mensehen die elkander nooit geen Iced hebben gedaan. misschien verbon-den zijn door jarenlange vriendschap of zelfs verwantschap, moeten zieh tôt den dood toe beveehten. Desnoods, wanneer het toeval het wil van aangezichfe tôt aangezieht. Dergelijke toestanden, ook hoogsfc bekla-genswaardig van uit een zuiver mensehelijk standpunt, kvvamen natuurlijk veelvnldig voor in onze westelijke grenslanden. Hun noodlot werd mij vooral in Nederland zeer tastbaar. Onder het Hollandsoh leger, dat tôt waar-sehijnlijke verdediging der onzijdigheid van het land tôt den laatstcy man gemobiliseerd staat, bevinden zieh soldaten die van kinds-been nî in Duit.sehland woonden. Velen zijn innerlijk voledig tôt Duitschers verbroeid, zij gevoelen als Duitschers en moeten in voo.rkomend geial tegen hun •eigejïlijk îan-d te vel de tiekken, orodat zij of hun vader niet grna'~uraiiseerd werden. Jh Amsterdam had ik de gelegenheid, der-gelijken Duitschen-Hollander te hooren zeggen dat zijn broeder, met hem in Duitsch-land opgegroeid, in het Duitsche léger staat. at zal gebeuren, wanneer Xederland ook in den oorlog gewikkeld wordt en zieh tegen Duitsehland verklaart ? r, w. VERGELDING Het parool van den wettelijken moord is gegeven. Het wierp in zijne ijzige bru-taliteit stoornis en afschuw in de hoofden on in de harten der menschen. Het sloeg iedereen met verstomming en deed denken aan de algemeene ineenstorting der wereld. der beschaving! Dat parool wa-s gekomen uit den stug-geti moud van enkelen, bijna ongekend van allen die aan dat bevel zonder cène enkele morrende opmerking moesten gehoorza-men, dus hun leven prijsgeven. Het volk had gedurende zijn bestaau van kommer en ellende, zorg en strijd om de kroel-e broods, gemeend aileen een stuk loonslaaf te zijn. Dat schijnt bu wel ljeel anders. Het woord werpt aile bestaande gebrui-ken, zeden en overleveringen te gruizel, schept ons een leven dat wij niet kennen, dat ons bearigbtigt-, ons pijnigt en ons doet gevoelen dat wij niets zijn als mensch, als enkeling. en nog weinig als klasse. Wij zi,jn nog altijd sla\en, levende per-sonen zonder eigen wil of meestersehap. Wij vragen ons af wat men met ons gaat doen, wij zijn de eeuwig'e prooi van die-genen welke leven van en door ons. Op heb reuzenliehaam des volks leeft een troepje parasieten, gulzig en hebzuchtig, wreed en onmenschelijk, heb v^rachtend en mibkennend. het hoonend en kwetsend in zijn ongeduldig getrappel- om bezib. Ailes moeb heb volk lien geven, zijn leven en dat zijner kindaren. Het wordb ons ternauwer-nood toegelaten gevoelig te zijn, te klagen, te weenen of de vuisten te ballen. Ze halen de schouders op om het wee des rolks, ze lachen tergend omdab we ons onderwerpen moeten. Het leven der arme klassen wordt' door de wetten zoô gereglemenbeerd dat, waar men zich ook wende of keere, men ge-voelt dat men niets heeft, niets bezit en zwijgen moet. Het i« in oogenblikken als dez« dat het uitsçreken van zoo'n parool de tajft'bare onbesehaamdheid der hoogere klassen daar-stelt.Welhoe, meii rekent op ons (en Biefc te-vergeéfseh), om de belangen van het land te \erdedigen. nadat men ons bijna nooit anders dan zure kruimels aan 's levens-disch toegevaagd heeft, en oader welke \ oorwaarden dan nog ! Is het dan zooveel waard, ons door de verdediging die over-schot.jes ook nog voor later te bezorgen ? IK MEEN JA. 0,et oogenblik is gewiehtia. Eik soeia-list vraagt zich af wat zijn gedachtengang zijn moet. Velen weten dat de/e oorlog alleen zijne mogelijkheid daflkb aan de nog betrekke-. lijke zwakte der werkliedenpartij in de Wetgevende iiehanieu. JNriettegenstaahde Duitsehland gekneld zab in een ban^l, een uitweg zoeken moest yoor zijn nijïerheid en handel, zijn door zijne jnnerlijke uitbreiding ailes omvat-tend leven, zouden sociaal democratisehe staten eene menschelijkc oplossing gevon-deri hebl>en aan een. economische moei-lijkheid van welken aard ook. In eene socialistische samenleving zou eene bron van kraehten zijn weg niet zoeken over lijken, maar met vreugde tôt algemeen welzijn benuttigd worden. Het SLhijnt eene specialiteit te zijn der hooge standen', geboren in weelde, opge-voed in kunst en wetensehap, gepolijst met uiterlijk lijne, nette rnaniertjes, schijn- 1 baar aanbiddend muziek, letterkunde,oude ; pittoreske plaatsjes, steden en buurtjes, in reine verrukking opgaande eu zich over-gevende aan al wat van hooger, zedelijk leven spreekt, om bij iedere ernstige moei-lijkheid naar de wapens te grijpen. Hunne schijn-kulteveering is er nog niet kuunen iu gelukken hunne primitieve dier-lijkheid te oveinvinnén. Tartuffe is van ouds hun meester. Zij zijn druk in de weer bij het gilletje &ener dame welke zich prikt aan eene speld, maar vinden het heel natuurlijk dat hon-derden door het kanon weggemaaid wor-' cleti. Oh, wat gruwelijke bedorvenheid. Welke tergende tegenstellingen zijn er nog mo-gelijk ! De toestanden noodzaken ons te doen wat tegen onze overtuiging vloekt, het-geen onze teerste menschelijke gevoelens van solidariteit en broederlijkheid kwetst. Er valt in de richting niet te kiezen. Wij moeten den strijd goedkeuren en aanvaarden, omdat men ons in het gezicht geslagen heeft. Wij moeten omdat voor het oogenblik ons bestaan nog altijd aan dat van het kapitalisme gebondeJ ligt, en wij onder de ijzeren vuisb der duitsche hoogere klasse weinig te winnen hebben. Wij moeten trachten, door onze opoffe-ringen, ons land van het totale verderf te \ rijwaren. Wij wiilen dat niet doen ten behoeve dier klasse welke ons tôt op heden uitge-zogen en Vjespot heeft, maar voor onze klasse alleen, opdafc we na den oorlog ons jaren lang vrochten kunnen voortzetten, voltooien. Deze oorlog zal aan de oogen dér gan-sehe wereld de waarde van het Belgische volk bewezen hebben en hij zal misschien, met al zijne rampen, — de zweep geweest zija, — welke de réactionnaire klassen in het heldere lieht der rede, rechtvaardigheid zal getoond hebben. Waehten wi,i de gebeurtenissen af. CLUCKEIIS GUILL. E^eims Versehrikkeli|ke toestanden. De verwoesting Eene volkomeD, nauwkeurige schatting van de sehrikbare stoffelijke schade, die te R.eims is aangerichi, kan — zoo wordt, uit Epernav aan de «Times» gemeid — nog! niet gegeven worden. Maar men kan er ten ininste eenigszintf een indruk van kiijgen uit de volgende feiten, welke geméid worden door de vele' uitgewekenen, die uit Reims te Epernay, zijn aangekomen. ( Ongeveer 600 of 700 van de bevvoners zijn door de Duitsche granaten gedood, een nog grooter aantal is gewond. Driehonderd hnizen zijn door granaatvuur volkomen ver-woevt. honderdvijftig zijn tôt den grond toe afgebiand en, behahe de Kathedraal, hebben vele openbare gebouwen zwaar gele-den.De gekleurde glazen in de kerk van St. Remy, een kerk met historische herinne-ringen, die nauwelijks minder beroemd is dan de kathedraal, zijn vernield en zelfs op het voornaamste kerkhof is groote. verwoesting aangerieht. Gebarsten zerlcen en ver-wrongen ijzerwerk ziet men alom. Van de bevolking van Rheims, die in ge-' wone tijden ongeveer 110,000 zielen telt, zijn er nog maar 40,000. De overigen hebben de vlucht verkozen boven de gevaren van het bombardement, dat hun huis ver-nielde en hun zaak ten gronde richtte en omdat er hongersnood dreigt. Dagen lang hebben heele gezinnen in kelders van ze-; melen geleefd en velen zijn van ontheringi bezweken. De bewoners van de stad zijn eigenlijk \ holbewoners eu brengen den heelen dag in ! hun kelders door. Gelukkiglijk zijn die kel- ! ders geriefelijk ingericht. , De protcsiantsche kerk te Reims vras ook spoedig \ erwoest. De correspondent heeft nog vernomen dat een bewoner van Reims er sedert jaren zijn lievelingswerk van gemaakt had, om aile onderdeelen van de kathedraal te fotogral'eeren. Met dio volledige serie vaa fotografiën zal het dus mogelijk zijn, indien er na den oorlog geld bescliikbaar is,; ailes wat vernield is zoo goecl mogelijk te' herstellèn. Europeesche Oorlog Duiîschiand's droom 1 In Duitsehland houdt men er aan ailes lang op voorliand voor te bereiden. Zoo deed men voér het uitbreken van de bloe-dige vijandelijkheden. zoo doet men het'ook binât de ramp die niet alleen Europa maar gansc-h de wereld teistert. In een brochurën-reeks gefiteld cZwischen K i îeg und Frieden» («Tusschen Oorlog en Vrede») zetten in zekeren zin Duitsche man-neu van beteekenis uiteen welke maatrege-len in het belang van Duitsehland, Europa en den wereldvrede moeten worden geno-men, zoodra Duitsehland en Oostenrijk het hebben gewonnen van de verbondenen. Dat het wel eens anders zou kunnen afloopen wordt voorlooiiig bu.iten besehoiuving gela-ten . dat is een mogelijkheid, waarmede men in Duitsehland niet rekent! De tvveede brochure in deze reeks is van de h and van den hoogleeraar dr. Franz von Liszt. Zij behandelt het plan van de tot-standbrenging van 'n Middel-Europeeschea Siatenbond. Professor Liszt aeht het van-zelf sprekend, dat het nieuwe Duitsche rijk sttrker moet zijn dan he! huidige, vant de huidige kracht ^arl Duitsehland is ontoerei-kend gebleken om het land voor den oorlog ts behoeden. Wat dp oorzaak van den oorlog is. daar houdt de professor geene reke-ning van. Uitbreiding van gebied is wçliswaar niet aan te bevelen, want Duitsehland heeft van vreernde elementen onder zijn burgers al narigheid genoeg gehad. Maar toch is het noodzakelijk. dat de grenzen anders en stra-tegisch gunstiger worden gekozen. Het moet in de toekomst niet meer moge-lijk zijn dat Oost-Pruisen en den Elzas door vreemde troepen worden geteisterd en even-miri mag worden geduld, dat België door zijne regeering jarenlang van te voren als irivalspoort naar Duitsehland wordt gereed gemaakt. Op welke wijzë prof.Liszt de voor Duitsch land betere, wat veiliger, grenzen wil trek-ken, werkt hij niet verder uit. Eehter acht hij het ontstaau van een zelfregeerend Po- j len niet onmogelijk; en met België heeft iiij ! ook iets voor. * Dan mo,et Duitsehland na den oorlog ko- j loniëën en vlootsteunpunten krijgen, zegb. de professor, die het economisch onafhanke-lijk maken. Daarop zal bij het sluiten van den vrede te letten zijn. Professor Liszt bespreekt dan de rechts- î verhoudingen tusschen de groote Staten. Hij stelt vast dat de Europeesche groote) mogendheden zich in de tweede helft der ' XlXe eeuw onderling in evenwicht hielden. Dat evenwicht was echter verbroken, door de tegen Duitsehland gerichte omsingelings-politiek, welke door koning Eduard VU was ingeleid. Voor het evenwicht tusschen de groote mogendheden kwam anarchie in de staten-gemeenschap in de plaats. Daar-van is de thans uitgebroken wereldoorlog het gevolg. Na den oorlog moet dus — meent Liszt — do thans bestaande anarchie weer door een internationale organisait der staten worden opgeheven. Dir ortjanisaftc moet ïo/> sterk zijn, dat zij met succès zich Zal kunnen vetzetten tegen het streven naar de wereîd-heerschappij, ook door het machtigste we-reldrijk.Tôt. dat doel zal Frankrijk zoo zwak moeten worden gemaakt — en dit- geâchiedt in den huidigen oorlog — volgens den schrij-ver natuurlijk, dat het voorloopig niet meer als gevaarhjk tcgmisïàiider meetelt. Het j best zou zijn, dat. Frankrijk inziet, niet » langer het slachtoffer vantRusland en En-gèland, dôch vriend van Duitsehland te moeten zijn. Engeland's overmacht ter zee — voor , welker handhaving en bevestiging het de- v zen oorlog is begonnen — weeral volgens den professor. ziet die heerschappi.i zwaar getroffen. Tenminste, prof. Liszt gelooft, ' da'. zulks den uitslan- zal wezen. Gelukkig dat de professor zulks no'g maar «golooffcn ! Toch blijft Engeland een weréldrijk van beteekenk. a! zal het iu de toekomst in Perzië, Canada. Egypte, Afganistan, Australie enz., allerlei onaangename verras-singen ondervinden. Engelands àanspraak op het ovcrvik-ht (er zee en flaarnioe op de wereldheerseîiappij tdijft het groote gevanr roor den wereldvrede. Van het Pruisische militarisme spreekt de professor natuurlijk niet. Het parool van Duitsehland moet dus lui-. den : « bes.cherming; tegen Engeland». Het 3(5 Baar »- W. sss""" ' v^>0r^elglT^"T6ntiemenv&oT'den^rëeœde1®^cënfiemes!0S!raaB!!!WraSfc' fondât? î ^OVSnillSî* 19t4

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.