VOORUIT Qpgaan der Belgische Werkliedenpctpty\ — Verschjjnende a/k cfa^en. Drukster-U iîgeeîster Sam; Maatschappij SI ET LSCS1T bestuurder; P, Vt VJSCH. Lcdeberg-Qent . . REDACTEE . . ADMINISTRATIE HOOGPOORT. 29. GENT ABONNEMENTSPR5J» BELOIE ^ Drte maanden. . . , %" fr. 3.2S Zea maanden • , . . . fr. 6 50 Cen jaar....... fr. 12.50 Met» abonneert zid) op aile postboretle» DEN VREEMDE Drte maanden tdagclijk» verzonden). • . , . . fr. 0.79 Bekendmaking Bij vonnis van 23 Oktober 1915 uitgespro-ken door den veldkrijgsraad der Kotnman-gantuur in Gent zijn veroordeeld wegens verspieding : , Ter doode : Graaf Jozef de Hemptinne 1 Opperwachtmeester der gendarmerie; 1 makelaar. Tôt dwangarbeid van 3 tôt 15 jaren : 2 herbergiers; de vr.ouw van een herbergier 1 chauffeur; 2 ambtenaars van den ijzerenweg ; 1 ofîicier-plaatsvervanger van 't belgisch leger. Gent, den 26 Oktober 1915. De Etappen-Komandant. Bekendmaking Aan de gemeente Meire, op weiker ge-bied in den nacht van 23 Septeçiber 1915 de draden der door de duitsche Iegervoe-ring gebruikte telefoon-leiding Aalst-Sotte-gem, in eene lengte van 500 meter afgesae-den en gestolen zijn, is op vervoeging van het Leger-Opperkommando eene boete van 5000 Mark opgelegd. Dit brengt ter openbare kennis de Chef v/h Burgerl. Beheer, Ton Kendell regeeringsraad. ifir ilsr ZOO KLAAR ALS EEN TEERPOT II Eet Volk is van een onlogiekheid die wa&rlijk verwondert. Wij zijn zegt het als werkmansblad ge-sdcht eu Tvij willen dat blijven. Dat beteekent dat de werklieden eene klasse vorinen met bijzondere belangen, dis moeten verdedigd worden. Dat is zeer juist gezien. Maar daaruit blijkt ook dat er klassenstrijd bestaat, want de werkersbelangen kunnen toch snaar verdedigd worrien tegenover de be-zittende en regeerende klasse. Het is dus oulogiek t-en eerste van den klassenstrijd te willen looehenen en nog «nlogieker van te zeggen, wij zullen de Mangea der andere standen ook verdedigen als zij onbillijk aangetast worden. Dat is niet alleen onlogiek, maar kin-derlijk naief, j , oprecht dutsachtig. Als Het Volk met iever en krachfc de werkersbelangen oprecht wil verdedigen, dnj zal het genoeg werk op zijiJen winkel , lebbfen. En laat ons aan dit bladje doen opmer-I ken, dat de burgers over honderd, ja dui-zend njaien meer middelen van allen aard liesckikkeii om zich zelve te verdedigen en de hulp van Het Yoîk te missen. Steek die zotternijen in het vervolg uït m hoofd, uwo eigen lezers halen medelij-(iend de sehouders op voor zulke gekhe-den.t- $ * Ware ïtet Yo!k alleen onlogiek dat ware noç zoo erg niet, d&t is maar eene dage-li.iksehe zonde, maar het volsrende durven schrijven gaat over zijn hout : Waar het economisch liberalism den arbeidersstand op stoffelijk gebied diep vernederd had. kwam het godlooche-nend -socialissm nog het kkine beetje vereenigingsmacht verscheuren, dat de werklieden tôt verweer bezaten. Het economisch libéralisme heeft» den arbeidersstand diep vernederd. Aangenomen ! Maar is het economisch katholicisme op dat gebied een haarken beter geweest? Het tegendeel is waar, het was tien kee-ren slechter. De uitgebreidste werkerswetgevinp be- | staat juist in 'Engeland, het klassiek land van het economisch libéralisme en in zijne Austalische koloniën. De loonen zijn er het hoogste, de werk-uren het minste en de bescherming van allen aard het volledigste. In België was het een liberaal ministerie onder Frère-Orban, dat de wet op de sa-menspanning. waardoor het vereenigings-recht aan ban den lag afschafie. Wat deed het economisch katholicisme? Arm Vlaanderen waar men hongerloo-nen betaalt, waar men langer ure'n werkt dan op de galeien, waar de werkers slechter behandeld worden dan de trekhonden, antwoordt daarop voor ons. En de enkele kreupele sociale wetten die wij nu bezitten, kostten àaa de werkende klasse een opstand in 1886, gesticht door gouvernementeele mouchards en die door de Bsïgische arbeiders bekocht werd met gevang, ellende en moord. Ziedaar de werk en van het economisch katholicisme in België. Volk, wees fier, maar laat toch maar liever in 't vervolg dat pot je gedekt. De tweede zinsnede van het uittreksel die wij uit Het Volk knipten, is nog dwa-zer, leugenachtieer en slechter. De anti-socialistische babbelaar vertelt daarin dat het godloochenend socialisme de vereenigingsmacht der werklieden ver-scheurd heeft. Is dat niet om van omver te vallen ? Vooreerst is het socialisme niet godloochenend. Het socialisme zegt dat de gods-dienst privaatzaak is. Maar een oogenblik aangenomen dat het socialisme wel godloochenend zou wezen — wij herhalen eenter met nadruk dat het dit niet is — wat zin heeft het van te zeggen, dat wij de vereeniging vaneen scheurenï Wij die voor leus hebben : «Werklieden aller landen, aller godsdiensten, aller kli-maten en republieken, koningdommen of keizerrijken, vereenigt U !» hoe kunnen wij eraan denken de versenigingen kapot te trekken of te belemmeren 1 Velen van onze vrienden hebben hun leven versleten met juist voor de vereeni-ging te strijden en dikwijls genoeg er ook voor te lijden. Die besehuldiging is dus valseh ; 't is eeuvoudig kwajongenspraat, en niet an-ders.* $ * Het socialisme is eene wetenschappelijke dwaalleer. Wij gaan geene nuttelooze discussie aan-gaan. Wanneer Het \ olk onze dwalingen zal aanhalen, zullen wij het te woord staan. Tôt zoolang blijft die besohuldiging on-bewezen en dus waardeloos. Eindelijk bekent Met Volk dat zijne be-naming van anti-socialist niets beteekent, daar hij slechts negatief of ontkennead is. 't Is hetgeen wij altijd gëzegd hebben. Het is niet genoeg van te zeggen wat men niet is, men moet durven én kunnen zeggen wat men wel is, dat is dan ook de hoofdzaak. En Het Volk doet dat nu ook in de vol-gende bewooidingen: Onze positieve of bevestigende naam is Ckristen, of nog nauwer bepaald : Roomsoh-Katholieken, trouwe, lief-hebbende zonen van onze liefderijke Moeder de roomsch-katholLeke H. Kerk. Goed en wel. maar iets is er toch jam-mer.De kerk zelve geeft geen oplossing aan de sociale kwestie. Zij gelijkt in hare encyklieken Herum No-varum en Moto Proprio beter aan een schoenlapper dan aan een hervormer. En dat is onvoldoende. V6ôr of tegen de kapitalàstische samen-leving, dat is en blijft het parool. En daar durft Het Volk geene partiij in kiezen. Zijn artikel heeft ons niets geleerd. het is dus ook negatief of ontkennend. Hij is een trouwe liefhebbende zoon van zijne liefderijke moeder de H. Kerk, en dat is al. Wij wensche'n de H. Kerk geen geluk met haar kroôst uit d'Oudburg en hopen dat zij ook betero en braver kinderen in haren sehoot telt.. F. H. In de hollandeche Handelskamer De Hollandsehe Handelskamer heeft te Brussel eene buitengewone algemeene ver-gadering gehouden. De hollandsche onder-konsul Schellekens woonde de vergadering met officieele opdracht bij, en wij moeten voor onze lezers het' volgende vertalen uit het officieel verslarç der belangrijke bespre-kingen : In zijn breed-voerig officieel verslag over den zakrngang gedurende het afgeloopen jaar zegdo de voorzititer, de heer Stoppe-dat dank aan zijn aandringen bij de holland-sch rcKeering dank vooral aan de kracht-dadige tusschenkomst van den hollandschen minister te Brussel, het handelspostverkeer tusschen België en Holland zoo goed als vol-ledig hersteld is en reeds onschatbare dien-sten bewijst langs weerskanten. . ervolgens heeft de heer voorzitter onder alli oogpunten uiteengezet in welken toe-stand de handel tusschen de beide landen zich bevindt ten gevolge van den afschu-welijken oorlog. De uitvoer uit Holland is volstrekt be- ! perkt tôt de levensmiddels voor dewelke er door de duitsche overheid geen verbod ge-legd is,zegde de heer voorzitter,en in krach-tige woorden, met verontwaardiging die door de aanwezigen algemeen gedeeld werd, vaarde hij uit tegen de spéculateurs en de schacheraars, die schandelijk overdreven prijzen eischen voor koopwaren van allerge-meenste hoedanigheid en daardoor de arm-sten onder ds verbruikers bedriegen niet alleen — maar in hooge mate de faam van den hollandschen handel bevlekken ! In den naam van de Hollandsche*Han-delskamer zelf drong de heer voorzitter er bij de aanwezigen en de afwezigen krachtig op aan dat zij de nanien en de adressen zou-den opzoeken van aile zwendelaars en dat zij door aile middels het bestuur zouden ter hulp komen om zoo spoedig mogelijk een einde te stellen aan hunne ellendige bedrie-gersstreken.M'et het oog op dit ailes besloot de heer voorzitter, heeft onze maatschappij een uit-gewerkt plan opgemaakt om den eerlijken handel tusschen België en Holland te on-dersteunen en uit te breiden waar het mogelijk is. In het plan komt onder meer voor het in-ziebt om in de belgische hoofdstad eene zoo-genaarr.de uitstalling in te richten,waar men allerhande stalen zou laten zien van de voortbrengsels der hollandsche nijverheid, alsook van de invoerartikels uit de hollandsche koloniën. In 't kort zullen er op groote schaal cir-culairen verspreid worden om de inrichting van deze tentoonstelling overal.bekend te maken en er bij te voegen dat' er tevens in de zaal een bestendig bureel zal open zijn dat aan de handelaars al de verlangde in-Uchtingen zal verschaffen. Verder zal de maat'chappij haar best doen om de onderbroken betrekkingen tusschen belgische en hollandsche handelaars overal t« herstellen waar het postverkeer heringe-richt is en tusschenpersonen aan te stellen die het zullen beproeven om de briefwisse-ling mogelijk te maken in die plaatsen die nog buiten den verkeerakring van het) we-derlandsch postverkeer liggen. Voor wat dit laatste betreft heeft de heer van Yollenhoven, de hollandsche gevol-machtigde te Brussel, zijne hoogsi bevoegde tusschenkomst verzekerd en laten versta-an dat hij reeds gedeeltelijk op goede uitsla-gen kon wijzen. Op voorstel der vergadering is er dan ook aangenomen dat de maatschappij in de ver-schillige belgische provincies bijzondere briefwisselaars zal benoemen, die haar re-gelmatig op de hoogte zullen houden van ailes wat zij voor hare werkingen dient te wefcen. Daar de provincis Luik voor den oogenblik het bijzonderste handelscentrum ge-worden is, heeft men op staanden voet den luiker ingénieur Crets aangesteld, die de a-andacht op zich getrokken had door zijne persoonlijke pogingen om een einde te stellen aan den schandelijken w«eker die daar door ellendelingen van handelaars gedre-ven wordi) met allerhande waren die uit Holland komen. Deze handelwijze van de Hallandschn JfïamdelskaîPCT doet ons veel genoegen en wij hopen dat iedereen haar in de maat zijner macht zal ondersteunen, opdat er, ook in Vlaanderen, paal en perk gesteld word° aan de ellendige streken van de ge-wetenlooz© schurken die van den verwar-den toestand misbruik maken om zich een fortuin bijeen te scharrelen ! «»■» Rond den Oorlog Hollandsche siEtvoer ëiseês5 OeSgSë Sedert 2 November 1914 tôt op 1 October 1915 heeft Holland naar België uitge-voerd : 438.685 ton tarwo 156.743 ton meel 56.673 ton rijst 99.392 ton maïa 18.347 ton wortels 8.374 ton erwten 23.513 ton vleesch en spek 23.858 ton boonen 2.713 ton kleedingstukken 19.097 ton verscheidenheden. De waarde dezer dingen is gerekend op 300.000.000 miljoen franken ! Een electrisch oorlogschip Het nieuwe Amerikaansche oorlogsschip «California», dat den 14den Oktober van stapel geloopen is, zal de eerste eleetrische Dreadnought ter wereld wezen en in grootte aile bestaande en in aanbouw zijnde oorlogs-schepen der andere landen overtreffen. De «California» en hare twee zustersche-p«n, de «Mississipi» en «Idaho». reeds door de regeering toegestaan, zullen ieder 32.000 ton verplaatsen, bijna 1000 ton meer dan de nieuwe Dreadnought «Pennsylvania», welke thans zijne voltooiing nadert. De «California» zal een schip der nieu-1 wigheden zijn. Zij zal 1.500.000 pond sterling kosten zonder haar pantser en bewapening, welke nog ruim zoovael zullen kosten. _Zij zal 21 knoopen loopen. 624 voet lang bij 97 voet breed zijn, en een diepgang van 30 voei hebben. De bewapening van de Dreadnought zal bestaan uit 12 stukken van 14 duim, frontgewijze opgesteld in 4 pa-ntser-torens, 22 snelvuurkanonnen van 5 duim, en vier lanceerinrichtingen voor torpédo's. De voornaamste nieuwigheid evenwel die het nieuwe oorlogsschip biedt, is dat de drijfkracht door electrische machines ont-; wikkeld wordt. Marine deskumdigen bezwe-ren dat electriciteit goedkoopwer is dan stoorol en dat daarenboven het gewicht der machines die door electriciteit gedreven worden, aanzienlijk minder is dan dat van stoom-machines. Daar dit systeem op een kolen-schip algeheele voldoening heeft gegeven, heeft het département van Marine besloten om het eveneens op een Dreadnought toe te passen. Uitwendig zal de «California» ook eene pracfcische verandering in lijn en vorm in de bestaande oorlogsvloot brengen. Inplaats van de stompe neus van de huidige reuzen-slagschepen, zal de boeg op den sierlijken voorsteven van een plezier-yacht gelijken. Het zal den eersten keer wezen sedert de stalen schepen de oude fregatten en limie-schepen vervingen, dat één «clipper» steven, in de vloot giezien wordt. De boegspriet der «California» zal meer dan 20 voet bovea het water vooruitspringen en plaats bieden voor drie ankers. De nieuwe boeg zal van. da «California» een « droog schip » maken,, zooals de zeelui zeggen, en haar v66rdeki vrij van water houden, behalve misschien! bij noodWeer. Wanneer het nieuwe schip in 1917 of 1918 voor zijne proefreis zal klaar zijn, zal heti eene allerinteressantste studie voor de marine deskundigen der gansche wereld ople* veren. Een keerpunt in ons Lager Onderwijs door FE. DE C0STER Bostuurder der Om. en Naschoolsche Wer-ken vaa de Sfad Gent —CÎT— (Zevende vervolg) Als antv/oord kregen wij : « De fabrieksarbeid staat hedcncîaags nooger in aanzien dan vroeger bij de jahrieksarbeiders en ook bij de ambachts-heclen, omdat de eersten meer hun eigenwaarde leerden kennen De propa-çanda, gevoerd door de Werkliedenpartij «oor middel van bladen, schriften, ver-Saderingen en meetings, deed bij de ■ 'eiders het klassebewustzijn ontwaken !n groote mate. Het vakvereenigingsleven leidde er toe s werkvoorwaarden in de fabriek be-^wl te maken, de lange werkuren, de âge loonen, de strenge tuc-ht, en zoo kre-Sen de anibach|slieden een beteren dunk "ri de fabrieksarbeiders. I « het aanzien van den fabrieksarbeid ; j." noS méér stijgen als ^le werklieden, i".lr s^er^e vereehigingeii méér klasse-geworden, de v/aarde begrijpen n cen goede eccnomische en politieke I ','rS!'!Satie' waardoor de kasten zullen ' "'ijnen, welke zoolang in de ver- , 9 ; — —-n schi'llende nijverheden bestonden. » Deze verklaring, welke de overtuiging uitspreekt, dat de fabriekwerkers en hun arbeid bij de werkende klas zelve met méér achting bejegend worden, ver-schaft groot genoegen ; zij levert 't bewijs dat elke arbeid, hoe onbeduidend ook, maar eérlijk verricht, recht heeft op eer-bied, doch dat de eerbeid, door anderen betuigd, 't gevolg is van de waarde, welke men voor zich zelf gevoelt. Evenwel de fabrieksarbeid, die, zooals hooger is gezegd, de levensader is van eene stad, is niet gering te schatten en 't is des te meer verheugend, dat de werklieden er ook aldus zijn gaan over denken. Als de vaksecretarissen spreken over de propaganda met bladen en schriften, dan bekennen zij met eenen, dat het onderwijs een eerste vereischle is om het zelfbewustzijn te ontwikkelen en tezelf-dertijd treedt al het belang te voorschijn, dat de school oplevcrt in den strijd, door de werkersbevolking gevoerd. Elkeen weet, dat de intrede in de fabriek geen hooge eischen stelt aan de geestelijke ontwikkeling. Kan dit evenwel als reden gelden om het leeren te ver-waarloozen? En moeten de fabriekmen-schen, evenals aile werklieden niet onder-vinden, dat ze hooger staan, naarmate ze beter onderwezen zijn? Met leerplicht zullen, ja moeten allen toch zoo ver ge-vorderd zijn, dat ze met lezen, schrijven en rekenen méer vertrouwd zijn dan het voor velen, laat ons zeggen voor de meer- derheid, thans het geval is. De school heeft medegeholpen om den weg naar de fabriek te doen vergeten; de school zal in Gent de waarde der fabrieksarbeiders hooger leiden, omdat een onderwezen mensch uit zich zelf reeds hooger staat. Het lijdt geen twijfel of de vierde graad goed begrepen en aangepast aan de Gent-sche toestanden, zal het zijne bijbrengen niet om de fabriek te doen onlvluchten, maar om er werklieden heen te zenden, die tôt een hooger ontwikkelingspeil zijn geklommen, wsarbij de belangen der industrie stellig zullen gebaat zijn. # # * We willen het evenwel niet verbergen, dat de toepassing der nieuwe Schoolwet grooten invloed zal hebben op het aan-werven der arbeidskrachten, want niet in een ommezien zal de ganghebbende ge-dachte over het fabrieksleven zich wijzi-gen in 't voordeel van dit laatste. Er moet een soort afkeer, een antipathie overwon-nen worden en ons dunkens zullen de nijveraars in de eerste plaats verplicht wezen de zaak grondig te bedenken en zich eenige opofferingen te getroosten. Immers op de wereldmarkt heerscht de ijzeren wet van vraag en aanbod en daaraan kan niemand zich onttrekken. Teikens de arbeidswetten een nieuwe beperking invoerden, in de vlasnijver-heid bijv.b. voor den arbeidsduur en den ouderdom van aanvaarding, moest loons-verhooging toegestaan worden, -■ Hetgeen ons dreef om de toestanden te Gent in verbarfd te brengen met den vier-den graad, samen met zijn invloed op de werklieden der fabriek, was wel het op-sporen der gevolgen van zijne inrichting voor onze nijverheid en tezelfdertijd voor den bloei van onze vaderstad. Een biizonder groot belang steekt er in de fabrieknijverheid onder de Gentsche bevolking te bestendigen en niet te trach-ten de buitenlieden den voorsprong te laten nemen. Waàrom? Geen haat spreekt hier tegenover de plattelandsbewoners, door wie de landbouw moet bediend worden. Maar onze bevolking is sedert eeuwen eene nijverheidsbevolking,en sedert tien-tallen van jaren eene fabrieksbevolking. Immers te Gent dagteekent het meka-nisch katoen-spinnen van 1802,het meka-nisch vlas-spinnen van 1838, en van die stonden werden ook de fabrieken opge-richt. De fabrieksarbeid is dus met de Gentenaars vergroeid en heeft aldus een kern van textielarbeiders doen ontstaan, hoog gewaardeerd in Prankrijk, in En-geland, in de Waalsche provinciën. De buitenbevolking, aangelokt door de loonen, welke alhier hooger zijn, dan deze aan de veldarbeiders betaald, is in groot aantal naar Gent afgezakt, niet altijd om er verblijf te kiezen, maar enkel om er te werken, daar de uitbreiding van het tramnet naar de afgelegen gemeen-ten, alsmede het aanleggen van vele \buurtspoorwegen het gaan en keeren elken dag naar de wederzijdsche woon-. plaatsen vergemakkelijkten. Welnu ; da voortbrengstkracht, de geschiktheid tôt fabrieksarbeid staan lager bij de duizen-, den mannen en vrouwen, maar vooral jongelieden van buiten de stad, thans in de vlas-, katoen- en weefnijverheid gebe-zigd, dan bij de inwoners van Gent, zon* der nog te spreken van het weinige voor»1 deel, dat de neringdoenden der stad er bij hebben. Al zij die bewering eenigszins ikzucH-tig, eenigszins uitsluitend, toch is za! gansch op hare plaats bij het behandeleni van een onderwerp als dat van den vier-den graad, zooveel te meer, dat ook da verbi*eiding van het onderwijs op den, buiten aldaar méer en méer de mekani-j sche landbouwbewerking zal behartigeiï en de bevolking om zoo te zeggen van hare natuurlijke bestemming niet mag worden afgeleid. We wilden er voornamelijk op druk« ken, dat de industrieëlen, in tegenwoor* digheid van nieuwe gevaren voor ge-brek aan krachten, maatregelen zullen' moeten bedenken om het ontvluchten der fabrieken tegen te gaan. De school kan wel trachten al de nijverheden zoo onpartijdig mogelijk te behandelen doon aan aile evenveel aandacht te wijden,: toch vermag zij niet de economischa, drukking heelemaal te weren en daarora moeten elders goede inzichten en goedeo wil betuigd wprden. , . "" «aai» — Sfll Prijs per nummer : voor Bolgis 3 centiemen, voor dea Vreernde S csati8meu Tslafson s Radactl» £47 - AdjciiinistPaiîe 21545 Vriidaq 2d ÛOTOBÈst 1818 P I l'riïïrfflTriïITTrill ml IIIHHIIi^BIIIHWIWIWHi PIB Wl II ■■■in m I .■wwr.rmmMmmrv... m i .■ ...iimn.. fmmw.^ .... • • ' - - m i 1> '■ .

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.