Vooruit: socialistisch dagblad

1324 0
close

Why do you want to report this item?

Remarks

Send
s.n. 1917, 17 June. Vooruit: socialistisch dagblad. Seen on 29 March 2024, on https://nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be/en/pid/7m03x84p85/
Show text

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Arheids-aandeelhouderschap ! In de uiteenzeLting der beweegredenen van een derde voorstel in denzelfden aard, als de twee voorgaanden, heeft M. Chéron getracht, er de maatschappelijke beteekenis yan te bepalen r.ls volgt: Het Arbeid3-aandeelhoudersschap la-ten de intieme of innige vereeniging toe, van het kapitaa' en van den Arbeid, het geeft aan d. n werkman de mogèlijkheid cm zich hooger op te wer-ken op de maatschappelijke ladder en geeft hem daarenboven een recht van kontrool in <iet bestuur en het beheer der ondernemingen. Een dergelijke hervorming zou in de plaats van het ongewettigd wantrou-wcn en de altijd betreurenswaardige "■eschillen, het vertrouwen en de soli-dariteit stellen, die voortpruiten uit een werk in gemeenschap volbracht. Het beginsel is in den grond niet nieuw. Nu reeds hebben vele naamloo-ze maatschappijen naast hunne actiën die stortingen in geld vertegenwoordi-gen, ook sticntersaandeelen, genotsaan-deelen, enz. die gegeven worden aan personen die aan deze maatschappijen diensten bewijzen. Hier komt het er op aan eene der bijzonderste elementen te vergoeden van de voortbrengst, name-lijk de Arbeid, Dit uittreksel oit de beweegredenen van het ontwerp Chéron is van gewicht, omdat het ailes bevestigd, wat wij gezegd hebben in het begin van onzen eersten artikel. Het scheppen van Arbeidsaandeelen heeft loor doel het kapitaal en het werk te verzoenen.Nu voor ons is zulks een droombeeld, in den vollen zin van 't woord. Water en vuur zijn niet te verzoenen. Praktisch gezien is het aandeelhouder-schap van den Arbeid ook geene oplossing. Zeker verhoogt het de vergoeding van het Werk, maar ae sociale kwestie is meer dan een simpel loon- of vergoedings-I vraagstuk. En het bewijs daarvon vinden wij in het i feit, dat het sociaal vraagstuk, in al zijnen omvang, zoowel gesteld is, in de landen, !de steden en de stielen, waarin de werkende klasse betrekkelijk hooge loonen ge-niet, dan daar waar ze aan hongerprijzen arbeidt. De werkersbeweging is zelfs levendiger en dringender, daar waar zij op_ 't gebied harer eischen de meeste toegevingen be-kwam. Inderdaad, hoogere loonen blijven toch loonen, die onzeker zijn, wisselvallig en die h un karakter van onderworpenheid voor de werkers niet verliezen, als is dit karakter van slavernij verzacht, getemperd, verguld door het deelen in de winsten. Wat wij socialisten eischen is de totale Iafschaffing der loonslavernij en het toeken-nen aan de gezamsnlijke voortbrengers,van de meerwaarde die zij door hunnen arbeid hebben, geschapen, aan ieder naar verdien-Bte.En zulks kan maar gebeuren op voor-'waarde dat de voortbrengende klasse, mees-,ter over het bestunr der Staten, dus cver de Wetgeving, daardoor ook beschikt over het werkmateriaal en meteenen over het regelen van voortbrengst en ruil. Aan dat groot doel beantwoordt het Ar-beids-Â'-.ndeelhou-ierschap niet, dus moet jhet socialisme daaromtrent aile illusiën of . begoochelingen uit den weg ruimen, omdat de jyootste kracht der werkersbeweging juist hierin schuilt, van duidelijk te weten wat zij wil en het klaar en beslist te durven izeggen. » * » , Zijn wij nu, jmdat wij het Arbeidsaan-ideelhoudersschap als geene oplossing be-schouwen, besiiste en hardnekkige vijanden Ivan dit stelsel? Dat zeggen wij niet. Wij ook stellen in ons programma verscisidene eischen en hervor-mingen voor, die ieder op zich zelve gezien, geene oplossong zijn van het sociaal vraagstuk.Wetten op den Arbeidsduur, op den vrou-wen- en kinderarbîid, op de gezondinaking der werkhuizen en woningen, op het onder-wijs, op de werkerspensioenen, enz. dat ailes zijn geene oplossingen, maar wel verbete-ringen, die den wtg naar het einddoel ze-kerder en gemakkelijker maken. Wij zijn dus geeno stelselmatige vijanden van gedeeltelijke oplossingen, verre zij van j ciaar en wij aarzelen niet te zeggen, dat wij j er nagenoeg de eenige en geheel zeker de i rechtzmnigste voocstaunders en ijveraars \voor zijn. Uitgaande van dit standpunt, erkennen wij gereedelijk dat hot aandeelhoudersschap ivan den Arbeid, xngevoerd in de groot-nij-;verheid, eene wezealijke verzachting zou me-'debrengen aan het lot der werklieden, voor-al op stoffelijk gebied. _Wij erkennen dat de deelname der werklieden aan het bestuur der nijverheid, het aankweeken van bun gevoel van verant-woordelijkheid, ernstigo en goede gevolgen zou hebben. j Evenzoo zijn wij bereid om te bekennen dat er veel gesohillen, veel misverstand i langi dien weg zouden vermeden worden, l zonder werkstakingen, die ons nooit als een idealistisch strijdmiddel zijn voorgekomen, maar veeleer als eene treurige noodzakelijk-heid.Dus als in eene nijverheidsinrichting dit stelsel op eene behoorlijke wijze zou in^e-voerd worden zullen wij ons wel wachten, do inrichters daarvoor aan te vallen en hunne pogingen af te keuren. j Hun doel, de Arbeid met het kapitaal te ! verzoenen, laat ons koud, 't is eene illusie een droombeeld. Dat zij zou den d'oomen van de werklieden op te voeden tôt ikzuchtigen, dat zullen de toestanden en het socialisme wel verhinde-reu.De_ werWisdèïi zouden eene nieuwe ver-betering, en een uieuw stuk recht van me-dezeggingschap ver o ver d hebben en dat stelt ons gerust. Ten slotte xnoeten wij de brave geleerden, i^uie al deze ontwgrpen bestudeeren en op- Orgaan der Belgische Werklieden par tij. — Verschijnende alle dagen, >11 ■■ ii ii i i m i | | | » | ■■■ , ■ | | ,,,,, ||- -■—lin in—iiiiwi mi ■' i '' ~T Druhtter-Uitgesfster Sam. Maatsch. HE'T LICHT, Best. : P. De Visch, Ledeberq-Gent. — Red.-Adm.. Hoogpoorl, 29, Gent maken, ook beleefd verwittiger> dat zij zich illusies maken. Hunne stelsels, hoe goed, hoe vredeiie-vend opgemaakt, zullen nooit tôt maatschappelijke of algemcene stelsels worden Het kapitalisme in zijne ikzucht, in zijne nooit verzadigden wolvenhonge" naar geld, is niet vatbaar voor hervormingen, die het vrijwillig invoert e:i die de arbeidende klasse ten goede komen. Zijn hart en zijn geest, voor zooveel het die organen nog bezit, zijn daarvoor ge-sloten en zij die de Godart's, de Antonelli's en de Cheron's zullen volgen, zullen toch maar altijd uitzo ideringen, witte raven blijven, die den algemeenen regel zullen be-vestigen dat het kapitalisme een uitbuitend monster is en blijven zal, tôt aan zijne ver-dwijning toe. F. H. Hourah voor de provintie Luik! EENE GUOOTE GEWI0HT1GE DAAD OP SAMEN WERK END GEBIED. — EENE LES VOOR ONS ALLEN. Wij vernamen door onzen vriend Anseek eene verheugende tijding, in ons nummer van zondag 10 Juni bevestigd door Steven Boersen in zijne briefwisseling uit Luik, en waarop wij meenen te moeten terugkeeren. Al de socialistische samenwerkingen van geheel de provincie Luik, zijn samengesmol-ten tôt eene groote provinciale cooperatieve. Dat wil zeggen dat zij zich voortaan zullen bedienen van dezelfde bloem, dus het-zelfde brooà bakken, aan denzelfden prijs, met denzelfden, deel en aan hunne leden dezelfde voordeelen zullen verschaffen. Wat gebeurt met het brood zal natuurlijk ook plaats grijpen met kruidenierswaren, kleeder- en schoenmagazijnen, kolen, kort-om met al de vakken waarmede de coopera-tie wil beginnon of zich reeds beaig hield. Natuurlijk brengt die versmelting mede, dat er maar een groot bestuur meer bestaat. De samenwerking zal dus in het Luiksche voortaan beheerd, gestuwd, aangemoedigd worden, niet alleen door hetzelfde beginsel, maar door ééne opvatting, door ôénen wil, uitgaande van een hoop mannen, die elkan-der raadpleg'en, kennen, vertrouwen en zich na onderîir.ge bespreking t' akkoord stellen.Ons gevoel van tevredenheid en grooter hoop was ten voile gewettigd. V roeger< bestonduin er in de provincie Luik een overgroot getal afzonderlijke so-cialistische cooperatieven, wat onze lezers, geheel goed zullen verstaan, a.ls wij hen her-inneren, dat die provincie eene der nijve-rigste is van België, waar de meeste ge-meenten veeleer op kleine steden gelijken, omringd als door een bosch van schouwen, en gehuld in bestendige rookwolken. Elk dier dicht bevolkte gemeenten 'had hare afzonderlijke cooperatieve. Dit was natuurlijk nadeelig, want het gebeurde dat de samenwerkende maatschappij der gemeente A met hare broodkarren ging leveren en verkoopen op de gemeenten B, C, D, enz. wat deze laatsten aanspoorde om hetzelfdo te doen of te beproeven. Ging het zoo met het brood, het gezond verstand zegt dat hetzelfde moest gebeuren met de winkels en magazijnen, Zulks v/as niet alleen onvermijdelijk eene verzwakking, maar het had zelfs den on-dergang voor gevolg van sommige instellin-gen die den strijd niet konden volhouden en bezweken. Het zal nu niemand verwonderen of ver-rassen, als wij zeggen dat zulks op zedelijk gebied tôt geene schitterende uitslagen leid-de.Het kweekte eene soort van trots bij de-genen die gelukten en ontmoediging, wan-trouwen, soms ongewettigden haat zelfs, bij de anderen. Die invloed was verderfelijk op eene klasse, wier strijd om vrijmaking vooral moet gesteund zijn op eenheid en solidariteit. Dat hebben onze partijgenooten door de ondervinding geleerd en dat is eene der groote redeneri vaarom wij hen zulk een hartelijk proficiat toeroepon. Maar 't -'c eenige reden niet waarom zij \ ,j.> en prac-tisch hebben gehandeld. Op stoffelijk r : :d, zullen de onmiddel-lijke, tastbare vooi'deelen der cooperatie ook aanzienlijk verhoogen. Want wie zou durven looehenen dat, als | het voordcelig is sam*n te werken in eene gemeente van 10 duizeud raenscnen, het nog meer voordeelig moet zijn dat al de gemeenten eener geheele provincie zich tôt eeno cocneratie versmelten? Dat valt niet te ontkennen. Het voordeel is grooter in de aa-nkoopen, in het uitvoe-ren en bestellen der waren, de adrninistra-tiekosten verminderen, de controol verge-makkelijkt en wat boven de krachten was eener kleine gemeentelijke cooperatieve,voor het tôt stand breagen eener inrichting, eh-wel dat wordt een kinderspel, een speel-werk voor eene provinciale samenwerking. Eene gemeentelijke cooperatieve kon of dierf het niet aangaan om eene bloemmolen te stichten, om eene brouwerij te openen, en zij dierf of zij kon geene groote koopkon-trakten sluiten. Ehwel, de provinciale cooperatie met honderd duizend leden achter zien, beschikkendo over groote kapitalen, voorgelicht, bestuurd, aangewakkerd door de bloem der werkende klasse die durft en j6 1j-a^ doen. En aldus meenen wij dat die groote schoone daad onzei" luiksche ^rienoen de kiem gelegd heeft van voort- brengstcooperatiën die zij stout zal mogen aangaan. Eens of morgen zullen wij eene samenwerkende koolmijn tôt stand zien komen, gelijk wij, « Vooruit t, hebben durven k'ioen vlas spinnen. En ongetwijfeld zal de goede invloed, die deze eenmaking der Luiksche cooperatieven op de werkende klasse gemaakt heeft, zijnen terugslag hebben op geheel de organisatie zoowel op 't gebied van vak-bonden als van onderlingen bijstand. Wat goed is voor 't, eene, is goed voor 't andere. En het geheel zal zijne bekroning vinden in de groote en schoone politieke uitslagen, die ook onze klasse \ oor geheel België zullen gaan versterken in Kamer en Senaat, in gemeenten en provinciën en ons meer en meer vasten voet zullen geven in den Staat, die tôt hiertoe het heiligdom, het tabernakel en de vesting was van 't kapitalisme. 't Is eene le£ voor allen, dus ook voor ons. En kunnen wij eens Gent, Aalst, Ronse, Geeraardsbergen, St-Nikolaas, Lokeren, enz. tôt eene groote provinciale cooperatie maken, dan zal het aan ons niet gelegen zijn als het ons practisch mogelijk blijkt. 't Is een bewijs dat onze hulde aan de Luiksche socialisten welgemeend is en de hourah die wij ter hunner eere aanheffen en onze proficiats verdiend en oververdiend zijn. F. H. De beste lakens Het Provintiaal Hulp-enVoedingskomiteitvan Oost-en West-Vlaanderec regelt, — benevens de Hulp, die langsom meer door 't Nationaal Komiteit, in een nationale vorm gegoten wordt, zonder rekening te houden der meest van elkander verschillende levenstoestanden, — ook de voeding in beide provinties, en het maakt gebruik van zijnen invloed en volmacht ora op gebied van voeding juist 't verkeerde te doen van 't gene waar-na gestreeid wordt, in het toekennen der werkeloozen-ondersteuning.Wat daar in sommige-steden en gemeenten de gevolgen zullen van wezen is in «Vooruiî» reeds door verschillende kameraden aangetoond. Deze maatregel leidt tôt tegen elkaar indruisAende verhoudingen die geen zin hebben. Maar eens dat de orakels van 't Nat. Kom. en Prov. Kom. hunne boodschap de wereld ingeslin-gerd hebben, ishet ordewoord: gehoorzamen. Want, dit gaat steeds gepaard met de beleefde aanmerkingen : dat het niet naleven ervan erge gevolgen kan hebben voor debcvolhing, of ' « schorsina van toelagtn» en andere kompleinenten meer. Wi] zullen evenwel stelselmatig in ons blad al dit gekoei aan het publiek voor oogen leggen, opdat het wete aan wie het dit ailes te danken heeft. Voor het bepalen der rantsoenen van de verschillende waren zijn de beide provinties verdeeld in vier verschillende soorten i. Nijverheidcentrums, 2. Nijver-heidfgemeenîen, 3. Half Nijverheid, half landbouwg;-meenten, 4. Landbouwgemeenten. 't Rantsoen is hooger naar gelang men tôt de eerste, en lager, als men tôt laatstgenoemde gemeenten be hoort. In théorie schijnt deze verdeeling zeer schoon, maar in praktijk laat ze veel te wenschen en is er heel wat op aan te merken. De redeneering die den doorslag gaf tôt dit besluit is natuurlijk dat men in de halve of geheele landbouwge-meenten, beter en gemakkelijker aan etelijke waren, buiten de Voedingskomiteiten om, geraakt, dan in de nijverheidscentrums en nijverheidsgemeenten. Die re-deneering kan juist zijn van at de bestuurstafel van 't Provintiaal Komiteit gezien. Maar zij is het niet meer als men de werkelijkheid dicbterbij komt. In de huidige omstandigheden, geraakt men noch meer, noch gemakkelijker aan eten, naar gelang men in eene landbouw- cf nijverheidsgemeente icoont, maar wel naar gelang de aard: ijkshundige Kg-ging dezer, in verhouding tôt den militairen toe-stand.De menschen die op de landbouwgemeenten wonen kunnen niets bdtomen bij de boeren, die allen aangetast zijn door eene nitt te beheerschen geldkoorts, die op de nelc gesprongen worden door een heele zwerm smokkelaars en opkoopers, welke met elkander wed-■ ijveren orb over al hunne produkten de zotste prijzen te bieden. Dat is zoo erg dat de lieden die aan de achterdeur der pachthoeve wonen, wat ze aan eten willen krijgen, dit uit de handen der smokkelaars en opkoopers aan de schandelijkste woekerprijzen, veelal voor hunne be-scheiden beurs onbereikbaar, moeten koopen. Die toestand is natuurlijk overal niet even erg, maar langs onze kanten is het den regel. Voor wat de steden en gemeenten betreft in 't opera-tiegebied gelegen, en waar als vanzelf sprekend, 't ver-keer, 't vervoer aan de met in 't Etappengebied liggende plaatsen, moeilijker wordt is de toestand niet roos-kleuriger.De vermindering van 't rantsoen der halve landbouw-en heele landbouwgemeenten, schijnt niet in de weeg-schaal te komen om 't rantsoen dernijverheidscentrums en nijverheidsgemeenten te verhoogen. 't Heeft er veel van weg, of het enkel Gent is die in aanmerking komt, voor de uitdeeling der beste lakens. De mededeelingen in de pers van Zaterdas 26 Mei 1. 1, zeggen dat er voor veertien dagen, ingaanae op 29 Mei, bekomen was : Spek 250 gr. Smout 250 gr. Boonen 250 gr. (1) Erwten 250 gr. Koffie 100 g t. Zeep 100 gr. Zout 250 gr. Siroop 200 gr. Komkommers~(fr. 0,40 't stuk) Kaas 200 gr. Te Kortrijk kregen wij voor 14 dagen, eveneens te b eginnen van Dinsdag ^9 Mei : Smoul ICO gr. Spek J00 gr. Kcffic 100 gr. Boonen 50 gr. Erxclen 50 gr. en 50gr Poersuiker. En let wel op. dat Kortrijk en heel ons gewest maar zooveel kreeg omdat hetgene het Gewesteîijk Komiteit aan voorraad ontving van het Provinciaal Komiteit, niet toelaat meer te geven. Wij mifjonnen de Gentsche bevolking haar rantsoen niet, want 't is nog onvoldoende. Maar wij kunnen zonde r protest niet laten voorbijgaan, dat zulks zou gebeuren op ons te-kort... Wordt de stad Gent door 't Prôvintiaal Komiteit bevoordeeligd? Ons steunende op de hooger gegeven vergelijking, zeggen wij : Ja ! En dat is ongeoorloofd, omdat het door niets kan verrechtvaardigd worden. Het Provintiaal Komiteit kan de provinties over-stroomen met allerhande verordeningen, de plaatselijke komiteiten aanzettende de genomen besluiten te eerbie-digen en uit te voeren. Maar voor zijn prestige zou het niet slecht wezen het voorbeeld te geven ! Kortrijk, 30-5 17 Jos. Coole. (1) Deverkoop der boonen ivas foutief opgegeven en werd terecht gewezen op s Juui. (Red. Vcorvit), Het Internationaal Congres van Stockholm VVoensdag vergaderden de socialistische kameraden te Brassel, om te beraadslagen over dit vraagstuk en een besluit te nemen. Gezel Anseele vertegenwoordigde de Gentsche Federatie. De socialistische minister Vandervelde (België), Thomas (Frankrijk), Henderson (Engeland) onderbandelen, naar het uit de dagbladen blijkt, met den Raad van Werklieden en Soidaten te Peter.sburg om, vooral eer een internationaal socialistiscli Congres paats heeft. eene conferentie te houden tusschen de f.oci a1 istische partijen der lan-den tôt de Entente behoorende. De socialistische kameraden te Brussel vereenigd, sluiten zich bij die gedachte aan. Ilet doel dezer conferentie zou strekken om tôt eft> akkoord te komen over de vre-desvoorstcllpn, de te stellen voorwaarden en de manier om ze met succès te verdedi-gon.De Belgische Werklieden Partij zal het noodige doen om op die Conferentie verte-genwoordigd te zijn en daar over een Internationaal soc.ialistisch Congres en zijne dagorde beraadslagen. Dit is dus geene afwijzing van het Congres van Stockholm, maar het stellen eener voorafgaandebjke kwestie, met het doel om met beredej'ferde en heldere voorstellen voor den dag te kriuen en vele verwarring te voorkomen. Dit besluit werd met algemeene stemmen aangenomen. Herinneringen uit Rusland Ieder weldenkend mensch heeft met be-langstelling de kuisching in Oud Rusland gevolgd én menigen hebben de overweging gemaakt, dat wij ender sommigt oogpunten in België nagenoeg op denzelfden Icest ge-schoeid waren. Bij mijne laatste reis in Rusland. in 1903, waren de oinkooperij, de valsche be-schuldigingen zoozeer aan de dagorde,. dat een eenvoudige aanklacht van een zooge-naamde gôrechtsdienaar alleen voldoende was om TJ to doen aanhouden zonder de minste reden. In Rusland moest ieder vrijheidsgezind mensch, willen of niet, hervormingsgezind worden, en dat verklaard den snellen voor-uitgang die het socialisme zelfs door gehoi-me werking, gemaakt heeft. Yergaderingen van sociaal-demokraten, de minste propaganda waren ten strengste verboden en een mijner kennissen, een der leiders van het socialisme, trok dikwijls des nachts naar de bergen, om er in hollen en spelonken eene zitting te kunnen houden, om er eens vrij te mogen spreken. Ik yerbleef in het kleine steedje Kozloff en mijn hoogervermelde kennis, die in de buurt woondo, was de vrijzinnige lvoraa-roff, een sterk gebouwde kerel, met opon gelaat en een doorstralenden blik. Op zekeren dag verkocht Komaroff aan eene huidevetterij zijner stad een zekere hoeveelheid huidon voor een bedrag van omtrent duizend rcebels. Do huidevetter kwam de vellen ten huize van Komaroff afhalen en hij beloofde aan diens vrouw dat hij, na ze gewogen te hebben, onmiddellijk Komaroff zou komen vol-doen hebben. Maar die niet kwam was de huidevetter en toen Komaroff eenige dagen nadien, zijn geld ging eischen, antwoordde de kere-l hem, dat hij hem alreeds betaald had, in bijzijn van twee mannen. Komaroff vond geen steun bij de zooge-naamde justicie, bij wien hij als verdacht te boeke stond en hij werd zelve veroordeeld en onteerd, alhoewel de huidevetter geen het minste bewijs kon leveren Maar deze was een vriend der regeering en de twee getuigen waren met eenige kopecks omge-kocht en het spel was gespeeld. In België gebeurd nu wel juist hetzelfde niet, maar op een ander terrein wordt er toch ook onrecht gepleegd. En daarover zullen wij, eens 'de vrede te-ruggekeerd, de regeering rekening vragen juist gelijk men het in Rusland gedaan heeft. De akte van beschuldiging zal hier voor-waar ook geen klein bier zijn. Gent. O. D. G. Nog wat nieuws over Spinoza Als de^ Utrechtsche godsgeleerde Salomo van Til in het jaar 1394 zijn opscliudding-wekkcnd boek Het voorhof der heidenen geopend voor aile Ongelooviyen... liet ver-schijnen en ter gelegenheid daarvan, zooals het een schrijvelaar destijds tôt eer strekte, openlijk te velde trok tegen den voorkamper Spinoza, dan had hij er zeker niet het ge-ringste vermoeden van dat zijn ïjroddelwerk voor de nakomelingen eene zoo onschatbare waarde zou krijgen, althans in dezen zin, dat het eene nergens elders te vinden bron zou zijn voor do vorschers die den grooten denker in zijne eigenlijko hoedanigheden willen leeren kennen. Ook en alleen aan den Hollandschen Bchimper heeft de denkende menschheid het te danken dat zij een en ander te wetèn is gekomen omtrent den inhoud van ljet ge-ketterjaagd en gansch te niet gekregen eerstelirigswerk van Spinoza, het "Apolorjias dat door den grooten beginneling geschre-ver> werd tegen den ban die uitgesproken werd tegen de Synagoge. Salomo van Til heeft uit dit boek wel is waar slechts een volzin aangehaald, die als van groote beteekenis uit zijn Voorhof ge-sneden is geweest door Frendenthal, die op grond daarvan zijne opschuddingswekkende Levensgescliiedenis van Spinoza schreef, maar daar is nu Karl Gebhardt voor den dag gekomen met een tweeden volzin uit het boek van den Hollandschen ketterjager,' dien hij met den eerste in verband gebracirè heeft om, op last van de Heidelbergsche Academie van Vetensejaappcn, een ïneùw verslag te schrij'ven, dat nu komt te ver-schijnen onder den titel van Inedita Spino-zana en van groote waarde moet genoemd worden voor do godsdienstengeschiedenis. Het verslag is van zooveel te meer waar-, de, daar het nu afdoende, onbstwistbaar bewijst dat Spinoza reeds in zijn eerstelings-werk het Deuterorioniium duidelijk afge-zonderd had van de overige boeken van het Pentateuch en dus van in zijne jeugd zijne later in de Theologisch politielce Traktaten omschreven grondstelsels verdedigd had, die de theologische wetenschap eerst in den loop der negentiende eeuw van hem moest over-.j nemen. I Verder vernemen wij uit het verslag van Gebhardt, hoe uit het werk van Saloma van Til ten duidelijksto blijkt dat Spinoza, in vertrouwen met tegenstrevers sprekend over de lotsbestemming van den Bijbel, zich nog veel schcrper uitgedrukt heeft dan dat hij het heeft durven en kunnen doen in zijnd onderdrukte Apologia en in zijne latere Traktaten. Zoo is ook onbetwistbaar door Gebhardt bewezen dat Spinoza den schriftgeleerden van zijn tijd uitdrukkelijk betichtte van openlijk vergrijp aan den Bijbel, daar zij af het inogelijke deden om sommige profetieS zoo te draaien dat zij konden in overeen-stcmmir>g gebracht worden met de wezen■ lijke gebeurtenissen. Eindelijk haalt Gebhardt uit de in 191< vcrschenen voortzetting van het Foorhoj een opstel aan, dat een beslissend lient werpt op het begrip (conscientia) dat Spinoza zich gevormd had omtrent het geweten van den mensch ■— begrip waarvan Niet-sche zich later bediende om het te, winnert in eene politiek tegen Ivuno Fischer. Het laatste maar niet minder belangrijjj deel van het verslag brengt ons, gestaaM door eene heele reeks van treffende voor-Beelden, het bewijs dat de oude Holland-1 sche vertalingen der Opéra Posthuma veel ■neer van den oorspronkelijken tekst ai wij-ken dan deze die later bewerkt werden, ; .iar hier zou het ons te ver leiden als wij clio bij.ronderlvden over den levensloop en, de werkingen van Spinoza zouden aânha-' len. ^ | Het voldoet hier daaromtrent te zeggen, dat 1:et nu klaar bewezen is dat de twea cri'stc werken van den denker over de deug-denleer in dubbel opstel bewaard gebleven zijn, het eene in Hollandsche vertaling en het ander (in een door Spinoza zelf later, omgewerkt handschrift) in den Latijnschen tekst der Opéra Posthuma. Zeer bemerkenswaardig en veel bijdragend om Spinoza beter te leeren kennen, is ook riog do vaststelling dat hij in zijn Tractatit* de iulcllcetus h inondation< het woord ' ma of animus. dat in het belang der aan-* haiigers van dp verhorgen godsdienstenleei1 al"; zid kon uitgelegd worden — en ook uitgclegd werd, vervangqn heeft door het woord mens, dat moet tcrtaald worden door het woord geest. Dank aan de zorgvuldige, scherpzinnige en eerlijke tekstvergelijkingen, die door Gebhardt in de Inedita Spinozana gedaan 1 zijn, mag nien met belangstelling de uitgave, te gemoet zien van de volledige werken van den grooten denker, uitgave (lie ook zal gedaan worden onder het toezieht der weten-schappelijke Academie van Heidelberg. lu Wfst-VSâandsrsn m in FrsÉrljK TJit Unitschs bron. Westelijk gevechtsterrein BERL1JN, 15 Juni. Officieel. — Front' gen. veld. kroonprins Ruppr. van Beieren: In Vlaanderen zette, na een in verhouding rustigen dag, tusschen Ieperen en Armen- i tières gisteren to 8 uur 30 's avonds krach-tig trommelvuur in, dat op geheel het front door Engelsche aanvallen gevolgd werd. Zij ; drukten na gevechten, die op verschillende punten tôt 's morgens voortduurden, de veiligheidstroepen terug, die een verder oôstwaarts gelegen gevechtslinie tusschen Hollebeke, Douvegrond en bezuidoosten ' Waasten sedert den 12n Mei succesvol tegen aile verkenningsaarn allen der Engelschen ; verborgen gehouden lia'dden. Benoorden dit ! vechtveld tôt aan do kust, slechts geringej geschutbedrijvigheid. In verrassenden aan-J val liebbcn aanvaîstroejsen van een Ne der-, Rijnlandsch regiment aan het IJzer-kanaal' een Belgischen post van 25 man bemeesterd.1 Aan het front in Artois vielen de Engel-'i schen 's morgens na hevige vuurgolven onze loopgraven_ beoosten Monchy aart. Zij bra-ken op eenige punten binnen, maar werden door tegenaanval der gereedstaande reser-" ven Uchteruit geworpen. Ee-n stuk loop-graaf bewesten het Sart-bosch is nog in dei handen van den vijand. 's Avonds vielenl meordere Engelsche bataljons beoosten Loos ! aan. Ook hier bleven onzo stellingon door 1 krachtige tegenaanvallen behouden. l'ront van den Duitschen Kroonprins: Aan den Chemin des Dames flakkerde iri ! de avonduren de vuurstrijd aan wcerfszijden van de baan Laon-Soissons en a»n den ! Winterberg op. Onze aanvalstroepen brach-ten van ondernemingen tégen Franscho loopgraven benoordoosten Braye, bewesten het dal aan de Suippes en op den oostelij-i ken oever van de Maas gevangenen en huit m:de. Front_ gen. veldm. hertog Albrecht van ) Wurtemberg: Geen groote gevechtsakties. Eussisch en Roemeensch gevechtsterrein Levendiger vuurwerkzaamheid bij Saior-gon, bewesten Luck en a.an de van ZlofKoyr; 33e raas" « ÎCT 3 centiemen per nummer fondât; tl Juni "6917

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Over deze tekst

Onderstaande tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition). Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dit komt mede doordat oude drukken moeilijker te lezen zijn met software dan moderne. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen. Er wordt gewerkt aan verbetering van de OCR software. 

Er is geen OCR tekst voor deze krant.
This item is a publication of the title Vooruit: socialistisch dagblad belonging to the category Socialistische pers, published in Gent from 1884 to 1978.

Bekijk alle items in deze reeks >>

Add to collection

Location

Periods