*~ —Uil" •**> Mjs per nuiamer : roer Belgi'é 3 csntiemea, roor den Vreemds § cantiemen Tetafom t fSoelaois® 2£7 - Administrât ï® 2345 KJ!cais»3rss«siaawBB Woenadaq 2 FSSESHAKIföltf iltacMfisfsebsppij HET LICHT f-p. »fi YlSGtf, twIebtfg-Otiit . . REDACTIE . ADMINISTRATIS KOOGPOORT, 29. (JENT Qpguan A ipàfltij.— femühgmmk alk dagen. ABONNEMENTSPRIJS BELO?E Dfte iaaandea, . , , , fr. 3.25 2e* reaastfea ..... fr. 6.50 Ecu jaar....... fr. 12.50 Êta aboüseef t rids «f> aïJe pceifeurcctc* DEN VREEMDS Oris ejaanden (âageiyîse versanifffij. ..... fr. 6.T5 aas , Bekendmakingen YSEOKDENINS Art. 1. Do door ds verordening van 3 November (915 (Nr. 72 van het Verordeningablad iroor het etappengebied van het 4» leger) itot 81 December 1915 verlengde termijn jroor protestopmaken en andere tot vrijwaring van verhaal noodige rechtshandelingen wordt tot 31 Maart 1818 verlengd. Art. 2. ! 'De in het handelswetboek, boek 1, titel |, art. 53, lid 1 voorziene termijnvoor protestopmaken wordt voor alle wissels, die jran af In Februari 1918 binnen het gebied fran het 4e leger betaalbaar worden, met 6 dagen verlengd. Art. 3. . f De verordening van den koning der Belten van 3 Augustus 1914 betreffende het terugtrekken van banktegoed blijft met da beperking, welke zij door 'de verordening js'an den koning der Belgen van 6 Augustus 1914, en ir et de uitbreiding, welke zij idoor de verordening van 8 November 1915 iSt. 72 van het Terordeningsblad voor het Etappengebied van het 4e leger) verkregen heeft, tot 31 Maart 1916 van kracht. Art. 4. Het besluit van den koning dor Belgen van lSn Augustus 1014 betreffende het buiten kracht treden van vernietigingsbe«îingen« (Moniteur Belge, Nr. 231 van 19 Aug. 1914) wordt opgeheven. Onbeschadigd zijne bevoegdheid bsfcalingsuitstellen toe te staan, kan het gerecht» op verzoek de3 schuldenaars, in zijn ronnis beslissen, dat de bijzondere rechtsgevolgen die, wegens niet- betaling of nie* jtipte betaling eener vóór den 4n Augustus 1914 geboren schuldvordering, vol- (Slot.). iWÏé den bilan van Vooruit goed leest «onder vooroordeel, zal zich de vraag ptelien : Haar als dit alles zóó is, dan verstaan wij niets van den laster die tegen de samenwerkers van Voeruïl wordt uitgekraamd» Wij hebben daar reed» op geantwoord. Voorlast is socialistisch en dat is voldoende. Er is te dier gelegenheid eene belangwekkende vaststelling te doen. Van burgerlijke zijde, zoowel bij liberalen als bij klerikalen, bestaan er zedeprekers. Om tot betere toestanden te komen, moeten de werklieden sparen, «eggen zij. En eene huismoeder, die van de Brugfcchepoort naar Ledeberg gaat om een halven kilo koffie, omdat hij daar een cent of soms een halve cent goedkooper lis, dat is eene modelhuisvrouw en die wordt tot in de wolken verheven ; zü is spaarzaam, zij is vooruitziende, zij ver- gens wet of verdrag ontstaan zijn of ontstaan, als niet ontstaan zijnde gelden. Het gerecht kan ook beslissen, dat de rechtsgevolgen slechts onder zekere voorwaarden, inzonderheid na den vruchteloozen afloop van een uitstel van ten hoogste drie maanden, zullen ontstaan. Zulke beslissing is niet toegelaten indien de rechtsgevolgen reeds op 4n Augustus 1914 ontstaan waren. A. H. Q. den 26 Januari 1016. Der Oberbefehlshaber, H«rzog Albreeht von Würtierabeg. sjs %i s$t BIJVOEGSEL tot de VERORDENING betreffende de DUIVEN, gedagteekend den 8.5.15 (Verordeningsblad voor het etappengeSskd, blz. 27.) Cijfer 2 krijgt het volgende bijvoegsel : kinderen zijn niet verplicht hunne ouders aan te klagen, evenmin zijn huisvrouwen ertoe verplicht tegenover hunne ecktgencoten. Thielt, den SS Januari 1916. Der Oberbefehlshaber, Herzog Albreckt voa Wörtteniberg. $ $ $ BIJVOEGSEL tot de VERORDENINGEN betreffende bepaling der HOOGSTE PRIJZEN (Verordcïiingsblad Nr 2, bïz, 43). De hoogste verkoopprijs voor CALCIUMCARBURE is voor den handel in 't klein tot 75 centiemen voor 1 kilo bepaald. Gent, dan 28 Januari 1913. Dar Etappeninspekteur ran Unger General der Kav&llerï». dient tot voorbeeld gesteld te worden aan geheel de werkende klasse. Maar niet zoogauw vereenigt die moeder zich met andere vooruitziende moeders, ca hare aankoopen geza.menlijk te doen en in 't groot, met meer profijt dus, door het stichten eener samenwerking, of de kaarten zijn ineens gekeerd. Die socialistische mannen en vrouwen worden al ineens de slechtsten van de wereld : 2e doen de burgerij dood, het zijn afbrekers, ordeverstoorders, revolutionairen en alles wat slecht is. Waarom dit ailes? Wel omdat zij deelmaken van eene socialistische samenwerking, die meent dat de redding der arbeidende klasse besloten ligt in het feit, dat de werkers zelve beschikken over het arbeidsmaterieel, over het bestuur in de voortbrengst van hun werk. Wij hebben wel eehs het gezegde gehoord, dat de samenwerking geen socialisme is, ja dat zij vijandig staat te- genover ons beginsel. Als men daardoor bedoelt, dat eene coöperatieve als Vcorait het socialisme niet volledig kan toepassen, te midden van de kapitalistische wetten der tegenwoordig samenleving, dan steekt er waarheid in de eerste beschuldiging. ïs Vooruit het socialisme niet, hij is socialistisch in zijn doen, in zijn laten, in al zijn streven. Overigens, wij allen kunnen niets mèèr zijn, geklonken als wij zijn aan de banden der loonslavernij, beheerscht door het kapitalisme. Maar Vooruit heeft ons samen leeren werken, samen leeren denken, samen de verantwoordelijkheid leeren dragen van ons doen ea laten. De coöperatie ontwikkelt aldus den gemeenschapszin, zonder dewelke er geen socialisme denkbaar is. Zij leert en zij toont ons praktisch hoe de werkende klasse kan werken zonder patroons, en hoe zij in haar eigen rangen de krachten vindt om voort te brengen, te verkoopen of te ruilen en het bestuur van haren eigen arbeid zelf in handen te nemen. Dat toont de socialistische coöperatie van Gent en elder3. En welke uitslagen zou de coöperatie niet bereiken waren alle werklieden klaarziende genoeg om er deel van te maken ! En dit niet alleen voor Gent, maar over België en over de wereld gezien. " Men heeft wel eens domweg beweerd dat het socialistisch beginsel onder de coöperatie leed en de propaganda er onder leed. 't Is valsch en de feiten bewijzen het. In evenredigheid zijner bevolking heeft België de sterkste deputatie van socialistische kamerleden, gemeente en provinciale raadsleden, die met eere onze vlag en ons beginsel hoog houden. Wij beschikken over bladen «a brcchuren en over socialistische boekerijen zooveel en meer dan waar ook. En de algemeene werkstakingen en andere volksbewegingen hebben de getuigenis afgelegd dat ons volk moedig is en voor geene opofferingen terug deinst als het er-op aankomt zijne rechten, zijn loon, zijn bestaan te verdedigen. Nergens wordt meer besteed aan socialistisch onderwijs met de hulp der coöperatie en in hare groote, welingerichte lokalen. Wij verwerpen dus die beschuldiging als zou de coöperatie maar een troep kruideniers, toogliggers en andere lieve dingen meer, zijn. 45 3$S $ Wij meenen dat de coöperatie nog eene andere socialistische deugd bezit, overigens in gemeenschap met vakbonden en ziekenbonden. Zij is eene groote school van solidariteit, die l'gens ons gepaard gaat den gemeenschapszin. Vooruit is daarvan een treffend voorbeeld. Zijne socialistische instellingen aija daarvan een bewijs. Tien leden zijn ziek, de gezonden dragen den last ; de jongen zorgen voor de oude gepensioeneerden ; de leden in volle kracht helpen de invalieden ; de vrije vrouwen , helpen de moeders in barensnood. Elk springt bij, wanneer een of meer leden hulpbehoevend zijn. Ehwel, de solidariteit, die wederzijdsche broederen zusterliefde, is dat de schoonste vrucht niet die groeit op den socialistischen boom, die om zoo te zeggen de tegenwoordige wereld, welke eene kapitalistische hel is, in een paradijs van broedermin zal herscheppen, waar de arbeid op den troon verheven, triomfantelijk zal regeeren? $ $ $ Ja, de coöperatie is in den grondeene socialistische poging, zelfs als sü de roode vlag in top niet voert, zelfs- als zij ons beginsel loochent en bevecht* Die menschen zijn in 't geval van M. Jourdaan, die proea maakte sonder het te weten. Zij ook doen aan socialisme zonder er het bewustzijn van te hebben. Laat die kinderen aan hun spel, dat is het zuiverste, en werkt dapper aan de uitbreiding nwer socialistische coöperatie, die weet wat zij wil, wat zij is en er zonder masker %'oor optreedt. Onze 'leden zijn na volledig en eerlijk ingelicht. En wij zijn zeker dat meer dan een vriend en vriendin zullen gezegd hebben : Wanneer zullen de fabrikanten ons nu klaar laten zien in de rekeningen? Dat Vooruit dat doet en de patroons niet, toont eenvoudig dat de coöperatie een gemeenschapswerk, hoog verheven is boven eene kapitalistische onderneming, die een persoonlijk verrijkingswerk is op den arbeid van anderen. F. H. E@a msrfcwaardlg wepsi&n Toevallig krijgen wij ter lesiag een nummer van Het Ycïk van 10 Januari 1.1. en treffen daarin h&i volgends aan. OPGRAVINGEN VAN MEJUFFEB OBIANE Juffrouw Oriane, d» dochter van «er. Belgiseh officier, wonende t« Londerzeel tuschen Dendermondo en Meehelen, houdt zich sinds eenig» maanden bsiig do hier en daar in den omtrek begraven soldaten op te delven, en z» op d9kerkhoven eene waardige rustplaats te bezorgen, terzelvertijd alle mogelijke eenzelvigheidsbewijzen yerzamelende. Tot hiertoe heeft ze reeds S66 opdelvingen gedaan, namelijk 695 Belgen, 121 Dmtschers ea 60 on het Kerkhof van Mechelen. Op het kerkhof van Mechelen rusten" 350 Belgen, waarvan 20o volledig gekend, van 20 anderen heeft men slechts het matricuulnummer. Dit verslag is onjuist van het begin tot hei. einde, en wij kunnen raaar niet begrijpen waar «Het Volk> de oijfera heeft vandaan gehaald. Wij willen liet edel werk liter juffer Oriane niet beüritikeeren, verre van daar, maar om der waarheidswille zij hier geaegd dat deze juffer op hei grondgebied Mechelen absoluut niets verricht heeft. Het is op initiatief van Dr. LamborelÏa, dat. op 27-10-1914, M. H. Haesen, gemeenteonderwijzer, geholpen door M. Willy Geeifcs, d-3 opgravingen en opzoekan* gen van de gesneuvelde'soldaten zijn begonnen. Zij zijn in dit werk ook later ter zijde gestaan door den burgemeester M. K. Dessain. Uit het verslag van den gezondheidsdienst der stad hebben wrj de cijfer», betrek hebbende op hoogergfsnoemde aaahaling uit «Het Volk», aoo getrouw mogelijk weergeven. Voegen wrj er tusschen haakjes aan toe dat de wtaà alle kosfcoa van dit werk op hare rekening hoeft sanomen, en de hoogergenoemd» beajtwrarders daarvoor hoegenaamd geen centiem speciale vergoeding hebben bekomen* Ziehier nu het verslag: Ontgraven Belgische soldâtes*: 603, verdeeld als volgt: begraven ta Duffel 9S; te Hof stade 14. te 6,emps* 4; te Hombeek 2; te Heffen 2 ; te Willebroeck 1 ; ia den hof van M. Grisau te Mechelen 4; te Oontieh 1; te Waerloos 13; te KatheliJEe 1; te \>aelhem 1; te Rumpst 10 j Totaal buiten Mechelen 146; op het gemeentekerkhof ta Mechelen 362: Deze 608 militairen waren : soldaten 889, eerste soldaten 52; korporaals SI; brigadiers 6; sergeanten 12, wachtmeesters öj fourriers 1; sergeant majoors 2; adjudant 1 .officieren 3, kapiteins 4; majoor Î. De 363 te MechfJen begraven verdeelen zich over d^ voifpïda regimenten: Carabiniers 73; Grenâffiers 14: Sa Linie 39; 3a Linie 69 ; ie Linia 40 ; 5e Linie 5 ; 6e Linie 3: • 7o Linie 18 : Se Linie 11: 10e Linie 1 ; 11e Linie 1 ; 12e Linie I ; 14e Linie 1 ; Ie Jagors te voet 1 ; 2c Jagers te voet 9; 3e Ja-' gers te voet 2 ; Lanciers 2 ; Gidsen 2 : Gendarmen 1; Kanonniers 21; .Verschillend» 19. Deze 362 soldaten werden gevonden: te Rumpst 50; Kaïthelijne 197; Waeihem 1; Leest 2; Bonheijden 4; Muysen 8; BempstBosch 1; Mechelen 99; 4 rusten in den hof van het kasteel van M. Grisau; 1 op Tervueren steenweg ontgraven rust op Hofstade. Van deze 362 zijn er reeds gekend mes hun naam: 214. en met stamnummer 96. Voor diegenen die dat werk van nabij kennen mogen wij zeggen da* in de voorwaarden dat zulks is gebeurt de uitslag van erkenningen Mer zeer bevredigend is, iets wat wij speciaal te danken hebben aan he* rusteloos pogen en werken van den heer Haesen. Ontgravingon van bargors: 188, verdeeld ah volgt: Mechelen 60; Hofstede 4j Duffel 1; Kathelijne 1; Waerloos 2; Elzenstraat 1 ; Samen 69. Op het kerkhof werden 80 burgers oat* ! Naar aanleiding van een vóór een paarpreken verschenen artikeltje in «Vooruit»,[tril ik wat breedvoeriger uitweiden over degewichtige ontdekking door een Amerifca&nsch dokter gedaan, omstreeks 190S(?)| Eerst wil ik echter het een en 't anderjoggen over den bloedsomloop, het bleed feg wat men noemt kristallen,t IDE KLOEBSÜMLyHj? »; De aders, die in ens lichaam het donker«oode« bloed naar het hart voeren, zijn gevormd of liever ontstaan uit de vereeniging Van talrijke, haarfijne bloedvaten of capillaireh. Zoo komt het dat aders dikker en dikker wordon, naarmate ze het hart naderen. Het hart ia een holle spier, uit versciùllende afdeelingen gevormd (4 kamera), die jhet bloed met stooten in do bloedvaten en jdoor het geheele lichaam perst. De bloedvaten worden (Jag- of polsaders genoemd, pmdat zij kloppen. Zij verdeelen zich in Steeds dunner wordende vertakkingen en gaan ten slotte in haarvaten over. ! Deze haarvaten doordringen en omspinnen alle deelen van het lichaam. Door hun Wanden heen heeft er ©ene gasverwisseling plaats, in de tegenovergesteld* uitkomst echter als in ds longen. Zuurstof (oxygeen ; 0) dringt in alle doelen van het lichaam, koolzuurgas (C-O-O) komt uit het lichaam in het bloed. j De opgenomen zuurstof verbindt inch nu scheikundig m&t sommige bestanddealen gan spieren, zenuwen, enz. Elke verbin-«ing« met zuurstof is een verbranding en dus verbranden de deelen van het lichaam langzaam en voortdurend. Bij de verbranding yap elkj» g-^ jag glagtjn pj_djeje? afkemstig, ontstaat koolzuurgas; daarom ademen wij dit gas voortdurend' uit. Bij elke verbranding ontstaat warmte, al behoeft dit niet altijd vuur te zijn; zoo ontstaat ook de eigenwarinte in het lichaam van de dieren. Als wij ons meer bewegen, moeten we sneller ea dieper ademhalen, nemen wij d'us meer zuurstof op, wordt de verbranding versterkt en daarom maakt lichaamsbeweging ons warm. Het bloed, dat koolzuurgas opgenomen en daarbij een donkerder kleur gekregen heeft, verzamelt zich in aders, die het naar het hart terugbrengen. Eet hart perst het dan weor naar de longen, waar het weer van het koolzuurgas wordt bevrijd. Zoo stroomt (circuleert) het altijd door het lichaam. Bloed dat naar de longen toestroomt heet aderüjk en als hst, vcorzien van zuurstof, uit de longen komt is het slagaderlijk geworden. Om de beteek'enis der voortdurende langzame verbranding in het levend lichaam a>n te toonen zou men dat lichaam c enigermate kunnen vergelijken met een stoomwerktuig. Dit staat stil als niet, door aanvoer van brandstof on van zuurstof.in den haard, een geregelde verbranding onder den stoomketel wordt gehouden. Door de verbranding wordt arbeidsvermogen cf kracht vrijgemaakt. De toevoer van brandstof naar de organen heeft in het lichaam der dieren ook plaats door het bloed, waarin dia brandstof met do bouwstoffen der organen opgelost ia. Door de dunne wanden der haarvaten heen, dringen zij in spieren, zenuwen, enz. en vervangen de bestanddeelon, die verbrand zijn. Zet zich meer af dan er verbrandt, dan groeit het lichaam. Hét bloed komt aan deze bestanddeelen, dcor het voedsel op te nemen, dat daartoe gesohikj; gemaakt i% door de, spijsvertering. HET BLOED Hat bloed is niet konio-geen, — d. i. uit één massa vloeistof bestaande, — gelijk men soms denken zou. Een onderzoek met den miskroskoop(*), toont ons, dat het echter bestaat uit een zeer groot aantal roode en witte korreltjes, dia rondzwerven in een bijna kleurloos vocht. Aan die roode vaste schijfjes, heeft het bloed zijne roode kleur te danken. Die bloedlichaampjes hebban eene doorsnede (grootste) van 1/126 mm. Ds verhouding in getalle tusschen de witte en roode bloedlichaampjes is 1 wit voor 525 à 625 roode. De bijna kleurlooze vloeistof heet bloedplasma. Wanneer bleed uit het lichaam gestort wordt, stolt het (na 1 à 6 min.) Bij de stolling verdeelt zich het bloed in een vaste massa — de bloedkoek — r1 in een geelachtig licht troebele vloeistof, het blocdserum. (De bloedstclling vindt haren oorsprong in de vorming van eene vezelachtige stof, de fibrine, ontstaan uit do verbinding van de in het bloed aanwezige fibrinogeneeu ïibrinoplaslische stof.) De kleur van de bloedlichaampjes wordt veroorzaakt door een roode ijzerhoudend'e eiwitstof, het ' « ïlaeiuoglobine ». (Zie f) Bloedkrisinilen.) De verhouding van dit haemoglobino tot gassen, en vooral tot zuurstof, maakt het tot hst voornaamste bestanddeel van ons bleed. Do verhouding is deze, dat het haemoglobine in staat is betrekkelijk groote hoeveelheden zuurstof op ta -lemen, en dan — al of niet in ruil voor een ander gas — gemakkelijk weder te geven. Door deze (*) Het eerste miskroskopiseh onderzoek van het bloed werd gedaan in 1658, door Sw.tmmerdam, een Nederlandschea ontleedleedga Batamkjjad'ige, J§37„-ieS0» eigenschap vervullen de bloedlichaampjes de rol van zuurstofdragers; beladen met zuurstof komen zij uit de longen, doorkruisen alle organen, cveral waar dat no .'dig is de zuurstof deponeerende, het schadelijke koolzuur (C-O-O) met zich mede voerende, omdat in do longen weer met de uitademingslucht to doen verdwijnen. .Naar gelang van de hoeveelheid zuurstof, dië aaa het haemoglobine verbonden is, zet rich dat om in verwants verbindingen (oxyhaeinoglobine, m&thaemoglobine).Ieder dezer verbindingen heeft «en typische kleur (van helder rood tot blauwachtig toe). Overige minder belangrijke bestanddeelen der rcode bloedlichaampjes zijn : g!oi>nline (eene eiwitstof) vet, cholesterine, iecithine, enkele zouten (vooral kali- en nhosphoorznre zouten) water en gassen. Dit alles zijn de verscheidene bestanddeelen waaruit ons lichaam is opgebcuwd. KRISTALLEN ■ Ik acht het noodig in het bijzonder iets te zeggen over de kristallen, omdat men rich gawoonlijk een slecht denkbeeld daarover vormt, vooral zij die niet een weinig kristaliografie gestudeerd hebben. Bij overgang vaa den vloeibaren of gasvormigen toestand van anorganische (minerale) stoffen in den vasten toestand, kunnen die stoffen regelmatige en oorspronkelijke veelvlakkige vormen aannemen ; die vormen zijn de kristallen. Het proces van hunno vorming heet kristaiiisatie. Ook de verdamping van eene vloeistof waarin, b.v. zouten opgelost zijn geworden, geeft aanleiding tot de kriatallisahe van die zouten. Alle kristallen werden door een bepaald aantal platte vlakken begrensd, die elkander volgens ribben snijden, welke op hart» beurt weer in hoekpunten saniea komen. Eene definitie van een kristal is de vpl- Het is een vast en homogeen lichaam, waarvan de moleculen, de allerkleinste deeltjes, gegroepeerd zijn rond een aekez punt, op de zelfde wijze als rond eenig ander. Die regelmatige inwendige streektuur is de oorzaak der regelmatige, symmerische uitwendige vormen. De uitgebreide wetenschap, dia zich me* de stelselmatige morphologische (= doa verm betreffende) eigenschappen der kristallen bezig houdt, heet kriataüografic. De bepaling der kristallen geschiedt voornamelijk door het meten d'jr hcekexs gevormd door twee ineenloopenda vlakken ; door de verhouding te zoeken tusschen d* lengten der kristaiassen ; die assen zijn d® ingebeelde rechte lijnen, die hot middelpunt van tv?ee tegenoverliggende gelijkwaardige vlakken, ribben of hoekpuntes vereenigen, en zich in het middelpunt van het kristal kruisen. Te samen vormen zij een assecstclsel* Het is ten opaichte van dat stelsel dat dea stand der vlakkenp) bepaald wordt cm eeis Een groot aantal wetten regelt de kristaliografie, wetten die de bepaling vergemakkelijken, de rangschikking en ds grospeering dor bestaande kristallen voor gevolg hebben. De wijzen waarop de hooger genoemd* hoeken gemeten worden zijn zeer verschil* lend en soms zeer ingewikkeld, vooral al» het miskroskopische kristallen geldt, wa& het geval is voor de blocdkristallen. Hier kunnen de standen der vakken en de ashoeken niet rechtstreeks gemeten worden. Men kan zich dus een gedacht vormen, hoe moeilijk het is da bïoedkristallen te bepalen en te onderscheiden. O'CTTOlgt.) (*) Stand van een vlak as" de b.0«k gevormd door een as en èea viak» Vferigial to.djete^rnineerê.n.Jk

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.

Er is geen OCR tekst voor deze krant.